Kelime grubu. En az iki sözcükle oluşan grup.
Konferans: Bilim iddiası taşıyan konuşma; bilginlerin, fen adamlarının, sanatçıların, bir konu hakkında derin bilgisi, görüşleri olan kimselerin özel toplantılarda, radyoda, dinleyicilere karşı bir konu üzerinde düşüncelerini, bilgilerini açıklamak, öğretmek gayesiyle söylenen sözlerdir. Kısaca dinleyicilere bilim, sanat ve edebiyat gibi konularda bilgi vermek için yapılan konuşma.
Kişi Zamiri: İnsan adlarının yerine kullanılan zamir.
Ünlü Daralması: Yanlarında geniş ünlüleri daraltma etkisi yapan bazı ünsüzlerin etkisi altında geniş ünlülerin "a >ı, o > u, e > i, ö>ü " biçimindeki daralma olayı. Örnek : başla-yor > başlıyor gibi.
Olay Paragrafı: Olmuş ya da olabilecek türdeki olayları, kişi, yer ve zaman göstererek anlatan cümlelerden oluşmuş paragraflardır. Bu paragraflarda belli bir olay yer alır. Olay paragraflarına, roman, öykü, masal gibi edebiyat türlerinde rastlanır. Bu paragraflarda temel amaç okuru olay içine çekmek, olay içinde yaşatmaktır. Olay paragrafları genellikle öyküleyici anlatım biçimi kullanılarak kurulur. Örnek : İlk dinlediğim konserdi bu. Çalgıcıları yönetenin müzik öğretmenimiz Suat Bey olduğunu görmeyeyim mi? Hem de smokin giymişti. Penguen gibi bir görünüşü vardı. Elindeki şef değneği ile sahnedeki çalgıcıları değil de, sanki dünyayı yönetiyormuş gibiydi. Nasıl oluyor da böyle bir adam, bizim gibi bacaksızlara müzik dersi vermeye geliyor. Biz de onunla alay etmeye kalkıyorduk.
Söz öbekleri deyimler, atasözleri, özdeyişler, yansımalar, ikilemeler, dolaylama, güzel adlandırma olarak yedi ana başlıkta incelenir:
Bir olayı, bir durumu, bir kavramı daha etkileyici anlatmak için en az iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan ve çoğu zaman gerçek anlamdan uzaklaşıp kendine özgü anlam kazanan kelime gruplarına deyim denir.
Deyimler, hem yazılarımıza hem de konuşmalarımıza derinlik katar. Anlattıklarımızı ilgi çekici hâle getirir. Birkaç cümleyle anlatabileceğimiz bir durumu iki üç sözcükten oluşan bir deyimle anlatabiliriz. Böylece kısa ve özlü anlatım sağlamış oluruz.
1. Deyimler kalıplaşmış sözcüklerdir. Deyimlerde bulunan sözcüklerin yerine eş anlamlıları bile getirilemez. Sözcüklerin yerleri değiştirilemez.
2. Deyimler şahsa ve zamana göre çekimlenebilir.
3. Deyimler genellikle mecaz anlamlıdır.
4. Bazı deyimlerin gerçek anlamları da vardır.
5. Deyimler bir kavramı ya da bir durumu anlatmak için kullanılır. Ders verme amacı taşımaz.
6. Deyimler sözcük grubu ya da cümle şeklinde bulunabilir.
Uzun gözlem ve deneyimler sonucu oluşmuş, bilgi ve öğüt veren kalıplaşmış sözlere atasözü denir.
1. Atasözlerinin söyleyeni belli değildir, atasözleri halkın ortak malıdır.
2. Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Bu yüzden atasözünü oluşturan sözcükler yerine başka sözcükler getirilemez, sözcüklerin sıralanışında da değişiklik yapılamaz.
3. Atasözlerinin birçoğunda mecazlı bir söyleyiş vardır.
4. Çok az da olsa gerçek anlam taşıyan atasözleri de vardır.
