Rasyonalizm Nedir Tarih
Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler>Konu Anlatımlı Dersler >Felsefe Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar
RASYONALİZM, AKILCILIK, NEDİR, TANIMI, ÖZELLİKLERİ (FELSEFE DERSİ KONU ANLATIMLAR, DERS NOTLARI)
Rasyonalizme göre doğru bilgi olanaklıdır ve doğru bilginin ölçütü akıldır. Rasyonalistlere göre matematik bilgiler, aklın ilkeleri kesin bilgilere örnek oluşturur. Sokrates, Platon, Aristoteles, Descartes, Hegel rasyonalist filozoflara örnektir.
Sokrates: Aklın, değişmez ve gerçek varlığın bilgisine doğuştan sahip olduğunu söyler. Dürüstlük, adalet, iyilik gibi erdemlerin bilgisinin tecrübe ile kazanılmadığını, bu bilgilerin insanda doğuştan olduğunu ileri sürmüştür.
Platon: Zorunlu, kesin, genel geçer bilginin var olduğunu, bu bilgilerin de ideaların bilgisi olduğunu ileri sürer. Ona göre görünüşler dünyasında sürekli değişme olduğundan, bu varlıklar bilinemezler. İdealar dünyası ise ezeli ve ebedi olan ve akılla kavranan gerçeklik alanıdır. İdealar insan zihninde doğuştan yer alır. 2+2=4 idealar dünyasının doğru bilgisine bir örnektir.
Aristoteles: Ona göre bilgi edinme yetisi akıldır. Ancak akıl bilgiyi taşıyan değil, üreten bir yeti olmaktadır. Aristoteles, mantığında kullandığı tümdengelim yöntemiyle, aklın bilgi yapma yetisi olduğunu göstermiştir.
Descartes: İnsan zihninde doğuştan düşünceler bulunduğunu, iyi yönetilen zihnin kesin, genel geçer bilgiye ulaşabileceği görüşündedir.
Başlangıçta, geçici olarak bütün bilgilerinin doğruluğundan kuşku duymuştur. (Metodik şüpheci yöntemi) O, aklın basit ve mutlak doğrulardan hareket ettiğinde, kendisinden kuşku duyulmayan bilgilere adım adım ulaşılabileceğini göstermeye çalışmıştır. Düşünüyorum, o halde varım yargısına, bu yöntemine dayalı akıl yürütmesiyle ulaşmıştır.
Hegel: O, doğru bilgiye hiçbir deneye başvurmadan, yalnızca düşüncenin sınırları içinde kalınarak ulaşılabileceğini (bilgi yelpazesi. net) ileri sürer. Ona göre doğru bilgiye ulaşmak için, önce varlığa yönelmek, onu düşünceye konu yapmak gerekir. Düşünmek, nesnenin ardındaki ideyi kavramaktır. Aklın yasaları, varlığın yasaları ile aynıdır. Hegele göre akla uygun olan gerçek, gerçek olan akla uygundur.
FELSEFE DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN <<<
KONU ANLATIMLI DERSLER SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN<<<
EĞİTİM ÖĞRETİM İLE İLGİLİ BELGELER, BİLGİLER
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN<<<
| ||||||||
Kaynakça[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Kıta felsefesi
Genel anlamda kişinin akılcı olarak adlandırılabilmesi için iki temel noktayı onaylaması ve kabul etmesi gerekmektedir, bunlar:
- "Akılcı sezgi a priori bilgimizin tamamı veya bir kısmının kaynağıdır, ve
- Gerçeğin a priori bilgisi mümkündür" (Cassam, s).
Elealılar ile başlayan akılcı geleneğin Batı'daki en önemli isimleri Descartes, Spinoza, Malebranche ve Leibniz'dir.
Descartes'ın metafizik hakkındaki savları ve metafiziksel ilkelerinin sonucu olarak gördüğü dualistik yapıya sahip (akıl-vücut ayrımını barındıran) Kartezyen ruh kavramı Avrupa'daki akılcılık geleneği için çok önemli bir noktayı oluşturmaktadır. Nitekim Descartes'ın metafiziğe dair akılcı görüşleri yaygın kabul görmüş ve yüzyılın ikinci yarısında, fiziksel görüşleriyle birlikte bunlar da kitap olarak birçok öğretim merkezinde okutulmuştur. Descartes'ın görüşleri kendisinden sonraki filozofları da büyük oranda etkilemiştir. Nitekim Descartes'ın ortaya attığı insanın ontolojikdualizmi fikri modern toplumlarda dahi sıklıkla kabul edilen bir savdır.
Bir diğer ünlü akılcı filozof Spinoza ise başlarda Descartes'ın metafizik savlarını benimsese de, zamanla kendi düşüncelerinin olgunlaşması ve gelişmesiyle birlikte Descartes'in savlarını bırakarak daha farklı bir metafiziksel anlayış geliştirmiştir. Kartezyan akıl-vücut dualizmini reddeden Spinoza, Tanrı'nın yaratılmış dünyadan ayrı olarak mevcut olduğu fikrine de karşı çıkmıştır. Ona göre bir tek ebedî varlık vardı. Spinoza'nın bu fikri ve metafiziksel açıklamaları Batı'da panteizm açısından çok önemlidir. Metafiziğe dair savları detaylıca Etik isimli eserinde yer alır. Ayrıca dinin de akılcı eleştirisini yapmıştır (Hatfield).
