Hiçbir Şeyi Aklımda Tutamıyorum
Herhangi Bir Şeyi Akılda Tutmanın Sekiz Yolu
Bir markete girip bütün ürünlerin adlarını, sayılarını ve yerlerini ezberlediğinizi düşünebilir misiniz?
Hafızanızı güçlendiren ve koruyan stratejiler
Tıp fakültesindeyken, eğitimimizin ilk iki yılında benim ve sınıf arkadaşlarımın ezberlemesi beklenen ne çok şey olduğunu mükemmel şekilde açıklayan bir benzetme bulmuştum. Bu materyalleri ezberlemek, bir markete girip bütün ürünlerin adlarını, sayılarını ve yerlerini ezberledikten sonra, bu ürünlerin içinde yer alan maddeleri etikette yazıldıkları sırayla ezberleyip sonra da aynı şeyi şehirdeki tüm marketlerde yapmak gibiydi.
Şimdi geriye dönüp baktığımda, bunu nasıl başarabildiğimizi anlayamıyorum. Fakat bir şekilde başardık. Aklın bilgileri depolama ve gerektiğinde geri çağırma kapasitesi gerçekten inanılmaz. Tıp fakültesine gittiğim günlerden bu yana hafıza ve öğrenme konusundaki bilgimiz çok gelişti. Yazının geri kalan kısmı daha çok tıp fakültesinin ilk iki yılından yara almadan çıkmak için kullandığım teknikleri içeriyor olsa da, bu tekniklerin işe yaradığını kanıtlayan bilimsel veriler son derece yeni.
8 Akılda Tutma Stratejisi
Öğrendiğiniz şeyi kendiniz için ilgi çekici hale getirin.
Hepimiz ilgi alanımıza giren şeyleri daha kolay aklımızda tutarız. Örneğin, çok az sayıda insan çekici bulduğu bir kişinin adını hatırlamakta güçlük çeker. Öğrendiğiniz veya aklınızda tutmaya çalıştığınız konuya içten gelen bir ilgi duymuyorsanız, bunu değiştirmenin bir yolunu bulmalısınız. Tıp fakültesinde bu konuda pek de başarılı olmadığımı itiraf etmeliyim. Krebs döngüsü, beni hiç heyecanlandırmadığı gibi, ilgi duyduğum hiçbir konuyla da uzaktan yakından bağlantısı yoktu.
Görsel hafızanızdan yararlanmanın bir yolunu bulun.
Bunun hatırlama becerinize ne kadar katkı sağladığını görünce şaşıracaksınız. Örneğin, bir partiye katıldığınızı ve burada ardı ardına beş kişiyle tanıştığınızı hayal edin. İsimlerini nasıl hızlı bir biçimde ezberleyebilirsiniz? Bu kişilerden her birinin ayırt edici görsel niteliklerinden birini seçip, bu niteliği tercihen bir eylem üzerinden isimlerinin görsel ifadesiyle özdeşleştirin. Örneğin, oldukça büyük kulaklara sahip olan Mikail isimli birini, zihninizde bu devasa kulakların içindeki kiri temizleyen (ilk üç harfinin aynı olmasından hareketle) bir mikrofon imgesi oluşturarak hatırlayabilirsiniz. Kulağa iğrenç geldiğini biliyorum ama bu sayede daha da akılda kalıcı olacak. Bunu yapabilmek için zihinsel bir efor harcamanız gerekir.
Fakat alıştırma yaptıkça, bu görüntüleri zihninizde canlandırmanın yaratıcı yollarını çok daha hızlı bulacaksınız. İşte size başka bir örnek: Anahtarlarınızı, güneş gözlüğünüzü veya cüzdanınızı bıraktığınız yeri ne sıklıkla unutuyorsunuz? Eşyalarınızı bir yere bıraktığınız bir sonraki seferde, kısa bir süre bekleyip ardından bıraktığınız yeri düşünün ve zihninizde burayı havaya uçurun. Patlamayı zihninizde yeterince ayrıntılı biçimde canlandırırsanız, bıraktığınız yeri unutmazsınız.
Unutmayın: Görsel hafıza, daha kalıcıdır.
Zihninizde bir hafıza ağacı oluşturun.