5. Atasözlerinin bazıları aynı veya yakın anlamlıdır.
6. Atasözlerinin bazıları zıt anlamlıdır.
1. Çok eski zamanlardan günümüze ulaştıkları için kimin tarafından söylendikleri belli değildir.
2. Kısa ve özlü sözlerdir. Yani az sözcükle çok şey anlatırlar.
3. Kalıplaşmış sözlerdir. Herhangi bir değişikliğe uğramazlar.
4. Genellikle mecaz anlam taşırlar.
1. Atasözleri cümle şeklindeyken, deyimler çoğunlukla söz grubu şeklindedir.
2. Atasözleri tüm zamanlar için ve herkes için geçerlidir. Deyimler ise anlık durumlar için ve sözü söyleyen kişi ya da kişiler için geçerlidir.
3. Atasözleri topluma öğüt verirken, deyimler sadece içinde bulunulan durumları bildirir. Yani deyimlerin ders verme özelliği yoktur.
Bir düşünceyi kısa ve özlü bir şekilde anlatan, bir veya birkaç cümleden oluşan sözlere özdeyiş (vecize) denir.
Örnek(ler)
» Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşındakinin anlayabileceği kadardır. (Mevlâna)
» Boş bir çuvalın ayakta durması zordur. (B. Franklin)
» Siz hiç bir sarrafın bağırdığını duydunuz mu?
Kıymetli malı olanlar bağırmaz.
Domatesçi, biberci bağırır da kuyumcu bağırmaz.
Eskici bağırır ama antikacı bağırmaz.
İnsan bağırırken düşünemez. Düşünemeyenler ise hep kavga içindedir. (Necip Fazıl Kısakürek)
» Yaşlanmak bir dağa tırmanmak gibidir. Çıktıkça yorgunluğunuz artar, nefesiniz daralır ama görüş açınız genişler. (I. Bergman)
> Özdeyişlerin atasözlerinden farkı söyleyeninin ya da yazanının belli olmasıdır. Özdeyişler de tıpkı atasözleri gibi yaşanan olaylardan, gözlemlerden ve deneyimlerden çıkarılan sonuçlara, derslere dayanır.
Doğadaki cansız varlıkların, hayvanların, makinelerin çıkardığı seslerin taklit edilmesiyle oluşan sözcüklere yansıma denir.
» Hapşu, hapşırık, hapşırmak
» Horr, horultu, horlamak
» Şırıl, şırıltı, şırıldamak
» Hışır, hışırtı, hışırdamak
» Gıcır, gıcırtı, gıcırdamak
» Çatır, çatırtı, çatırdamak
» Pat, patlamak
» Vın, vınlamak
» Zırr, zırıltı
> Yansıma sözcükler ikileme görevinde de kullanılabilir.
Örnek(ler)
» tıkır tıkır, çıt çıt, şırıl şırıl, fokur fokur…
> Yansıma sözcükler, mecaz anlama gelecek şekilde kullanıldıklarında yansıma anlamı ortadan kalkar.
Örnek(ler)
» Toplantıda bir ara sıkıntıdan patlayacak gibi oldum.
» Öğrenci, fiilimsileri tahtada çatır çatır anlattı.
> Yansıma sözcükler ad, sıfat, zarf ve fiil gibi çeşitli türlerde kullanılabilir. Ayrıca cümlenin herhangi bir öğesinde de yer alabilir.
Örnek(ler)
» Yansıma sıfat:Kıtır krakerleri yemeye bayılırım.
» Yansıma eylem: Kapının menteşeleri gıcırdıyor.
» Yansıma zarf: Dere şırıl şırıl akıyor.
