Eskiden Kullanılan Takvim Çeşitleri

Önemli günlerimizi, dini bayramlarımızı veya tatil planlarımızı yapmamıza olanak veren araç olan takvim, tarih boyunca pek çok farklı toplumun ana araştırma konusu olmuştur. Bilinci gelişen insanlar önce gece gündüz döngüsünü, daha sonra Ay’ın dünya etrafındaki hareketinden kaynaklanan ay döngüsünü, mevsimleri ve dünyanın Güneş etrafındaki döngüsünün farkına varmıştır. Kimi toplum topraklarında bulunan akarsu ve derelerin taşma dönemlerinden kaçınmak için, kimiyse düzenli ibadet için takvim ihtiyacı duymuştur. Bu içerikte geçmişten bugüne uzun zaman içerisinde kullanılan takvim çeşitleri sıralanmıştır. Keyifli okumalar!

1. Mısır Takvimi

Geçmişten bugüne etkisi en fazla olan, uzun zaman boyunca kullanılan takvim çeşitleri arasında en arkaik olan eski Mısır takvimi, antik Mısırlılar tarafından milattan önce yıllarında kullanılan bir takvimdi. İlk başta gün süren bir yılı vardı. Yıl, her biri 30 günden oluşan 12 aydan oluşuyordu. Milattan önce yılı civarında Birinci Hanedanlık döneminde her yıl sonuna 5 gün daha eklendi. Mısırlı gökbilimciler, Nil Nehri&#;nin yıllık selinin, gün doğumundan hemen önce sabah gökyüzünde Sirius takımyıldızının ilk görünürlüğüne çok yakın düştüğünü gözlemlediler. Bu takvim her dört yılda bir 1 gün kayıyordu. Ancak bu kayma herhangi bir soruna neden olmak için yeterli değildi. Bir insan 60 yaşına kadar yaşasa bile, güneş yılı ve takvim arasındaki geçiş sadece 15 gün oluyordu. Günümüzde hala Mısır’da tarım ürünlerinin ekimi ve hasadı için kullanılmaktadır.

2. Megalith Takvimler

Güney İspanya&#;dan Fransa&#;ya ve milattan önce civarında Britanya Adaları&#;na göç eden beher halkının megalith kültürü, çiftçiliğin avcı-toplayıcılığı geride bıraktığını ve genellikle ya daire ya da ayakta duran çok sayıda taş yapının inşasını taşlar veya höyükler ile gösterdi. En meşhur örneği Birleşik Krallıkta bulunan Stonehenge’dir. Her ne kadar listedeki diğer takvimlere kıyasla oldukça ilkel olsa da Stonehenge yaz ve kış gön dönümlerini göstermek üzere inşa edilmişlerdir. Bu döngüler söz konusu hakların inançlarına ve kutlamalarına yön vermişlerdir. En eski takvim olmamasına rağmen en ilkel takvimlerden biridir. Günümüzde hala modern paganlar ve Druid’ler tarafından seremoni amaçlı kullanılmaktadır.

3. Maya Takvimi

Maya takvimi, geçmişten bugüne gizemini koruyan, Kolomb öncesi Mezoamerika&#;nın Maya uygarlığında ve uzun zamandır Guatemala yaylasındaki bazı modern Maya topluluklarında kullanılan takvim çeşitleri arasındadır. Üç farklı takvim sisteminden oluşur. Bunlar günden oluşan ritüel takvimi Tzolkin, günden oluşan günlük takvim Haab ve takvim tutmaya başlanıldığı günden beri günleri sayan Uzun Sayım takvimleridir. Kökeninin milattan önce yılına dayandığı düşünülür. Her ne kadar adı Maya takvimi olsa da mayalar tarafından bulunmamış ancak onlar tarafından geliştirilmiştir. Tzolkin takvimi ve Haab takvimi her 52 yılda bir kesişir. Tzolkin takvimi kutsal etkinlikler için kullanılırken Haab takvimi güneş yılıyla senkrondur. 20 gün içeren 18 aydan oluşur ve günümüzde hala bazı Güney Amerika topluluklarınca kullanılır.

