Göçük Altında Kalmak

göçük altında kalmak

Deprem Enkazında Ne Kadar S&#;re Hayatta Kalınabilir?

Uzmanlara göre bir haftaya kadar enkaz altında hayatta kalmak mümkün. Ancak bu süre kişinin ciddi şekilde yaralanıp yaralanmadığına ve hava koşullarına bağlı olarak değişebilir.

Bir afetin ardından çoğu kurtarma ilk 24 saat içinde oluyor. Uzmanlara göre ondan sonra her geçen gün hayatta kalma şansı azalıyor.

Suya erişim ve nefes alabilmenin yanı sıra hava koşulları önemli faktörler. Türkiye ve Suriye’de kış koşulları ve eksiye düşen hava sıcaklıkları kurtarma çalışmalarını zorlaştırıyor.

"Genelllikle beşinci-yedinci günden sonra canlı birini bulmak nadir bir durum"

Massachusetts General Hospital’da acil durum ve afet tıbbı uzmanı olan Dr. Jarone Lee, “Genellikle beşinci-yedinci günden sonra canlı birini bulmak nadir görülen bir durum. Ancak yedi günden sonra bile hayatta kalmayı başarmış olanlar da var. Ama bunlar ne yazık ki olağanüstü durumlar” diyor.

Ezilme ya da bir uzuv kaybetme gibi travmatik yaralanmaları olanlar için hayatta kalabilme aralığı daha da kritik.

Northwestern Üniversitesi Feinberg tıp fakültesinden Dr. George Chiampas, “Bu kişileri enkazdan bir saat içinde çıkarmazsanız hayatta kalma şansları çok düşük” diyor.

Uzmanlar, rahatsızlıkları olanlar ya da sağlık durumu ilaçlara bağlı olanların hayatta kalma şanslarının da çok yüksek olmadığını belirtiyor.

Hava ve suya erişim, yaşam alanı önemli faktörler

California Üniversitesi’nden Dr. Christopher Colwell çok kötü koşullarda bile hayatta kalmayı başaranların genellikle gençler; enkaz altında hava ya da suya bir şekilde erişimleri olan kişiler ya da enkazda kendilerine bir yaşam alanı bulabilecek kadar şanslı olan kişiler olduklarını belirtiyor.

Japonya’da ’deki deprem ve tsunaminin ardından bir genç ve 80 yaşındaki anneannesi yerle bir olmuş evlerinin enkazından dokuz gün sonra canlı çıkmayı başarmıştı.

yılında Haiti’deki depremde de 16 yaşındaki bir kız 15 gün sonra enkazdan kurtarılmıştı.

Zihinsel durum umut için önemli

Uzmanlar zihinsel durumun da hayatta kalma imkanını etkilediğini belirtiyor. Örneğin cansız bedenler arasında enkazda mahsur kalmış kişilerin umutlarının azalabileceğine dikkat çekiliyor.

fazla oku

Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde dün (6 Şubat Pazartesi) meydana gelen iki şiddetli deprem, Türkiye ve Suriye'de en az 16 bin kişinin ölümüne neden oldu.

Kurtarma ekipleri Mw şiddetindeki ilk depremin üzerinden 72 saatten fazla süre geçmiş olmasına rağmen halen enkaz altındaki birçok kişiyi sağ çıkarıyor.

Kritik saatlerin ardında kurtarılan kişiler basında genellikle "mucize" diye niteleniyor. Ancak uzmanlar nadir de olsa günler sonra bile hayatta kalabilen depremzedelerin olduğunu söylüyor.

Ancak bu, ne kadar yaralı olduklarına, enkaz altında nasıl kapana kısıldıklarına ve hava koşullarına bağlı.

"7 gün hayatta kalanlar var ama nadir"

Haber ajansı AP'nin aktarımına göre çoğu kurtarma olayı, felaketten sonraki ilk 24 saat içinde gerçekleşiyor. Bundan sonra uzmanlar, hayatta kalma şansının her geçen gün düştüğünü söylüyor.

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Suya ve havaya yerişim de göçük altındaki depremzedeler için son derece önemli.