Çok sayıda bilgiyi ezberlemeye çalışıyorsanız, bu bilgileri zihninizde görsel olarak bir hafıza ağacına yerleştirmenin bir yolunu bulun. Önce büyük dalları, ardından yaprakları inşa edin. Dallar ve yapraklar, sizin için kişisel olarak bir şekilde anlam taşıyan etiketler taşımalı ve bilgiler (“yapraklar”) mantığa dayalı bir şekilde düzenlenmelidir. Bilgi parçacıklarını parçalara ayırdığımızda daha kolay hatırladığımız, 1950’lerden bu yana kabul gören bir görüş. Örneğin 467890 sayısını bir bütün olarak değil de, “467” ve “890” olarak iki parçaya bölüp hatırlamak daha kolaydır.
Öğrenmeye çalıştığınız şeyleri, zaten bildiğiniz şeylerle ilişkilendirin.
Öğrenmeye çalıştığınız bilgileri içeren listeyi sadece kopyalamak yerine, öğrenmek istediğiniz her maddeyi aktif olarak hatırlayıp tekrar tekrar kâğıda dökün.
Görüldüğü kadarıyla, bir bilgi ile kurduğumuz zihinsel bağlantıların sayısı ne kadar çoksa, bu bilgiyi aklımızda tutma konusunda da o kadar başarılı oluyoruz. Hafıza geliştirme tekniklerinin kullanılması, işte bu nedenle hatırlamayı kolaylaştırır.
Ezberleyeceğiniz maddeleri tekrar tekrar yazın.
Ben bakterilerin adlarını, neden oldukları enfeksiyonları, bu enfeksiyonların hangi anbiyotiklerle tedavi edildiğini ve daha pek çok şeyi bu yolla öğrendim. Bilgileri listelemek, bu listeleri pasif olarak değil de aktif olarak öğrenme yoluna giderseniz, hatırlama becerinizi olumlu etkiler. Başka bir ifadeyle, öğrenmeye çalıştığınız bilgileri içeren listeyi sadece kopyalamak yerine, öğrenmek istediğiniz her maddeyi aktif olarak hatırlayıp tekrar tekrar kâğıda dökün. Bunu yaparak kendinize öğrenmeyi hedeflediğiniz şeyi öğretmiş olursunuz ve tüm öğretmenlerin bildiği üzere, bir şeyi öğrenmenin en güzel yolu, onu öğretmek zorunda kalmaktır. Bu yöntemin bir diğer faydası da, size hangi bilgilerin uzun süreli hafızanızda yer etmediğini tam olarak ve hemen göstermesidir. Bu sayede, zamanınızı zaten bildiklerinizi pekiştirmeye harcamaz, dikkatinizi daha çok bu uzun süreli hafızaya bilgileri öğrenmeye odaklarsınız.
Okuduğunuz şeyin aklınızda yer etmesini istiyorsanız, her paragrafı sayfa kenarındaki boşluklara özetleyin.
Bu, okuduğunuz şey üzerine düşünmenizi, yeniden işlemenizi ve kendinize tekrar öğretmenizi gerektirir. Hatta öğrenmekte olduğunuz kavramları alıp geleceğe dönük akıl yürütme oyunları oynayın; bu kavramları hayalinizde canlandırdığınız yeni durumlara uygulayarak hafızanızı pekiştirecek daha fazla nöral bağlantı oluşturun.
Çalışmalarınızı günün öğleden sonraki saatlerinde yoğunlaştırın.
Yapılan bir araştırmaya göre, kendinizi ister “sabah insanı” ister “akşam insanı” olarak tanımlıyor olun, ezberleme yeteneğiniz kendinizi en dikkatli bulduğunuz saatten ziyade, gerçekte hangi saatte çalıştığınıza bağlı. Çalışmak için en uygun zaman ise, öğleden sonraki saatler gibi görünüyor.
Hafızanıza aldıklarınızı pekiştirmek ve unutmamak için uykuya yeterince süre ayırın.
Sadece çalıştıktan sonraki gece değil, çalışmadan önceki gün de yeterince uyumalısınız. Bunu yapmak, sınava bütün gece çalışmaktan çok daha iyidir.
Hafıza Sorunlarının Nedenleri
Hafıza kaybı, doktorluk kariyerim boyunca en sık karşılaştığım şikâyetlerden biri. Yaşlanma sürecinin olağan bir sonucu olarak, maalesef çok sayıda insan adları, yerleri ve diğer şeyleri eskiden olduğu kadar kolay bir biçimde hatırlayamamaya ve kendilerinde demans başlangıcı olduğunu düşünmeye başlıyor.
