Mapushane Içinde Üç Ağaç Incir Şiiri Kime Ait

Bu gece gene

Bulutlar alçaktan uçarken

Sokaklarda dola&#;aca&#;&#;m

Sen elleri cebinde gezen

Isl&#;kla çald&#;&#;&#;n &#;ark&#;lar&#;n

Bu ak&#;am en güzelini söyle

Sabahattin Kudret Aksal'&#;n Isl&#;kla &#;ark&#;'s&#;nda bize seslendi&#;ini farz edip, üzerimize al&#;nal&#;m ve ellerimizi cebimize sokarak hep beraber bir &#;ark&#; m&#;r&#;ldanal&#;m, var m&#;s&#;n&#;z?

Telgraf&#;n tellerine ku&#;lar m&#; konar

&#;nsan sevdi&#;ine can&#;m böyle mi yapar

Umar&#;m bestesine göre söylüyorsunuzdur ve sormam&#;&#;s&#;n&#;zd&#;r "niye o kadar u&#;ra&#;t&#;r&#;p, ellerimizi cebimize sokturduktan sonra bize bu türküyü söylettin" diye. Merak etmeyin aç&#;klayaca&#;&#;m ama, önce biraz laf kalabal&#;&#;&#; yapal&#;m.

Bir kaç sene önce Müjdat Gezen de &#;ark&#; ve türkülerimizdeki 'abukluklar&#;' ele&#;tirmi&#;ti. Örne&#;in:

Kundurama kum doldu

Atmaya kürek gerek

türküsü için &#;unlar&#; soruyor:

"Bir kere bu adam ya plajda ya çölde yürüyor. Plajda ise ayakkab&#;yla ne i&#;i var? Çölde ise kürek ne arar? Ayr&#;ca hangi boy kürek bir ayakkab&#;n&#;n içindeki kumu d&#;&#;ar&#; ç&#;karabilir? Denedim, &#;ömine veya soba küre&#;i bile ayakkab&#;n&#;n içine girmiyor. &#;n&#;aat küre&#;i zaten giremez. O zaman kunduradaki kumu bo&#;altmak için nas&#;l bir kürek istiyor bu adam?"

Bir ba&#;ka hafta da Saza Niye Gelmedin? türküsünün

Geçen cuma gelecektin

Aylar oldu gelmedin

m&#;sralar&#;na takm&#;&#; hakl&#; olarak ve o güzel üslubuyla soruyor:

"Haydaa.. Art&#;k geçen cuma dedikten sonra aylar olabilir mi?"

Do&#;rusu kutlamak gerekir Müjdat Gezen'i. S&#;rf tespitleri için de&#;il, mizahi bir dille de olsa ele&#;tirdi&#;i için kutlamal&#;. Öyle ya "Vay efendim, zaten türkülerimize sahip ç&#;k&#;lm&#;yor, bir de sen sald&#;r&#;yorsun" diyenler ç&#;kabilir ama, Müjdat Gezen hiç dü&#;ünmez bunlar&#; ve bir ba&#;ka hafta

Manda yuva yapm&#;&#; sö&#;üt dal&#;na

Yavrusunu sinek kapm&#;&#;

Gördün mü?

diyerek devam eder Amac&#;m Müjdat Gezen'e özenip benzer tesbitler yapmak olmad&#;&#;&#;ndan biz kendi türkümüze dönelim:

Telgraf&#;n tellerini ar&#;&#;nlamal&#;

Yar üstüne yar seveni kur&#;unlamal&#;

Tam be&#; defa

Kur&#;una dizildi Mernu&#;

Ya kur&#;unu s&#;kan yar de&#;ildi

Ya kur&#;un kur&#;un de&#;ildi

Ya Mernu&#; Mernu&#; de&#;ildi

"Bu türkü o türkü de&#;il" diyenleriniz ç&#;km&#;&#;t&#;r hemen. Elbette, bu zaten türkü de&#;il, Bedri Rahmi Eyubo&#;lu'nun Telgraf&#;n Telleri &#;iiri ama, o türkü yüzünden Bedri Rahmi de ayn&#; hataya dü&#;mü&#;tür.