Kartezyan ruh kavramıyla birlikte Descartes'in metafiziğe dair görüşlerini genel olarak benimseyen Malebranche ise aklî fikirlerin bireysel zihinlerden ziyade, Tanrı'da var olduğu ve Tanrı'nın gerektiğinde insanlara bu bilgileri ilâhî bir anlamda sunduğunu öne sürerek Descartes'tan ayrılmıştır.
Anılan diğer filozoflar gibi Leibniz de başlarda Descartes'in fikirlerinin takipçisi olmuştur. Bununla birlikte daha sonra Descartes'in fikirlerini reddederek, kendi geliştirdiği metafiziksel fikirleri savunmuştur. Leibniz düşüncesinde Tanrı'nın yarattığı dünya bilinçli ve ayrı küçük varlıklardan oluşur. Daha sonra bu varlıklara monad ismini vermiştir (Monadoloji, ). Ayrıca Leibniz'in düşüncesinde Tanrı tüm olası dünyalardan en iyisi olarak dünyayı yaratmıştır ki burada kastedilen en iyi, mükemmel, eksiksiz anlamındadır. Bu fikir daha sonraları birçok filozof tarafından tenkit edilmiştir.
Kantçılık[değiştir Rasyonalizm (Akılcılık) Nedir? Rasyonalist Ne Demek, Kime Denir?
Haberin Devamı 1- Immanuel Kant - Yaşamın Anlamı
2- Rene Descartes - Yöntem Üzerine Düşünceler
3- Voltaire - Candide ya da İyimserlik
4- Farabi - İdeal Devlet
Rasyonalizm (Akılcılık) Nedir?
Akılcılık ve usçuluk adıyla da bilinen rasyonalizm, mevcut gerçekliklerin sadece zihin yoluyla idrak edilebileceğini savunan felsefi görüştür. Bu görüşe göre sezgi ya da duyularla algılanabilen her şeyin gerçekliğinden şüphe edilebilir. Çünkü hem duyular hem de sezgiler yanıltıcı olabilir.
Mevcut bilgilerin doğruluğu da tüme varım yöntemiyle ele alınır. Buna göre bir bilginin içeriği kadar kim tarafından, ne zaman ve hangi koşullarda aktarıldığı da önemlidir. Bir bilginin doğruluğu tek bir yönüyle değil birçok yönüyle sorgulanır. Ve ancak akla ve mantığa uygun bilgiler doğru ve geçerli sayılır.
Haberin DevamıRasyonalizm, metafiziğe ve sezgiciliğe tepki olarak doğmuştur. Çünkü her iki felsefi disiplinde de aklın temel ilkeleri reddedilir. Rasyonalizmde ise gözlem, karşılaştırma, tümden gelim ve tümevarım gibi usçu yaklaşımlar ön plandadır.
Rasyonalizm, yüzyılın ikinci yarısında başlayan Aydınlanma Çağ'ında da etkili olmuştur. Rasyonalist yazarlar kaleme aldıkları eserlerle Fransız İhtilalinin gerçekleşmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Rasyonalist Ne Demek, Kime Denir?
Rasyonalizm felsefesini savunan düşünürler rasyonalist olarak nitelendirilir. Rene Descartes, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Gottfried Leibniz ve Thomas Paine, en önemli rasyonalist filozoflar arasında yer alır.
Rasyonalizm (Akılcılık) Nedir? Rasyonalist Ne Demek, Kime Denir?
1- Immanuel Kant - Yaşamın Anlamı
2- Rene Descartes - Yöntem Üzerine Düşünceler
3- Voltaire - Candide ya da İyimserlik
4- Farabi - İdeal Devlet
Rasyonalizm (Akılcılık) Nedir?
Akılcılık ve usçuluk adıyla da bilinen rasyonalizm, mevcut gerçekliklerin sadece zihin yoluyla idrak edilebileceğini savunan felsefi görüştür. Bu görüşe göre sezgi ya da duyularla algılanabilen her şeyin gerçekliğinden şüphe edilebilir. Çünkü hem duyular hem de sezgiler yanıltıcı olabilir.
Mevcut bilgilerin doğruluğu da tüme varım yöntemiyle ele alınır. Buna göre bir bilginin içeriği kadar kim tarafından, ne zaman ve hangi koşullarda aktarıldığı da önemlidir. Bir bilginin doğruluğu tek bir yönüyle değil birçok yönüyle sorgulanır. Ve ancak akla ve mantığa uygun bilgiler doğru ve geçerli sayılır.
Rasyonalizm, metafiziğe ve sezgiciliğe tepki olarak doğmuştur. Çünkü her iki felsefi disiplinde de aklın temel ilkeleri reddedilir. Rasyonalizmde ise gözlem, karşılaştırma, tümden gelim ve tümevarım gibi usçu yaklaşımlar ön plandadır.
Rasyonalizm, yüzyılın ikinci yarısında başlayan Aydınlanma Çağ'ında da etkili olmuştur. Rasyonalist yazarlar kaleme aldıkları eserlerle Fransız İhtilalinin gerçekleşmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Rasyonalist Ne Demek, Kime Denir?
Rasyonalizm felsefesini savunan düşünürler rasyonalist olarak nitelendirilir. Rene Descartes, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Gottfried Leibniz ve Thomas Paine, en önemli rasyonalist filozoflar arasında yer alır.