Olağan yaşlanma ile birlikte gelen sürece “iyi huylu unutkanlık” adını veriyoruz. Bu süreçte, hafızada bir gerileme olmamasına rağmen hafızadakileri hatırlama yeteneğimiz geçici olarak azalıyor. Genellikle hatırlayamadığımız bir adı veya nesneyi tarif etmeye çalışıyoruz ve karşımızdaki kişi söylediği anda aradığımız sözü hemen hatırlıyoruz. Bu durum söz konusu kişinin yaşına uygun olduğu ve normal işlevleri yerine getirmesine engel olmadığı sürece demansa dönüşme açısından yüksek bir risk teşkil etmiyor.
Bununla birlikte, asıl zorluk neyin “yaşa uygun” olup neyin olmadığını belirlemek. Belirgin olmayan vakalarda zaman zaman uygun testlerin yapılması gerekiyor. Neyse ki, yapılan bir araştırmada başlangıçta iyi huylu unutkanlık sorunu yaşadığı tahmin edilen 50 yaşın üstündeki hastaların sadece %9’unun daha sonra demansa yakalanma olasılığı olduğu görüldü. Buna karşın, hafıza kaybı dışındaki bilişsel bozukluklar ile demansa yakalanma riski arasında pozitif korelasyon olduğu da biliniyor.
İnsanların bir şeyleri hatırlama konusunda sıklıkla sorun yaşamalarının altında yatan bir diğer neden de, hafızanın konsantrasyonun bir işlevi olması. Bu, birkaç işi bir arada yapmaya çalıştığınızda daha kolay unutma eğiliminde olduğunuz anlamına geliyor. Daha önce bir odaya girip de neden girdiğinizi unuttuğunuz oldu mu?
Aynı anda o akşamki yemek planlarınız üzerinde düşünmüyor veya size biraz önce mesaj bırakan kişinin telefon numarasını hatırlamaya çalışmıyor olsaydınız, büyük olasılıkla unutmayacaktınız. Bu durum, depresyon veya anksiyete şikayeti olan kişilerin hatırlama konusunda neden daha fazla sorun yaşadığını da açıklıyor: Her iki sorun da konsantrasyon becerisini ciddi anlamda olumsuz etkiler.
Bir anının ne kadar güçlü olduğunu belirleyen faktörlerden biri de, bu anının bağlı olduğu olay anındaki duygu durumudur. İster olumlu ister olumsuz olsun, duygular tıpkı bir keskinin taşa şekil verdiği gibi olayları hafızamıza kazır ve bu durum, travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişiler için iki ucu keskin bir bıçaktır.
Bozulmayı Azaltma
Zihinsel bozulmayı azalttığı araştırmalarla kanıtlanan üç unsuru aşağıda bulabilirsiniz:
Vücut egzersizi yapın.
Kanıtlar, egzersiz yapmanın sadece yaşla bağlantılı olağan bozulmayı geciktirdiğini değil, demansa yakalanma riskini azalttığını da gösteriyor. Çok yoğun bir egzersiz programı uygulamanıza da gerek yok. Haftada sadece 150 dakika yürüyüş yapmanın bile faydalı olduğu kanıtlandı. Daha yoğun bir egzersiz programının riski daha fazla azaltıp azaltmadığı da henüz net olarak bilinmiyor.
Zihin egzersizi yapın.
Kanıtlar, zihnin çalıştırılmasını gerektiren şeyler yapmanın hafıza kaybını geciktirebileceğini, hatta önleyebileceğini de gösteriyor. Bu araştırma henüz emekleme aşamasında olduğu için size hangi aktivitelerin işe yarayacağına dair sunacağım tavsiye diğerlerinden altta kalmayacaktır: Bir aktivite arada bir mola vermenizi gerektiriyorsa, muhtemelen gerekli nitelikleri taşıyordur. Örneğin, zihinsel olarak yorulmadan aralıksız şekilde saatlerce televizyon seyredebiliriz. Fakat matematik problemleri çözmek, örgü örmeyi öğrenmek veya okumak gibi faaliyetlerin hepsi zihni yoran bir çaba gerektirir.
İbuprofen alın.
