Yunan Kralı Maymun

Bir maymun ısırığı tarihin gidişini değiştirdi. Churchill “Bu maymunun ısırmasından dolayı bir kral ve çeyrek milyon kişi öldü” derdi.

Genç Yunan Kralı Aleksandros, 2 Ekim günü Tatoi Kraliyet Sarayı bahçesinde gezerken, İngiliz Generali Milne tarafından kendisine hediye edilen Alsace cinsi çoban köpeği Fritz’in üzerine, bahçeler müdürünün Berberî Şebeği cinsinden maymunu Moritz saldırdı. Gazaplı maymunun eşi olan bir başkası, köpeğini kurtarmak isteyen kralı bacak ve karnından ısırdı. Sarayda, serbestçe gezen vahşi bir Berberî Şebeği’nin ne işi vardı, orası bir muammadır.
Maymunlar komiktir ama, Berberî Şebeği, aslında büyük dişleri olan çok tehlikeli bir hayvandır
Saldırgan maymun ve eşi hemen vuruldu. Hizmetçiler, Kral’ın yaralarını temizlediler. Ancak, çok geç kalmıştı. Isırık yaraları kolayca enfekte olur. Hele vahşi hayvanlardan geliyorlarsa…

Kelebek Tesiri

Hadise ciddiye alınmadı ve kimseye duyurulmadı. Yarası iltihaplanan Kral, ateşler ve acılar içinde kıvranmaya başladı. Bir ara ayağının kesilmesi bile düşünüldü. Sürgündeki annesini görmek istedi; hükûmet kabul etmedi. 23 gün içinde 7 ameliyat geçiren Kral, 25 Ekim ’de septisemiden öldü.
Tarih boyu birçok hükümdar, acımasızca ve tuhaf yollarla ölmüştür. Ancak bu şekilde bir ölüm dünyada tektir. Sembolik bir hükümdar olan Kral’ın ölümünün aslında politik bir ehemmiyeti yoktu. Ama beklenmedik ölümü, kelebek tesiri ile bir dizi mühim hadiseye yol açtı. Kral genç ve sağlıklı idi; uzun yıllar yaşayabilirdi; o takdirde Küçük Asya Macerası başta olmak üzere, tarihin akışı bambaşka olurdu.

Kukla Kral

Yunanistan, I. Cihan Harbi’ne girmedi. “Küçük, fakat itibarlı Yunanistan” isteyen Kral Konstantinos, Kayzer’in eniştesi idi. Giritli kurnaz diplomat Elefterios Venizelos ise harb taraftarı idi. Kralı, Almanya ile gizli bir anlaşma yapmakla suçlayarak yıprattı.
Müttefikler Yunanistan’ın bir kısmını işgal ederek Kral’ı düşürüp, yerine 11 Haziran ’de küçük oğlu 24 yaşındaki Prens Aleksandros’u geçirdiler. 15 Eylül ’de Yunanistan müttefikler yanında harbe girdi.
Venizelos diktatör oldu. Kraliyet ailesinin tamamını sürgüne gönderdi. Kralı saraya hapsederek pasifize etti. Binlerce kralcı ve harb aleyhtarı memur ve askeri tasfiye etti. Basını ve harb muhaliflerini susturdu.

Suikast mı?

İyi bir hatip olan kurt politikacı Venizelos, Avrupa siyasilerini avucunun içine almış; Lloyd George’u İzmir’i işgale razı etmişti. Hâlbuki tuzağa düşen kendisi idi. Nitekim işgal, İngiltere’nin menfaatine, Yunanistan’ın aleyhine olmuştur.
Gümülcine’den Edirne’ye giderken bir Bulgar komitacısı Kral’a suikast yaptı; ama Kral, kurtuldu. Venizelos, Anadolu’da fethedilen toprakları ilhak etmek üzere yeni kralı zorladı. Ama kral ayak diredi. Zira Yunanistan’da Küçük Asya macerasına muhalif geniş bir kitle vardı. Tam o esnada Kral öldü. Bazıları Kral’ın Venizelos tarafından zehirlenerek öldürüldüğünü iddia etmiştir.