4. Sümer Takvimi

Milattan önce yılında bulunduğu düşünülen Sümer ya da diğer adıyla Babil takvimi güneş ve ayın döngüleri baz alınarak hazırlanmıştır. Bir yılı 29 veya 30 günlük 12 aya bölmüşlerdir. Sümer toplumunda her şehir devletinin kendi tanrıları olması sebebiyle ay adlarında bir mutabakata varılamadı. Bunun yerine aylara “birinci ay”, “üçüncü ay” gibi sıralama sayılarıyla atıfta bulunuldu. Bir yılı takvimlerinde yıl olarak hesapladırlar ancak günlük güneş yılı ile uyumlu hale getirebilmek için her üç yılda bir fazladan ay eklendi. Kendilerinden sonra gelen birçok medeniyet de bu takvimi geliştirerek kullandı. Babillilerin de katkısıyla aylara isim verildi. Bu ay adları ülkemizde de Nisan ve Temmuz adlarıyla kendilerini göstermektedir.

5. Çin Takvimi

Milattan önce yılında bulunan Çin takvimi geçmişten bugüne çok değişiklik göstermeden ve uzun zaman boyunca kullanılan takvim çeşitleri arasında yer alır. Bir güneş yılını gün olarak kabul eder. Ay döngüsü baz alınarak hazırlanmıştır. Güneş ve ay senkronunu korumak adına Çin ay takvimine her beş yılda iki ay eklenir. Ancak bu ekleme daha sonra her 19 yılda bir yedi ekstra ay eklenmesi şeklinde düzenlenmiştir. Miladını milattan önce yaşayan ilk efsanevi Çin imparatorunun tahta çıktığı yıl olarak kabul eder ve bu tarih M.Ö yılına tekabül eder. Bu efsanevi imparatorun gerçekten yaşayıp yaşamadığı ise bilinmemektedir. Geleneksel Çin ay takvimi 5 temel elementten (ateş, su, toprak, hava ve tahtadan oluşur; evet yanlış okumadınız tahta!) oluşur. Günümüzde hala tarım ve kutsal bayramlar için kullanılmaktadır.

6. Roma Takvimi

Geçmişten bugüne uzun zaman boyunca kullanılan en meşhur takvim çeşitleri arasında Roma takvimi de yer alır. Aslı milattan önce yılına dayanan Roma takvimi Romulus tarafından hazırlanmıştır. Roma takviminin ilk zamanlarına göre yılın ilk ayı Mart olarak belirlenmiş ve bir yıl günden oluşmuştur. Toplamda 30 günlük 6 ay ve 31 günlük 4 aydan oluşur. Rivayete göre Roma İmparatorluğu’nun ikinci kralı Numa Pompillus’un bir güneş yılı ile takvimleri arasındaki boşlukları doldurmak için Ocak ve şubat ayını ekleyip eklenen gün sayısını 50’ye çıkardığı iddia edilmiştir. Yeni aylara yeterli gün ekleyebilmek için 30 günlük aylardan birer gün çıkardığı ve bu sayede Ocak ve Şubat aylarını bölmek için 56 günü olduğu söylenir. Ancak Romalılar çift sayılara karşı batıl bir korkuya sahiptirler. Bundan dolayı ocak ayına fazladan bir gün verilmiş, şubat ayı ise Roma mitolojisinde cehennem tanrılarına adandığı için 28 günde kalmıştır. Dolayısıyla Roma takvimi 12 aylık yılın tek sayı olan günden oluşmuştur.

