Makatta Polip Belirtileri

KALIN BAĞIRSAK POLİPLERİ (KOLON VE REKTUMUN POLİPLERİ)

Kalın bağırsak polipleri, bağırsakların iç tabakasını saran hücrelerden köken alan ve bağırsak boşluğuna doğru çıkıntı yaparak büyüyen anormal oluşumlardır. Bazı polipler bir sap kısmına sahipken, diğerleri geniş tabanlıdır. (Resim)

 

Resim: Polipler bağırsak boşluğuna doğru çıkıntı yaparak büyüyen anormal oluşumlar olup saplı veya geniş tabanlı (sesil) olabilir.

Polipler erişkinlerde % civarında görülmekte olup kalın bağırsakların en sık görülen patolojileridir. Büyük bir kısmı kötü huylu değildir. Ancak polip-kanser gelişimi basamakları çok detaylı araştırılmış olup, bu ilişkiden dolayı görüldükleri durumda tedavi edilmelidirler.

Polipler kalın bağırsakların herhangi bir yerinde gelişebilmekle beraber en sık makata yakın kısımlarında (sigmoid kolon ve rektum) görülmektedir.

BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Poliplerin çoğu belirti vermez ve genellikle kolonoskopi veya radyolojik incelemeler esnasında tesadüfen saptanır. Ancak bazı polipler rektal kanama, makatta sümüksü akıntı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler ve seyrek olarak da karın ağrısı gibi belirtilere neden olabilirler.

TANI NASIL KONULUR?

Polipler ya kolonoskopi esnasında veya kontrastlı röntgen filminde görülür.

Gaitada gizli kan tetkiki kalın bağırsak hastalıkları için önemli bir test olmakla beraber testin negatif olması polip olmadığı anlamına gelmez.

Bir polip görülmesi tüm kolonun incelenmesini gerektirir, çünkü başka poliplerin görülme olasılığı %30 oranındadır.

POLİPLER TEDAVİ EDİLMELİ MİDİR?

Tanı esnasında polibin kanser hücreleri içerip içermediği, kanser hücresi içermiyorsa daha sonra kanser gelişip gelişmeyeceği bilinmediği için karşılaşılan her polibin çıkartılması önerilmektedir. Kolonoskopi esnasında görülen polipleri çok büyük bir kısmı işlem esnasında çıkarılabilir. Küçük polipler ise işlem esnasında yakılarak yok edilebilirler. Büyük polip varlığında ise polibin çıkartılması için birden fazla seans gerekebilir. Büyüklüğü veya yerleşim yeri nedeni ile polip çıkartılamıyorsa ameliyat gerekebilir.

POLİPLER TEKRARLAYABİLİR Mİ?

Polip tam olarak çıkartılmışsa tekrar etmesi pek mümkün değildir. Ancak polip gelişmesi için gerekli olan genetik ve çevresel faktörler, kalın bağırsakların diğer kısımları üzerinde de aynı etkiyi gösterdiği için daha önce polibi olanların %30 kadarında başka bir alanda polip görülmektedir. Bu nedenle polibi olanlar hastalar belirli aralıklarla kontrol edilmelidir.

Polip türleri nelerdir?

Bağırsak polip belirtileri iki ana tür polipe bağlıdır. Bunlar; adenomatöz polipler ve hiperplastik poliplerdir. Adenomatöz polipler; kalın bağırsakta görülen poliplerin büyük bir çoğunluğudur. Bu adenom tipi polipler kolon kanserinin en yaygın nedenlerinden biridir. Adenomların kansere dönüşme riski büyüklüğü ve polip sayısı ile ilgilidir. Bunun yanında mikroskop ile incelenen birçok polip kanser durumu olmasa bile ileride kansere dönüşebilir. Bu poliplerin mikroskop altındaki görünümlerine göre; villöz adenom, tübülovillöz adenom ve tübüler adenom tipleri bulunur. Hiperplastik polipler ise en sık görülen ikinci kolon polip türüdür. Ancak genel olarak kanser oluşumuna neden olmazlar. Çapları genellikle cm’den küçük olan bu poliplerin belirlenerek adenom poliplerden ayırt edilmesi oldukça önemlidir.

Polip görüntüsü nasıldır?