Saf Prusyalı

Venizelos, seçime gidip cumhuriyet ilan etmeyi düşündü. Kendinden çok emindi. Ancak halk, İngiliz ve Fransızlarla ittifakından hoşlanmıyor ve harbi desteklemiyordu. Venizelos kaybetti; kraliyet taraftarları kazandı.
14 Kasım ’de İsviçre’de sürgündeki eski kral Konstantinos geri döndü. Kralın dönüşü için yapılan plebisitte kullanılan 1 milyon reyin, sadece 10 bini muhalifti. İngiltere derhal Yunanistan’dan desteğini çekti.
Müttefiklerin resmen tanımadığı, Prusya saflığının bir numunesi olan yeni kral, güya eski hatasına düşmedi; harbi sürdürdü. Nutuk’ta da geçtiği üzere, İngilizlere krallığını tasdik ettirebilmek için taarruz edip muvaffak olması gerektiğini düşünüyordu.
Başbakan Dimitri Gunaris’in ısrarlarına rağmen, İngiltere desteğini geri çekti. Londra, Yunanları kullanmış; şimdi bir kenara silkelemişti. Dengeler değişmiş, ibre başka tarafa dönmüştü. Konstantinos iyi bir askerdi ama, bunu idrak edecek kadar kurnaz değildi.

Değişen ibre

İngiliz politikasının değişmesinin tek sebebi bu değildi elbette. İngiltere’nin Yunanistan’dan bir beklentisi kalmamıştı. Artık daha büyük bir tehlike vardı. Sovyetlere yakın bir Türkiye istemeyen Londra, Sovyet tehlikesine karşı Ankara’ya yaklaşmak yolunu tercih ediyordu.
Kasım ’den beri Yunanlardan sıdkını sıyıran Müttefikler, 26 Nisan ’de Türk-Yunan harbinde tarafsız olduklarını resmen ilan ettiler. Yunanların İstanbul’u askerî üs olarak kullanmaları engellendi. Kemalistlerin İstanbul’dan Anadolu’ya geçişine izin verildi.
Fransa, İtalya ve Rusya, Ankara Hareketi'ne silah temin ederken; Yunanlara silah satışı yasaklandı. (Bilal Şimşir, İngiliz Belgeleri ile Sakarya’dan İzmir’e, vd; Abdurrahman Bozkurt, İtilaf Devletleri’nin Türk-Yunan Savaşı’nda Tarafsızlık İlanı)

Bir kral ve Çeyrek Milyon

Yunan milliyetçilerinin Megali İdea, nam-ı diğer Büyük Bizans’ın ihyasına dair çılgın hayalleri maymun ısırığı ile suya düşmüştür. Tarihçiler, Aleksandros’un ölümünün, Venizelos’a darbe vurduğunu; Müttefikler’in desteğinin kaybedilmesinin Yunanların Anadolu’dan çekilmesine sebebiyet verdiğini söyler.
Winston Churchill, “Bu maymunun ısırmasından dolayı bir kral ve çeyrek milyon kişi öldü” demişti. (The World Crisis, V/, Londra )
’de memleketine dönüp başbakan olan Venizelos, bu sefer amansız Türkiye dostu oldu. Türkiye’yi resmen ziyaret etti. İki cumhuriyetçi eski düşman samimi pozlar verdiler. Hatta ’te Gazi’yi Nobel Barış Mükâfatı’na namzet gösterdi; Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne girmesi için referans oldu.

Maymuna Övgü

O zamanki gazetelerden anlaşıldığına göre, Türk matbuatı Kral’ın ölümünü coşkuyla karşılamış; maymuna övgüler düzmüştür. Yahya Kemal, Nihad Sami, Sâmiha Ayverdi gibi edipler, “Allahın askerleri sonsuzdur” fehvasınca Türk-Yunan harbinin kazanılmasında maymunun rol aldığını söyler. Said Nursi’nin, “Mücahid bir hayvan mersiyesi” başlıklı komik bir şiiri vardır!..

Araba meraklısı kral

Aleksandros, yakışıklı, nazik ve sosyal çevrelerde sevilen bir şahsiyetti. Motorlara ve otomobillere meraklıydı. Yunanistan’da ilk otomobil alanlardan birisidir. Kimseye kulak asmamış; halktan bir kızla evlenmişti. Balkan Harbleri’ne genç bir subay olarak katılmıştı. Edirne’den başlayıp İzmir’de sona eren bir Anadolu seyahati yaptı. Edirne’de Selimiye Camii’ni ziyaret etti; işgalciler, Türklerin dinine ve kültürlerine saygı gösterileceğine dair gönül çelici beyannameler neşretti

Ekrem Buğra Ekinci / Türkiye Gazetesi

Tarihçi - yazar Mustafa Armağan Zaman'daki köşesinde Kurtuluş Savaşı esnasında bir maymunun nasıl milli mücadeleye moral verdiğini yazdı. Yunanistan kralı Aleksander sarayın bahçesinde bir maymun tarafından ısırıldı. Isırıldıktan kısa bir süre sonra kral hayatını kaybetti. Böylelikle tarihin akışında bir hayvanın bilinmeyen bir yönü ortaya çıktı.