Türkiye ve Suriye'yi etkileyen bu şiddetli depremlerde ise hava koşulları, kurtarma çabalarını olumsuz etkiledi. Sıcaklıklar donma noktasının epey altına düştü.

ABD'deki Massachusetts Genel Hastanesi'nde acil durum ve afet tıbbı uzmanı Dr. Jarone Lee, "Genellikle, 5. ila 7. günden sonra hayatta kalanlar nadiren görülüyor" ifadelerini kullandı.

7 günlük sınırı geçtikten sonra hayatta kalan birçok insan hikayesi de var. Ne yazık ki, bunlar genellikle nadir ve olağanüstü durumlar.

Havanın çok sıcak olması da iyi değil

Öte yandan havanın çok sıcak olması da enkaz altındaki depremzedelerin dayanma gücünü azaltabilir. Zira sıcakta bu kişiler terlemeye ve aşırı ısınmaya başlayabilir.

Auerbach, "Daha fazla su kaybedersiniz" diyor:

Birkaç gün boyunca su kaybetmeye devam edemezsiniz.

Ciddi yaralanmalarda ilk saat kritik

Northwestern Üniversitesi Feinberg tıp fakültesinde acil tıp uzmanı Dr. George Chiampas, ezilme yaralanmaları ve uzuv kopmaları gibi durumlardan mustarip kişilerin durumunun en kritik olduğunu belirtti:

Onları bir saat içinde, o altın saatte çıkarmazsanız, hayatta kalma şansları gerçekten çok düşük.

Chiampas, devamlı ilaç kullanmak zorunda olanların da şansının hızla düşebileceğini ifade etti.

Haiti ve Nepal'deki depremlerden sonra kurtarma ekiplerinde görev alan Stanford Üniversitesi acil tıp profesörü Dr Paul Auerbach da, "Yaralanma ne kadar ciddiyse, hayatta kalma şansı o kadar az" diye konuştu.

Yaş, fiziksel ve zihinsel durum kritik önemde

Kaliforniya Üniversitesi, San Francisco'dan acil tıp uzmanı Dr. Christopher Colwell, "Gerçekten mucizevi bazı kurtarmalar yaptığımız ve insanların korkunç koşullar altında hayatta kaldığı birçok farklı senaryo oluyor" dedi.

Bu kişiler daha genç insanlar olma eğiliminde veya molozda bir cep ya da hava ve su gibi gerekli şeylere erişmenin bir yolunu bulacak kadar şanslılar.

Bunun yanı sıra zihinsel durum da hayatta kalma şansını etkileyebilir. Chiampas, diğer hayatta kalanlarla veya kurtarma ekipleriyle hiçbir teması olmayan, cesetlerin yanında mahsur kalmış insanların umutlarını yitirebileceğini kaydetti:

Yanınızda yaşayan biri varsa, mücadeleye devam etmek için birbirinize yaslanıyorsunuz.

"Mucizeler"

Japonya depremi ve tsunamisinden sonra, bir genç ve 80 yaşındaki büyükannesi, enkazda 9 gün mahsur kaldıktan sonra canlı bulunmuştu. Bundan bir yıl önce de 16 yaşındaki Haitili bir kız çocuğu da 15 gün sonra göçükten kurtarılmıştı.

Auerbach, "İnsanlar 10 gün sonra enkazdan çıkarılan birini gördüğünde 'Bu bir mucize' diyor" ifadelerini kullandı:

Duygusal açıdan bakıldığında mucize. Ama fizyolojik açıdan mümkün.

Enkazda yapılmaması gerekenler

Enkaz altında hayatta kalma şansını artırmak için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar da var. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın (AFAD) göçük altında yapılmaması gerekenlerle ilgili şunları aktarıyor:

Kibrit ve çakmak yakmayın.
Hareket etmeyin ve toz kaldırmayın.
Ağzınızı ve burnunuzu mendil ya da kıyafetinizle kapatın.
Borulara ya da duvarlara vurarak yerinizi arama kurtarma ekiplerine bildirmeye çalışın ve ıslık çalın.
Bağırmayı son çare olarak kullanın. Çünkü bağırmak tehlikeli boyutlarda toz yutmanıza neden olabilir.

