2008 Sonrası Emekli Maaşı Hesaplama

yılından önce çalışmaya başlayıp bugün aylık talebinde bulunan 4(a) sigortalılarının maaşları üçlü sisteme (gösterge ++), yılından sonra çalışmaya başlayanların aylıkları ise ikili sisteme (+) göre hesaplanıyor.

Temel olarak tüm sistemlerde aylığın miktarını belirleyen üç temel unsur var. Bunlar; yaş, prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazançlar. Prim ödeme gün sayıları ile sadece gösterge sisteminde etkili olan yaş, aylık bağlama oranını (ABO), prime esas kazançlar ise gösterge ve ortalama aylık/yıllık kazançları belirliyor. 

öncesindeki hizmetlere ilişkin aylık hesabı nasıl yapılıyor?

Aylık: Gösterge x Katsayı x Aylık Bağlama Oranı (ABO) formülüne göre hesaplanıyor. Gösterge tespitinde sigortalının öncelikle sektörü ve son 10 yıllık kazançlarının ortalaması dikkate alınarak üst gösterge tespit tablosundan, bu tablodan tespit yapılamaması durumunda ise bu defa sigortalının son beş yılın kazançlarının ortalaması alınarak gösterge tablosundan göstergesi belirleniyor. Sigortalının hizmeti 5 veya 10 yıldan az ise mevcut yıl sayısına göre belirlenen üst gösterge veya gösterge tablolarından tespiti yapılıyor.

Katsayı: Devlet memurları için 1/7//12/ süresinde uygulanan katsayı dikkate alınıyor.  

ABO: Gösterge tablosundan bağlanan aylıklar için taban ABO yüzde 60’tır. Üst gösterge tablosundan bağlanan aylıklar için her bir göstergenin taban aylık bağlama oranı (yüzde ile 50 arasında) bulunuyor. Baz oranlar, kadında 50, erkekte 55 yaştan sonraki her tam yaş ile günden fazla her gün için 1 puan artırılır, günden eksik her gün için de 1 puan eksiltilir. ABO yüzde 85’ten daha fazla olamaz.

Asgari Aylık: Hesaplanan aylıklar en düşük göstergenin katsayı ile çarpımının yüzde 70’inden daha az olamıyor. ( x x = TL)

Hesaplanan aylık, öncesi gün sayısı ile çarpılıp toplam gün sayısına bölünerek kısmileştiriliyor ve /Aralık ayından /Ocak ayına kadar arada geçen yılların, her yılın aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı (TÜFE) ve sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızı (GH) ile güncelleniyor.

/Eylül arası hizmetlere ilişkin aylık hesabı nasıl yapılıyor?

yılı itibarıyla sayılı kanunla getirilen yeni aylık bağlama sisteminde, Aylık= Ortalama Yıllık Kazanç x ABO /12 formülüne göre hesaplanıyor.

Ortalama Yıllık Kazanç (OYK): Sigortalının /Eylül arası kazançlarının, kazancın ait olduğu yıl ile ’e kadar geçen yılların TÜFE ve GH ile güncellenmesi sonucu bulunan kazançlar toplamının /Eylül arası gün sayısına bölünmesi ve günlük kazancın ile çarpılması sonucu OYK bulunuyor.

ABO: Toplam prim ödeme gün sayısının ilk gününün her günü için yüzde , sonraki 5 bin günün her günü için yüzde 2 ve daha sonraki her gün için yüzde oranlarının toplamı alınarak belirleniyor. ABO’da üst sınır yok. 

Asgari Aylık: Hesaplanan aylık, /Ocak ayındaki asgari günlük kazancın 30 katının yüzde 35’inden az olamıyor. ( x 30 x = TL)

Hesaplanan aylık, /Eylül arası gün sayısı ile çarpılıp toplam gün sayısına bölünerek kısmileştiriliyor ve /Ocak ayına taşınan öncesi kısmi aylık ile toplanıyor. Burada, yine bazı alt sınır aylık kontrolleri yapılarak toplanan iki kısmi aylık /Ocak ayından talep tarihine kadar geçen yılların TÜFE’nin yüzde ’ü, GH’nin yüzde 30’unun çarpımından oluşan güncelleme katsayılarıyla taşınıyor.

