Ales Net Ortalamaları

Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, "Yüksek öğretimde okullaşmada Avrupa´da birinciyiz, öğrenci sayısı bakımından ise Rusya’dan sonra ikinciyiz” dedi. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı’nın (ÖSYM) önceki gün ALES’e ilişkin yayımladığı “Değerlendirme Raporu"nda ise üniversitelilerin büyük bölümü puan barajının altında kaldığı, hatta bazı üniversitelerde barajı geçen öğrencinin dahi olmadığı belirtildi. 

Rapor, ’u devlet üniversitesi olmak üzere sayısı ’e yükselen üniversitelerle ilgili sunduğu rakamlarla Yılmaz'ın sözlerini doğrulamadı.

Birgün'den Mustafa Mert Bildircin'in haberi aynen şöyle:

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı’nın (ÖSYM) ilk defa önceki gün ALES’e ilişkin yayımladığı “Değerlendirme Raporu” üniversitelerin içinde bulunduğu tabloyu gözler önüne serdi. ALES’e giren adayların, 50 sorudan oluşan sayısal testin doğru yanıt ortalaması ’da kaldı. ALES’e ilişkin istatistiklerin sınavlara yönelik iyileştirme yapılmasına olanak sağlayacağını savunan ÖSYM, bundan sonraki bütün ALES’lerin detaylı analizinin yapılacağını duyurdu.

50 soruda 18 doğru

Yılda iki kere düzenlenen ve öğrencilerin akademik başarısını ölçen ALES’e katılan üniversite son sınıf öğrencileri ve mezunlarının ortalama puan aralıklarının 60 ila 69 olduğu ortaya çıktı. 50 sorudan oluşan sayısal testte yalnızca doğru cevap ortalamasını tutturan adayların sözel sorulara verdiği doğru cevapların ortalaması ise oldu.

Hem sayısal hem de sözel sorulardan oluşan testte 70 puanı iki üniversitenin hiçbir öğrencisi aşamadı. ÖSYM’ye göre, Ardahan Üniversitesi’nden ve Iğdır Üniversitesi’nden sınava giren adayların tümü belirlenen puan barajının altında kaldı. Benzer bir tablo Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Şırnak Üniversitesi ve Munzur Üniversitesi’nde de yaşandı. Bu üniversitelerin son sınıfında öğrenim gören ya da mezunu olan adaylardan sınava girenler arasından yalnızca 16’sı 70 puanın üzerine çıkabildi.

Her yıl kötüye gidiyor

Yıllara göre ALES puan ortalamalarında yaşanan düşüş de Türkiye’deki üniversitelerin akademik başarısının her geçen yıl daha da kötüye gittiğini gösterdi. ALES puan ortalamaları yılları arasında artarken, yılları arasında ise azaldı. Son ALES’te ulaşılan puan ortalaması özellikle ve öncesindeki yılların çok altında gerçekleşti. yılı ve sonrasında mezun olan ve eğitimine hala devam eden adayların puan ortalamalarının daha yüksek olduğu bilgisi de ÖSYM’nin raporunda yer aldı. Buna karşın mezuniyetinden bu yana en az dokuz yıl geçen adayların ortalamaları düştü.

Erkekler yalnızca sayısalda üstün

ALES’ten 70 ve üzeri puan alan az sayıda adayın cinsiyet dağılımlarına da ÖSYM’nin hazırladığı raporda yer verildi. Sayısal puan türünde barajı geçen toplam 66 bin adaydan 34 bin 80’inin erkek, 32 bin ’unun ise kadın olduğu açıklandı. Eşit ağırlık ve sözel puan türlerinde, en az 70 puan alan kadın adayların oranları sırasıyla yüzde 56,8 ve yüzde 53,2 olarak gerçekleşti. 70 puanın ölçü alınarak yapılan hesaplamada, erkek ve kadın adaylar arasındaki yüzde farkının en yüksek olduğu puan türü eşit ağırlık oldu. Erkek adayların toplamda sayıca daha başarılı olduğu tek puan türü sayısal olurken, diğer puan türlerinde başarıya ulaşan kadın adayların sayısı erkek adayların üzerine çıktı.