Independent Türkçe, AP, Daily Mail, GulfNews

Derleyen: Çağla Üren

Enkaz altındakiler, ne kadar süre hayatta kalabilir?

Çağıl Kasapoğlu / BBC Dünya Servisi

Türkiye ve Suriye’yi vuran depremlerin ardından, enkaz altında mahsur kalanlar için zamanın tükendiğinden kaygı duyuluyor.

Her iki ülkeden ve dünyanın dört bir yanından kurtarma ekipleri, yaşam belirtisi gördükleri yerlerde, beton yığınlarının altından sağ kalanları kurtarabilmek için durmaksızın çalışıyor. Ancak depremzedeler, enkazın altında ne kadar hayatta kalabilir?

BBC’ye konuşan uzmanlar bunun çeşitli faktörlere bağlı olduğunu söylüyor. Çökme anındaki konum, hava ve suya erişim, iklim, hava koşulları ve enkaz altındaki kişinin fiziksel ve psikolojik durumu gibi unsurlar, ne kadar süre hayatta kalabileceklerini etkiliyor.

Çoğu kişi felaketin ardından geçen 24 saatlik sürede kurtarılabiliyor, ancak bundan çok daha sonra enkaz altından sağ kalanların kurtarıldığı birçok vaka var.

Peki, depremzedelerin hayatta kalmasında ne gibi faktörler rol oynuyor?

Farkındalık ve hazırlık

Depremin tam olarak ne zaman olacağını ya da binanın ne zaman çökeceğini bilmek imkansız olsa da, uzmanlar acil durumda aldığınız pozisyonun, hayatta kalmak açısından çok önemli olduğunu söylüyor.

İyi seçilmiş bir konum, enkaz altında koruma ve havaya erişim sağlayabilir.

Türkiye’nin en büyük sivil toplum yardım ve kurtarma kuruluşu olan AKUT’un koordinatörlerinden Murat Harun Öngören “Çök, kapan ve tutun pozisyonunu alabilmenin hayatta kalınmasını sağlayabilecek alan ve hava cebi oluşturabileceğini” söylüyor.

Çök, kapan ve tutun, dizlerin üzerine çökmek, bir masanın ya da sağlam bir cismin altına girmek ve sallantı geçene dek sıkı durmak demek.

Öngören “Acil durum önlemleriyle ilgili eğitim, tatbikat ve farkındalık önemli ama sıklıkla görmezden geliniyor. Bu da sizin enkaz altındaki yaşam beklentinizi belirleyecektir” diye de ekliyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Sağlık Acil Durumları Programı’ndan teknik yetkili Dr. Jetri Regmi de, hazırlığın önemine dikkat çekiyor;

“Dayanıklı bir masa gibi güvenli bir yere sığınmak, hayatta kalma şansını artırabilir. Her acil durum farklı olduğundan net bir şey yok, ancak ilk baştaki arama kurtarma çalışmaları, yerel toplulukların hazırlık kapasitesine bağlıdır.”

Hava ve suya erişim

Hava ve suya erişim, yıkılmış bir binanın altında mahsurken, hayatta kalmak açısından çok önemli. Ancak bu da yaralanma seviyesine bağlı. Kan kaybediyor olmak, yaşama şansını 24 saatin ötesine taşımayı zorlaştırıyor.

Dolayısıyla uzmanlar, depremzede enkaz altında çok ağır yaralı değilse ve soluyacak havası varsa, bir sonraki adımın suya erişim olduğunu belirtiyor.

ABD’deki Duke Üniversitesi’nden yoğun bakım uzmanı Prof. Richard Edward Moon’a göre “su ve oksijen olmaması, hayatta kalmak açısından kritik sorunlar:

“Her yetişkin günde 1,2 litre su kaybediyor. İdrar, nefes alıp verme, su buharı ve terleme yoluyla. Bir insan 8 litreden fazla su kaybettiğinde ağır hastalanır”

Bazı tahminlere göre insanlar, su olmadan üç ila yedi gün hayatta kalabiliyor.