“Bağırsak polip nedir? Polip görüntüsü nasıldır?” diye merak ediyorsanız kalın bağırsak poliplerin mikroskop altında incelendiğinde farklı görünebileceğini bilmelisiniz. Mikroskop ile incelendiğinde tamamen düz görünen polipler ve mantar şeklinde görünen polipler de bulunur. Poliplerin mikroskop altındaki görüntüsü genellikle sapsız, tırtıklı, boru şeklinde ve kılsı çıkıntılıdır.

Kalın bağırsak polipleri ne kadar yaygın görülür?

Kolon polipleri çok yaygın şekilde görülebilir. Bu görülme oranı ise yaşlanma ile birlikte artar. Kalın bağırsağında polip bulunan bireyin bağırsağının başka bir kısmında da ek polip görülme ya da ileride başka bir polip oluşturma ihtimali bulunur. Kalın bağırsak polipleri yaygın şekilde erkeklerde, yaşlılarda, erişkin yaş grubunun %’sinde, 70 yaş ve üzeri bireylerin %40’ında, 50’li yaşlarda olan kadınların %15’inde ve erkeklerin de %25’inde görülür. Yaşam boyu bağırsak polibi teşhisi riski de %6’dır.

Polipler kansere sebep olur mu?

Kalın bağırsakta meydana gelen poliplerin bazıları için müdahale gerçekleşmezse ileri evrelerde kolon kanseri oluşumuna neden olabilir. Bu risk polip sayısı ve polip tipi ile ilgilidir. Kanserli olmayan kalın bağırsak polipleri zaman içinde genetik materyallerdeki değişikliklerle kanserli olabilir.

Bağırsak polip ameliyatı kaç saat sürer?

Kolonda teşhis edilen polipler kolonoskopi ile aynı seansta alınabilir. Bu işlemin süresi polip sayısına bağlıdır ve 30 dakika ile 1 saat kadar sürebilir.

Bağırsak polip ameliyatı olanlar nelere dikkat etmelidir?

Polip nedeniyle ameliyat olan hastalar yüksek ateş, kanlı dışkı, karında şiddetli yaşanan ağrı, makatta polip belirtileri olarak makat bölgesinde kanama, halsizlik ve baş dönmesine dikkat etmeli, bu şikayetleri yaşaması durumunda doktora başvurmalıdır.

Bağırsak polipleri alındıktan sonra tekrar eder mi?

Kolonoskopik olarak teşhis edilen polibin total olarak alınması en temel yaklaşımdır. Alınan polipler bu yaklaşıma göre alınarak patolojiye gönderilir, değerlendirme yapılır.

Polip ameliyatından sonra takip süreci nasıl olmalıdır?

Neoplastik olmayan poliplerde rutin takip gerekli değildir. Adenomatöz polip gibi riski yüksek polip varlığında kolon kanseri oluşma riski artar. Bu risk; alınan adenom poliplerin özelliğine, boyutuna, sayısına göre değişir. Alınan polipte yalnızca displazi var invaziv karsinom veya ağır displazi yoksa kolonoskopi kontrolü 1 yıl sonra önerilir. Kolonun tamamen temiz olması ve yeni polip tespit edilmemesi durumunda ilk kontrol 3 yıl sonra yapılabilir. Yapılan bu kolonoskopide patoloji saptanmaması durumunda kontroller 5 yıl arayla gerçekleştirilebilir. Ancak yapılan kontroller sırasında yeni bir adenom tespit edilmesi durumunda takip protokolü sıfırlanarak en başa dönülür.

Polip oluşumunu engellemek adına neler yapılabilir?

Polip oluşumunu engellemek adına yapılması gerekenlerden biri beslenme şekli ve yaşam tarzında yenilikler uygulanmasıdır. Bu hususta kırmızı et tüketimi azaltılmalı, meyve ve sebze ağırlıklı beslenmelidir. Alkol ve sigara tüketiminden uzak durulmalı, kilo kontrolü sağlanmalı ve düzenli fiziksel egzersiz yapılmalıdır. Diyetin kolon poliplerinde önemi yapılan araştırmalara göre C vitamini, sebze, meyve, tahıl ağırlıklı beslenerek, kalsiyum desteği almanın koruyucu olduğu açıklaması ile de vurgulanır. Bu nedenle kızarmış gıdalar, kırmızı et, işlenmiş et tüketimi azaltılmalıdır.