Necati Cumal&#; ise Bavullar&#;m&#; Haz&#;rlamal&#;y&#;m adl&#; &#;iirinde:

Art&#;k bavullar&#;m&#; haz&#;rlamal&#;y&#;m

Kim bilir nas&#;l sevinecek evdekiler

Böyle habersiz geli&#;ime

Allaha &#;smarlad&#;k

Telgraf telleri, a&#;açlar, dere

Tekrar görü&#;mek isterim sizinle

Yolculuk arkada&#;lar&#;m

derken; Cengiz Onural da Yeni Türkü'nün Külhani &#;ark&#;lar adl&#; albümüne ayn&#; isimli bir &#;ark&#; sözü yazm&#;&#; ve ayn&#; hataya yakalanm&#;&#;t&#;r.

Bu teknik konuyu basite indirgeyerek &#;öyle aç&#;klayabiliriz: "Belirli iki merkez aras&#;nda önceden bilinen i&#;aretler yard&#;m&#;yla, yaz&#;l&#; haberlerin ileti&#;imini sa&#;layan düzenek" olarak adland&#;rabilece&#;imiz telgraf&#;n çal&#;&#;ma prensibi; iki merkez aras&#;ndaki tele, zaman zaman ve kesik kesik elektrik vermekten ibarettir. Yani iki nokta aras&#;nda bir iletken tel gerilidir ve böylece haberle&#;me sa&#;lan&#;r. Eski sistemlerde iki iletken tel kullan&#;lsa da 'telgraf&#;n telleri' demekle tekil-ço&#;ul hatas&#;na dü&#;ülmü&#;tür.

Aran&#;zda &#;u savunmay&#; yapanlar&#;n&#;z da olacakt&#;r: "Telgraf&#;n tek teli olabilir ama, de&#;i&#;ik noktalar aras&#;ndaki hatlar dü&#;ünülerek bu ço&#;ul tak&#;s&#; kullan&#;lm&#;&#;t&#;r."

"Bu durumda söyleyebilece&#;im bir &#;ey yok" diyemiyorum, isterseniz bir de Muzaffer Buyrukçu'nun Gece Bitmedi (Cem Yay&#;nlar&#; - ) adl&#; roman&#;n&#;n sayfas&#;ndan bir al&#;nt&#; yapal&#;m:

"Alt&#; telli eski telgraf telleri porselen fincanl&#;yd&#; ve a&#;açtand&#;. Telgraf&#;n tellerine ku&#;lar konmu&#;tu ve Zeki Müren &#;ark&#; söylüyordu."

Burada Muzaffer Buyrukçu, alt&#; telli, porselen fincanl&#; demekle enerji nakil hatt&#;ndan bahsetmi&#; olsa da sözü geçen &#;ark&#; yüzünden bu hatlar&#; telgraf hatlar&#; sanm&#;&#;t&#;r.

Necati Cumal&#; bir de K&#;rkikindi Ya&#;murlar&#; adl&#; &#;iirinde Muzaffer Buyrukçu gibi enerji nakil hatlar&#;n&#; telgraf telleri sanm&#;&#;t&#;r:

Trenler geçip giderken küçük ku&#;lar

Durmadan yer de&#;i&#;tirir telgraf tellerinde

Suçun tamam&#;yla bu türkümüzde oldu&#;unu tekrarlayarak, bu çok önemli hatay&#; (!) düzeltelim ve Bedri Rahmi Eyubo&#;lu'nun Türküler Dolusu'ndan yapaca&#;&#;m&#;z &#;u al&#;nt&#;yla biz de türkülerimize olan ba&#;l&#;l&#;&#;&#;m&#;z&#; ispatlayal&#;m:

Ah bu türküler

Türkülerimiz

Ana südü gibi candan

Ana südü gibi temiz

Bu kadarla da kalmaz Bedri Rahmi'nin &#;iiri ve ilerleyen m&#;sralar&#;nda bir de türkü ismine rastlar&#;z. Eh! hep &#;iirlerden &#;ark&#; sözü yap&#;lacak de&#;il ya! Biraz da onlar, yani türkülerimiz girsin &#;iirlerimize ve biz &#;ark&#;lardan fal tutal&#;m, &#;iirlerle &#;airlere Öncelikle Bedri Rahmi'nin &#;iirini tamamlayal&#;m:

Ah bu türküler köy türküleri

Ne düzeni belli ne yazan&#;

Altlar&#;nda imza yok ama

&#;çlerinde yürek var

Cennet misali sevi&#;en

Cehennemler gibi dö&#;ü&#;en

Bir çocuk gibi gülüp

Ma&#;aralar gibi inleyen

Nas&#;l unutulur nas&#;l

Ömründe bir defa Kaz&#;m'&#;n türküsünü dinleyen

Bedri Rahmi'den bir ya&#; küçük olan bir &#;air de dinlemi&#;tir bu türküyü, hem de defalarca ve Efkarlan&#;r&#;m adl&#; &#;iirinde yer vermi&#;tir ona:

Mektup al&#;r, efkarlan&#;r&#;m;

Rak&#; içer, efkarlan&#;r&#;m;

Yola ç&#;kar, efkarlan&#;r&#;m;

Ne olacak bunun sonu, bilmem.