Yaralanma düzeyi

Bir insanda kafa travması ya da başka ağır yaralanmalar varsa ya da nefes imkanı kısıtlıysa, felaketin ertesi gününe hayatta kalma şansı çok azalıyor.

Dr. Regmi’ye göre yaralanmanın düzeyini değerlendirebilmek önemli.

“Omuriliklerinde, kafasında ya da göğüslerinde yaralanma olanlar, akut travma tedavi tesislerine götürülene dek yaşamayabilir. Kan kaybı, kırıklar ve organlarda yırtılmalar, ölüm ihtimalini artırıyor.”

Dr. Regmi, kurtarmadan sonraki tedavinin de aynı derecede önemli olduğunu söylüyor.

“Enkaz altından kurtarılanlar bile, ‘ Crush (ezilme) sendromundan’ ölebilir. Bu, deprem gibi felaketlerde yıkılan duvarların altında kalanlarda sıklıkla görülür.”

WHO teknik yetkilisine göre Crush sendromu, enkazın yarattığı baskı nedeniyle kaslar hasar gördüğünde ve toksin ürettiğinde yaşanıyor. Enkaz kaldırıldığındaysa toksinler vücuda yayılıyor ve ciddi sonuçlara yol açabiliyor.

İklim, hava koşulları

İklim de, kurbanların ne kadar süre hayata tutunabileceğinden belirli oluyor.

Prof. Moon, Türkiye’deki hava koşullarının durumu çok daha kötüleştirdiğini söylüyor.

“Ortalama bir yetişkin, vücut sıcaklığı koruma kapasitesini kaybetmeden en çok 21 derecede dayanabilir. Bundan daha soğuk olursa, mesele değişir” diyor.

Bu sıcaklığın altında, vücut sıcaklığı ortam sıcaklığını takip ediyor.

Yoğun bakım uzmanı, “Hipoterminin hızı, kişinin ne kadar izole olduğuna, ne kadar korunmaya sahip olduğuna bağlı. Ancak en nihayetinde, bu talihsiz insanların pek çoğu, hipotermiye yenilecektir” diye konuşuyor.

Tersine, yaz aylarındaysa kişinin mahsur kaldığı yer çok sıcaksa, hızla su kaybedilebiliyor ve bu durum yaşama şansını azaltıyor.

Psikolojik güç

Uzmanlara göre, sıklıkla hafife alınan bir diğer faktör de psikolojik güç ve kontrol.

Psikolojik kararlılığı korumanın ve hayatta kalmaya odaklanmanın da çok önemli olduğu uyarısı yapıyorlar.

Arama kurtarma uzmanı Öngören “Korku, doğal tepkimiz ama panik olmamalıyız. Hayatta kalmak için psikolojik açıdan da güçlü olmalıyız” diyor.

Bu, kararlılık gerektiriyor.

"Korku hissinden sıyrılmaya çalışmak ve kendinizi kontrol altına almak önemli. Motivasyonunuz ‘Tamam şimdi buradayım ve hayatta kalmanın bir yolunu bulmalıyım’ olmalı. Böylece daha az bağırıp, daha az hareket edersiniz. Duyularınızı ve paniğinizi kontrol ederek, enerjinizi tasarruflu kullanmanız gerek.”

Kayda değer hayatta kalma hikayeleri

’te Güney Kore’deki bir depremde, bir depremzede 10 gün sonra enkaz altından çıkarılmıştı. Yağmur suyunu içerek ve karton bir kutuyu yiyerek hayatta kaldığı belirtildi. Aklını faal tutabilmek için de bir oyuncakla oynamıştı.

Mayıs ’te bir kadın, bir fabrikanın enkazından çökmesinden 17 gün sonra çıkarılmıştı.

Kurtarıldıktan sonra “Birkaç gün boyunca kurtarma görevlilerinin seslerini duydum. Dikkatlerini çekmek için sopalarla ve demir çubuklarla enkaza vurdum. Kimse beni duymadı. 15 gün kurutulmuş yiyecekle beslendim. Son iki gün sudan başka bir şeyim yoktu” demişti.