Her ne kadar yapılan bir araştırma günde bir doz ibuprofen alımının demansa yakalanma riskini azalttığını öne sürse de; riskteki azalma, günlük ibuprofen alımıyla birlikte gelen mide kanaması riskindeki artış oranını karşılayacak ölçüde değil. Dolayısıyla, bu çözümü tavsiye etmiyorum. Bununla birlikte, artrit gibi başka bir rahatsızlığınız nedeniyle zaten ibuprofen alıyorsanız, bunu ilave bir fayda gibi görebilirsiniz.
Her geçen gün daha fazla araştırmanın doğruladığı gibi, zihin gerçekten bir kasa benziyorsa, hafıza da pekâlâ kas tonusu olabilir: Zihninizi ne kadar çok kullanırsanız, hafızanız da o kadar güçlenir.
Tıp fakültesi günlerimden erken orta yaş günlerime doğru geçerken, kendimi düşündüğümden çok daha yoğun bir iyi huylu unutkanlık sorunu yaşarken buldum. Sonuç olarak, kendimi “kullanmazsan kaybedersin” özdeyişinin sadece vücut için değil, zihin için de geçerli olduğu gerçeğiyle rahatlattım.
Yazan: Alex Lickerman M.D.
Kaynak: https://www.psychologytoday.com/us/blog/happiness-in-world/200911/eight-ways-remember-anything
————–
Zihin haritaları atölyemiz için tıklayabilirsiniz.
Zihin haritaları atölyemiz öğrenciler ve yetişkinler için Kızıltoprak, Kadıköy ve Mecidiyeköy’de.
Unutkanlık neden olur? Nelere dikkat edilmeli?
Hafızada kaydedilmiş ve saklanmış olan bilgilerin, yaşananların ve tecrübelerin geri çağırılma yeteneğinin bozulması ve geri çağırılmasında yaşanan güçlükler unutkanlık olarak tanımlanmaktadır.
Unutkanlık sürekli ilişki içerisinde bulunulan kişilerin isimlerini unutmak, özel günleri unutmak, adres unutmak, ezberdeki telefon numaralarını unutmak gibi durumlarla kendini gösterebilmektedir. Ocağın altı yanarken tencereyi ocakta unutmak, kapının üzerinde anahtar unutmak, eşyaların yerlerini hatırlamada zorlanma kişilerde unutkanlık göstergelerinden bazıları olabilmektedir. Unutmak, yapılması gereken şeyleri yapmayı zamanında hatırlayamamak, bir konuşma esnasında kullanılmak istenen kelimeleri unutmak, bir bilginin öğrenilmesi sürecinde öğrenilen bilgileri unutmak ve öğrenilenleri akılda tutmanın zorlaşması, alışkın olunan işlerin yapılmasında zorlanma gibi çeşitli bilgilerin hafızadan geri çağırılamaması durumuyla kendini gösterebilmektedir.
Nedenleri
Bazı dönemlerde kişilerin günlük hayatlarında yaşadığı stres ve kaygı, üzüntü veya ani duygu değişimleri yaşatacak olaylar, kişilerin yaşamlarındaki değişiklikler (evlilik-boşanma, taşınma, iş değişikliği, doğum, ölüm), yoğun çalışma temposu, yorgunluk, dikkat problemleri ve öğrenme tekniklerinin yetersizliği, teknolojik aletlere uzun süreli maruz kalma kişilerde unutkanlık problemine neden olabilmektedir.
Ayrıca depresyon, bazı hastalıklar ve kafa travmaları, vitamin eksikliği, madde bağımlılığı, düzensiz beslenme ve yetersiz uyku kişilerde unutkanlığın ortaya çıkmasına yol açabilmektedir.
Tedavisi
Unutkanlık kişilerin günlük yaşantılarını olumsuz yönde etkileyen bir sorundur. Unutkanlık her yaştaki insanda görülebilmektedir. Unutkanlığın belirtileri ve ortaya çıkış nedenleri kişiden kişiye değişmektedir.
Unutkanlık kişinin günlük işlerinin tamamlanmasını etkileyecek düzeyde ise, çalışma, sosyal ve aile hayatında çeşitli zorluklar yaşamasına neden oluyorsa bir psikiyatri veya nöroloji uzmanının değerlendirmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Unutkanlığın erken tanı ve tedavisi ileri dönemlerde yaşanacak psikolojik ve nörolojik hastalıkların önlenmesi açısından çok önemlidir.
