Bebeklerde Uykuda Epilepsi Belirtileri

Epilepsi, insan beyninin normal çalışması sırasında neden meydana gelen elektriksel aktivitelerin nöbet ve kriz şeklinde kendini belli etmesi durumudur. Nörolojik bir rahatsızlık olan epilepsinin kontrol altına alınması uzun bir sürecin ardından mümkündür. Tedavi süresi olarak 2 yıl kabul etmektedir. 2 yıl nöbet geçirmeyen kişiler iyileşmiş olarak kabul edilir. 

Çocuklarda ve bebeklerde epilepsi belirtileri nelerdir?

Epilepsi psikolojik bir rahatsızlık değildir, tamamen nörolojiktir. Bu nedenle de kendini belli eden bir takım belirtileri bulunmaktadır. Etkileri bebek ve çocuklar üzerinde son derece ayırt edici şekilde fark edilebilmektedir. Bu belirtiler ise şunlardır; 

- Çocuk ve bebeklerde ani sıçramalar ve kapanmalar. Özellikle çocukluk döneminde yaşanan bu şekildeki ataklar.

- Gözlerin sabit bir noktada takılı kalması ve durumun sonucunda kusma olması. 

- Çocukların ve bebeklerin çevrelerinden gelen tepkilere dalma sırasında tepkisiz kalınması.

- Özelliklerle bebeklerde uyku bozuklukları, uykudan çok sık ağlayarak uyanma. Çocuklarda da uyku düzenin belirgin şekilde bozulması. 

- Ani baş düşmeleri, yere kapaklanma ve denge bozuklukları. 

Çocuklarda ve bebeklerde epilepsi nasıl anlaşılır? 

Epilepsi, yetişkin insanlarda olduğu gibi çocuklar ve bebeklerde de yaşam kalitesini belirli standartların altına indiren bir hastalıktır. Farklılıklar çok kısa sürede kendini belli edebilecek duruma gelerek çocukların ve bebeklerin özellikle davranışsal farklılıkları gözle görülür şekilde değişebilir.

Çocuklarda zeka durgunluğuna ve düşünme yetisinin bozukluklarına sebep olan epilepsinin en önemli belirtisi odaklanma, öğrenme sorunlarıdır. Ayrıca çocukların sık sık nöbet geçirmesi, bebeklerin uykularından titremeler ile uyanması ve ağlamalarında güçlük durumu görülebilmektedir. 

Çocuklarda ve bebeklerde epilepsi neden ortaya çıkar?

Çocuklarda ve bebeklerde epilepsinin çıkmasının nedenleri genel olarak doğum sırasında yaşanan sorunlardır. Yapısal bozukluklar ve genetik olarak gelen hastalıklarda bile epilepsinin ortaya çıkması mümkündür. Epilepsinin genel nedenleri ise şu şekildedir; 

- Kromozomlardaki yapısal bozukluklar ve değişiklikler.

- Beyin yapısındaki bozukluklar.

- Beyin kanamaları.

- Tümörler ve kafa travmaları.

- Menenjit.

Epilepsinin tedavisi var mıdır? 

Çocuklarda ve bebeklerde epilepsi tedavisi ve kontrol altına alınması mümkündür. Erken tanı ve teşhis ile epilepsi kontrol altında tutularak ilaçlar ile tedavi edilebilir. Uzun bir süreç olsa da ergenlik döneminde epilepsi etkisini tamamen yitirecek duruma gelir. 

Örneğin, bebeklerde ani sıçrama epilepsinin işareti olabiliyor! Halk arasında ‘sara’ olarak bilinen epilepsi; ateş ve kafa travması gibi herhangi bir tetikleyici faktör olmadan tekrarlayıcı bilinç kaybı ile bilinçte bozulmanın görüldüğü ataklarla gelişen bir hastalık. En sık çocukluk çağında, özellikle de yaş arasında ortaya çıkıyor. Çocukluk çağındaki epilepsi tüm vücutta kasılma/atma, çenenin kitlenmesi ve ağızdan köpük gelmesi gibi belirtilerle seyreden büyük nöbetlerle gerçekleşebileceği gibi; tanınması zor ve kısa süren küçük nöbetlerle de ortaya çıkabiliyor. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi’nden Nöroloji Uzmanı Dr. Uğur Işık, bebeklerde sadece kollar, bacaklar ve baş bölgesinde ortaya çıkan ani sıçramanın hafife alınmaması gerektiğine dikkat çekerek, “Klasik epilepsi belirtilerinin yanı sıra, bu tür kısa süren küçük nöbetlerin de asla atlanmaması gerekiyor. Çünkü bu küçük nöbetler anne babalar tarafından gözden kaçarsa sorun tedavi edilmediği için büyük nöbetlere dönüşebiliyor.” diyor.

Bebeklerde Epilepsi Teşhisi

BEBEKLERDE EPİLEPSİDE HANGİ NÖBETLER GÖZDEN KAÇABİLİYOR?

• ANİ SIÇRAMA VE KAPANMA: Bebeklikte kümeler halinde gelen, kollar, bacaklar ile baş bölgesinde ani sıçrama ve kapanma ile gelişen nöbetler ortaya çıkabiliyor.

• GÖZLERİN SABİT BİR YERE BAKMASI: Çocuklarda kasılma, atma, gözlerin sabit bir yere bakması ve kusma ile gelişebiliyor. Vücudun tek tarafında kasılma veya vücudun tek tarafında anormal his ile de görülebiliyor.

• DALMA: Absans nöbetlerinde çocuk sadece saniye boyunca dalıyor ve çevresine karşı duyarsız oluyor.

• GECE UYKUDAN SIK UYANMA: Frontal lob denilen (beynin ön bölgesi) bölgede gelişen nöbetlerde gece uykudan sık uyanma, kasılma ve anlamsız hareketler görülebiliyor. Bu durum çoğunlukla uyku bozukluğu ile karışıyor. Ayrıca çocuk anlamsız yere kendi çevresinde dönme veya koşma şeklinde hareketler sergileyebiliyor.

• ANİ BAŞ DÜŞMELERİ: Ani baş düşmeleri ve yere kapaklanma şeklinde nöbetler görülebiliyor.

• SIÇRAMA: Bazen sadece ani elektrik çarpması benzeri sıçramalar (myokonik nöbetler) ortaya çıkabiliyor.

Bebeklerde Epilepsi Nasıl Anlaşılır

EPİLEPSİ NEDENİ ÇOCUĞUN HAYAT KALİTESİNİ BELİRLİYOR

Bazı türlerinde nöbetler günde kez tekrar ederken, bazılarında ise yılda sadece kez ortaya çıkıyor. Epilepsiye neden olan durum hayat kalitesinde en önemli belirleyici faktör oluyor. Çünkü bu faktör hem çocuğun zeka düzeyini ve davranış sorunlarını hem de epilepsinin şiddetini beliyor. Nöbet sayısı ve nöbet kontrolü hayat kalitesini belirlemede önemli bir rol üstleniyor. İlaçlarla kontrol altına alınabilirse çoğu çocuk okul, spor ve hobiler gibi günlük yaşam aktivitelerine devam edebiliyor.

BAZI TÜRLERİ İLAÇLAR İLE KONTROL ALTINA ALINABİLİYOR

Hangi tedavinin uygulanacağında epilepsinin türü çok önem taşıyor. Çocukluk çağının iyi huylu genetik epilepsilerinin yüzde ’ı ergenlikte düzeliyor. Bazen de epilepsiler ergenlik çağında başlıyor, bunların bir kısmı ömür boyu tedavi gerektiriyor. Epilepsilerin bir kısmı ilaç tedavisine çok iyi yanıt veriyor. En az 2 yıl, bazen de ergenlik çağına kadar ilaç kullanmak yeterli gelebiliyor. Ancak altta kafa travması veya menenjit gibi nörolojik bir sorun varsa tedavi edilmesi daha güç olabiliyor. Örneğin hastanın çok uzun yıllar ilaç kullanması gerekiyor.

EPİLEPSİ CERRAHİSİNDEKİ BAŞARI YÜZDE 80’LERE ULAŞIYOR

Tüm epilepsilerin yüzde ’unu dirençli epilepsiler oluşturuyor. Bu durumda ilaç dışında diğer tedavi seçenekleri gündeme geliyor. İlk yöntem de epilepsi cerrahisi oluyor. İyi seçilmiş hastalarda epilepsi cerrahisinin başarısı yüzde 80’lere ulaşıyor. Ancak ne yazık ki her dirençli epilepsisi olan çocuk ameliyat adayı olamıyor. Çocuğun epilepsi cerrahisi adayı olması için nöbetlerinin belli bir bölgeden kaynaklaması ve çıkarılacak bölgenin dil ve görme gibi önemli bir fonksiyonunun olmaması gerekiyor.

BEBEKLERDE EPİLEPSİDE BEYNE TAKILAN PİL BELİRGİN DÜZELME SAĞLIYOR

Çocuğun cerrahi yönteme uygun olmadığı durumlarda “vagus sinir stimülatörü” denilen beyin pili tedavisi düşünülebiliyor. Göğüs altına yerleştirilen pil, vagus sinirini belli aralıklarla uyarıyor ve bu nöbetlerde azalma sağlayabiliyor.  Beyin pili tedavisiyle nöbetlerin tamamen durması mümkün olmasa da iyi seçilen hastalarda belirgin düzelme sağlanabiliyor.  Diğer bir tedavi seçeneği de ketojenik diyet. Bazı tür epilepsilerde etkili olan bu diyet yağdan çok zengin beslenilmesi prensibine dayanıyor.

BEBEKLERDE EPİLEPSİ NEDENLERİ NELER?

• Kromozom anomalileri,
• Beyin oluşumundaki yapısal bozukluklar,
• Beynin oksijensiz kalması veya beyin kanamaları,
• Tümörler,
• Kafa travması,
• Menenjit gibi beyin enfeksiyonları epilepsiye sebep olabiliyor. Çocuğumuz atak geçirdiğinde…
• Nöbet sırasında çocuğunuzu sağ ya da sol tarafına doğru yatay pozisyonda yatırın.
• Başının altına bir yastık koyun, yakası sıkıysa gevşetin.
• Sallamayın, üstüne su dökmeyin, ağzına bir şey sokmaya çalışmayın.
• En yakın sağlık kuruluşuna götürün ya da çocuğunuzu izleyen doktoruyla iletişim kurun.

Güncellenme Tarihi Aralık Yayınlanma Tarihi Aralık

Hastanemiz Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Nöroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Tosun, çocuğa epilepsi (sara) tanısı konulmuşsa, akılda ‘Epilepsi neden olur?’ ‘Nasıl ve ne kadar süreyle tedavi edilir?’‘Nöbeti tekrarlar mı?  Tekrarlarsa nasıl yardım edebilirim?’ gibi pek çok soru belirebileceğini belirttti ve bu soruların cevaplarının yanı sıra çocuğun tedavisi ve güvenliğinde yardımcı olacak bilgileri paylaştı.

Konvülziyon/nöbet, epilepsi nedir?

Konvülziyon/nöbet, beyinde, ani, aşırı,anormal elektriksel deşarjlara bağlı sinir hücrelerinin normal işleyişinin bozulması ileortaya çıkan, kısa süreli, geçici, davranış veyaduyusal değişikliklerdir. Bilinç kaybı eşlik edebilir ya da etmeyebilir. Epilepsi ise tekrarlayan nöbetlerle karakterize bir durumdur. Toplam nüfusun yaklaşık  %’de görülmektedir.
Epilepsili hastaların çoğunda (%) nöbetlere yol açan bir neden gösterilemez ve bu epilepsiye idiopatik (nedeni bilinmeyen) epilepsi denir. Bir kısım hastada (%) neden gösterilebilirse buna semptomatik epilepsi denir. Epilepsinin nedenleri başladığı yaşa göre değişir.

Çocuklarda epilepsiye en sık yol açan nedenler;

Genetik (kromozom hastalıkları),

Doğuştan gelen ailesel geçişli metabolik hastalıklar,

Anne karnında bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyen her şey (enfeksiyon hastalıkları, gebelikte aşırı kanamalar, annenin kullandığı bazı ilaçlar, gebelikte travma. vitamin eksiklikleri),

Doğum sırasında yaşanan sorunlar (beynin oksijensiz kalması, beyin kanaması, zor doğuma bağlı travma, çok yüksek sarılık değerleri),

Doğum sonrası herhangi bir zaman diliminde gelişen beyin enfeksiyonları, menenjitler

Kazalara bağlı beynin hasarlanması,

Ani gelişen beynin damar hastalıkları (tıkanma ya da kanama)

Zehirlenmeler

Beyin tümörleri gibi

Nöbet sırasında; çocuklarda baş dönmesi, çenede kilitlenme, anormal ses çıkarma, gözleri sağa/sola bir noktaya dikme,  sabit bakış, gözlerde kırpıştırma, ağız kenarında çekilmeler, vücudun bir yarısını ya da tümünü tutan, amaçsız el kol, bacak hareketleri, kasılma, omuz, boyun, kollarda silkinme,  tüm vücutta titreme, ya da aşırı gevşeme, ani yere düşme, idrar kaçırma gözlenebilir. Bu süre genellikle dakikada sonlanır, arkasından bir gevşeme, uyku hali/uyku gözlenebilir. Bazen nöbetin süresi 30 dakikayı aşabilir.

Nöbet tetikleyiciler; nöbet için verilen ilaçları içmeyi unutmak, uzun süreli uykusuzluk, öğün atlamak, enfeksiyonlar, aşırı stres, heyecan, ateş, güneş altında aşırı kalma, televizyon, bilgisayar, filmler, hareketli videolar, oyunlar gibi hızla yanıp sönen ışıklar, bazen aşırı sıcak su, hormonal değişiklikler gibi. Soğuk algınlığı için kullanılan bazı ilaçlarda bazen nöbeti tetikleyebilir.

Epilepsi tanısı nasıl konulur?

Epilepsi tanısı çok dikkatli konulmalıdır. Öncelikle nöbeti gözlemleyen anne-baba, kardeş, bakıcı, kreş öğretmeni, arkadaş, öğretmen gibi kişilerdenve ifade edebilecek yaşta ise çocuğun nöbet öncesi, nöbet sırası ya da sonrasında verdiği bilgiye göre, nöbet sırasında çekilen video (cep telefonları kaydı) kayıtları ile genellikle tanı konulur. Tanı EEG, kraniyal MRG, kan tahlilleri ile desteklenir. Video EEG ile kesin tanı konulur.

EEG (elektroensefalogram), saçlı deriye yerleştirilen elektrotlar yardımıyla elde edilen bir beyin dalga eğrileridir. Normalde bu kayıt işlemi, uyanık ve uykuda iken dakika süreli yapılır, istenilen sıklıkta tekrar edilebilir,  zararsız ve  ağrısızdır. 

Epileptik nöbetler; uykuya dalma sırasında olan normal sıçramalardan, ateşli havalelerden, tiklerden, soluk tutma nöbetlerinden, gece kabuslarından, bayılmalardan,  migrenden ayırt edilmelidir.

Tedavi;

İlk kez nöbet geçiren çocuklara hemen tedavi başlanmaz, çünkü bu çocukların çoğunda nöbet tekrarlamaz. Nöbeti tekrarlayan çocuklarda tedavi, genellikle antikonvülsan (nöbeti durdurucu) ilaçlar ile yapılmaktadır. İlaçlar epilepsiyi tedavi edici değil nöbeti durdurma özelliklidir. Epilepsisi olanların yarısından fazlasında nöbetler tek ilaç ile kontrol altına alınır, ancak bazen birden fazla ilaç kullanmak gerekebilir.   Hekimin uzun süreli bu tıbbi tedaviyi aile ve yaş grubuna göre çocuğa uygun şekilde anlatması gereklidir. Tedavide kullanılan ilaçların yan ve istenmeyen etkilerini gözlemlemek için düzenli aralarla kan tetkikleri yapılmalıdır.  İyi düzenlenmiş bir tedavi çocuğun normal yaşamını, zeka düzeyini etkilemez. Sıklıkla gözlenen yan etkiler sersemlik, iştahta artma ya da azalma, kilo artımı ya da kaybetme, saç dökülmesi, dikkat eksikliğidir.

Tedavinin sonlandırılması; kişisel tedavi farklılıkları olmakla birlikte, nöbetsiz geçen en az 2 yıldan sonra başlandığı gibi ilaç dozları yavaş yavaş azaltılarak kesilir.

Epilepsi nöbeti sırasında çocuğun çevresindekiler ne yapmalıdır?

Öncelikle sakin kalmaya çalışmalı, çocuğu çarpmaları önlemek için çevredeki tehlikeli eşyalardan uzak olacak şekilde yere yan yatırmalı, gözlük varsa çıkarılmalı,  ağızda tükrük salgısı, lokma, mide içeriği varsa temizlenerek soluk yolu açık tutulmalıdır, kaşık veya tahta ile ağzı açmaya çalışılmamalı, kol ve bacaklardaki istemsiz hareketler durdurulmaya çalışılmamalıdır. Hemen acil ambulans servisi aranmalıdır, nöbet sonlanıncaya kadar çocuğunuzun yanından ayrılmayın, nöbetin süresi için saate bakımonash.pw sırada nöbet kendiliğinden sonlanacak olursa hızlıca
hastaneye ulaşılmalıdır. Hastalığı ile ilgili tüm bilgileri, kullandığı ilaçları ya da belgeleri doktora gösterilmelidir.

Epilepsi tanısı sonrası takip

Çocuk, hekim, aile, öğretmen ve sosyal çevre ilişkileri her hastalıkta olduğu gibi epilepside de bir uyum içinde olmalıdır. Düzenli kontrolleri yapılan, düzenli ilaç alan, aile, hekim ve çevre ile uyumlu bir yaşam, hastalığı hakkında yaş grubuna uygun bilgilendirilen epileptik çocukların diğer çocuklardan farkı yoktur. Çocuğun yakın çevresindeki arkadaşları, öğretmenleri de uygun şekilde nöbet sırasında ne yapacakları konusunda bilgilendirilmelidir. Epilepsisi olan çocuklar sosyal, spor faaliyetlere eğlencelere katılmaya teşvik edilmeli, sosyal yaşamdan koparılmamalıdır. 

EPİLEPSİDE ÇOCUĞUNUZUN GÜVENLİĞİNİ NASIL SAĞLAYABİLİRSİNİZ?

Daİnsanlar, günlük yaşamda fizyolojik gereksinimlerden(yeme, içme, barınma, cinsellik vb.) sonra ikinci sırada güvenli bir şekilde yaşama ihtiyacı duymaktadır. Epilepside, nöbetlerin ne zaman geleceğinin bilinmemesi, her nöbette yanında birilerinin olamaması güvenlik gereksinimini artırmaktadır. Nöbet sırasında ani bilinç kaybının olması nedeniyle kişi kendi güvenliğini sağlayamaz. Bilinçsiz kişilerin yaptığı ilkyardım müdahaleleri sonucunda da çocuğunuz zarar görebilir. Çocuğunuz nöbet sırasında düşme, boğulma, travma, yanık, aspirasyon hatta ölüm riski ile karşı karşıyadır. Çocuklar nöbet öncesinde, nöbet  sırasında ve sonrasında yapılan yanlış uygulamalar gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması, uygunsuz çevre şartları nedeniyle zarar görebilmektedir.

Bu kitapçık epilepsi nöbeti öncesinde, epilepsi nöbeti sırasında ve sonrasında alabileceğiniz güvenlik önlemleri, uygun çevre düzenlemesi ve çocuğunuzun günlük yaşamda dikkat etmesi gereken noktalar konusunda size yardımcı olması amacıyla hazırlanmıştır.

DEĞERLİ EBEVEYNLER;

Epilepsi, çocukluk çağında sık görülen kronik bir hastalıktır. Epilepsinin en önemli yönü, tekrarlayan nöbetlerdir. Her nöbet beyinde kalıcı hasarlara neden olmaktadır.

Farklı nöbet tipleri vardır. Tipik bir nöbet öncesi uyku sersemliği, baş dönmesi, gerginlik olabilir. Bu belirtilerin ardından aura denilen nöbetin olacağını haber veren belirtiler olabilir. Örneğin, parlak ışıklar görme, koku, tat alma duyusuyla ilgili belirtiler görülebilir. Bu aşamadan sonra çocuğun elleri, bacakları, yüzü hatta tüm vücudu çırpınma hareketi yapabilir. Epilepsi nöbeti sırasında bayılma, morarma, ağızdan köpük gelmesi, idrar kaçırma, dilini ısırma, çenenin kilitlenmesi, tüm vücutta ya da lokal kasılma olabileceği gibi nöbet, sadece boş bakma, dalma, gözlerde seyirme, dudak ısırma, yalanma ve yutkunma şeklinde de olabilir. Bu istemsiz hareketlerden sonra çocuğunuz derin uykuya dalabilir. Yaptıklarını hatırlamayabilir. 

Epilepsi tedavi edilebilir bir hastalıktır. Günümüzde epilepsinin 4 tedavi seçeneği vardır.

1. İlaç tedavisi

2. Cerrahi tedavi

3. Vagus sinir uyarımı

4. Ketojenik diyet tedavi yöntemleridir.

Epilepsi tedavisinin ana amacı nöbetsizliği sağlamaktır. Çünkü her nöbet beyinde kalıcı hasara neden olmaktadımonash.pw yanında nöbet sıklığını azaltmak, nöbet oluşumunu kolaylaştıran faktörleri engellemek, nöbet sırasında çocuğu korumak ve çocuğun topluma uyumunu sağlamak diğer amaçlarımızdır.

Çocuğunuz her an her yerde, yanında siz olmadığınızda bile nöbet geçirebilir. Bu nedenle;

• Çocuğunuzun epilepsi hastası olduğunu belirten bir kart taşımasını sağlayınız.
• Çocuğunuzun epilepsi hastası olduğunu öğretmenlerine, arkadaş çevresine, yakın akrabalarına, sportif etkinliklere katlıyorsa rehber hocalarına mutlaka söyleyiniz.

EPİLEPSİ NÖBETİ SIRASINDA YAPABİLECEĞİNİZ DOĞRU UYGULAMALAR ŞUNLARDIR;

• Eğer çocuğunuz nöbet geçiriyorsa öncelikle sakin olunuz. Doktorunuzun nöbet sırasında uygulamanızı önerdiği ilaç uygulamaları dışında nöbeti durdurmaya çalışmayınız. Nöbet başladığında ilaç dışı müdahalelerle nöbet durdurulamaz.
• Nöbet sırasında çocuğu yalnız bırakmayınız.
• Nöbetin özelliklerini dikkatlice gözleyiniz.  Nöbetin başlama nedeni, nöbetin olacağını haber veren özel belirtileri, başladığı zamanı, süresini, nöbet görülen vücut bölümlerini ve nöbet şeklini ayrıntılı not alınız. Bu özellikleri doktoruna mutlaka anlatınız.
• Eğer çocuk ayakta duruyor ya da sandalyede oturuyorsa onu nazikçe yere yatırınız.
• Başını ve vücudunu sert cisimlere çarpmasını engelleyiniz. Başını ve vücudunu korumak için başının altına havlu veya battaniye gibi yumuşak malzemeler koyunuz.
• Boynunun çevresindeki giysileri gevşetiniz. Çocuğu güvenli bir yere solunum yolu açık kalacak şekilde yan pozisyonda yatırınız. Ağızda köpürme ve kusma varsa temizleyiniz. Çocuğun nöbet sırasında dilini ısırmaması için soluk borusuna kaçmayacak büyüklükte bir bezi eğer ağız açık ise zorlamadan dişlerinin arasına koyunuz.
• Çocuğa nöbet sırasında ilaç dahil ağızdan hiçbir şey vermeyiniz.
• Çocuğun çırpınmasını durdurmaya çalışmayınız. Bu davranış kırık ve çıkıklara neden olabilir.
• Çocuğun nefesi kısa bir süre durabilir, fakat çocuk bir süre sonra kendiliğinden nefes almaya başlar.
• Doktorunuzun tavsiyesi ile nöbet sırasında rektal yoldan Diazepam kullanabilirsiniz. 
• Rektal Diazepam kullandıktan sonra gaita ile birlikte ilacın çıkmamasına dikkat ediniz. Bu ilacınız tükenmeden yedeklerini doktorunuza yazdırmayı unutmayınız.
• Nöbetten sonra çocuğun dinlenmesine izin veriniz.
• Nöbet çok uzun sürerse ve birkaç kez tekrarlarsa mutlaka acil yardım isteyiniz.

EPİLEPSİ NÖBETİ SIRASINDA ŞUNLARI KESİNLİKLE YAPMAYINIZ

• Paniklemek, sakin davranmamak,
• Çocuğu kucağa alıp sallamak, çocuğun yüzünü ovalamak,
• Kolonya, soğan koklatmak,
• Çocuğun ağzını zorla açmaya ya da ağzına herhangi bir şey sokmaya çalışmak,
• Eline, koluna, bacağına, yüzüne masaj yapmak
• Ağızdan ilaç vermeye çalışmak,
• Çocuğun çırpınmasını durdurmaya çalışmak,
• Çocuğu yalnız bırakmak,
• Nöbet sonrasında çocuğu zorla uyandırmaya çalışmak,
• Nöbet sırasında ağızdan ağza soluk vermek,
• Kalp masajı yapmak.

İLAÇ TEDAVİSİNDE DİKKAT ETMENİZ GEREKEN NOKTALAR

Epilepsi hastalarında ilaç tedavisiyle en az %70 başarı elde ediliyor. Epilepsi hastaları nöbetlerinin kontrol edilebilmesi için uzun süre ilaç kullanmak zorundadır.

• İlaçları her gün aynı saatte, önerilen dozda vermeyi unutmayınız.
• Çocuğunuzun ilacını vermeyi unuttuysanız vakit geçirmeden hatırladığınız anda veriniz.

• Çocuğunuz ilacı ilk yarım saatte kusarak tamamen çıkartırsa aynı dozu, bir kısmını çıkartırsa yarı dozda ilacı tekrar veriniz.
• Çocuklarınızı düzenli olarak çocuk nöroloji polikliniğine götürünüz. Poliklinikte çocuğunuzun kullandığı ilacın kandaki düzeyi kontrol edilerek ilaç dozu yeniden hesaplanır.
• yıl nöbetsizlik sonrası ilaç tedavisi kademeli olarak azaltılarak doktorunuz tarafından kesilecektir.
• Çocuğunuz hastalandığında, epilepsi ilaçları dışında başka bir ilaç reçete edilirken, çocuğunuzun epilepsi hastası olduğunu ve antiepileptik ilaç kullandığını reçeteyi veren doktora mutlaka söyleyiniz.

Epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçların nöbetleri engelleme etkisi olduğu  gibi çocukta uyuşukluk, huzursuzluk, baş ağrısı, bulantı gibi yan etkileri de olabilir. Bunlara rağmen ilacı kendi kararınızla kesmeyiniz.
Çocuğunuzun kullanacağı ilaç dozu, çocuğunuzun nöbet tipine, kullandığı ilacın kandaki düzeyine ve kilosuna göre hesaplanır.

Çocuğunuzun ani kilo artışı ilacın vücutta daha az etki göstermesine neden olacaktır.  Kilo vermesi durumunda ilaç yüksek dozda alınmış olacağından toksik etki gösterebilir. Bu nedenle çocuğunuzun kilo takibini yapınız, yeterli ve dengeli beslenmesini sağlayınız.

GÜNLÜK YAŞAMDA DİKKAT ETMENİZ GEREKEN NOKTALAR

• Ateş
• Uzun süre aç ve susuz kalmak,
• Uykusuz kalmak,
• Stres, yorgunluk, heyecan,
• Alkol kullanımı,
• Bilgisayar ve televizyon gibi parlak ışık saçan araçlar,
• Ani yüksek ses,
• Kız çocuklarının menstruasyon (adet dönemleri),
• Hormanal değişiklikler nöbetin oluşmasını kolaylaştırabilir.

 
Fakat bu uyaranlar her çocukta nöbet oluşturmayabilir. Çocuğunuzun hangi durumlarda nöbet geçirdiğinin farkında olmaya çalışınız ve ona yönelik önlemler alınız.

• Kola, çay, kahve gibi uyarıcı madde içeren besin maddeleri çocuğunuzun uyku düzenini bozacağından bu maddeleri vermeyiniz.
• Çocuğunuza kesinlikle alkol vermeyiniz.
• Özellikle yaz aylarında çocuğunuzun aşırı sıcağa maruz kalmasını önleyiniz. Çocuğunuzun yeterli sıvı almasını sağlayınız.
• Uykuda nöbet geçirmiş olma olasılığına karşı çocuğunuzun yastığını  salya, kan ve benzeri olup olmadığına, idrar ve gaita kaçırıp kaçırmadığa ilişkin kontrollerinizi yapınız.
• Uykuda nöbet geçiren çocuktan ağızdan ve burundan salya, kan gelebilir. Altına idrar, gaita kaçırabilir.
• Çocuğunuz her sabah uyandığında nöbet geçirme olasılığı yönünden yorgun mu? dinç mi? Uyanıyor mu? gözlemleyiniz. Nöbet geçiren çocuk yorgun görünür ve uyanmakta güçlük çekebilir.
• Çocuğunuzu düzenli uyku alışkanlığı edinmesi için yönlendiriniz. Gerekirse ailenin uyku düzenini ve ev yaşantısını çocuğa göre ayarlayınız. 

DÜZENLİ EGZERSİZ VE SPORTİF FAALİYATLER

Düzenli yapılan egzersizin nöbet sıklığını azaltma, çocuğun kendine güvenini arttırma ve sosyal hayata uyumunu kolaylaştırma etkisi olduğundan epilepsili çocuklara önerilmektedir.

İlaçlarla nöbetler kontrol altında tutuluyorsa, uygun olan sporun bir gözlemci denetiminde yapılması şartıyla çocuğunuzu düzenli bir şekilde belirli aktivitelere yönlendirebilirsiniz.

Epilepsi tanılı çocuk sportif faaliyet sırasında ya da çevresinde gerekli güvenlik önlemleri alınmadığında nöbet sırasında boğulma, yanma, düşme, yaralanma ve hatta ölüm riski yaşayabilir.

Boks, karate, derin su dalışı, paraşütçülük, dağcılık sporları tüm epilepsili hastalarının yapmaması gereken spor türleridir.

Yüzme

Çocuğunuz yüzme biliyorsa, havuzda ve omuz hizasından daha derin olmayan yerde, yüzmeyi iyi bilen bir gözlemci denetiminde yüzme sporu yapabilir.
 
Kürek sporu, balık tutma nöbet sırasında denize düşme riski açısından tehlikeli olabildiğinden bu sporları yaparken çocuğunuza can yeleği giydiriniz.
 
Futbol

Oyun sırasında başı korumak için çocuğunuza koruyucu kask takınız.
 
Çocuğunuza epilepsi tanısı yeni konulduysa, nöbet seyri henüz bilinmiyorsa bu sporlar tehlikelidir.

Tekerlekli sporlar

Bisiklete binme, paten yapma ve kay kay gibi sporları trafiğin yoğun olduğu yerlerde yaptırmayınız.

• Bu tür sporları yaparken çocuğun başına kask takınız.
• Epilepsi tanısı yeni konulduysa, nöbetler kontrol altında değilse tekerlekli sporlar tehlikelidir.
• Koşu ve yürüyüş gibi sporların yasaklamanıza gerek yoktur.

EPİLEPSİLİ ÇOCUKLARIN EVDE GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMAK İÇİN DİKKAT ETMENİZ GEREKEN NOKTALAR;

Olası bir nöbette çocuğunuzu korumak, güvenli bir çevre yaratmak için ev içinde güvenlik önlemleri alabilirsiniz.

Banyoda

• Çocuğunuzun oturarak duş almasını sağlayınız
• Çocuğunuz küvette banyo yapıyorsa küvet fazla derin olmamalıdır.
• Boğulma riski nedeniyle küvete su doldurarak banyo yaptırmayınız.
• Duş alırken küvetteki suyun akışının rahat olmasını sağlayınız.
• Banyo yaparken muslukları açık bırakmayınız.
• Suyun ısısını kontrol eden araçlar kullanınız.
• Sıcak su musluğu ile soğuk su musluğunu birlikte açmayınız.
• Çocuğunuz içerdeyken kapıyı kilitlemesine izin vermeyiniz. Banyoda gizliliği sağlamak için çocuğun banyoda olduğunu belirten meşgul işareti koyunuz.
• Banyo kapısı dışarı doğru açılır olmalıdır.
• Banyonun kapısının plastik ya da güvenli çerçeveden yapılmış olmasına dikkat ediniz.
• Banyo kabini olarak sert malzemeler yerine banyo örtüsü kullanınız.
• Banyoda kullanılan araç gereçleri duvara monte etmek daha güvenlidir.

 
Mutfakta

• Elektrik ve gaz kullanılan araçları yalnız başına kullanması tehlikeli olabilir.
• Mikrodalga fırın kullanmak daha güvenlidir.
• Nöbetler kontrol altında değilse, delici kesici aletlerle tek başına uğraşmasını önleyiniz.
• Düşme sırasında travmaya neden olacak aletleri açıkta bulundurmayınız.

Isıtma Sisteminde

• Isınma aletlerine koruyucu parmaklık takınız.
• Isıtıcıları sabitleyiniz ve emniyetini açınız.

Zemin Döşemesi

• Zemininizi sert materyaller yerine yumuşak materyallerle döşeyiniz. Halı ve minderle yerleri destekleyebilirsiniz.

Mobilya

• Mobilyalarınızın sivri uçlu materyallerden yapılamamış olmasına dikkat ediniz.
• Gerekiyorsa mobilya uçlarını yumuşak malzemelerle kaplayınız.

Yatak Odası

• Uyku sırasında nöbet geçirme olasılığına karşı yatak kenarları yükseltilir, yatak kenarları yastıklar ve minderlerle çevrilmelidir.

Diğer

• Yüksek katlı ve merdivenli evleri tercih etmeyiniz.
• Epilepsili çocukların okula gitmesinde sakınca yoktur. Aksine çocuğun sosyalleşmesi için okul ve arkadaş çevresi çok önemlidir.
• Hastalığından ve/veya kullandığı ilaçlardan dolayı çocuğunuzun okul başarısı düşebilir. Böyle bir durumda okul hemşiresinden ve öğretmeninden yardım isteyiniz. Çocuğunuzun başarısız olduğu konudan özel ders almasını sağlayınız.
• Araba hareket halindeyken çocuğunuzun ön koltukta oturmasına izin vermeyiniz.
• Epilepsi hastaları danışmanlık hizmeti alarak çocuk sahibi olabilirler.
• Epilepsili hastalar uyku düzenini bozan, yorucu, ağır işlerde, yüksek yerlerde çalışmamalıdırlar.
• Epilepsi ile ilgili bilgi edinmek için  internet, kitap, dergi gibi bilgi kaynaklarını da  kullanabilirsiniz.
• Çocuğun aşağı düşmemesi için merdiven, balkon ve pencerelerde kenarlık olmasına dikkat ediniz.
• Çocuğunuzu okul ve arkadaş çevresinden uzak tutmayınız.