Talas Savaşı nedir? Kimler arasında olmuştur? Talas Savaşı tarihi, nedenleri ve sonu&#;ları
Haberin Devamı
Çinliler almış oldukları bu yenilginin sonrasında Batı Türkistan'a hâkim olma emellerinden vazgeçmişlerdir. Talas savaşının sonrasında ise Müslümanlık Türkler arasında hızla yayılmıştır. Talas Savaşı, kültür tarihi açısından da oldukça önemli gelişmelerin yaşanmasına neden olmuştur.
Talas Savaşı Önemi
Türkistan coğrafyasında artan Arap ve Çin devletlerinin mücadelesi Talas savaşının patlak vermesine neden olmuştur. Uygurlar ve Karluklar tarihi düşmanları olan Çin Devletine karşı Araplarla birlikte savaşmışlardır. Bu savaşta Türklerin Müslüman Araplara destek vermesi savaşta Arapların galip gelmesini sağlamıştır. Talas savaşının gerçekleşmesiyle Türkler İslamiyet’le tanışmışlardır.
Talas savaşı öncesinde halife olan Hz. Ömer ve Hz. Osman dönemlerinde yapılan fetihler artmıştır. Emeviler ile Abbasiler döneminde ise hat safhaya ulaşmıştır. Tüm bunların neticesinde Araplar ve Çinliler arasında Talas Savaşı gerçekleşmiştir. Bu savaşta Türkler Arapların yanında yer almıştır.
Talas Savaşı Nedenleri ve Sonuçları
Savaşın çıkışının en önemli sebebi İpek Yolu üzerinde hâkimiyet sağlamaktır. Talas savaşı ile hem Çin devleti hem de Müslüman Araplar Orta Asya'da hâkimiyet sağlamayı amaçlamışlardır. Bundan dolayı her iki devlet Türkistan devleti üzerine seferler gerçekleştirmiştir. Bunun sonucu olarak Çin ve Müslüman Araplar arasında Talas savaşı patlak vermiştir. Gerçekleşen bu savaş önemli sonuçların doğmasına sebep olmuştur. Buna göre Talas savaşının sonuçları;
Haberin Devamı
- Talas savaşının sona ermesinin ardından İslam dini Türkler arasında hızlı bir şekilde yayılma göstermiştir.
- Talas savaşının gerçekleşmesiyle Türk-İslam tarihi de başlamıştır. Bu bakımdan Talas savaşının Türk- İslam tarihi açısından oldukça büyük bir önemi vardır.
- Talas savaşı sonrasında Türkler ile Müslümanlar arasındaki ilişkiler artmıştır.
- Savaş sonrasında Türkler bir Arap Devleti olan Abbasilerin askeri ve idari kadrolarında görev almaya başlamışlardır.
- Çinliler Talas Savaşında aldıkları ağır yenilgi sonrası Batı Türkistan'a hâkim olma emellerinden vazgeçmişlerdir. Böylece Türk boyları Çin baskısından kurtulmuştur.
- Batı Türkistan'da sarsıntıya uğrayan Türk nüfuzu yeniden sağlanmıştır. Bunun sonucu olarak da Karluk Türkleri tarihinde Tanrı dağları bölgesinde bağımsız devletlerini oluşturmuşlardır.
Haberin Devamı
- Talas Savaşı kültürel ve tarihsel açılardan da önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu doğrultuda Talas Savaşında esir düşen Çinliler vasıtasıyla Çin toprakları dışındaki Semerkant'ta kâğıt imal edilmiştir. Bunun sonucu olarak Bağdat şehrinde bir kâğıt imalathanesi inşa edilmiştir.
- Bağdat'ta kurulan kâğıt imalathanesini Mısır'daki imalathanelerin kurulması takip etmiştir. Böylece Endülüs'ten Hindistan'a kadar uzanan tüm İslam devletlerinde kâğıt imalatı yapılmaya başlanmıştır. Bunun sonucunda kâğıt Avrupa'ya kadarSicilya ve Endülüs üzerinden ulaşmıştır.
- Talas Savaşı sonrası oluşan yeni siyasi ortam ve Türk nüfus hareketleri Karahanlı devletinin temellerinin atılmasına vesile olmuştur.