Unutkanlık kişilerde psikolojik veya nörolojik olduğu gibi fiziksel sebeplerle de ortaya çıkabilmektedir. Bu sebeplerin bir uzman tarafından belirlenmesi, gerekli görülüğü takdirde ilaç, vitamin ve tedavi desteklerinin alınması unutkanlığın tedavisi için oldukça önemlidir.
Azalması için Ne Yapabilirim?
Unutkanlık şikayetlerinin ilgili uzmanlar tarafından değerlendirilmesi sonucunda, uzmanların belirleyeceği tedavi yöntemlerine ek olarak hayat düzeninde yapılacak değişiklikler unutkanlığın azalmasına yardımcı olabilecektir.
Çoğu hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde önemli olduğu gibi sağlıklı beslenme, düzenli uyku, fiziksel aktivite ve düşük stres seviyesi unutkanlığın tedavisinde de oldukça önemlidir.
Kitap okumak, bulmaca çözmek, müzik aleti çalmak gibi beyin faaliyetlerini çalıştıran ve güçlendiren aktivitelerde bulunmak, yeni şeyler öğrenmek, yeni yerlere gitmek, sosyal ilişkileri devam ettirmek de hafıza güçlendirmeye yardımcı olmaktadır.
Günümüzde teknolojik aletlerin kullanımının artmasının unutkanlık problemlerine neden olabildiği düşünüldüğünde, teknolojik alet kullanımının sınırlandırılması ve yerine eğlendirici, düşündürücü veya dinlendirici aktivitelere zaman ayırmak unutkanlığın tedavisine yardımcı olacaktır.
Unutkanlığın nedenlerinden bir tanesi öğrenme ve hafızada tutma tekniklerinin yetersizliği olabilmektedir. Bu da kişilerde “Aklımda hiçbir şey tutamıyorum” cümlesini sık sık tekrar etmesine neden olabilmektedir.
Bir bilginin öğrenilmesi esnasında dikkat dağıtıcı unsurların mümkün olduğunca ortadan kaldırılması, öğrenilen bilgi ile geçmişte öğrenilmiş bilgiler arasında ilişkiler kurmak, öğrenme esnasında hatırlatıcı notlar almak, öğrenilen bilginin pekiştirilmesi için tekrarlar yapmak bilgilerin hatırlanması konusunda yardımcı olabilecek yöntemlerdir. Ayrıca çeşitli hafıza geliştirme ve güçlendirme tekniklerinden yararlanmak da hafızanın etkili bir şekilde çalışmasına yardımcı olabilecektir.
Hiçbir şeyi unutmamanın yolları
Güncelleme Tarihi:
Yenal BİLGİCİ
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
O yeni dili kolayca öğrenmek mümkün! Evden çıkarken “kapıyı pencereyi örttüm mü acaba” diye düşünüp durmamak da! Karşılaştığınız herkesi tanımak, her ismi hatırlamak, her sunumun altından ustaca kalkmak! Her şeyi hatırlayan adam, ‘Süper Hafızanın Sırları’ isimli kitabının yazarı Eran Katz’la buluştuk, hafızayı mükemmel hale getirmenin yollarını konuştuk.
Her şeyi hatırlayan bir insana her gün rastlamazsınız. Yüzlerce telefon numarası, arkadaşın arkadaşının o hep unutulan ismi, 10 sene önce şöyle bir görülen akrabanın yüzü, hafif çakırkeyifken barda anlatılan fıkra… Hiçbir şeyi unutmayan birinden bahsediyorum… Böyle birine rastladığınızda bunu nasıl yaptığını ona muhakkak sorun. Kendi hayatınıza adapte edebileceğiniz, işinize yarayacak, hiç olmazsa arada bir ukalalık yapabileceğiniz bir numarayı illa ki öğrenebilirsiniz.
Kudüs’te yaşayan İsrailli hafıza ve zekâ uzmanı, yazar, konuşmacı Eran Katz, size daha da fazlasını öğretebilir. Kullandığı teknikler onu İsrail’de Guinness Rekorlar Kitabı’na soktu. Google, Microsoft, Coca Cola gibi dünyanın en büyük şirketlerinin çalışanlarına hatırlama teknikleri üzerine seminerler verdi. Yazdığı kitaplar 18 dile çevrildi. Bunların arasında yer alan ‘Süper Hafızanın Sırları’ adlı kitabı Doğan Kitap tarafından Türkçeye de kazandırıldı.