7. Musevi Takvimi

Yöntemleri çok eskiye dayansa da takvim olarak Museviler için genel geçer şekilde kullanılması milattan önce 70 yılına dayanır. Bir yıl güne tekabül eder. 29 ve 30 günlük 12 aydan oluşur. Güneş yılı farkını korumak için her 19 yılda bir yıllığına ilave ay eklenir. Ayların adlarını Babil ve Sümer takvimlerinden almışlardır. Bu bağlamda Temmuz ve Nisan ay adlarını paylaştığımız söylenebilir. Genellikle kutsal günleri ve bayramlar için kullanılır. Her ne kadar hala İsrail’de kullanılsa da bu kullanım sadece kutsal amaçlar ve tatiller için geçerlidir. Yıl Nisan ayında başlar. Tanrı tarafından Musevilere Mısır’dan göç etmeden verildiğine inanılır. Günümüzde kullanılan en güncel hali ise milattan sonra 4. Yüzyılda hazırlanmıştır. Listedeki diğer takvimler gibi 7 günlük hafta döngüsünü kullanır. Diğer takvimlerin aksine bir takvim yılı üzerindeki her haftanın özel bir adı vardır.

8. Hicri Takvim

Osmanlı döneminde Rumi takvim, günümüzde Müslüman takvimi ya da İslami takvim olarak da bilinen Hicri takvim Ay’ın hareketleri baz alınarak hazırlanmış bir takvimdir. Bir yıl ya da güne tekabül edebilir. Hicret’i milat olarak kabul eder. 12 ay bulunur. Ay’ın hareketleri baz alınarak hazırlandığı için kutsal günler yılın farklı mevsimlerinde yaşanır. Diğer takvimlerden farkı, mevsim tutarlılığını korumak için güneş yılına bir bağlılık göstermemesidir. Tamamen ay döngüleri asıldır. Her yıl güneş yılından 11 gün geri kalır. Günümüzde Müslümanlar ve İslam ülkeleri tarafından kutsal günleri belirlemek için kullanılır. Milattan sonra yılında bulunmuştur. Ayların adını geleneklerden alır. Örnek vermek gerekirse Şaban ayı ayrılık anlamına gelir. Antik Arap yarımadasında kabilelerin su aramak için köyleri terk ettiği zaman olarak adlandırılmıştır.

9. Gregoryen Takvim

Gregoryen takvim ya da ülkemizdeki adıyla Miladi takvim İsa Peygamber’in doğum tarihini baz alarak oluşturulmuş bir güneş takvimidir. yılında Papa Gregory tarafından yürürlüğe konmuştur. Bu takvimin öncesine kadar Avrupa Roma takvimini kullanmış ancak bir güneş yılında oluşan 11 dakikalık gecikme zaman içerisinde mevsimlerin takvim yılı içerisinde kaymasına yol açmıştır. Günümüzde en yaygın olarak kullanılan takvimdir. Şubat ayı dışındaki tüm aylar 30 ya da 31 günden oluşur. Her dört yılda bir şubat ayına bir günlük ekleme yapılır. Aylar adlarını Roma mitolojisinden, Roma imparatorlardan ve Latince rakamlardan alır. Gregoryen takvimin asıl amacı Hristiyanlar için kutsal bir gün olan Paskalya bayramının tarihini değiştirmektir. Normalde 21 Mart tarihinde kutlanılan Paskalya Bayramı’nın her geçen yıl bahar ekinoksunun daha ilerisine düştüğü gözlemlenmiş ve bu durumu ortadan kaldırmak için düzenlenmiştir.

