Epigrafi Bilimi Nedir

Epigrafi, tarihle yakın arkadaş olarak onu destekleyen bilim dalı. “Epigrafi nedir?” sorusunun cevabı ise hem oldukça kısa hem de bir hayli derin. Epigrafi en anlaşılabilir haliyle, eski zamanlardan günümüze kadar kalan yazıtların anlaşılmasını ve dillerinin çevrilmesini sağlayan bilim dalına verilen isimdir. Türk Dil Kurumu tarafından “yazıt bilimi” olarak tanımlanan epigrafi hakkındaki dipnotlarımızı sizler için derledik.

Epigrafi Bilimi Nedir?

Tarihi aydınlatmak için yanan kandillerden biri olan epigrafi incelenmesi gereken bilim dalları arasında. Yazıt bilimi olarak literatürdeki yerini alan epigrafi yapıldığı materyal fark etmeksizin Yunan ve Latin dillerinde yazılan tarihi kalıntıları çevirmeyi hedefler.

Sosyal bilim dallarından biri olan epigrafi tarih sayfalarındaki tozları kaldırmamıza olanak sunar. Kitabeleri, yazıtları incelerken bunları yazıldığın yazıldığı zemin epigrafi için ayırt edici bir özellik değildir. Mermer, taş tahta ve seramik gibi üzerine yazı yazabilen ve günümüze kadar ulaşabilen dayanıklı malzemelerdeki metinleri okumaya yarar.

Epigrafi kelime kökeni olarak, Helence üzerine yazmak anlamına gelir. Helenik dillerden türeyen bu kelimenin içeriği ise tam anlamıyla Yunanca ve Latince yazılan yazıtların incelenmesini kapsar. Farklı disiplinlerden yardım alarak eski yazı ve belgelerin ipuçlarını bulan epigrafi, filoloji ve paleografinin destekleriyle çalışmaktadır. Filoloji, eski çağlardan kalan kalıntıların tarihi ve dil kökenlerini araştırmaktadır. Paleografi ise eski alfabelerin ve yazım dillerinin çözümlenmesini temel alır. Bu üç önemli bilim dalı oluşturdukları tümlemeler ile tarihin kökenini ve eski dönem yaşayışlarını anlamamıza olanak tanır.

Yazı Bilimi Epigrafinin Önemi

Epigrafi, çok duyulmasa ve ülkemizde pek bilinmese de sosyal bilim dallarında aktif çalışmalarını sürdürür. Epigrafi ile ilgilenen ve meslek olarak bu sosyal bilim dalında çalışan kişilere epigraf denmektedir. Tarihi ve araştırmayı seven epigraflar çok tanınmasalar ve tarih sahnesinde konuşulmasalar da oldukça önemli kişilerdir. Epigraflar ve epigrafi bilimi sayesinde günümüzde aydınlatılmaya başlanılan konular çoğalmıştır.

• Epigrafi tarihin gelişmesine ve bilinmesine katkı sağlar.
• Epigrafi sayesinde çağlar önce yaşamış bireylerin sosyal ve kültürel yaşamları hakkında bilgi sahibi oluruz.
• Kültürel ve tarihi kökenlerimizin bilinmesine olanak tanır.
• Dünya tarihini değiştiren belgeler ve olayların bilinmesine ışık olur.
• Ortaya çıkan eski kalıntılar epigrafi sayesinde incelenir ve ülkeler coğrafyası hakkında eksik noktalar tamamlanır.
• İlginin azaldığı ve unutulmaya yüz tutan sosyal bilim dallarından biridir ve yaşamaya devam etmesi önemlidir.

Eğer epigrafinin önemi hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz (Kök)Türk Harfli Eski Türk Yazıtlarının Kırgızlar Açısından Önemi adlı çalışmayı inceleyebilirsiniz.

Epigrafi Çalışmaları Nelerdir?

Epigrafi kültürel olarak geçmişten gelen din, siyaset, eğitim ve gündelik yaşam konularına ışık tutmak için üzerinde çalışılması gereken bilim dallarındandır. Çalışma alanı ve konusu merak uyandıran epigrafi, bahsettiğimiz kadar ulaşılabilir bir bilim dalı değildir. Epigrafinin gelişmesi ve bu alanda hayatta kalması için başta yaşadığınız coğrafyanın buna imkân tanıması gerekir. Başta kontrollü kazıların yapılması ve çıkarılan kalıntıların özenle korunması gerekmektedir.

