Hamile Iken Idrar Yolu Enfeksiyonuna Ne Iyi Gelir

Gebelik dönemi idrar yolu enfeksiyonlarına eğilimin arttığı bir dönemdir. Bu enfeksiyonlar basit bir sistit (mesane enfeksiyonu) olabileceği gibi, ciddi bir piyelonefrit (böbrek enfeksiyonu) gelişimi de söz konusu olabilir.

Özellikle piyelonefrit durumunda bebek de erken doğum gibi ciddi tehlikelerle karşı karşıya kalabilir.

Gebelikte idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltmak için en erken dönemde idrar kültürü yapılması oldukça etkilidir. İdrar kültüründe üreme olduğunda üreyen bakteriye uygun antibiotik tedavisi verildiğinde gebeliğin kalan döneminde sistit ve piyelonefrit ortaya çıkma olasılığı önemli ölçüde azalır.

Hamilelikte idrarın rengi ve diğer özellikleri

Normalde idrar steril (bakteri ve diğer enfeksiyon etkenlerini içermeyen) bir maddedir. Rengi açık sarıdır ve kendine özgü bir kokusu vardır. Hamilleik döneminde vitamin kullanımında rengi koyulaşabilir ve kokusu değişebilir.

Bunun yanında idrar renginin açık sarıdan daha koyu olması az sıvı tüketilmesinin bir belirtisidir ve buna dikkat edilmelidir.

Video: İdrar kültürü ve antibiyogram incelemesinde hangi bilgiler elde edilir ve nasıl yorumlanır?

İdrarın bakterilerden uzak kalmasını sağlayan en önemli mekanizma idrar yolunun böbreklerden aşağı doğru inen idrar akımıyla sürekli olarak "yıkanması" ve temizlenmesidir (bu nedenle bol sıvı tüketimi önemlidir).

Ayrıca mesaneden (idrar torbası) idrarın dışarı boşalmasını sağlayan uretra adlı kanal yapısı da içeriden dışarıya akıma izin verecek, ancak dışarıdan içeri bakteri geçişine izin vermeyecek yapıdadır. Bakteriler bu engeli aşsalar da mesaneden böbreklere geçişi engelleyen benzer bir kapak mekanizması daha vardır.

Gebelik döneminde yukarıda anlatılan koruyucu mekanizmalar olumsuz etkilendiklerinden idrar yolu enfeksiyonlarının meydana gelmesi kolaylaşır. 

En önemli etken gebelikte fazla miktarlarda salgılanan progesteron hormonunun düz kasları gevşetici etkisidir. İdrar yollarında idrar akımını sağlayan düz kaslar gevşediğinde idrar akımı yavaşlar ve bakteri geçişini engelleyen kapak mekanizmalarının da işlevleri azalır.

Ayrıca gebeliğin ilerlemesiyle büyüyen rahimin idrar yollarına baskı yapması da idrar akımının yavaşlamasına katkıda bulunur. 

Sonuç olarak vajinada normalde bir problem yaratmadan yaşayan enfeksiyon etkenleri önce uretra yoluyla mesaneye buradan da şartlar elverdiğinde böbreklere doğru çıkarak çeşitli şiddette enfeksiyonların oluşmasına neden olurlar.

Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu nasıl oluşur?

Mesaneye ulaşan bakteriler burada hiç belirti vermeden yaşamlarını sürdürebilirler. Buna asemptomatik bakteriüri (idrarda belirti vermeyen bakteri varlığı) adı verilir. Bu durum bir enfeksiyon olmamakla birlikte şartlar elverdiğinde hemen enfeksiyona dönüşebileceği için mutlaka saptanmalı ve tedavi edilmelidir.

İdrar torbasındaki bakteriler her zaman sessiz kalmazlar. Bazı durumlarda bu bakteriler sistit (mesane iltihabı) ya da ileri durumlarda piyelonefrit (böbrek iltihabı) tablolarının ortaya çıkmasına neden olabilirler.

Asemptomatik bakteriüri tedavi edilmediğinde sistit ya da piyelonefrit oluşturabilen bir durumdur. Anne adaylarının yaklaşık %10'unda idrar kültüründe asemptomatik bakteriüri vardır. Tanı için anne adaylarından tercihen gebeliğin ilk haftalarında ya da ilk kontrole geldikleri herhangi bir zamanda tam idrar testi ve kültürü istenir. 

İdrar kültüründe bakterilerde anlamlı üremenin (> bakteri kolonisi) olması ve anne adayında hiçbir belirti olmaması durumunda asemptomatik bakteriüri tanısı konur. 

Video: Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu tanısı nasıl konur ve idrar kültürü testi nasıl değerlendirilir?

Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu tedavisi

İdrar kültüründe üreme olduğunda üreyen bakteri cinsinin hangi antibiyotiklere hassas olduğunu belirten bir inceleme yapılır. Antibiyogram adı verilen bu inceleme sonucuna göre anne adayı en uygun olan antibiyotikle tedavi edilir. Tedavinin üzerinden 15 gün geçtikten sonra yapılan kontrol idrar kültüründe kültürün steril gelmesi (üreme olmaması) durumunda tedavi başarılı olmuştur. Bu durumda anne adayına idrar yoluyla ilgili şikayetleri olmadığı sürece yeni bir idrar kültürü yapılmasına gerek yoktur.