İşte Armağan'ın o köşe yazısı:

Tuhaf ama tarih bazen bize saçma gibi gelen olaylarla şekillenir. Aslında o sırada arkasındaki "büyük plan" okunamadığı içindir saçma görünmesi.

İSTİKAL SAVAŞINDA MAYMUNUN ROLÜ

Ekim'inde Yunan kralını ısıran maymunun hikâyesi bunun en çarpıcı misalidir. İstiklal Savaşı'nın henüz başlarında Yunan işgali İzmir'den Batı Anadolu'nun içlerine doğru bütün hızıyla genişlerken Atina'daki Tatoi Sarayı'nın bahçesinde meydana gelen esrarlı bir 'ısırma' olayı Milli Mücadele'nin lehimize dönmesini sağlayacak ve askerinden alimine, şairinden siyasetçisine kadar moralimizi düzeltecektir.

İşte yılında babası Konstantin'in yerine tahta çıkarılmış ve Anadolu'nun işgali ile Yunanistan'la birleştirilmesi fikrini (megalo idea) en büyük dava edinmiş olan Yunan Kralı I. Aleksander'in bir maymun tarafından ısırılması olayı ve hiç beklenmedik sonuçları

Milli Mücadele'nin İzmir'in işgaliyle başladığını kabul edersek, ikinci adımının 10 Ağustos 'de Sevr'in imzalanmasıyla atıldığını söyleyebiliriz. Gerçi İstanbul'da Sevr'den memnun olabilecek bir Allah'ın kulu yoktur, imzalayanlardan Rıza Tevfik bile onu Anadolu'ya vakit kazandırmak için imzaladıklarını söyler, Sultan Vahdettin ise "Mecelle-i mesâib" adını verir, yani "Musibetler belgesi"

SEVR'İ PARLAMENTOSUNA GETİREN TEK DEVLET YUNANİSTAN

Onaylanmaz, ayrı; ama imzalanmasının Anadolu'daki yankısı biraz abartılı olur ve Mehmed Akif ve Yahya Kemal dahil şair ve yazarlar, vaaz ve yazılarında Sevr'in, bu topraklarda din ve varlığımızın kökünü kazımaya ahdettiğini haykırırlar. Meclis de bu görüşü yayar etrafa.

Oysa Sevr'i parlamentosuna getiren tek devlet, Yunanistan'dır. Ne İngiltere, ne Fransa, ne diğerleri böyle bir teşebbüste bulunmuşlardır. Çünkü bir 'aptallık anıtı' olan antlaşmanın uygulanamayacağını, imzalatanların kendileri de biliyorlardı.

VENİZELOS İLE KRALIN TARTIŞMASI

Her şey Başbakan Venizelos'un 7 Eylül günü Sevr Antlaşması'nı parlamentoya getirmesiyle başladı. Hemen meclisi feshederek 7 Kasım'da kendi hükümetinin gözetiminde yeni bir seçim yapılacağını bildirdi. Sıkıyönetim ve sansür kaldırılmıştı. Kampanya hararetli başladı ve umulmadık bir şekilde 27 yaşındaki Kral Aleksander etrafında bir tartışmaya dönüştü.

Kral, Venizelos'un adamıydı ama soylu bir aileden gelmeyen 'Kralcı' bir Yunan kızıyla evlenmek istiyor, Venizelos buna karşı çıkıyordu. Böylece Kral ile Cumhuriyetçi Venizelos'un araları açılıyordu. Venizelos, Kral'ın kralcı, yani monarşist bir aileden gelen bir kızla evlenirse bunun aleyhine olacağını düşünüyordu. Üstelik Kral dediğin halktan biriyle evlenemezdi; Yunan bile olsa.

Ancak Kral dediğim dedik biriydi. Evlenecekti. Venizelos yalvardı acele etmemesi için. İşe yaramadı. Sessiz sedasız evleniverdi. Tam bu haber Atina'da duyuluyorken hiç beklenmedik bir olay iç politikadaki bütün kavgaların seyrini değiştirdi.

KRAL BİR MAYMUN TARAFINDAN ISIRILINCA..

Güneşli bir 30 Eylül sabahıydı. Kral Aleksander, Fritz adlı kurt köpeğiyle Tatoi Sarayı'nın bahçesinde mutad yürüyüşlerinden birine çıkmıştı. Köpeğin birden bir çalılığın içine atladığı görüldü. Havlama, hırlama ve dalaşma sesleri birbirini kovalıyordu. Kral koştu; gördüğü manzara karşısında şaşkındı. Köpeği, evcil bir maymunu ağzına almış, şiddetle sarsıyordu. Maymunu köpeğin ağzından almaya çalıştığı sırada Kral darbeyi bir başka maymundan yiyecekti.

