Wagner Maximilian

Zülfü Livaneli’nin yılında dünyaya getirdiği nadide “Serenad” kitabından doğan bir karakter Maximilian Wagner. Bu yazımın özünü oluşturan hikâyenin başkarakteridir. İsminin uzunluğundan dolayı ona kitapta kullanılan kısaltılmış hitabı Max diye bahsedeceğim.

Max, seksen yedi yaşında Türkiye’ye geri döner. İstanbul Üniversitesi’nde hukuk konferansı verecektir. Onunla İstanbul’a geldiği zaman ilgilenecek kadın Maya Duran’dır. Max’in içinde kopan fırtınaları, yaşadığı hüzünlü aşkın varlığını yıllar sonra ortaya çıkaran Maya’dır. Ayna gibi yansıtır Max’in duygu durumlarını. Max, hukuk konferansını verdikten birkaç gün sonra Şile’ye gitmek ister. Maya, Profesör Max 24 Şubat’ta sabah saat dörtte yola çıkarlar. Şile’ye vardıklarında gün Max‘in yüreği gibi kurşuni renklerde aydınlanmaktadır.

Max’in Şile’ye gitmesi, inşası olmayan bir tapınağı ziyaret etmektir bir bakıma. Max yıllar önce kaybettiği güzel karısı Nadia’nın ruhunu anmaya ve ona veda etmeye gelmiştir. Max’in yaşlılıkla beraber hasta olan bedeninde dünyada harcayacak sayılı ayları kalmıştır. Ondandır ki bu ziyaret, mavi gezegende karısına yaptığı son ziyaretidir. Max onu Şile’ye götürecek araca bindiğinde Maya ile arasına dışında “für Nadia” yazılı bir kutu koymuştur. Bu kutu keman kutusuydu. Olmayan tapınağa söylenecek ilahinin notaları buradan gidecekti. Gri deniz, gri gök ve kurşuni notalarla soğukla titreyen Max’in yüreği Nadia’nın ruhu ile sarmalanmıştı.

İnşası olmayan tapınak Struma gemisiydi. İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanya’sından kaçan Yahudi mülteciyi Filistin’e götürmek için İstanbul’a geldikten sonra Şile kıyılarında Sovyet denizaltısı tarafından batırılan Struma gemisinin içindeydi Nadia.

&#;lu yıllarda Almanya’da olan Nazi baskısı ve Yahudilere yapılan işkenceler sonucunda Yahudi kimliğini daha fazla saklayamayacağını anlayan Nadia, kocası ile İstanbul’a gelmeye karar verir. İstanbul’a gitmek için trene binerler. Her şey başta çok iyi giderken treninin lokantasında oturan Wagner çiftinin kaderi, Max’in karısının başının ağrısı için ilaç almaya kompartımanlarına gitmesi ile değişir. Nadia’yı polisler trenden indirmişlerdir ve tren o duraktan hareket etmiştir. Nadia’sız İstanbul’a gelmek zorunda kalan Max’in ayrılığı ve imtihanı böyle başlar.

Türlü girişimler ve çokça çabanın sonunda Nadia aşkının yanına Struma ile gelmeyi umut ederek biner. Max’in ruhuna bahar renkleri gelmiştir. Nadia’nın gelişini sabırsızlıkla bekler. Lakin kader Nadia’yı İstanbul açıklarına getirir de bir Max’in kollarına ulaştırmaz. Wagner çifti hayatlarında hiç görmedikleri insanlar yüzünden ayrı düşerler. Devletler Struma gemisindeki insanları denizin üzerine hapseder. Kimse gemiden inemez. Aylar boyu İstanbul açıklarında kalan gemi bir sabah denize açılır ve Şile açıklarında patlatılır içinde hiç insan yokmuşçasına. Max bu patlamaya canlı canlı şahit olur. Max’in ruhu da Nadia gibi Karadeniz sularına gömülür.

Yıllar sonra geminin yok olduğu denize karşı ruhunu kırmızı acılara ve şefkate boğan “Serenade für Nadia” çalınır. Geminin bomba ile patlatıldığı gün 24 Şubat’tır. Yaşamının son 24 Şubat’ında titreyen kalbi ve yaşlı bedeni ile denize karşı dikilen Max, rüzgârdan yorgun düşer ve kaskatı kesildiğinde donan bedenini ölmekten Maya kurtarır. Max’i yakınlarda bulunan tek konaklama yeri olan pansiyona götürür lakin pansiyon yaz aylarında dolu olduğu için sobası yoktur ve Max’i ısıtabilecek tek çare Maya’nın ona tüm bedeni ile sarılmasıdır. Max ve Maya’nın arasında olan dostluk bu hayat kurtarma ile başlar. Max, gönlünün kapılarını dostça bir şekilde Maya’ya açar. Maya da tüm sıcaklığı ile dinler bu yaşlı kalbi.

Max’te anlıyorum ki aşk denilen duygu en kadim hislerden biri. Yüreğin en güzel yerine tahtını kuran bir sonbahar mevsimi gibi her şey solarken yapraklarda olan renk değişimi onları ağaçtan ayırmaya yaklaştırırken en güzel şekilde solarken yaşarlar. Aşkta böyleydi işte solarken en güzel hâlini geride bırakan.

Kaynakça

-Livaneli, Zülfü (). “Serenad”, İstanbul: Doğan Kitap.

&#;funduszeue.info

İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’ndan kaçan Yahudi mülteciyi Filistin’e götürmek için İstanbul’a geldikten sonra Şile kıyılarında Sovyet denizaltısı tarafından batırılan Struma gemisinin son tanığı “Siyam” lakaplı İsmail Aslan (95) yaşam savaşı veriyor. 70 yıl önce Sarayburnu açıklarında demirleyen gemiye gıda ve battaniye yardımı yapan Kızılay, facianın yıldönümünde bu kez son tanık balıkçı İsmail Aslan’ı yattığı hastanede ziyaret etti.

Tek kurtulan Stoliar
Derinliklerinde yüzlerce savaş ve ticaret batığını barındıran Türkiye, İkinci Dünya Savaşı’nda tarafsız olmasına rağmen coğrafi konumu nedeniyle savaştan kaçan mültecilerin uğrak yeri olmuştu. Kurtarma salı olmayan, ahırları kamaraya dönüştürülen Struma gemisi, Nazilerin uyguladığı soykırımdan kaçmak isteyen Yahudi mülteciyi 12 Aralık ’de Romanya’nın Köstence Limanı’ndan alarak İstanbul’a gelmişti. Sarayburnu sahilinde 69 gün bekletilenlere dönemin Kızılay’ı günlük gıda yardımı yaparken, gemi 23 Şubat’ta götürüldüğü Şile açıklarında bir Sovyet denizaltısı tarafından torpillenerek batırılmıştı.
Şileli balıkçılar gemiden tek kurtulan kişi olan 16 yaşındaki David Stoliar’la ilgilenirken soğuktan donmaması için üzerlerindeki giysileri vermişti. Dünya savaşından sonra ABD’ye yerleşen David Stoliar, ’te kendisini hayata bağlayan Şileli balıkçıları ziyarete gelirken sadece İsmail Aslan’ı bulabilmişti. Facianın son tanığı İsmail Aslan’dan hayat hikâyesinin anlatıldığı kitabında adının geçmesi için izin alan Stoliar, “Siyam İsmail” olarak bilinen Aslan ve diğer Şileli balıkçıların yaptığı iyilikleri unutmayacağını söylemişti.

Hastanede ziyaret
Bundan 70 yıl önce mülteciye gıda ve erzak yardımı yapan Türk Kızılayı, balıkçı İsmail Aslan’ı facianın yıldönümü olan 23 Şubat’ta unutmadı. Kızılay Genel Başkanı Ahmet Lütfi Akar, “Siyam İsmail”i tedavi gördüğü Şile Devlet Hastanesi’nde ziyaret etti. Konuşmakta güçlük çeken 95 yaşındaki Aslan, kendisini en çok sevindirenin David Stoliar’ın yıllar sonra teşekkür etmek için Şile’ye kadar gelmesi ve kendisini bulması olduğunu söyledi.

Livaneli de son romanında yer vermişti
Yazar Zülfü Livaneli’nin son yazdığı “Serenad” adlı romanda, Struma’nın öyküsüne yer veriliyor. “Serenad”, yılının Şubat ayında İstanbul Üniversitesi Halkla İlişkiler görevlisi Maya Duran’ın, ABD’den gelen Alman asıllı hukuk profesörü Maximilian Wagner’i karşılamasıyla başlıyor. Wagner, Struma’daki karısı Nadia’yı anmak istiyor ve karısının Şile açıklarındaki gemide ölmeden önceki son iki gününü öğrenmeye çalışıyor. Romanın bu ilk ekseninde, Maya Duran’ın Struma ve konuk profesör ile ilgili yaptığı araştırmalardan; Hitler’den kaçarak Türkiye’ye gelen ve İstanbul Üniversitesi’nin kuruluşunda büyük katkıları olan Yahudi asıllı bilim insanlarının bilimsel toplumsal öyküsüne uzanan süreci okuyuruz. Romanın ikinci ekseninde ise,
Maya Duran’ın kişisel öyküsüne yer veriliyor.