Mezunlar işsiz

Öte yandan Türkiye’deki üniversite mezunu işsizlerin oranı da çarpıcı boyutlara ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son açıkladığı verilere göre, yükseköğretimde işsizlik oranı yüzde ’e çıktı. TÜİK’in yalnızca İŞKUR kayıtlarını dikkate alarak veri oluşturduğu göz önüne alındığında bu oranın daha da yüksek olabileceği kaydedildi. Üniversite mezunları arasındaki işsizlik oranının toplam işsizlik içinde yüzde olduğunu öngören uzmanlar, 1 milyonun üzerinde mezunun işsiz olduğunu belirtti.

***

Yaratılan algı gerçekliği örtemedi

Üniversitelerin derslik sayıları, binaları ve istatistiki bilgileri kullanılarak yaratılmaya çalışılan algının var olan gerçekliğin üzerini örtmeye yetmediğini söyleyen Eğitim Sen Genel Eğitim ve Yüksek Öğretim Sekreteri Özgür Bozdoğan, “Yükseköğretim ile ilgili yapılan açıklamalar, MEB tarafından yaşanan sorunların algılanamadığını ve dolayısıyla çözüm için adım atmanın da gerekli olmadığı fikrinin eğitimi yönetenler arasında hakim olduğunu ortaya koymaktadır” dedi. Bozdoğan, üniversitelerin uygulanan politikalar sonucunda bilim yapılan özgürlük alanları olmaktan çıktığını belirterek, “Üniversiteleri, iktidarın varlığının devamının aracı haline getirilmeye çalışılan kurumlara dönüşmüştür” diye konuştu.

Bozdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Yapılan atamalar ile nitelikli bir eğitimin verilmesi neredeyse imkansız hale gelmiştir. Son olarak bir rektörün kep yerine takke önermesi ile başlayan tartışma ne ile karşı karşıya olduğumuzu olanca açıklığı ile ortaya koymaktadır. Yaşanan sorunların rakamların ardına gizlenme koşulunun kalmadığı da ALES’e yönelik paylaşılan istatistiklerle ortaya çıkmıştır. MEB’i ve YÖK’ü gerçeğe bakmaya davet ediyoruz.”

Akademik Personel Ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı Hakkında

ALES Nedir? ALES Puanı Nerelerde Kullanılır?

ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı), lisansüstü (yüksek lisans) eğitime başvuracak kişilerin ve akademik personel kadrolarına (araştırma görevlisi, öğretim görevlisi, okutman, uzman çevirici gibi) atanmak isteyen adayların girmesi gereken bir sınavdır. Doktora başvuruları için de ALES’e girilmesi gerekir.
Mecburi hizmet yükümlülüğü için yurtdışındaki üniversitelere lisansüstü eğitime gönderilecek adayları seçerken de ALES puanı şartı aranır.

Yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına atanabilmek için, alanındaki puan türünde yüz üzerinden yetmiş puan alan adaylar başarılı sayılırlar.

İyi bir ALES puanına sahip olmak yüksek lisans başvurularında adaylara büyük bir avantaj sağlar çünkü üniversitelerin tezli yüksek lisans başvurularında ALES sonucu en az %50’lik bir paya sahiptir. Lisansüstü eğitim programlarına seçme ve yerleştirme işlemleri için tüm üniversite kurumları ALES puanlarını kullanırlar ancak bazı üniversiteler lisansüstü eğitim programlarına seçecekleri öğrencileri yalnızca ALES puanına göre belirlerken, bazı üniversiteler ise diploma notlarının, mülakat sonuçlarının da dahil edildiği bir puanlama sistemi oluştururlar. ALES puanı ile doktora programları ya da sanatta yeterlik programlarına başvuracak adaylar için ise alt sınır 80 puandır.