Anlamı güçlendirmek amacıyla aynı kelimenin, yakın anlamlı kelimelerin veya zıt anlamlı kelimelerin tekrarıyla oluşan sözcük grubuna ikileme denir. İkilemeler şu şekillerde oluşturulur:
» koşa koşa, ağır ağır, iri iri…
» akıllı uslu, ses seda, güçlü kuvvetli, kılık kıyafet…
» ileri geri, az çok, er geç, bata çıka, büyük küçük…
» eski püskü, eğri büğrü, yarım yamalak, çer çöp…
» ıvır zıvır, eften püften, mırın kırın
» çat pat, kıs kıs, şırıl şırıl, patır kütür, horul horul…
» suyunun suyu, güzeller güzeli…
» baş başa, baştan başa, biz bize, dişe diş, günden güne…
» Ev mev, şaka maka, para mara, kitap mitap, ders mers, iş miş…
> İkilemelerle tekrarlar birbirinden farklıdır. Tekrarlarda araya virgül girer; fakat ikilemelerin arasına hiçbir noktalama işareti girmez.
Örnek(ler)
»Akşam, akşam, yine akşam… (Tekrar)
» Akşam akşam nereden çıktı bu maç. (İkileme)
Söze etkileyicilik katmak için, tek sözcükle ifade edilebilen bir kavramı birden çok sözcükle ifade etmeye dolaylama denir.
Örnek(ler)
Tür adları için kullanılanlar:
File bekçisi (kaleci), meşin yuvarlak (top), bacasız sanayi (turizm), delikli demir (tüfek), evin direği (baba), beyaz perde(sinema), beyaz cam (televizyon), ekmek kapısı (iş), baba ocağı (yurt, ev)…
Yer adları için kullanılanlar:
Altın boynuz (Haliç), Kara kıta (Afrika), Yavru vatan (Kıbrıs), Güller diyarı (Isparta), Kızıl gezegen (Mars), Yedi tepeli şehir (İstanbul), Medeniyetler beşiği (Mezopotamya), Ege’nin incisi (İzmir)…
Kişi adları için kullanılanlar:
Ulu önder (Atatürk), Sanat güneşi (Zeki Müren), Minik serçe (Sezen Aksu), Cep Herkülü (Naim Süleymanoğlu)…
Günlük yaşamda söylenmesi kaba sayılan bazı sözlerin daha ince ve güzel bir şekilde söylenmesine güzel adlandırma denir.
Örnek(ler)
» Sevilen biri için öldü sözcüğü yerine hayata gözlerini yumdu, sizlere ömür, son yolculuğuna çıktı, onu kaybettik sözlerinin kullanılması.
» Tüberküloz (verem) yerine ince hastalık sözünün kullanılması.
Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri) Konu Anlatımı,Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri) Nedir, Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri) tyt, Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri) ayt, Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri) ile ilgili örnek, Sizlere bu yazımızda Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri) hakkında bilgi vereceğiz.
Anlamında ve yapısında bir bütünlük bulunan birden çok sözcükten ya da sözcük değerinde takıyla sözcüklerden oluşan, cümlede tek sözcükmüş gibi iş gören, cümleden küçük, sözcükten büyük dil birlikleridir.
1. Aynı Sözcüğün Yinelenmesiyle
Örnek:
hızlı hızlı, ağır ağır, büyük büyük, yavaş yavaş
2. Eş Anlamlı sözcüklerle
Örnek:
ses seda, sağlık sıhhat, soru suan
3. Karşıt (Zıt) Anlamlı Sözcüklerle
Örnek:
ileri geri ,aşağı yukarı, iyi kötü, az çok
İyelik eklerinin oluşturduğu öbekleridir.
Örnek:
onun kalemi, bizim akrabamız, senin kitabın, sizin başarınız
Tamlayanı sıfat olan sözcük öbeğidir. ögelerinin hiçbiri tamlama eki almaz. Tamlayan ve tamlanan görevinde birden çok sözcük ya da bir başka sözcük öbeği bulunabilir.
Örnek:
akıllı adam, yalnız kurt, kırmızı ayakkabı..
Bir adın bir başka adı tamlama eki alarak tamamlamasıyla oluşur.
Tamlayanı tamlayan ekini almamış, tamlananı almıştır.
Örnek:
yel değirmen-i
Tamlayan tamlananı belirsiz bir anlamla tamamlandığı için bu öbeğe belirtisiz ad tamlaması denir. Bu tamlama , herhangi bir yel değirmeni anlamı verir.