Hamilelikte Sistit 

Sistit yani mesane enfeksiyonu ağrılı idrar yapma, sık idrara çıkma, kanlı idrar yapma ve bazen de idrar kaçırma gibi belirtilerle kendini gösterir. 

Tam idrar testinde idrar sedimentinde akyuvar (lökosit), bakteri ve bazen de alyuvar (kan hücresi) görülür. İdrar kültürü alındıktan hemen sonra antibiyotik tedavisine başlanır. İki ya da üç gün sonra alınan idrar kültürü ve antibiyogram sonucunda gerekirse antibiyotik uygun olan bir başkasıyla değiştirilir. 

 Sistitin erken doğum tehdidi yaptığı konusunda bazı veriler vardır, ancak şu an için kesinleşmiş değildir.

Sistit geçiren anne adayı idrar akımını artırmak ve idrar yollarının "yıkanmasını" sağlamak için bol sıvı almalıdır.

Piyelonefrit

Piyelonefrit yani böbrek enfeksiyonu ise böğürde ağrı, ateş ve kendini kötü hissetme gibi belirtilerle ortaya çıkan, tek böbrekte (ya da heriki böbrekte) enfeksiyonun meydana geldiği ciddi bir hastalık tablosudur ve hastanede yatırılarak tedavi edilir. Yapılan idrar tetkiki ve idrar kültüründe enfeksiyon etkeni saptanır.

Muayenede genellikle tek taraflı ve sıklıkla sağda böbreğin bulunduğu bölgeye elle hafifçe vurulmasında bile hassasiyet ve ağrı ("kostovertebral açı hassasiyeti") gözlenir.

Piyelonefrit geçiren anne adayında bulantı ve kusma olabilir, ateş genellikle 38 derece üzerindedir ve bazı durumlarda 40 dereceye kadar çıkabilir. Nabız ateşle doğru orantılı olarak hızlanmıştır, hipotansiyona (tansiyon düşmesi) eğilim vardır.

Her yüksek ateşli hastalıkta olduğu gibi piyelonefritte de tedaviyle ateş düşürülmezse erken doğum eylemi başlayabilir. Bu yüzden hızla uygun antibiyotik tedavisine geçildikten sonra erken doğum ve fetal distres belirtileri aranır. Tedavi süresince anne adayı tansiyon, ateş, bebeğin durumu ve doğum eylemi bulguları yönünden sıkı bir izlemeye alınır.

Tedavi edilmeyen piyelonefrit böbrekte abse, sepsis (bakterilerin kana karışarak diğer organlara yayılması) ve septik şok gibi hayati tehlike yaratan durumların oluşumuna neden olabilir.

Piyelonefrit genellikle önlenebilir bir durumdur. Gebeliğin erken dönemlerinde hiç bir şikayet olmasa bile idrar kültürü yapılmalıdır. İdrar kültüründe üreme çıkması durumunda uygun bir antibiotikle tedavi edilmeli ve tedavi sonrasında tekrar idrar kültürü yapılarak bakteriürinin kaybolduğu gözlenmelidir.

Gebelik döneminde idrar yolu enfeksiyonunda bitkisel ilaç kullanımının yeri bilimsel olarak gösterilmediğinden bitkisel tedavi önerilmemektedir. Kullanılan antibiyotikler bebeğe zarar verme ihtimali bulunmayan ilaçlar olduğundan doktor önerisine mutlaka uyulmalıdır.

İLGİLİ KONULAR:

Hamilelikte Tehlike Belirtileri

Riskli Gebelik Nedir?

Gebelikte Kanama

Ektopik Gebelik (Dış Gebelik)

Hiperemezis (aşırı bulantı-kusma)

Gebelikte Hipertansiyon ve Preeklampsi

İleri Yaşlarda Hamilelik ve Ortaya Çıkabilen Sorunlar

Erken (prematüre) doğum riski ve erken doğum

Obezite (Şişmanlık) ve Aşırı Kilo İle Hamilelik

Bebeğin doğum kilosu ve boyu ile ilgili durumlar (iri veya ufak bebek)

Miyad Geçmesi ve Doğumun Gecikmesi

Hamilelikte Sigara Kullanımı

Gebelikte Enfeksiyonlar

Gebelik ve allerji

Gebelik ve miyomlar

Gebelik ve yumurtalık kistleri

Kan Uyuşmazlığında Nasıl Bir Yol İzlenmelidir?

Adolesan ve Genç Yaşlarda Hamilelik Yaşamak

Anne karnındaki bebekte anomaliler ve bunları saptamak için yapılan testler

Düşük (abortus) ve kürtaj

Gebelik şekeri (gestasyonel diyabet)

Gebelikte tiroid sorunları (hipotiroidi, hipertiroidi)

İdrar rengi koyu ve ağrı varsa dikkat!

Hamilelikte rahim büyüyüp idrar torbasına bası yaptığı için sık idrara gitme normal bir hamilelik bulgusudur. Ancak beraberinde idrar yaparken yanma sızı, kasıklarda baskı hissi ve ağrı da varsa idrar rengi koyu ise idrar yolu enfeksiyonundan şüphelenilebilir. Bu durumda erken tanı önemlidir. Çünkü idrar yolu enfeksiyonları ilerleyip böbrek enfeksiyonlarına yol açabilir. Oluşan yüksek ateş rahimde kasılmaların erken başlamasına dolayısıyla düşük ve erken doğuma neden olabilir. Tanı, idrar kültürü ile kesinleştirilip antibiogram dediğimiz hangi antibiyotiğe mikrobun duyarlı olduğu tespit edilerek uygun ilaç tedavisi ile tedavi edilmelidir.

Gebelik dönemi enfeksiyonun en çok arttığı dönem!

Gebelik dönemi, idrar yolu enfeksiyonlarına meyilin arttığı bir dönemdir. Hem hamilelikte oluşan fizyolojik değişiklikler hem de bağışıklık sisteminin baskılanması nedeniyle idrar yolu enfeksiyonları sık görülür.  Bu enfeksiyonlar basit mesane enfeksiyonu (sistit ) olabileceği gibi, ciddi böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit) gelişimi de söz konusu olabilir. Özellikle piyelonefrit durumunda bebekte erken doğum riski daha fazladır.

Anne adayında meydana gelen hastalıklar sebep olabiliyor

İdrar yolu enfeksiyonuna çoğunlukla bağırsaktan gelen bakteriler neden olur. Yetersiz ve yanlış tahretlenme, cinsel ilişki, immün sistemi baskılayan hastalıklar, anne adayında şeker hastalığı, yapısal böbrek rahatsızlıkları, böbreklerde taş varlığı, önceden geçirilmiş üriner sistem ameliyatları gibi sebepler de görülme sıklığını artırabilir.

Tanı için gebeliğin ilk haftalarında test yapılıyor

Mesaneye ulaşan bakteriler burada hiç belirti vermeden yaşamlarını sürdürebilirler. Bu durum bir enfeksiyon olmamakla birlikte şartlar elverdiğinde hemen enfeksiyona dönüşebileceği için mutlaka saptanmalı ve tedavi edilmelidir. Bu durum tedavi edilmediğinde sistit oluşturabilen bir durumdur. Tanı için anne adaylarından tercihen gebeliğin ilk haftalarında ya da ilk kontrole geldikleri herhangi bir zamanda tam idrar testi ve kültürü istenir. İdrar kültüründe bakterilerde anlamlı üremenin olması ve anne adayında hiçbir belirti olmaması durumunda asemptomatik bakteriüri tanısı konur. Bu durumda kişinin hiçbir semtomu olmasa bile mutlaka antibiyotik ile tedavisi yapılmalıdır.

Tedavi edilmeyen enfeksiyon diğer organları da etkileyebiliyor

Hamilelik sırasında idrar yolu enfeksiyonu olduğunuzda idrar yaparken yanma hissi, sık sık idrara çıkma, sık idrar çıkışı, bulanık ve kötü kokulu idrar, ateş, kasıklarda ağrı veya rahatsızlık, mide bulantısı, kusma gibi sorunlar yaşayabilirsiniz. İdrar yolu enfeksiyonunu hemen tedavi etmek önemlidir. Tedavi edilmeyen enfeksiyon ilerlerse üşüme titreme, ateş, bulantı kusma ve yan ağrısı yapabilir ve bu bulgular böbrek enfeksiyonuna dönüştüğünün öncü belirtileri olabilir. Piyelonefrit hastanede yatarak tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Çünkü hem anne sağlığını etkileyen sistemik riskleri vardır hem de erken doğum riskini artırarak bebeğin sağlığını da riske sokar.

İdrar yolu enfeksiyonlarından korunmak için ; 

• Gebelikte günde en az 2 litre su içilmeli veya sıvı alınmalıdıfunduszeue.infoınan sıvı idrar yollarından akımı artırarak idrar yollarının temizlenmesine yardımcı olur.
• Ayrıca tahretlenme alışkanlığına dikkat edilmeli, makat bölgesi bakteriler vajen ve üretranın bulunduğu ön tarafa bulaştırılmamalıdır. Önce ön taraf sonra arka tarafın temizliğine özen gösterilmelidir. Aynı dikkate genital bölge hijyenine, cinsel ilişkilerde de dikkat edilmelidir.
• Bitkisel anlamda yaban mersininin, idrar yolları duvarına mikropların yapışmasını azalttığı ve idrar yolu enfeksiyonlarından koruyucu olduğu yapılan çalışmalarla ispatlanmış olup bu konuda geliştirilen saşe formunda ilaçları da koruyucu anlamda sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren kişiler kullanabilir.
• Ayrıca bol miktarda probiyotik içeren yoğurt kefir gibi gıdaların tüketilmesi de hem florayı kuvvetlendirir hem de bağışıklık sistemimizi aktive ederek enfeksiyonlara olan yatkınlığı azaltabilir.