Kimler ALES’e Girebilir?

Bir lisans programında eğitim gören, bir lisans programından mezun olmuş herkes Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’na girebilir. Denklik belgesine sahip olmak şartıyla, yurt dışında lisans eğitimi görmüş kişiler de sınava başvurabilirler. Tezli yüksek lisans başvuruları için ALES önemli bir kriterdir.

ALES için bir sınırlama söz konusu olmayıp adaylar dilediği kadar sınava girebilir. Bir yere başvuru yapıldığında adayların geçerlilik süresi bulunan en yüksek ALES puanı kullanılır.

YÖK ALES’TE KÖKLÜ DEĞİŞİKLİĞE GİDİYOR: ALES DAHA YALIN VE İŞLEVSEL HALE GETİRİLİYOR

Mevcut Durum

Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitime Giriş Sınavı (ALES), ilk defa yılında Lisansüstü Eğitime Giriş Sınavı (LES) adıyla yapılmaya başlanmış olup 10 yıl sonra Yükseköğretim Kurulu’nun 2 Şubat tarihli toplantısında, yükseköğretim kurumlarında öğretim üyesi dışındaki öğretim elemanı kadrolarına atanmak için yapılması gereken sınav ile birleştirilerek sınavın adının Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitime Giriş Sınavı (ALES) olmasına karar verilmiş ve ondan sonra da bu adla yapılmaya başlanmıştır. ALES içeriğine benzer GRE ve GMAT gibi yurt dışı testler de bulunmaktadır. ALES, daha çok genel GRE testine benzerlik göstermektedir.

Mevcut ALES`te adaylara Sayısal ve Sözel olmak üzere iki başlık altında bir test uygulanmaktadır. Her  bölüm, tek kitapçık halinde adaylara verilmekte olup toplam soru için dakika (2,5 saat) cevaplama süresi verilmektedir. Sınavda uygulanan testin sayısal ve sözel bölümünde 50`şer sorudan oluşan iki test yer almaktadır. Adaylar, istedikleri takdirde bütün testleri cevaplayabilmektedir. Her bir testteki sorular, belirli yükseköğretim programlarında kazanılan yeterlikleri ve bilgileri ölçmeye yönelik olmayıp sayısal ve sözel alanlarda genel yeterlikleri ölçmeye yöneliktir. Test soruları, farklı alanlardan gelen yükseköğretim mezunlarının cevaplayabilecekleri nitelikte olmaktadır.

ALES’in Kapsamına Yönelik Bazı Eleştiriler

ALES, sınava katılan adayların sayısal ve sözel konularda üst düzey düşünme becerilerini (muhakeme, analiz, çıkarımda bulunma vb.) ölçmeye dönük tasarlanmış olmakla birlikte zaman içinde daha çok bilgiye dayalı sorulardan oluşan bir sınava dönüşmüştür. Sayısal test soruları, daha çok temel matematik bilgisini ölçen soru türlerine dönüşmüş, ALES Sayısal Testi ile amaçlanan sayısal akıl ve mantık yürütme becerisinin ölçülmesine dönük soru tiplerinde bir azalma eğilimi gözlenmiştir. Benzer şekilde, ALES Sözel testlerini oluşturan soruların da daha çok Temel Türkçe Dil Bilgisi konuları etrafında yoğunlaştığı gözlenmiştir. Bu durum, ALES Sayısal testinde olduğu gibi ALES Sözel testinin de bu sınavın esas amaç ve kapsamının dışına çıkmasına sebep olmuştur.