Ben ona tesadüfen rastlamış değilim. Bunca şeyi nasıl aklında tutabildiğini anlatması için randevulaştık. İstanbul’da, kaldığı otelde konuşurken, meseleye giriş niyetine küçük bir numara yapmaktan geri durmadı. Özel olarak buluşmuş olsak dahi, spontane sorulara açık olduğunu gösterecekti. Ben dâhil etrafındaki dört kişiden aklımıza gelen rakamları sırayla söylememizi istedi. Başladık. Ben “Sonsuza kadar rakam söyleyip duracak mıyız acaba” diye düşünürken, nihayet “Tamam” dedi. Sonra rakamları aklından sıraladı. Yetmedi. Bir de tersten sıraladı.
Gerçekten etkileyici. Ben 10 rakamdan öteye gidemezdim sanırım. Geriye doğruysa belki ilk beş rakamı aklımda tutabilirim. Yalnız değilmişim. “Herkes başta böyle söyler” diyor Eran Katz: “Bu sihirli bir numara değil; ben de sihirbaz ya da dahi değilim.” Pratik meselesiymiş hepsi. Neyin pratiği peki? Doğru bağlantıları kurmanın...
KÖKENLERİ ‘GEMATRİA’YA GİDİYOR
Kadim bir Yahudi tekniği kullandığını anlatıyor Katz. ‘GEMATRİA’ adlı bu teknik belli rakamlarla belli harfleri eşlemeyi, bunlardan kelimeler türetmeyi ve bu kelimelerden de bir hikâye yaratmayı amaçlıyor. Bizim art arda sıralanan, anlamsız rakamlar gördüğümüz yerde Katz bir hikâye buluyor. Her iyi hikâyenin olması gerektiği gibi akılda kalan bir hikâye...
Israrla altını çiziyor Katz. “Herkes ama herkes hafızasını geliştirebilir.” Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi bir engel değil. Biraz donanım gerekiyor elbette. Öncelikle hayal gücü. En akla gelmedik görüntüler, masallara yaraşan olaylar, hatta yakası açılmadık fanteziler... “Unutmamak istediğiniz her şeyi duyularınızla kodlayın” diyor Katz. Görselleştirin. Kokulara bulayın. Absürt hale getirin... Bu da bir başka teknik işte. Örneğin, yeni öğrendiğiniz yabancı dildeki kelimeleri bu görüntülerle hatırlayın (Bizde 1990’lı yılların başında hafıza şampiyonu Melik Duyar’ın ‘Mega Hafıza’ adı altında televizyonda öğrettiği metot da buydu). Bir kelimeyi çağrışımlarıyla, görsel bir şekilde hikâyeleştirip hafızaya nakşetmek gerekiyor. Belki biraz tembel olduğumdan belki de inançsızlıktan “Eh o zaman da binlerce görüntüyü bu şekilde kodlamak gerekmez mi” diye soruyorum. “Bu da ezberlemenin bir başka versiyonu değil mi sonuçta?” “Bana güven, öyle değil” diyor üstün hafızalı Katz. “Takıntılı değilsen bu kodlamaları unutuyorsun; geriye sadece sana gereken bilgi kalıyor.”
HAYAL GÜCÜNÜZ UÇSUN
Bu sistemin işlediğini artık biliyorum. Görsel bir şekilde kodladığım tüm yeni sözcükler çağırdığım anda geri dönüyor (Tam da Katz’ın dediği gibi absürt görüntüler ürettim; böylesi daha da akılcı; Katz, “Belli oranda ‘fiziki’ unsurlar da katabilirsin bu hayallere” diyor bu arada; çünkü akılda en çok kalan şey, herkes bunda hemfikirdir herhalde, acılar).
“Beyin böyle böyle bir sürü gereksiz görüntüyle şişer mi” diye endişe etmeme de gerek yokmuş hem. “200 yıl önce yaşasaydınız; tüm hayatınız boyunca size gereken bilgi New York Times’ın hafta sonu edisyonu kadar olacaktı” diyor Katz. Esas önemli olanın doğru eğitim olduğunu anlatıyor. Özellikle de çocuklara neyin önemli neyin önemsiz olduğunu gösterebilmek... Çünkü değil 200 yıl evvel kendi kuşağımızla karşılaştırdığımızda bile, çocuklar açısından akıl çelen onlarca unsur var. “Beyin ne yapacağını, nasıl karar alacağını bilmiyor, eğitmek lazım” diye özetliyor. Ama asla ezberlemek değil!