Talas Savaşı ne zaman, nerede, kimler arasında, nasıl yaşanmıştır? Talas Savaşı nedenleri nelerdir? Talas Savaşı sonuçları nelerdir? Talas Savaşı önemi nedir? Türklerin İslamiyet’i kabul etmesinde Talas Savaşı’nın önemi nedir? Talas Savaşı kültür tarihi açısından ne gibi gelişmelere yol açmıştır? sorularını yanıtladık.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar:
Talas Savaşı Nedir?
Talas Savaşı özet olarak, Türklerin İslamlaşması süreci Türk ve İslam tarihini derinden etkilemiş bir olaydır. Türkler İslam dinini kabul etme sürecine kadar farklı devletlerle farklı siyasi ve askeri düzlemlerde mücadele etmişlerdir. Türkistan coğrafyasında İslam’ın etkileri Hz. Muhammed’in başkanlık yaptığı sürece kadar dayandırılsa da en büyük etkileşimin Emevi Devleti ve özellikle Abbasi Devleti döneminde yaşandığı bilinen bir düşüncedir. Türk boylarının, Çin ve Arapların ’li yıllarda dini ve siyasi çıkar alanına dönüşen Türkistan’da İslam ile karşılaşmaları ve zamanla İslam dini ile etkileşime girmesi ile sonuçlanmıştır. Emevi ve Abbasi Devletleri dönemlerinde Türklerin İslam dininden haberdar oldukları bilinmektedir. İslam dini ile Türklerin karşılaşması, tanışması ve kabul etme süreci her iki devletle de olan ilişkilerinde farklı bir süreç ile ilerlemiştir.
Türklerden oluşan Karluk Boyu, İslam dinini Türk dünyasına Orta Asya bağlamında girmesinde önemli siyasi ve askeri güç olarak karşımıza çıkmaktadır. Karahan Devleti’ni oluşturan ve etkin bir güç olarak öncesinde kendi devletini kuran Karluklar başta olmak üzere, Yağma, Basmıl, Çiğil gibi Türk boylarının Türklerin İslam dini ile alışması sürecine etkileri inkar edilemeyecek kadar mühimdir. Türklerin dünyası İslam dini ile Emevi Devleti döneminde çok sağlam politikalar geliştiremese de İslam dünyasından bir haber bir durumda da değildir. Emeviler dönemindeki siyasi politikalar ve davranışlardaki tutumlar Türklerin İslam’a bakışını derinden etkilemiştir. Ancak bu durum Abbasi Devletinde ise değişim göstererek Karahan Devleti’nin oluşma aşamalarını başlatan boyların İslamlaşması ile sonuçlanmıştır. Talas Savaşı, zuhur edene değin geçen zaman zarfında Türk boylarının İslam dinini benimsemesi ile duyulmuş ve tanınmıştır.
Talas Savaşı Nedenleri
Talas Savaşı’nın Çin ordusu, İslâm orduları ile, Talas (Tarâz) Nehri kıyısında (günümüz Evliya Atanın doğusunda) savaştılar. Fergana ordusu da Çin ordusunun yanında yer aldı. Kuzeyden Karluklar İslam ordusuna yardıma geldiler. Zilhicce yılında (Temmuz ) Talas nehri kıyısındaki Atlah mevkiinde başlayan savaş beş gün kadar sürdü. Bazı kaynaklara göre savaşın son günü Karluk Türkleri Çin ordusuna arkadan saldırdı. Parçalanan Türgişlerin “Kara Türgişler” grubu yılında Çinlilerin desteğiyle Tumoça komutası ile bağımsızlıklarını korudu.
Keş&#;teki (günümüzdeki Taşkent) Kara Türgişlerin sonraki hükümdarı Bahadır Tudun, Çinli komutan Kao Siyen Çe (diğer bir isimle Gao Hsien-çı) tarafından yılında öldürüldü ve bütün mallarına el konuldu. Şehir yağma edildi. Çinli komutan, hükümdar ile antlaşma yaptığı halde ona tuzak kurmuştu. Bu olaydan sonra kaçmayı başaran hükümdarın oğlu ise Araplardan yardım istedi. Bu gelişmeden bir yıl önce Emevîler yıkılarak ( yılında yıkıldı) yerlerine Abbasiler gelmişti. Ebu Hasan yılında Emevîlerin Horasan valisi olan Nasr bin Seyyar kişisini yenerek Horasan’dan çıkartmıştı. Bu olay Emevi Devleti’nden memnun olmayan Müslümanlar için bir kıvılcım oluşturdu. Taşkent&#;in yardım istediği zaman Horasan valisi olan Ebu Oğuzhan, Arap liderleri gibi düşünmedi ve komutan olarak Ziya bin Salih’i gönderdi.
Talas Savaşı Sonuçları
Talas Muharebesi’nin yaşanma aşamasında ise iki ordu arasında kalan Çinliler ağır bir yenilgiye uğradı. Makdisî’deki bilgiye göre Talas Savaşı’nda kişiye yakın Çin ordusundan kişi öldürülmüş ve kişi ise esir alınmıştır. Savaşın sebepleri ve sonucuyla ilgili olarak önemli bilgiler veren İbnü’l-Esîr, Fergana ile Taşkent meliki arasında ihtilâf çıkınca ihşîdin Çin imparatorundan yardım istediğini, onun göndermiş olduğu kişilik bir ordunun Taşkent’i kuşattığını, Taşkent melikinin de Çin imparatorunun hâkimiyeti altına girmeyi kabul ettiğini, Çin ordusunun geldiğini haber alan Ebû Müslim’in Ziyâd b. Sâlih’i onlara karşı sevk ettiğini, savaşı Müslümanların kazandığını, Çinlinin öldürüldüğünü ve ’inin esir alındığını, kurtulanların Çin’e kaçtığını, savaşın Zilhicce yılı tarihinde meydana geldiğini belirtir. Çin kaynaklarına göre ise ordularının asker sayısını diye kaydeder.
Kaynaklardaki bilgilere göre, Çin’in ilk hedef olarak Taşkent’i seçmesinin sebebinin ise Batı Türkistan’ın içinde bulunduğu siyasi durumla ilgili olduğu düşünülmektedir. Göktürk ve Türgiş devletlerinin yıkılmasının ardından kendileri için tek tehlikenin Göktürk şehzadelerinin yönettiği Taşkent’ten geleceğini düşünen Çinliler tahminlere göre öncelikle Taşkent’i ele geçirip şehrin hâkimini itaat altına almayı planlamışlar, diğer yandan birlik içinde olmayan ve Çinlilerin önünü kesmek isteyen Türkler, Çin ordusuyla tek başlarına mücadele edemeyeceklerini bildiklerinden Çin üzerine bir sefer düzenlemek amacında olan Ebû Müslim-i Horasânî’yi Kuça, Karaşar, Hoten ve Kâşgar’ın işgalini için ikna etmişler, bu durumu öğrenen Kao Sien-Chih ise büyük bir orduyla harekete geçmiştir.
Savaşın sonucu olarak ise T’ang hanedanı bu yenilgiden sonra Batı Türkistan’a hâkim olma hayallerinden ve emellerinden vazgeçmek zorunda kaldılar ve Türk boyları Çin’in kurduğu baskıdan kurtuldu. Batı Türkistan’da sarsılan Türk nüfusu yeniden kuruldu. Karluklar ’da Tanrı dağları yöresinde bağımsız devletlerini oluşturmaya başladılar.
Talas Savaşı Önemi
Türklerin İslam dinini öğrenmesi ve benimsemesi ile tanınan ve öneme sahip olan Talas Savaşı, Türklerin Çinlilere karşı Arapların yanında yer alırken ve savaşırken İslam dininin yaşanışını görmesi ile Türkler tarafından ilgi görmesi ile olmuştur. Talas Savaşı’nın tarihteki önemlerinden başka bir önemi ise Karahanlılar Devletinin oluşumunda zemin oluşturmasıdır. Başka bir önemi ise Hz. Ömer zamanında Sasani Devleti’nin yıkılmasının ardından bölgede İslâm’ın yayılmaya başlaması sırasında başlayan ve bir asır devam eden Türk-Arap mücadelesi Talas Savaşı’ndan sonra yerini dostluğa ve iş birliğine bırakmış, sağlanan barış ortamında İslamiyet Türkler arasında oldukça hızla yayılmış, Müslümanlığı benimsemeye başlayan Türkler, Abbasi halifeliğinin askeri ve siyasi kadrolarında yer almaya da başlamıştır.