"Kaz&#;m'&#;m Türküsünü" söylerler

Üsküdar'da;

Efkarlan&#;r&#;m.

Bu kadar eflarl&#; &#;air elbette ki Orhan Veli'dir

Fal&#;m&#;zda üç vakte kadar bir &#;iir daha görünür. Bir, iki, üç diyerek üç vakti doldurursak, görece&#;imiz &#;iir Salah Birsel'in Dünya &#;&#;leri'dir.

Bir karga&#;a ki kimse kimseyi görmüyor

&#;&#;te bir &#;ark&#;c&#;

Ben Esmeri Badem &#;le Beslerim

türküsünü ç&#;&#;&#;r&#;yor

&#;ark&#;lardan fal tutmaya devam edersek kar&#;&#;m&#;za &#;air olarak Özdemir Asaf, &#;iir olarak &#;ark&#;lar ç&#;kar:

Her &#;ark&#;n&#;n götürdü&#;ü yer ba&#;ka,

Hepsi ba&#;ka ba&#;ka sinmi&#; içime.

Biri, Büyükdere'ye götürüyor,

Biri on alt&#; ya&#;&#;m&#;n Kad&#;köy'üne.

"Kimse sevgimi bilmez" &#;ark&#;s&#;

Eskiden a&#;lat&#;rd&#; beni;

&#;imdi dü&#;ündürüyor.

Haz&#;r dü&#;ündürmeye ba&#;lam&#;&#;ken fal&#;m&#;zdan bir &#;iir daha bulal&#;m. Ad&#; Bilir misin, &#;airi de Melih Ziya Sezer:

Senin yüzündendir sevdi&#;im

Y&#;ld&#;zlara bakakalmam

Sokaklarda dola&#;mam

Ay &#;&#;&#;&#;&#;nda

Ve ayazda

&#;liklerime kadar &#;slanmam

Ya&#;mur alt&#;nda

Fark&#;nda olmayarak

Ve

Bir düzüye &#;sl&#;kla ça&#;&#;rmam

Senden bilirim yok bana

bir faide ey gül

&#;ark&#;s&#;n&#;

Fincan&#; bir kenara b&#;rak&#;p, fala taba&#;a bakarak devam edersek; orada da bir &#;iir vard&#;r. Necati Cumal&#;'n&#;n Ad&#;na Yakt&#;&#;&#;m Türküler'i:

Küçüktüm annem söyledi

"At&#;m&#;n ad&#; Dilber'dir"

"&#;skender bey damad&#;md&#;r"

Büyüdüm neden sonra anlad&#;m

Has bahçede kör sarma&#;&#;k

Kar&#;&#;&#;k güller aras&#;nda

Orhan Veli'nin sarho&#; oldu&#;u zamanlarda;

Gene ye&#;illendi Ni&#;de ba&#;lar&#;

Bize mesken oldu hapis damlar&#;

türküsünü "ça&#;&#;rmaya" ba&#;lad&#;&#;&#;n&#; söyleyen Mehmed Kemal, yaz&#;s&#;na &#;unu ata&#;lamay&#; ihmal etmez:

"Bu türküyü ça&#;&#;rmaya ba&#;lad&#; m&#;, bilesiniz ki Orhan sarho&#; olmu&#;tur."

O'nun türkü sevdas&#;n&#; bilenler her zaman O'na türkü söyletmeye çal&#;&#;&#;rd&#;. Örne&#;in, Sait Faik yapt&#;&#;&#; bir röportaj s&#;ras&#;nda laf&#; o m&#;sra senin bu m&#;sra benim döndürüp dola&#;t&#;r&#;r ve &#;aire bir türkü m&#;r&#;ldatt&#;r&#;r:

Ak&#;am olur hapishane kilitlenir

Kimi ka&#;&#;t oynar, kimi bitlenir

Kiminin temyizden ka&#;&#;t gelir

Dü&#;tüm bir ormana yol belli de&#;il

Yatar&#;m yatar&#;m gün belli de&#;il.