Haiti’de binden fazla kişinin ölümüne neden olan Ocak ’daki depremden sonra, bir adam yağmalanan bir dükkanın enkazından 12 gün sonra sağ çıkmıştı. Daha sonra bir kişinin de 27 gün sonra enkazdan çıkarıldığı belirtildi.

Ekim ’te Keşmir’in Pakistan’a bağlı kesiminde yaşanan depremden 63 gün sonra 40 yaşındaki Naksa Bibi adlı kadın, mutfağının enkazından çıkarılmıştı.

Enkaz Altında Kalanlarda "Crush Sendromu" Tehlikesi

WASHINGTON —

Türkiye'de 10 ili Suriye'nin kuzeybatısını etkileyen depremLer ve artçı sarsıntılar nedeniyle göçük altında kalanları kurtarmak için zamana karşı yarış sürüyor. Enkaz altında kurtarılmayı bekleyenler için bir başka tehlike de crush (ezilme) sendromu.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne (CDC) göre "crush sendromu," enkaz altında kalanların kol, bacak ve gövdesinde oluşan, kaslardaki ezilmelerin ve doku zedelenmesinin neden olduğu ve ölümle sonuçlanabilecek tıbbi bir durum.

Kas hücrelerinin ezilme sonucu parçalanması ve kana karışması, rabdomiyoliz adı verilen durumu oluşturur.

Hayat'da Uluslararası Arama ve Kurtarma (ISAR) ekipleri bug&#;n de &#;alışmalarını s&#;rd&#;rd&#;.

Böbrekler hasar alabilir

Memeli canlıların kas dokularında bulunan ve oksijenle demiri birbirine bağlayan miyoglobin adlı proteinin ve potasyum, fosfor ve kreatinin gibi diğer maddelerin kana karışmasıyla böbrekler, bu maddeleri süzmek için yoğun çalışır ancak bu süreçte zarar görür.

Bu nedenle, göçük altında kalan depremzedelerde böbrek hasarı ve yetmezliği oluşur.

Aritmi ve kalp durmasına yol açabilir

Crush sendromu ayrıca kandaki asit ve baz dengesinin bozulmasıyla ve kaslardaki laktik asidin kana karışmasıyla ortaya çıkan asidoz, kandaki potasyum seviyesinin yükselmesiyle görülen hiperkalemi ve kandaki kalsiyum oranının düşmesiyle oluşan hipokalsemi olarak adlandırılan durumlar gibi metabolik anomalilere neden olur.

Kandaki potasyum ve kalsiyum dengesinin bozulması kalp aritmilerine ve kalp durmasına yol açabilir.

Enkaz altında uzun süre kalan bir depremzedenin kurtarılması, yani kol ve bacak gibi ezik oluşan uzuvlarının aniden serbest kalması ise reperfüzyon sendromu olarak adlandırılan durumu oluşturur.

Enkazdan kurtarılan kişinin sıkışan uzuv dokuları ve organları yeniden kanla ve oksijenle beslenmeye başlar. Bu yeniden kanlanma sürecinde doku ve organlarda hasar meydana gelebilir.

Hipovolemi olarak adlandırılan durum oluşabilir, yani damarlardaki kan hacmi azalır. Bu durum, organlara yeterince kan gitmemesi anlamına gelir.

Enkazda bir saat bile risk yaratıyor

CDC, deprem sonrası enkaz altında bir saat kalmanın bile crush sendromuna yol açabileceğinin altını çiziyor.

Depremzedelerin enkaz altından çıkarılmadan önce damar yoluyla sıvı takviyesi yapılması, eğer bu mümkün olmuyorsa enkazdan çıkarılır çıkarılmaz ezik oluşan uzuvlara turnike uygulanması gerektiğini kaydediyor.

Akut böbrek yetmezliği oluşan kişilerin normal böbrek işlevlerini geri kazanana kadar 60 gün diyaliz tedavisi görmesi tavsiye ediliyor.

nest...

75669 75670 75671 75672 75673