Epigrafi çalışmaları özel ekipler ve bilirkişiler tarafından yürütülmelidir. Tarihi kalıntılar üzerinde yazılan ve epigrafi ile aydınlatılan metinler dünya tarihini değiştirme değerinde olabilir. Epigrafi sayesinde geniş coğrafyalarda parça parça halde bulunan benzer içeriklere ulaşım sağlayabiliriz. Bu birleştirilen parçalar yap boz parçaları gibi bütünü görmemize olanak tanır.  Her dönem farklı coğrafyalarda yaşamış ve iz bırakmaya özen göstermiş insanoğlunun karanlık çağlarını aydınlatan bilim epigrafidir.

Epigrafi İnceleme Alanları

Epigrafinin tanımlamasını yazıt bilimi olarak yapsak da epigrafi incelemeleri zemin ayrımı yapmaz demiştik. Epigrafi çalışmalarının zorluğunun bir göstergesi de olan bu zemin farkının ayrımını yapmak bir hayli zordur. Tahta, mermer ve taş gibi sert zeminleri kapsayan Epigrafi, epigrafların titizlikle çalışmalarını sürdürmelerini gerekmektedir. Alfabetik farklılıklar ve zeminin getirebileceği anlam düşüklükleri metnin tam anlaşılmasının önüne geçebilir. Bu yüzden epigraf konuya hâkim olmalı ve metnin özüne inmeyi başarabilmelidir.

Yazının konusunun anlaşılması ve ana hatları ile bilgilerin toplanması için Epigrafi bilimi tüm detaylarını kullanmalıdır. Metinlerde kalan boşlukların ustaca tamamlanması ve soru işaretlerinin giderilmesi için ipuçlarının dikkatlice takip edilmesi gerekir. Epigrafi sayesinde tarihe kazandırılan belgeler kilit roller oynayabilir. Tarihteki önemli olayların ve kişilerin gün yüzüne çıkması için epigrafi üstüne düşülmesi ve çalışma alanının genişletilmesi gerekmektedir.

Fosiller de en az eski yazılar kadar tarihe ışık tutmaktadır. Bu konuda da bilgi edinmek isterseniz Fosil Nasıl Çıkarılır? Fosiller Hangi Ortamlarda Oluşur? yazımıza göz atabilirsiniz.

YGS sınavında adaylar tarafından en fazla aratılan kelimeler olan Epigrafi ve Au kelimeleri Google’ın trend aramalar listesinde yerini aldı. Sınav sonrası matematik bölümündeki “Kek” sorusu ile sosyal medyada gündem yaratmayı başardı. Soruların uzunluğundan şikayetçi olan adaylar cevap anahtarı için ÖSYM’nin internet adresine yöneldi. İşte, merak edilen iki sorunun yanıtı…

AU ELEMENTİ NEDİR?

Altın, kimyada Au (Latince Aurum dan (ışıldayan-parlayan)) sembolü ile gösterilen yumuşak, parlak sarı renkte kimyasal bir element. Altının parlak sarı rengi, asitlere karşı dayanıklılığı, doğada serbest halde bulunabilmesi ve kolay işlenebilmesi gibi özellikleri, insanların ilkçağlardan beri ilgisini çekmiştir.

Altın, parlak sarı rengi ve ışıltısıyla göz alan çok ağır bir metaldir. Üstelik kolay kolay tepkimeye girmeyen çok kararlı bir element olduğu için havadan ve sudan etkilenmez. Bu yüzden hiçbir zaman paslanmaz, kararmaz ve donuklaşmaz. Bir başka özelliği de saf haldeyken çok yumuşak olmasıdır; bu nedenle kolayca dövülerek biçimlendirilebilir. Altın bütün bu özellikleriyle tarih boyunca en kıymetli metallerden sayılmıştır.

EPİGRAFİ NEDİR?

Epigrafi; konusu, yazıtları ve tarihi yapıtlardaki yazıları inceleyen bilim dalıdır. Yazıt bilimi, tarihe yardımcı bilim dalıdır. Bu bilimle uğraşan kişilere yazıt bilimci ya da epigrafist denir.

Epigrafi Helence bir sözcüktür. Üzerine yazmak, kaydetmek anlamına gelen 'Epigraphein' fiiliyle yazıt anlamına gelen 'Epigraphe' sözcüklerinden gelir. Türkçeye yazıt bilimi olarak çevrilmiş olan epigrafi taş, metal, tahta, mermer, seramik gibi kalıcı ve sert maddeler üzerine eski Yunan ve Latin dillerinden birisi ya da ikisiyle yazılan yazılarla -sikke hariç- uğraşan bir bilim dalının adıdır.

Epigrafi, anıtlar üzerindeki kitabeleri ve yazıları inceleyen bilim dalıdır. Filioji ve paleografi bilimleri ile iş birliği içerisinde çalışır. Anıtlar üzerindeki kitabeler ait olduğu dönem hakkında önemli bilgiler verir.