Hapishane içinde üç a&#;aç incir

Kollar&#;m kelepçe anam boynumda zincir

Zincir salland&#;kça her yan&#;m sanc&#;r

Dü&#;tüm bir ormana yol belli de&#;il

Yatar&#;m yatar&#;m gün belli de&#;il.

"Kimin olursa olsun güzel &#;iir!" der Orhan Veli ama, söyledi&#;i ba&#;ka türküler de vard&#;r. &#;&#;te ölen son dinozorumuz, Mina Urgan'&#;n hat&#;rlad&#;&#;&#; bir türkü:

"Hava iyi olunca, Küllük denilen Eminefendi kahvesi toplant&#; yerimizdi. &#;imdi Beyaz&#;t meydan&#;nda oturulup bir çay içilebilecek tek yer olan caminin arkas&#;ndaki ç&#;narl&#; kahveye kimseler ra&#;bet etmezdi eskiden. Eminefendi kahvesine yaln&#;z ö&#;renciler de&#;il; ressamlar, yazarlar, &#;airler de gelirdi. Ankara'da olmad&#;klar&#; zaman Orhan Veli, M. Cevdet ve Oktay Rifat ile orada bulu&#;urduk. Orhan Veli'nin bacaklar&#; öyle ince ve öyle uzundu ki, alçak tahta iskemlesinin üstünde otururken, herkes gibi bacak bacak üstüne atmaz, bacaklar&#;n&#; birbirine dolard&#;. Abidin Dino'nunki kadar biçimli olan elini, delik de&#;ik izlenimini veren yana&#;&#;na koyar, bir türkü söylerdi ara s&#;ra:

Cihan da bilir benim sana yand&#;&#;&#;m,

yand&#;&#;&#;m aman

Ellerim koynumda garip kald&#;&#;&#;m,

kald&#;&#;&#;m aman.

Böylesi çatlak bir sesle bu kadar güzel türkü söyleyeni ömrümde duymad&#;m."

Sizin sesiniz de çatlak olsa bile bu türküden sonra var m&#;s&#;n&#;z, ellerinizi cebinize sokup bir türkü m&#;r&#;ldanmaya? Yok e&#;er, bilmiyorum ya da söyleyemem diyorsan&#;z, radyonuzun kanallar&#;n&#; bir taray&#;n. Eminim o onlarca kanal&#;n birinde bir türkü çal&#;yor &#;u an. Bunu benim için de&#;il, Orhan Veli için yap&#;n. Orhan Veli türkü m&#;r&#;ldanmam&#;z&#; Son Türkü'sünde istiyor:

Sular çekilmiye ba&#;lad&#; köklerde

Is&#;nmaz m&#; acaba ellerimde kan?

Ah! Ne olur bütün güne&#;ler batmadan

Bir türkü daha söyleyelim bu yerde!

zülfü livaneli sayesinde tanıyanlara tülay german'dan da dinlemelerini tavsiye ettiğim türkü. copy/paste;

mapusun içinde üç ağaç incir
elimde kelepçe, boynumda zincir
oy zulum zulum başımda zulum
uzak git ölüm

zincir sallandıkça her yanım sancır
düştüm bir ormana, yol belli değil
oy zulum zulum başımda zulum
uzak git ölüm

mapusun içinde mermerden direk
kimimiz onbeşlik, kimimiz kürek
oy zulum zulum başımda zulum
uzak git ölüm

insanın zulmüne dayanmaz yürek
yatarım yatarım, gün belli değil
oy zulum zulum başımda zulum
uzak git ölüm

mapusun içinde bir ulu çınar
kırılsın zincirler, yıkılsın duvar
oy zulum zulum başımda zulum
uzak git ölüm

tezikmiş kuş bile yuvaya döner
düştüm bir ormana, yol belli değil
oy zulum zulum başımda zulum
uzak git ölüm

yatarım yatarım, gün belli değil
oy zulum zulum başımda zulum
nedir bu halim

grup yorum'un harika bir şekilde seslendirdiği türkü.

Kolumda kelepçe boynumda zincir.
Zincir salladınkça her yanım sancır.
Düştüm bir ormana yol Belli değil,
Yatarım yatarım gün belli değil.