ALES’in Soru Sayısı ve Süresine Yönelik Eleştiriler

İleri düzey düşünme becerilerini ölçmesi ve zorluk düzeyi yüksek olması beklenen ALES’in tek oturum halinde yapılmasının, adayların zihni yönden sınava odaklanmasını ve motivasyonunu olumsuz yönde etkilediği, insani yönden doğal ihtiyaçlar da düşünüldüğünde soru sayısının fazla ve sınav süresinin uzun olduğu eleştiri konusu olmaktadır.

ALES’in Geçerlilik Süresi

Özellikle yüksek lisans eğitimi yapan öğrenciler, sınavlarının geçerlilik süresinin sona ermesi halinde daha sonra doktora programlarına başvurabilmek için zamanlarını akademik çalışmalarından daha çok ALES’e tekrar hazırlanmak için geçirmektedirler. Bu da akademik verimliliği olumsuz yönde etkilemektedir. Bu sebeplerden ALES’in daha çok referans alındığı GRE’deki geçerlilik süresi 5 yıl olup benzer geçerlilik süresinin ALES için de olması talep edilmekteydi.

Sonbahar döneminden itibaren ALES puanlarının geçerlilik süresi beş yıla çıkarılmıştır.

ALES’te Yapılan Yeni Düzenlemeler

1- ALES’te test sayılarında azaltmaya gidilmiştir. Dört test/bölüm sayısı ikiye indirilmiş olup yeni ALES, Sözel ve Sayısal olmak üzere iki bölümden ve testten oluşacaktır. Sözel-I ve Sözel-II ile Sayısal-I ve Sayısal-II testleri ayrımı ortadan kaldırılmıştır.

2- Yeni ALES'te belirlenen testlerin içeriğine ilişkin de yeni düzenlemeler yapılmıştır. ALES Sözel Testi; sözcükte, cümlede ve parçada anlam; cümle ve metni tamamlama; kesin yargıya ulaşma, düşünce akışını bozan ifadeyi bulma ve parçada anlam bütünlüğü sağlama gibi başlıklar altıda yer alan soru alanlarından oluşacaktır. Burada adaylardan temel dilbilgisi becerilerinin yanı sıra daha çok sözel akıl yürütme becerilerini ölçmek amaçlanmıştır.

ALES Sayısal Testi; temel matematiksel işlemler, matematiksel ilişkilerden yararlanma; tekli, ikili ve üçlü problemler ve geometri gibi başlıklar altında yer alan soru alanlarını içerecektir. Burada adayların sıralama, çözümleme, analiz etme, yorumlama ve mantıksal akıl yürütme gibi daha çok ileri düşünme becerilerinin ölçülmesi amaçlanmıştır.

3- Yeni ALES’te (a) soru sayısı azaltılmış, (b) soru başına düşen süre artırılmış, (c) bununla birlikte toplam sınav süresi kısaltılmıştır. Sınav, soru ve dakikadan (3 saat) oluşmakta iken yeni düzenleme ile 50’şer sorudan oluşan sözel ve sayısal iki ayrı testten meydana gelecektir. Toplamda sorudan oluşan sınavın süresi, dakika ( saat) olarak belirlenmiştir. Bu düzenlemenin sınav stresinin azaltılmasına da katkı sağlayacağı beklenmektedir.

4- Eşit ağırlıklandırılmayan ALES Eşit Ağırlık puanı, artık eşit ağırlıklı hale getirilmiştir. ALES Sayısal ve ALES Sözel puanının hesaplanmasına yönelik ağırlıklar değiştirilmemekle birlikte, ALES Eşit Ağırlık puanının hesaplanmasında Sayısal Testinin %50, Sözel Testinin de %50 etkili olmasına karar verilmiştir.

5- ALES sonuçlarının geçerlilik süresi üç yıldan beş yıla çıkartılmıştır.