/Ekim sonrası hizmetlere ilişkin aylık hesabı nasıl yapılıyor?

/Ekim itibarıyla sayılı kanunla getirilen yeni aylık bağlama sisteminde, Aylık= Aylık Ortalama Kazanç x ABO formülüne göre hesaplanıyor.

Ortalama Aylık Kazanç (OAK): Sigortalının /Ekim sonrası kazançları, kazancın ait olduğu yıl ile aylık talep tarihine kadar geçen yılların, güncelleme katsayıları ile güncellenmesi sonucu bulunan kazançlar toplamının /Ekim sonrası gün sayısına bölünmesi suretiyle günlük kazanç, bunun 30 ile çarpılması sonucu da OAK bulunuyor.

ABO: Toplam prim ödeme gün sayısının her günü için yüzde 2 olarak uygulanıyor. Bu hesaplamada günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınıyor. ABO yüzde 90’ı geçemiyor.

Asgari Aylık: Sigortalının çalışma sürelerinde, asgari kazanç üzerinden prim ödendiği varsayılarak belirlenen OAK’nin yüzde 35’inden, sigortalının talep tarihinde bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa yüzda 40’ından az olamaz.

Hesaplanan aylık, /Ekim sonrası gün sayısı ile çarpılıp toplam gün sayısına bölünerek kısmileştiriliyor ve talep yılına taşınan öncesi ile /Eylül arası kısmı aylıklarla toplanarak talep yılı ocak aylığı bulunuyor ve aylık artışları ile aylık başlangıç tarihine taşınıyor. Karma sisteme göre hesaplanan aylık en son ek ödeme dahil  TL olan alt sınır aylığı ile mukayese ediliyor.

AYLIK HESAPLAMASI NEDEN BU KADAR KARIŞIK VE ANLAŞILMAZ?

Aylık hesaplamalarının bu kadar karmaşık ve teknik olmasının nedenleri; sistemlerin sürekli değişmesi, aylıkların tek sistem yerine karma sistemlerde hesaplanması ve her bir sistemin kurallarının farklı olması ile sistemlerin birbirine entegre edilmeye çalışılması. Aylık hesaplama sistemleri sade, anlaşılır ve şeffaf olmalı. Vatandaş emekli olduğu zaman tarafına ne kadar aylık bağlanacağını bilmeli. Mevcut durumda, emeklilik öncesi vatandaşın tarafına bağlanacak aylık miktarını öğrenmesi çok zor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) internet sayfasında yer alan program ise sadece belli kurallarla aylık hesabı yapıyor. Aylık hesaplamalarının bu kadar karışık ve teknik olması nedeniyle SGK’de bu hesapları manuel olarak yapabilecek personel ile bilirkişilik sisteminde yine bu aylıkları doğru hesaplayabilecek bilirkişi bulmak gerçekten zor.

SORULARINIZ İÇİN 

[email&#;protected] adresine e-posta yollayabilirsiniz.

Bu çalışmada SGK emekli maaşı, 4 A emekli maaşı, 4 B emekli maaşı, 4 C emekli maaşı, SSK emekli maaşı, memur emekli maaşı, EYT emekli maaşı, Ek göstergeli öğretmen maaşı, bağkur emekli maaşı, malulen emekli maaşının nasıl hesaplandığı ifade edilecektir. Emekli maaşı hesaplama yöntemi, sigortalının çalıştığı süreye ve prim ödeme gün sayısına göre belirlenir. Bu nedenle emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalının çalıştığı süre ve prim ödeme gün sayısı dikkate alınır. Emekli maaşı hesaplaması için, öncelikle sigortalının aylık brüt kazancı belirlenir. Sigortalının aylık brüt kazancı, SGK’ya bildirilen ücretlerin toplamına eşittir. Ardından, sigortalının prime esas kazancı belirlenir. Emekli maaşı hesaplaması yapılırken, sigortalının prim ödeme gün sayısı da dikkate alınır. Prim ödeme gün sayısı arttıkça, sigortalının emekli maaşı da artar. Emekli maaşı hesaplaması yapılırken, sigortalının prim ödeme gün sayısının yanı sıra, sigortalılık süresi de dikkate alınır. Sigortalılık süresi arttıkça, emekli maaşı da artar. 