Bir soru daha... Bu kadar görüntüyü gerçek hayatta nasıl kullanacağız? En basiti: Anahtarlarımızı, telefonumuzu, cüzdanımızı evden çıkarken unutmayacağız (Ben bu seviyedeyim!). Orta seviye: Konuşmalar, sunumlar yaparken (özellikle ‘oda tekniği’nden yararlanarak) aklımızı toplayabileceğiz. Gelişkin: Bir yabancı dili rahat rahat öğrenebileceğiz.
Bir de tanıştığımız insanların ismini aklımızda tutacağız. “Ne önemi var” demeyin. Hatırlanmak iyidir. Hele benimkisi gibi çok rastlanmayan bir isme sahipseniz... Eran Katz sohbetimizin sonunda ayrılmak için el sıkışırken, ismimi halen mükemmelen telaffuz ediyordu. Bu testten geçtiyse hepsinden geçer. Şaka değil, aynı dili konuştuğumuz birçok insan bunu ihmal ediyor!
LOKASYON LOKASYON LOKASYON...
hafıza şampiyonlarının tavsiyesiyle iyi bir emlakçının tavsiyesi aynı: “Lokasyon lokasyon lokasyon...” Katz, insan zihninin ‘lokasyon’u asla unutmadığını söylüyor. Bu ‘vücudunuz’ da olabilir, ‘Türkiye haritası’ da. Yarın için hatırlamanız şart olan üç şeyi düşünün. Örneğin sabah marketten un ve mum almanız gerekiyor; öğleden sonra da katılmanız gereken bir toplantı var. Katz, sistem işleyişini şöyle anlatıyor: “Un ‘topuğunuzda’, mum ‘dizinizde’, toplantı da ‘kalçanızda’. Bir paket una bastığınızı hayal edin; her taraf beyaza bulanmış. Yanan bir mumu dizinizde dengelemeye çalışıyorsunuz ama o akıp üzerinize damlıyor ve acı veriyor. Son olarak çevresinde insanlar olan bir toplantı masası var... Siz herkesin ciddi ciddi takıldığı o masaya oturuyorsunuz ve hayret dolu bakışlara muhatap oluyorsunuz.” Unutmama garantili üç görüntü... Yapmanız gereken sadece topuğunuzu, dizinizi ve kalçanızı akla getirmek.
KAPINIZI KİLİTLEDİNİZ Mİ?
Katz’a göre bunun için en basit yöntem şöyle (Deli gibi görünmek pahasına!): “Evden çıkarken ‘Kapımı kilitledim, cüzdanımı telefonumu arabanın anahtarlarını yanıma aldım’ yazın yeter. “ Dilerseniz hepsinin baş harflerinden bir sözcük oluşturup sadece onu tekrarlayabilirsiniz.
ROMA ODA YÖNTEMİ
Dünyanın gelmiş geçmiş en iyi hatiplerinden Cicero bunu kullanıyordu. Bugüne damga vuran isimlerin de aynı şekilde davrandığını anlatıyor Katz. Evinizi, ya da evdeki bir odayı, mesela oturma odasını hayal edin! Mesele yine lokasyon yani! Odanızı ezbere biliyorsunuz. Anlatmanız gereken her şeyi bir eşyayla eşleyin. Sonra zihninizi evin içinde dolaştırarak anlatmaya başlayın. Her şeyi hatırlayacaksınız!
BİR LİSAN BİR İNSAN
* Yeni bir dil öğrenmek için öncelikle internette o dilin en popüler sözcükleri listesini arayıp bulun (Ben aradım; hemen her dil için bu listeler mevcut). Katz’a göre bu sözcüklerin sadece 700-800’üyle o dilde bir gazeteyi anlayacak kıvama geliyorsunuz.
* Bu kelimeleri ezberlemeyin; size çağrışım yaptıran görüntülerle eşleyin.
* Bir örnek: ‘Chico’ İspanyolca’da ‘erkek çocuk’ anlamına geliyor. Çikolata yerken her tarafına bulaştırmış bir çocuk hayal edebilirsiniz. Örnekleri istediğiniz kadar çoğaltın.