Belirtisiz ad tamlamalarının birçoğu birleşik sözcük değerindedir. Bunların bir kısmı kaynaşarak birleşik sözcük olmuştur.
Örnek:
balmumu, buzdolabı..
Tamlayanı -in tamlananı -i ekini almış olan sözcük öbeğidir.
Örnek:
okul-un yol-u, yol-un son-u, hayat-ın anlam-ı
Tamlayan ya da tamlanan bir başka söz öbeğinden oluşabilir.
Örnek:
sabahtan akşama kadar yağan karınkalınlığı
tamlayan tamlanan
Tamlayanla tamlanan kullanışta yer değiştirebilir.
Örnek:
Manzarası görenleri büyülüyordu İstanbulun.
tamlanan tamlayan
Birden çok ad tamlamasının iç içe geçmesiyle oluşur.
Örnek:
okul müdürünün kararı, domates çorbasının tadı, yaz sabahının serinliği
Bir isim- fiile ona bağlı öge ya da ögelerin oluşturduğu öbektir.
İsim- fiil yan cümle kurar. Bu yan cümle, birden çok sözcük ya da sözden oluşmuşsa bu, isim-fiil grubu olarak adlandırılır.
İsim-fiil genellikle öbeğin sonunda bulunur.
İsim-fiil, sözün yüklemi görevini yaptığı için kendinden önce özne ve tümleçten biri, birkaçı ya da hepsi yer alabilir.
İsim- fiillden oluşan yüklem tek başına yargı bildirmez; bu yan cümle, temel cümlenin herhangi bir ögesi olur.
İsim- fiilden kurulu yan cümle tam bir yargı bildirmediğinden bu dil birliğine isim-fiil öbeği denmektedir.
Çocuk kitaplarını okumayı, hâlâ çok seviyorum.
isim-fiil öbeği(nesne görevinde) yüklem(temel yargı)
Bir şeyleri araştırmak, insanın yaradılış özelliğidir.
İsim-fiil öbeği (özne görevinde) yüklem (temel yargı)
Hayatı derin ve ayrıntılı bir açıdan sorgulayışı, genç yazarları etkilemiştir.
İsim-fiil öbeği(özne görevinde) yüklem (temel yargı)
Sıfat-fiille kurulmuş bir sıfat tamlaması ile ona bağlı öge ya da ögelerin oluşturduğu öbektir.
Sıfat-fiil, yan cümle kurar. Bu yan cümle, sözün yüklemi görevini yaptığı için kendinden önce özne ve tümleçlerden biri, birkaçı ya da hepsi yer alabilir.
Sıfat fiilin oluşturduğu yüklem tek başına tam bir yargı bildirmediğinden bu söze, sıfat-fiil öbeği denmektedir.
Sıfat -fiil, genellikle öbeğin sonunda yer alır.
Hayatın zorluklarıyla örülmüş bir yaşam öyküsünü, hatırlatıyordu bu resim.
sıfat-fiil öbeği (nesne görevinde) yüklem(temel yargı)
Dağların, zirvelerinden gelen sular, köyü şenlendiriyordu.
sıfat-fiil öbeği(özne görevinde) yüklem (temel yargı)
Bir zarf-fiilin ona bağlı öge ya da ögelerin oluşturduğu öbektir.
Zarf fiil yan cümle kurar. Bu cümle, sözün yüklemi görevini yaptığı yaptığı için kendinden önce özne ve tümleçlerden biri, birkaçı ya da hepsi yer alabilir.
Zarf-fiilin oluşturduğu yüklem tek başına bir yargı bildirmediğinden bu söze, zarf fiil denmektedir.
Zarf-fiil, genellikle öbeğin sonunda yer alır.
Çocuk, bir şeyler anlatırken ağlamaya başladı.
zarf fiil öbeği yüklem (temel yargı)
Bu konu hakkında düşünüldüğünde onun hakkı olduğu görülür.
zarf-fiil öbeği yüklem(temel yargı)
Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri), Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri) Konu Anlatımı, Sözcük Grupları (Sözcük Öbekleri) Örnekler
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası