Kuzu Türleri
Koyun Irkları Nelerdir?
Koyunlar, dünyanın farklı bölgelerinde farklı kökenlerden gelişerek bugüne ulaşıyor. Doğa koşulları, iklim, yetiştirilme amaçlarının farklılığı, birçok farklı koyun ırkı meydana getiriyor. Koyun ırkları, sahip olduğu özelliklere göre gruplandırılarak inceleniyor, tanımlanıyor. Bu sınıflandırma, koyunların tanınması açısından kolaylık sağlarken bir yandan da koyun yetiştiriciliğinin kolaylaşması ve koyun seçimi için kullanılıyor.
Ankara Üniversitesi kaynaklarına göre, koyun ırkları belirlenirken verim yönleri, kuyruk yapıları ve yapağı örtüsü esas alınıyor.
- Verim yönlerine göre koyunlar dört ana başlıkta inceleniyor. Yapağı koyunlar merinoslar olarak bir kolu oluşturuyor. Yapağı et koyunları Alman yapağı et merinosu, Columbia koyunları, Targhee ve Corriedale koyunları olarak ayrılıyor. Et koyunları ise South Down, Suffolk koyunu, Lincoln, Leicester şeklinde sınıflandırılıyor. Kürk koyunları, karagül koyun cinsini ifade ediyor. Ayrıca yerli koyunlar, Karaman, Dağlıç ve Kıvırcık koyunları olarak üçe ayrılıyor.
- Kuyruk yapılışına göre yapılan sınıflandırma dört başlıkta inceleniyor. Kısa kuyruklu, oyluğu yağlı, yağlı kuyruklu ve yağsız ince uzun kuyruklu koyunlara rastlanıyor. Kısa kuyruklu koyunlar, Kuzey Avrupa koyunları ve Marsh koyunu oluyor. Oyluğu yağlı koyunlara Hisar, Kazak ve Kalmuk örnek gösteriliyor. Yağlı kuyruklu koyunlar arasında Karaman, İvesi, Dağlıç yer alıyor. Yağsız ince uzun kuyruklu koyunlar ise Merinoslar, Kıvırcık ve Karayaka olarak ayrılıyor.
- Yapağı ve kıl örtüsüne göre yapılan sınıflandırmada yedi farklı koyun sınıfı ele alınıyor. Merinos koyunları ince ve bir örnek yapağı koyunlar arasında bulunuyor. Dorset, Hampshire ve Suffolk, orta incelikte yapağılı koyunları oluşturuyor. Lincoln ve Leicester, uzun yapağılı koyunları oluşturuyor. Melez yapağılı koyunlar dendiğinde Corriedale ve Targhee anlaşılıyor. Kaba ve karışık yapağılı koyunların yerli koyunlar olduğunu düşünebilirsiniz. Karagül, kürk koyunu olarak sınıflandırılırken, kıl koyunları Kamerun ve Senegal kaynaklı ırklar arasında sayılıyor.
En Verimli Koyun Irkları
Koyun ırklarından bahsedilirken bu ayrımların arasında en sık kullanılan verim yönleri oluyor. Verimine göre koyun ırkları incelenirken, sınıf özelliklerinden kısaca bahsedebiliriz.
- Yapağı koyunları beyaz vücutlu oluyor. Bir örnek yapıya sahip bu koyunların et verimleri oldukça iyi görülüyor, kuzu verimi orta olarak değerlendiriliyor. Sütü ise ancak kendi kuzularına yetiyor.
- Yapağı et koyunları, hem et hem de yapağı için kullanılıyor. Ancak öncelikli verim kaynağı yapağı olarak biliniyor.
- Alman yapağı et merinosları, kendi sınıfının en iyi yapağısını veriyor. Ancak yayılma alanı sınırlı kalıyor. Bu ırk, zengin bitki örtüsü ve kaliteli besleme istiyor. Alman yapağı et merinoslarının yapağı verimleri 5 kilogramı buluyor. Türk merinosu, Anadolu merinosu ve Malya ırklarının atası olan Alman yapağı et merinoslarında ikizlik oranı %40 ile 50 arasında değişiyor.
- Bu verim grubunda yer alan Corriedale koyunları, uzun yapağılı ırkların ince yapağılı ırklarla melezlenmesi sonucu elde ediliyor. Merinos yapağısına göre daha kaba olan Crossbred yapağısı, tekstil sanayinde kullanılıyor. Hem yapağı hem de et verimi iyi olan ırkta, ikizlik oranı diğer cinslerden daha yüksek görülüyor.
- Columbia ırkı koyunların yapağı verimi, kilogram oluyor ancak döl ve süt verimi yüksek bulunuyor.
- Targhee koyunları, yapağı miktarı, kalitesi açıcısından Columbia koyunlarını geride bırakıyor.
Et Verimi Yüksek Koyun Irkları
Et koyunları olarak anılan türlerin tamamı İngiltere’de yetiştiriliyor. İngiliz etçi koyun ırkları, kısa yapağılı-siyah başlı, uzun yapağılı-beyaz başlı ve dağ koyunları olarak üç grupta inceleniyor.
- Lincoln koyunları, en yüksek yapağı verimine sahip et koyunu olarak tanınıyor. Ortalama kilogram yapağı veriyor. Döl verimi de yüksek olan cinste koyundan ortalama kuzu alınıyor. Koyunları 90, koçları ve kilogram ağırlıkta oluyor.
- Leicester koyunlar, kg 'S yapağı veren türün koyunları , koçları kg ağırlık çekiyor.
- Border Leicester koyunları , koçları kg ağırlıkta oluyor. Yapağı verimi ise kilogram hesaplanıyor. Akkaraman ve Karayaka koyunları ile melezlendiği biliniyor.
- Southdown koyunları, turfanda kuzu üretimi için yetiştiriliyor. Yapağıları kısa, seyrek ince olan ırkta verim kilogram arasında değişiyor.
- Hampshire Down koyunları, besi kuzusu elde etmek için tercih ediliyor. Yapağısı beyaz, kısa ve ince oluyor. Bu cinsin kuzuları entansif beside günlük ortalama gram kadar canlı ağırlık artışı sağlıyor.
- İle de France koyunları, üstün etçilik özellikleriyle tanınıyor. Koyunlar , koçlar kg ağırlık taşıyor. koyundan ortalama kuzu alınıyor.
Yerli Koyun Irkları
Türkiye’deki koyunların %90’ı yerli ırklardan oluşuyor. Yerli koyunların verimlerinin çok yüksek olmadığı kayda geçiyor. En bilinen yerli koyun ırkları şöyle sıralanıyor:
- Mor Karaman Koyunu: Doğu illerimizde daha çok yetiştirilen koyun ırkı, Kızıl Karaman koyunu olarak da tanınıyor. Vücut rengi kızıl ile mor arasında değişen koyunların göz, ağız ve burun çevresi koyu renkte oluyor. Ayrıca baş, burun, karın altı ve bacakları çıplak görünüyor. Yağlı kuyruklu olan cins, yerli koyunların %20 kadarını oluşturuyor. Canlı ağırlığı kilogram olan koyunların süt verimi 50 kilo civarında ölçülüyor. Yapağı verimi ise kilogram arasında değişiyor. koyundan ortalama kuzu alınıyor. Süt kesimi sonrası 3 aylık besleme ise kilogram karkas alınabiliyor.
- Akkaraman Koyunu: Yerli koyunların %44’ü Akkaraman cinsi olarak görülüyor. Orta Anadolu’da ve geçit bölgelerinde yetiştirilen Akkaraman koyunları, beyaz yapağı ile örtülüyor. Ayrıca burun, göz, kulak ve ayaklarda siyah lekelere rastlanıyor. Yağlı kuyruklu olan koyunların canlı ağırlığı kg arasında değişiyor. Süt verimi kilogram arasında, yapağı verimi ise kg civarında ölçülüyor. koyundan yaklaşık kuzu alınıyor.
- Dağlıç Koyunu: Ege Bölgesi’nde yetiştirilen dağlıç koyunu, kaba karışık yapağı ile örtülüyor. Onlarında ağız, burun, göz çevrelerinde ve ayaklarında siyah lekeler yer alıyor. Erkekleri boynuzlu, dişileri boynuzsuz oluyor. Yağlı ve kalp şeklinde kuyrukları bulunan dağlıç koyunlarının yerli koyunlar arasındaki yaygınlığı %12 civarında. Anaç koyunların canlı ağırlığı kilogram, süt verimi kg, yapağı verimi kg oluyor. koyundan yaklaşık kuzu alınıyor.
- Sakız Koyunu: Adını Sakız adasından alan tür, İzmir’in Çeşme ilçesinde yetiştiriliyor. Beyaz renkli, kaba ve karışık yapağı sahibi olan koyunlar, baş ve bacaklarında kara lekeler taşıyor. Erkeklerde boynuz bulunurken dişilerde boynuz yer almıyor. Uzun ve yağsız kuyruklu sakız koyunları, fazla yavru verimi ile tanınıyor. Ancak anavatanından ayrılan koyunlardan bu döl verimi maalesef alınamıyor. Anaç koyunların canlı ağırlığı kg, süt verimi kg ölçülüyor. İyi bakımla, süt verimi kilograma kadar çıkabiliyor.
Tarım ve hayvancılık için ihtiyaç duyduğunuz girdiler için avantajlı alışveriş imkanı Tarfin Mobil’de. Siz de tarım ve hayvancılık ürünlerinin fiyatlarını uygulama üzerinden karşılaştırabilirsiniz. Siparişlerinizi peşin veya hasat vadeli seçeneklerle oluşturabilirsiniz. Türkiye’deki bini aşkın Tarfin çiftçimizden biri olmak için ’nin üzerindeki Tarfin Satış Noktası’nı ziyaret edebilir, Tarfin ile tanışabilirsiniz.
Tarfin Çiftçinin Hep Yanında!
Tarfin satış noktaları ve güncel kampanyalar hakkında bilgi almak için telefon numaranızı bırakın, sizi arayalım.
Benzer Haberler
Tarım Dünyasında Emekçi Bir Kadın: Gülgün Acar
Tarfin&#;in başarılı satış noktalarından Demir14&#;ün kurucusu Gülgün Acar sizlerle. İlham veren hikayesini ve önerilerini söyleşimizde bulabilirsiniz.
Devamını okuHıyar Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Hıyar yetiştiriciliği hakkında aradığınız tüm bilgiler yazımızda. Hıyar yetiştiriciliği nasıl yapılır tüm ayrıntılarıyla öğrenmek için tıklayınız.
Devamını okuTürkiye’nin Tarım Alacaklarına Dayalı VDMK İhracı
Tarfin&#;den tarım alacaklarına dair VDMK ihracı
Devamını okuTalebinizi Aldık. Teşekkür Ederiz.
Size en kısa sürede ulaşacağız.
Koyun T&#;rleri Ve İsimleri Nelerdir? En Verimli Koyun Irkı Hangisidir?
Erkek koyunlarda daima bir çift boynuz bulunmaktadır. Bunun yanında dişilerde çift boynuz bazen bulunmaktadır. Boynuzlar üstündeki boğumlar yaş hesaplaması konusunda kullanılmaktadır. Koyunların vücutlarındaki ekstra kıl oluşumları bir diğer deyiş ile sakal ve yele bulunmaktadır. Senede 2 kez ve her seferinde 1 ile 3 yavru doğurmaktadırlar. Gebelik süreleri 5 ile 11 ay şeklinde olmaktadır. Koyunların yaşam süreleri 10 ile 12 yıl arasıdır. Koyunlardan elde edilen kürke post ismi verilmektedir.
Koyun Nedir?
Koyun ya da Ovis, keçiler ile beraber Caprinae alt familyası içinde bulunan bir memeli cinsini ifade etmektedir. Cinsin coğrafi bir şekilde ve nüfusça en yaygın sayılan türü evcil koyun olmaktadır. Ancak birçok yabani tür de Ovis türüne aittir. Evcil koyun, tahminen ile sene önce evcilleştirilmiştir. Köpeğin yanında en eski kabul edilen bir ev hayvanlarındandır. Gevişgetirenler ailesinin tür şeklinde en zengin familyasıdır. Avrupa, Kuzey Amerika, Asya ve özellikle de Afrika içerisine yayılmışlardır. Avustralya'ya ve Güney Amerika'ya insan eli ile ulaşmışlardır. Farklı biyotoplar içerisinde, özellikle de steplerde, dağlık olan kesimlerde, az da olsa ormanların içinde bulunmaktadırlar. Bitkisel besinler ile beslenmektedirler. Sürü oluşturma eğilimleri oldukça yüksek olmaktadır.
Koyun Türleri Nelerdir?
Günümüzde çok sayıda koyun türü bulunmaktadır. Bu türlerin her birinin kendine has olan özellikleri bulunmaktadır. Genel olarak bakıldığında koyun türlerine ait olan isimler şu şekilde ifade edilmektedir:
Bafra
Asaf
Dorper
Suffolk
Targhee
Columbia
Shrophire
Menemen
Karacabey Merinosu
Corriedale
Alman Siyah Başlı Et Koyunu
Orta Anadolu Merinosu
Şeklinde sıralanmaktadır.
En Verimli Koyun Irkı Hangisidir?
Türkiye içerisinde yetiştirilen koyun cinslerine kıyasla üç kat daha fazla et elde edilebilen, iki yılda üç defa üreyebilen Charollais bir diğer deyiş ile Şarole koyunu yetiştiriciliğine başlanmıştır. Charollais koyununu ana vatanı Fransa olarak kabul edilmektedir. Fransa'nın Saone Et Lorie bölgesinde olan, et verimi oldukça yüksek kabul edilen "Charollais (Şarole)" koyunu, Türkiye içerisinde de yetiştirilmeye başlanmıştır.
Koyunlar Nasıl İsimlendirilmektedir?
Genellikle yavru olan koyunlar herhangi bir cinsiyet söz konusu olmadan kuzu olarak isimlendirilmektedir. Altıncı aydan sonra ise bu kuzular, bir yaşına gelene kadar toklu şeklinde isimlendirilmektedir. Şişek terimi, bir ile iki yaş aralığında yer alan koyunlar için kullanılmaktadır. Daha sonraki dönemlerde ise koyunlar damızlık durumlarına ve cinsiyetlerine göre çeşitli isimler almaktadırlar.
Koç, iki yaşından büyük olan ve damızlık için kullanılmakta olan erkek koyundur. Anaç koyunsa koçun dişi versiyonunu ifade etmektedir. Marya, damızlık şeklinde kullanılmayan ya da yaşlanmış olan dişi koyunları ifade etmektedir. Högeç ise iğdiş edilmiş olan erkek koyun için kullanılmaktadır.
Koyunların Özellikleri Nelerdir?
Bugün nerdeyse yeryüzünün her tarafına yayılmış olan koyunun kas yapısı ile duyumları çok fazla gelişmiş değildir. Bununla beraber uysal ve yumuşak başlı bir hayvan türünü oluşturmaktadır. Bağımsız ve özgür bir yaşamdan hoşlanmazlar. Sürü şeklimde yaşamak koyunların en önemli özelliğini oluşturmaktadır. Koyun çoğunlukla yetiştirilmesine keçiden çok daha fazla önem verilmekte olan bir hayvandır.
Sürekli ve dikkatli bir şekilde bakım istemektedir. Seçkin koyun ırklarının yetiştirilmesine dikkat edilmektedir. Bu şekilde daha yüksek özellikte ve bol yün verebilen koyun cinsleri elde edilmektedir. İngiliz, (Merinos) veya Karakul (Astragan) cinsi olan koyunlar bakımından dünyanın en kıymetli ırklarıdır.