Talas Savaşı Kültür Tarihi Açısından Ne Gibi Gelişmelere Yol Açmıştır?
Talas Savaşı, kültür tarihi bakımından da önemli gelişmelere yol açmıştır. Çin’de keten ve kenevirden imal edilen kâğıt bu savaşta esir alınan Çinliler aracılığı ile Çin dışında ilk defa Semerkant’ta imal edilmiş, () yılında Bağdat’ta bir küçük kâğıt fabrikasında kurulmuş, bunu Mısır’daki küçük fabrikalar takip etmiştir. Bu gelişmeyle beraber IX. yüzyılın başlangıcından beri Endülüs’ten Hindistan’a kadar bütün İslâm ülkelerinde kâğıt yapımına başlanmıştır. Kâğıt Avrupa’ya ise Sicilya ve Endülüs üzerinden yayılmıştır. Talas Muharebesi ile beraber matbaa da ilk defa Çin’in dışına çıkmıştır. Bunun yanı sıra barut, kâğıt ve pusulayı Araplar da öğrenmişlerdir. Bu önemli buluşlar Avrupa&#;ya ise Avrupa ülkelerinin İslam dünyasına karşı düzenlemiş olduğu Haçlı Seferleri aracılığı ile geçmiştir. Bu bakımdan da Talas Savaşı&#;nın dünya tarihi için, göz ardı edilemez bir yeri vardır.
T&#;rkler Nasıl M&#;sl&#;man Oldu? T&#;rklerin M&#;sl&#;man Olduğu Savaş Hangisidir?
Türkler Orta Anadolu'da bulundukları dönemlerde Müslümanlığa geçiş yaptılar. Bir Savaş vasıtasıyla ilk tanışma gerçekleştikten sonra, kısa süre içerisinde Türkler Müslümanlığı kabul etti. Zaten tek Tanrı üzerinden ortak inançların olması, Türklerin Müslümanlığı daha kolay kabul etmesine olanak verdi.
Türkler Nasıl Müslüman Oldu?
Türk ve Müslüman Araplar Tarihte ilk defa ittifak oluşturmak suretiyle ortak bir noktada buluştu. Bu durum belli bir ilkeyi korumak amaçlı gerçekleşmişti. Talas Savaşı ile beraber ortak bir düşmana karşı verilen savaş neticesinde, Türkler ve Araplar kültür alışverişine girdi.
Bu alışveriş içerisinde en önemli durum Şüphesiz Müslümanlığın kabul edilmesidir. İnanç açısından ortak kültüre sahip olmaları nedeniyle, Türkler İslamiyet’i çok daha kolay bir şekilde kabul etmiştir. Zaman içerisinde kültür alışverişinin yaygınlaşması üzerinden, Müslümanlık çok daha hızlı biçimde Türkler arasında yayıldı.
Türklerin Müslüman Olduğu Savaş Hangisidir?
yılında gerçekleştirilen Talas Savaşı ile beraber Türkler Müslüman oldu. Müslüman Araplar ve Türkler bu tarihte ilk defa buluştu. Bu ittifakın temel nedeni ortak bir düşmanın olmasıdır. Bu düşman ise o dönem sınırları tehdit eden Çin hanedanlığıdır. Talas ırmağı kenarında gerçekleştirilen bu savaş neticesinde, Türk ve Arap orduları Çin ordusunu büyük bir yenilgiye uğrattı.
Yapılan savaş ile beraber Türkler ve Araplar sınır bölgelerini korudu. Böylece bu durum Türk Müslüman ilişkilerinde bir dönüm noktası haline geldi. Türklerin Müslümanlaşması ise bu tarihten sonra çok daha hızlı bir şekilde sürdü. Aynı orandaki inançlara ve değerlere sahip olması üzerinden, Türklerde Müslümanlık çok daha kolay yayıldı.
Böylece Orta Anadolu'da başlayan Türklerdeki Müslümanlık, Anadolu'ya kadar devam etti. Daha sonra devam eden kültür alışverişi ile beraber, Müslümanlık Türkler içerisinde tamamen yerleşik yaşam tarzı haline geldi. İnanç açısından Türkler için bu durum tam bir dönüm noktası oldu ve inançları bir daha değişmedi.