KRAL ÜÇ HAFTA İÇİNDE ÖLDÜ

Dişisinin saldırıya uğradığını görerek harekete geçen erkek maymun ona bir kötülük yaptığını zannederek Kral'a saldırdı. Onu baldırından ve vücudunun çeşitli yerlerinden kötü bir şekilde ısırdı. Adamları yetiştiğinde Kral kan revan içindeydi. Maymunlar öldürüldü ama iş işten geçmişti.

Yaralar alelusul temizlenip sarıldı. Kral, hadisenin sarayın dışında duyulmasını istememiş, yaralarını ciddiye almamıştı. Ancak gece ateşlenme başladı ve giderek arttı. Üç hafta süren hayatta kalma mücadelesinden sonra Kral, bir mikrobun kanda, vücut sıvılarında veya dokularda çoğalması neticesinde ölümle sonuçlanabilen bir hastalık olan sepsis'ten öldü.

VENİZELOS SEÇİMİ KAYBETTİ

Kralın ölümü üzerine Meclis toplanıp seçimleri bir hafta erteledi. 3 yıl önce İngiliz, Fransız ve Rusların dayatmasıyla Alman taraftarı diye tahttan indirilen babası Konstantin yeniden tahta çıkarıldı. O da gerçek Krallık yetkilerini kullanma şartıyla kabul etti bu teklifi. Ne var ki, dönüşte tam bir tasfiye bekliyordu Yunan Genelkurmayı'nı.

Seçimleri kaybeden Venizelos, Başbakanlığı bıraktı ve yurdu terk etti. Yenilgisinin sebebini "Yunan halkının savaşlardan bıkkın" oluşuna bağladı. İngiltere, Cumhuriyet'ten Krallık'a dönmüş olan Yunanistan'ın kendi politikalarını yürüteceğine inancını kaybetmişti. Nitekim Savunma Bakanlığı'nı Ruslara yaklaşmakta olan Türkiye'yi kaybetme korkusu ağır basmıştı. Winston Churchill "İngiltere'nin Mustafa Kemal'le iyi bir barış yapılabileceğini" yazıyordu. (Michael Llewellyn Smith, Yunan Düşü, Ayraç: )

İTİLAF DEVLETLERİ TARAFSIZLIĞINI İLAN ETTİ

Tarihler 23 Kasım 'ydi. Yani Lozan'a gidilmesine daha 2 yıl vardı. İngilizlerle anlaşma yolu açılmıştı. Ardından başta İngiltere olmak üzere İtilaf devletleri Türk-Yunan savaşında tarafsız olduklarını, Yunanistan'ı tutmadıklarını bildireceklerdi.

EN UĞURLU MAYMUN

Yunan ordusundan işgali 'başarmış' ve Bursa'ya kadar genişletmiş olan Venizelosçu generaller hızla tasfiye edildi, yerlerine savaş tecrübesi eksik komutanlar atandı. Hemen o günlerde Karabekir Paşa'nın Doğu'daki zaferiyle başlayan başarılar Başkomutanlık Savaşı'yla hedefe ulaştı. Ancak yendiğimiz Yunan ordusunun içinden bölündüğünü ve dış yardımın büyük ölçüde kesildiği bir ordu olduğunu da unutmamak gerekir.

SAİD NURSİ'DEN MÜCAHİD HAYVAN MERSİYESİ

Maymun ısırığı adeta düğmeye basmış ve Yunanistan'ın talih rüzgârı tersine dönmüştür. İşte Bediüzzaman Said Nursi bu haberi aldığı zaman "Mücahid bir hayvan mersiyesi" başlıklı manzumeyi yazarak "Uğurlu Maymun"a övgüler düzmüş ve en umutsuz bir anda bile Allah'ın hangi enstrümanı devreye süreceğinin bilinemeyeceğini şöyle vurgulamıştı:

Ey maymun-i meymûn!

Kâfirleri mahzun, Yunan'ı da mecnun eyledin.

Öyle bir tokat vurdun ki, siyaset çarkını bozdun.

Lloyd George'u kudurttun, Venizelos'u geberttin.

Mizan-ı siyasette pek ağır oturdun

Ki, küfrün ordularını, zulmün leşkerlerini bir hamlede havaya fırlattın.

Başlarındaki maskelerini düşürüp maskara ederek bütün dünyaya güldürdün.

Cennetle mübeşşer olan hayvanların isrine (safına) gittin.

Cennette saîdsin; çünkü gazi, hem şehidsin.