Prof Ali Metin Esen

Prof. Dr. Ali Metin Esen: Kalbinizi sevin

Geçen 10 yılda, kalp ve damar hastalıklarına neyin neden olduğu ve bunları nasıl önleyeceğimiz hakkında çok şey öğrendik. Ancak tıbbi haberleri doğru kaynaklardan takip etmediğiniz sürece, kalp hastalığı veya kalp hastalığının risk faktörleri hakkında yanlış kanılara sahip olma ihtimaliniz yüksektir. İşte yaygın olarak kabul edilen ancak yanlış olan 8 inanç

Efsane 1: Kalp hastalığınız varsa, sakin olmalısınız.

Kalp hastalığı olan insanların çoğunluğu için hareketsiz kalmak doğru olmayan bir fikirdir. Hareketsizlik, bacaklarda kan pıhtılaşmasına ve genel fiziksel durumda düşüşe neden olabilir. Fiziksel aktivite, kalp kasını güçlendirmeye yardımcı olur, beyne ve iç organlara kan akışını iyileştirir ve genel sağlığı iyileştirir. Doktorunuza, sizin için ne tür bir egzersizin doğru olacağını ve ne kadar yapmanız gerektiğini sorun. Çoğu insan yürüyebilir ve herhangi bir süre ve tempoda yürümek kalbiniz için iyidir.

Efsane 2: Kolesterol düşürücü bir ilaç kullanmanın hiçbir faydası olmadığı gibi, ciddi yan etkileri vardır.

Kolesterol düşürücü ilaçların bilinen birtakım yan etkileri olduğu muhakkaktır. Ancak bu yan etkiler, doza bağımlıdır ve tamamı ilacı kesince ortadan kaybolmaktadır. En fazla korkulan karaciğeri etkileme sıklıkları yüzde 0,5 ile 2 arasındadır. Kaldı ki bu etki, ilacı bırakmayı çoğu zaman gerektirecek düzeyde olmamaktadır. Aksine, kolesterol düşürücü ilaçların düzenli kullanılması halinde, kalp damarlarında yağlanmayı önleyerek kalp damar hastalıklarına karşı koruyucu olduğunu gösteren yüzlerce bilimsel kanıt mevcuttur.

Efsane 3: Artan yaşla birlikte daha yüksek tansiyona sahip olmak doğal bir durumdur.

Kan basıncı yaşla birlikte yükselme eğilimindedir. Ancak bu eğilim, yüksek kan basıncı düzeylerinin tedavisiz bırakılabileceği anlamı taşımamaktadır. Yüksek kan basıncı, tedavi edilmek zorundadır. Aksi takdirde kalp krizi, felç ve kalp yetersizliği riski söz konusu olmaktadır. Hangi yaşta olursanız olun, kan basıncınızı kontrol ettirin. Kan basıncınız /90 milimetre civanın üzerindeyse, doktorunuza onu düşürmek için ne yapabileceğinizi sorun.

Efsane 4: Vitaminler ve takviyelerle kalp hastalığı riskinizi azaltabilirsiniz.

Antioksidanlar, vitamin E, C, D ve beta karoten içeren gıda takviyeleri ile yapılan klinik deneyler, bu ürünlerin kalp hastalığından koruduğu veya kalp hastası olanlarda olumlu katkılar yaptığına dair etkileri doğrulayamamıştır. Amerikan Kalp Derneği, bu vitaminlerin kardiyovasküler hastalıkları önleme veya tedavi etme için kullanılmasını haklı gösterecek hiçbir bilimsel kanıt olmadığını belirtmiştir.  Ayrıca ihtiyacınız olan vitamin ve mineralleri mağazadan satın alınan takviyeleri kullanarak değil, doğada bulunan besinlerden sağlayın. Doğalla savaşmayı bırakın.

Efsane 5: Yıllarca sigara içtiyseniz, kalp hastalığı riskinizi bırakarak azaltamazsınız.

Sigarayı bırakmanın faydaları, yaşınız, ne kadar süredir sigara içtiğiniz veya günde kaç tane sigara içtiğinizden bağımsız olarak, bıraktığınız anda başlar. Bıraktıktan sadece bir yıl sonra kalp krizi riskiniz yüzde 50 azalır, 10 yıl içinde hiç sigara içmemiş gibi olacaksınız.

Efsane 6: Alkol, kalp damarları için koruyucudur.

Amerikan ve Avrupa kalp cemiyetleri, alkolün hiçbir türünü ve miktarını, kalp damar hastalıklarından korunmada ve tedavide önermemektedir. Alkol ilaç değildir ve kalp sağlığı için olumlu, ispatlanmış, tatminkâr bilimsel kanıtlar yoktur.