SGK Emeklisinin Maaşı Nasıl Hesaplanır?

SGK emeklilik türleri, 4 A emeklisi, 4 B emeklisi ve 4 C emeklisi olarak üçe ayrılmaktadır. Daha önceden SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı olarak anılan bu sigorta seçenekleri daha sonrasında 4 A emeklisi, 4 B emeklisi ve 4 C emeklisi olarak ifade edilmektedir. Bu başlık altında 4 A emeklisi, 4 B emeklisi ve 4 C emeklisi kişilerin maaşlarının nasıl hesaplanacağı gösterilecektir. Emekli maaşı hesaplamasında üç ayrı dönem esas alınmaktadır. Bu dönemlerden ilki öncesi dönemdir. Diğer dönemler ise – arası ve sonrası dönemlerdir. Bu dönemlerde yapılan mevzuat değişiklikleri sebebiyle hesaplama şekilleri farklılık göstermektedir.

4A EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

​ yılından önce 4 A SGK sigorta girişi olanların emekli maaşı hesaplaması kat sayı, aylık bağlama oranı ve gösterge rakamı kullanılarak yapılır. Emekli maaşı hesaplamasına şu şekilde örnek verilebilir: Mesela yılında emekli olacak bir kişi için esas alınacak değerler, yılına ait olacaktır. Yani, emekli olacağı yıldan bir yıl öncesine ait değerler baz alınır. Gösterge rakamının hesaplanması için kişinin yıllık ortalama kazancı hesaplanır. Bu hesaplama yapılırken kişiye ait son 10 yıllık kazanç değerlendirilir. Daha sonra bu kişinin 10 yıllık 10’ a bölünür ve yıllık ortalama kazanç bulunur. Bu hesaplama sonrasında bulunan değer, gösterge tablosu ile karşılaştırılarak en yakın değer, gösterge rakamı olarak kabul edilir. Hesaplamada kullanılacak kat sayı için değer olarak belirlenmiştir. Aylık bağlanma oranı ise %60 olarak kabul edilmektedir. Buna göre yılından önce 4 A SGK kaydı olan bir kişinin emekli maaşının hesaplanması şu formül ile gerçekleştirilmektedir:

Gösterge Rakamı X Aylık Bağlama Oranı X Katsayı = 4 A emekli maaşı şeklindedir. 

​ – yılları arasında 4 A SGK sigorta girişi olan emeklilerin maaş hesaplaması ise daha farklıdır. Bu hesaplamalarda yıl öncesinde olduğu gibi gösterge rakamı kullanılmamaktadır. Gösterge rakamı yerine güncelleme katsayısı kullanılmaktadır. Buna göre – yılları arasında 4 A girişi olan kişilerin emekli maaşları şu formül ile hesaplanacaktır:

Güncelleme Kat Sayısı X Aylık Bağlanma Oranı = 4 A emekli maaşı şeklindedir.

​ yılından sonra yapılan hesaplamalarda ise formül tekrar değiştirilmiştir. Buna göre yılından sonra SGK kaydı bulunan kişilerin emekli maaşları şu şekilde:

Aylık Kazancın Ortalaması X Bağlanma Oranı = 4 A emekli maaşı şeklindedir. 

SSK EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

​SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı yılında yapılan değişiklikle SGK’nın çatısı altında toplanmıştır. SSK da bu değişiklikle beraber SGK çatısı altına girmiştir. SSK’nın bir diğer adı da 4 A olarak ifade edilmektedir. SSK maaş hesaplaması,  yılı öncesi, – yılları arası ve sonrası olarak 3 ayrı dönemde hesaplanmaktadır. 

yılı öncesi hesaplama şu şekilde yapılmaktadır:

Gösterge Rakamı X Aylık Bağlama Oranı X Katsayı = 4 A emekli maaşı 

– yılları arasında 4 A girişi olan kişilerin emekli maaşları şu formül ile hesaplanacaktır:

Güncelleme Kat Sayısı X Aylık Bağlanma Oranı = 4 A emekli maaşı 

yılından sonra SGK kaydı bulunan kişilerin emekli maaşları şu şekilde yapılmaktadır:

Aylık Kazancın Ortalaması X Bağlanma Oranı = 4 A emekli maaşı 

MEMUR EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR? 