YÖK BAŞKANI SARAÇ’IN DÜZENLEMEYE İLİŞKİN BEYANATI:

“Yeni YÖK olarak Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitime Giriş Sınavı (ALES) yapmış olduğumuz yeni düzenlemeyle ALES’in kapsamında, uluslararası benzer sınavlarla olabildiğince bir ortaklık sağlamış olup bilgiden çok adayların sayısal ve sözel alanlara ilişkin mevcut bilgilerini kullanarak üst düzey düşünme becerilerinin ölçülmesi ve belirlenmesini hedefledik. Adayların aleyhine olan süre, soru sayısı, kapsam ve puanların hesaplaması, sınavın geçerlilik süresi gibi konularda iyileştirmeler yaptık.

ALES’in yeniden düzenlenmesi öncesinde, uluslararası benzer sınavlar inceleyerek, ilgili paydaşların ve alan uzmanlarının görüşlerini aldık. Konuya ilişkin oluşturduğumuz komisyon çeşitli alternatifleri değerlendirmiş ve neticesinde bu düzenleme yapılmıştır.

Önümüzdeki Ekim ayında yapılacak ALES’te, yapılan yeni düzenlemeler uygulanmaya başlanacaktır.

Bu düzenlemeler şu şekildedir:

• ALES’te test sayılarını azalttık.
• Yeni ALES’te (a) soru sayısı azaltarak, (b) soru başına düşen süreyi artırdık, (c) bununla birlikte toplam sınav süresini kısalttık.
• Eşit ağırlıklandırılmayan ALES Eşit Ağırlık puanını, artık eşit ağırlıklı hale getirdik.
• ALES sonuçlarının geçerlilik süresini üç yıldan beş yıla çıkarttık

Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitime Giriş Sınavı (ALES), akademi camiamızın yıllardır ilettiği görüş, eleştiri ve öneriler dikkate alınarak, daha yalın, basit ve işlevsel bir hale dönüştürülmüştür.

Son olarak şunu da ifade etmek isterim ki , Yeni YÖK olarak, yükseköğretim sistemimizin daha yalın, işlevsel ve şeffaf olmasına yönelik çalışmalarımızı sürdürmeye devam edeceğiz.”

Sınav İçeriği

Sınav, soru ve dakikadan (3 saat) oluşmakta iken yeni düzenleme ile 50’şer sorudan oluşan sözel ve sayısal iki ayrı testten meydana gelecektir. Toplamda sorudan oluşan sınavın süresi, dakika ( saat) olarak belirlenmiştir

Testin sayısal bölümünde 40’ar sorudan oluşan iki test (Sayısal-1 ve Sayısal-2 Testleri); sözel bölümünde ise 40’ar sorudan oluşan iki test (Sözel-1 ve Sözel-2 Testleri) yer almaktaydı. Yapılan yeni düzenlemeye göre ise dört test/bölüm sayısı ikiye indirilmiş olup yeni ALES, Sözel ve Sayısal olmak üzere iki bölümden ve testten oluşacaktır. Sözel-I ve Sözel-II ile Sayısal-I ve Sayısal-II testleri ayrımı ortadan kaldırılmıştır. 

 ALES Ne Zaman?

ÖSYM’nin güncel sınav takvimine göre,

 ALES/1 16 Nisan tarihinde,

ALES/2 20 Ağustos  tarihinde,

ALES/3 19 Kasım  tarihinde uygulanacaktır.

ALES puanı sonuçlar açıklandığı tarihten itibaren 5 yıl geçerlidir.

Sınav Değerlendirmesi

Her test için sınavı geçerli tüm adayların ham puanlarının ortalaması ve standart sapması ayrı ayrı hesaplanarak adayların ham puanları, ortalaması 50, standart sapması 10 olan standart puanlara dönüştürülecektir. Böylece her aday için Sayısal ve Sözel 21 Standart Puanlar (SP) hesaplanacaktır. Bu standart puanlar kullanılarak her aday için sayısal ağırlıklı, sözel ağırlıklı ve eşit ağırlıklı olmak üzere 3 ağırlıklı puan (AP) hesaplanacaktır.