Efsane 7: Kalp damar hastalıklarının tedavisinde stent, geçici baypas cerrahisi kalıcı çözüm sağlamaktadır.

İlaç kaplı stent teknolojisindeki çığır açan gelişmeler ve bu teknolojinin her 4 yılda bir yenilenmesi, doku uyumu yüksek metallerin kullanımı, çok ince sarmallı stent platformları, kullanılan stent polimer teknolojisindeki gelişmeler bu durumu tamamen değiştirmiştir. Üstelik stent takılırken kullanılan yüksek damar içi görüntüleme teknikleri, stentlerin optimal şekilde yerleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Son yıllarda tıkanan stentlerin ilaç kaplı balonlar ile açma tekniklerinde devreye girmesi, kalp damarlarında stent uygulamalarını kalp damar tıkanıklıklarının tedavisinde kalıcı tedavi seçeneği haline getirmiştir. Baypas cerrahisi yapıldıktan sonra artık tüm sorunun kalıcı olarak çözüldüğü iddiası da bilimsel verilerle bağdaşmamaktadır. 1. yıldan itibaren yapılan baypas damarları tıkanmaya başlamakta ve yıla gelindiğinde özellikle ‘safen’ adı verilen bacak toplardamarları kullanılarak yapılan baypas damarlarının en az yarısında tam veya ciddi tıkanmalar gelişmektedir. Üstelik tıkanan baypas damarlarını açmak için de stentler kullanılmaktadır.

Efsane 8:  Baypas olduktan veya stent takıldıktan sonra, damarlar nasıl olsa yenilendi diyerek ilaç kullanımı bırakılabilir.

Bu düşünce son derece yanlıştır. Yapılan baypas damarlarının veya takılan stentlerin açık kalmasını sağlamak için kolesterol ilaçları, kan sulandırıcılar ve gerekli görülmüşse tansiyon ilaçları, dikkatle kullanılmaya devam edilmelidir.

Altın öğütler

Kalp sağlığı için altın öğütlerinizi alabilir miyiz?

Kalbinize özen göstermek sadece bir seçim değil, gelinen noktada bir zorunluluktur. Hızlı tempolu yaşam, sürekli iş baskısı ve aile sorumlulukları, kalbimizi strese sokar. Kalbinizi korumak için basit ancak etkili bazı önerilerimiz var

Orta düzeyde egzersiz bile ruh halinizi güçlendirecek ve stresinizi azaltacaktır. Haftada gün, 30 dakikalık egzersiz gibi küçük hedefler belirleyin. Aktif kalmak, kalp hastalığı riskini büyük ölçüde azaltabilir.

Sağlıklı bir kalbe sahip olmak için sağlıklı beslenin. Dengeli bir diyet, taze meyve ve sebzelerin yanı sıra tam tahılları içerir. Sağlıklı seçimler yaparak diyetinizdeki yağ ve şeker miktarını azaltın.

Sigarayı bırakmayı küçük adımlarla planlayın. İşe, içtiğiniz günlük sigara miktarını azaltarak başlayın ve bazı günleri sigara içmeden geçirmeye çalışın. Unutmayın, sigara içmediğiniz bir yıl, kalp krizi geçirme riskinizi sigara içiyor olduğunuzun yarısına düşürecektir.

Her zaman gıda etiketlerini kontrol edin. gr’da gr’dan fazla tuz (veya gr sodyum) olan bir gıdanın tuzu yüksek demektir. Ortalama bir yetişkinin günde toplam 6 gramdan az tuz yemesi gerekir ki, bu yaklaşık bir çay kaşığıdır. Tuz alımınızı kontrol etmek, sağlıklı bir kan basıncı düzeyini korumanıza da yardımcı olacaktır.

Kalp damar hastalıkları, bazı kalp kası hastalıkları ve kapak hastalıkları, kalıtsal özellikler taşımaktadır. Kalp hastalığına yatkın olsanız bile, sağlıklı bir yaşam tarzı ve düzenli sağlık kontrolleri hem hastalıktan korunmayı hem de erken teşhis ile erken tedavi olanaklarını sağlayacaktır.

Stresi ortadan kaldırmanın en iyi yollarından biri meditasyondur. 20 dakikalık bir meditasyon seansı, kendinizi rahatlamış ve tazelenmiş hissetmenize ve kaygı, gerginlik ve olumsuz duyguların azalmasına yardımcı olacaktır.