Memur maaşlarının hesaplanması yılından önce göreve başlayanlar ile yılından sonra göreve başlayanlar bakımından farklı hesaplanmaktadır. Buna göre yılından önce göreve başlayanların maaş hesaplanması aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yapılacaktır:

Memur emekli aylığı hesaplanırken; memurun sayılı Kanunun maddesindeki gösterge rakamı, aynı kanunun ekindeki I ve II sayılı cetveldeki ek gösterge rakamı, her yıl güncellenen memur maaş katsayısı, taban aylığı ve kıdem aylığı, memurun unvanına göre sayılı Kanunun ek maddesinde yer alan oran, özel hizmet tazminatı, varsa diğer tazminatları (makam, görev, temsil), ve memurun hizmet süresi dikkate alınır. 

yılından sonra göreve başlayan memurların emekli maaş hesabının yapılmasında şu formül uygulanmaktadır:

Ortalama Aylık Kazanç X Aylık Bağlama Oranı = Emekli Aylığı

4 C EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

​SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı yılında yapılan değişiklikle SGK’nın çatısı altında toplanmıştır. Emekli Sandığı da bu değişiklikle beraber SGK çatısı altına girmiştir. Emekli Sandığı’nın bir diğer adı da 4 C olarak ifade edilmektedir. 4 C kapsamında çalışan kişilerin emeklilik maaşları iki ayrı dönem esas alınarak hesaplanmaktadır. Buna göre öncesinde göreve başlayan memur ile sonrasında göreve başlayan memurun, emekli maaş hesabı farklı yapılmaktadır. 

yılından önce göreve başlayanların maaş hesaplanması aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yapılacaktır:

Memur emekli aylığı hesaplanırken; memurun sayılı Kanunun maddesindeki gösterge rakamı, aynı kanunun ekindeki I ve II sayılı cetveldeki ek gösterge rakamı, her yıl güncellenen memur maaş katsayısı, taban aylığı ve kıdem aylığı, memurun unvanına göre sayılı Kanunun ek maddesinde yer alan oran, özel hizmet tazminatı, varsa diğer tazminatları (makam, görev, temsil), ve memurun hizmet süresi dikkate alınır. 

yılından sonra göreve başlayan memurların emekli maaş hesabının yapılmasında şu formül uygulanmaktadır:

Ortalama Aylık Kazanç X Aylık Bağlama Oranı = Emekli Aylığı

EYT EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR? 

EYT düzenlemesi kapsamında emekli olan SGK’lı çalışanların emekli maaş hesaplaması birbirinden farklılık göstermektedir. EYT ile beraber emekli olan 4 A emeklisi, 4 B emeklisi ve 4 C emeklilerinin maaş hesaplaması birbirinden farklılık göstermektedir. 4 A emeklilerinin( bir diğer adıyla SSK emeklileri ) maaşlarının hesaplaması 3 ayrı döneme ayrılmıştır. Buna göre yılı öncesi, – yılları arası ve yılı sonrası dönemi sigorta kaydı olan kişilerin emekli maaş hesaplaması farklı usullerde yapılacaktır. 

4 B kapsamında emekli olan BAĞ-KUR’lu kişilerin EYT düzenlemesi ile emekli olması da dönemler bakımından ayrı usullere tabi kılınmıştır. Buna göre yılı öncesi, – yılları arası ve yılı sonrası dönemi sigorta kaydı olan kişilerin emekli maaş hesaplaması farklı usullerde yapılacaktır. 

4 C kapsamında emekli olan Emekli Sandığı’na tabi kişilerin EYT düzenlemesi ile emekli olması da dönemlere ayrılmıştır. Buna göre öncesi ve sonrası olarak 2 ayı hesaplama usulü mevuttur. 

ÖĞRETMEN EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

Memurlar görev sürelerine göre kademe ve derece ilerlemesine tabidir. Memurlar, görev yaptıkları süreler arttıkça kademeleri ve buna bağlı olarak dereceleri artmaktadır. Memuriyet bakımından 1. Derece en yüksek derecedir. 1. Derece kıdeme yükselmiş öğretmenler için öngörülen ek gösterge ’dür. Derece ve dereceye karşılık gelen ek gösterge arttıkça kişinin emekliliğinde alacağı maaş da artmaktadır. yılından önce göreve başlayan öğretmenlerin maaş hesaplanması aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yapılacaktır:

Memur emekli aylığı hesaplanırken; memurun sayılı Kanunun maddesindeki gösterge rakamı, aynı kanunun ekindeki I ve II sayılı cetveldeki ek gösterge rakamı, her yıl güncellenen memur maaş katsayısı, taban aylığı ve kıdem aylığı, memurun unvanına göre sayılı Kanunun ek maddesinde yer alan oran, özel hizmet tazminatı, varsa diğer tazminatları (makam, görev, temsil), ve memurun hizmet süresi dikkate alınır. 

yılından sonra göreve başlayan öğretmenlerin emekli maaş hesabının yapılmasında şu formül uygulanmaktadır:

Ortalama Aylık Kazanç X Aylık Bağlama Oranı = Emekli Aylığı

BAĞ-KUR EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

​Bağ-Kur şimdiki ismiyle 4 B emekli maaşı hesaplaması 4 A’da olduğu gibi 3 ayrı döneme göre hesaplanmaktadır. Buna göre 4 B’li kişilerin emekli maaşları, yılı öncesi, – yılları arası ve sonrası dönemlere göre farklı usullerde hesaplanacaktır. 

​ yılından önce 4 B sigorta kaydı bulunan kişilerin emekli maaşı, 1 tam yıl prim ödemesi gerçekleşmiş ise primin %70’i maaş olarak bağlanmaktadır. 

​ yılları arası için 4B emeklilik maaşı hesaplama formülü;

Ağırlıklı ortalama X Aylık bağlanma oranı = 4B emekli maaşı

yılları arası toplam prim gün sayısı / Toplam prim gün sayısı = Ağırlıklı ortalama şeklindedir.

yıllı sonrasındaki dönemde 4B emekli maaş hesaplama formülü;

Ağırlıklı ortalama x Aylık bağlama oranı= 4B emekli maaşı

Büyüme hızı ve TÜFE rakamları ortalaması =Ağırlıklı ortalama

yılı sonrası yatan toplam prim gün sayısı / Toplam prim gün sayısı=Dönem ağırlığı

MALULEN EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

Emekli maaşları konusundaki en önemli unsur ödenmiş prim günleridir. Bir kişinin ödenmiş prim günlerinin sayısı arttıkça malulen emekli maaşı da artış gösterecektir. Ödenmiş prim gün sayısının yanı sıra malulen emekli maaşı kişinin esas kazancına, emekli olacağı sigortaya, sigortalılık süresine ve malullük oranına da bağlıdır. Malulen emekli bir kişi, malulen emekli maaşı hesaplama işlemleri için prim gün sayısının ’den az olup olmadığına dikkat etmelidir.

Gün sayısının ’den az olması durumunda ortalama hesap yapabilmek adına gün baz alınırken gün sayısının bu sayıdan fazla olması durumunda ise esas toplam gün sayısı değerlendirilerek malulen emekli maaşı hesaplama yapılır. Bunun yanı sıra kişinin malullük oranı düşükse maaşının da buna göre az olacağı, malullük oranı yüksekse maaşının da doğru orantılı bir şekilde artacağı unutulmamalıdır. Malulen emekli maaşı hesaplaması için malul kişinin çalışma gücündeki kayıp oranı, ödenen toplam prim günü sayısıyla çarpılır. Çıkan sonuç da ile çarpılarak çıkan sonuç 60&#;a bölünür ve bu şekilde ortalama malul emekli maaşı hesaplaması yapılır.