Hint Takvimi

Hint ya da Hindu takvimi yılında Hindistan Takvim Reform Komitesi tarafından oluşturulmuştur. Aslında yerelleştirilmiş bir Gregoryen takvimdir ancak milattan sonra 79 yılında başlar. Tıpkı Gregoryen takvimde olduğu gibi yıllar , artık yıllar günden oluşur. Artık yıllar hesaplanırken Hindu takvimine 78 eklenir ve dörde bölünür. Bu toplam dörde bölünebiliyorsa söz konusu yıl artık yıldır. Hindistan’ın dini takvimi aslında milattan önce yılına kadar dayanır ancak güncel Hindu takvimine uyarlandığı için bazı özelliklerini yitirmişlerdir. Aylar adlarını Ay ve güneşin fazlarından alınır. Hindistan’da günümüzde hala kutsal günler ve tatillerin planlanmasında kullanılır ve sivil hayatta bunun dışında pek da fazla kullanımı yoktur. Sadece Hindistan’da değil, Bali ve Endonezya’da da kullanılmaktadır.

Bütün uygarlıklarda toplumsal yaşamın getirdiği zorunluluklar, insanları zamanı ölçmeye yöneltmiştir. En eski zamanlardan beri doğanın gözlemlenmesi, zamanı ölçmek için kullanılabilecek üç astronomi olayını gözler önüne sermiştir: Gündüzle gecenin birbirini izlemesi, ayın tekrarlanan evreleri ve mevsimlerin çevrimi. Böylece yerin kendi ekseni üzerinde dönüşüne bağlı olarak gün, ayın yer çevresinde dönüşüne bağlı olarak ay, yerin güneş çevresinde dönüşüne bağlı olarak yıl olarak adlandırılan üç doğal zaman birimi ortaya çıkmıştır. Bu üç doğal birim tüm takvimlerin temelini oluşturur; zamanı yıllara, aylara ve günlere bölmemizi sağlayan ve takvim denilen sistemin doğuşunu sağlar.  Temel olarak alınan astronomik olaya göre takvimler başlıca üç ana grup altında ele alınır: Güneş takvimleri, ay takvimleri, ay-güneş takvimleri. Türkler tarih boyunca bu üç gruba dahil olan birçok farklı takvim kullanmıştır. Türklerin kullandığı takvim çeşitleri sırasıyla şöyledir:

• On İki Hayvanlı Takvim
• Hicri Takvim
• Celali Takvimi
• İlhanlı Takvimi
• Rumi Takvim
• Miladi Takvim

Türkler Müslüman olmadan önce “Ay-Güneş Takvimleri” sınıfına giren On İki Hayvanlı Türk Takvimi’ni kullanıyorlardı. Bu takvimde yıllar sayı ile değil, hayvan isimleriyle tespit edilmişti. Türklerin ulusal takvimi olarak kabul edilen ve Orta Asya&#;da yaşayan Türk toplulukları tarafından kullanılan On İki Hayvanlı Takvim&#;i Moğollar, Hintliler ve Çinliler de kullanmışlardır.

İslamiyet’in kabulünden sonra da yer yer birçok Türk topluluğu ve devleti tarafından kullanıldığı bilinen bu takvim, 12 yıllık bir süreden meydana gelir. Her yıl, bir hayvan adı ile isimlendirilir. Bu süreye “küçük devre” denilir. ‘Büyük devre” ise bunun 5 katı olan 60 yıllık devredir. Zaman, bu takvimde, bu şekilde dönüşüm içindedir.

Büyük Türk bilgini Kaşgarlı Mahmud’un yılları arasında kaleme almış olduğu Divânü Lugâti-t  Türk adlı eserinde belirtildiğine göre, On İki Hayvanlı Türk Takvimi’ndeki 12 yılın adı söyledir: Sıçan (Sıçgan) yılı, Öküz (Ud) yılı, Pars yılı, Tavşan (Tavışgan) yılı, Timsah (Nek) yılı, Yılan yılı, At (Yund) yılı, Koyun (Koy) yılı, Maymun (Biçin) yılı, Tavuk (Takagu) yılı, Köpek (İt) yılı ve Domuz (Tonguz) yılı.

On İki Hayvanlı Türk Takvimi’nde bir gün, 12 eşit bölüme ayrılmıştır. Bunların her birine çağ adı verilir. Çağ, iki saatlik bir zamana karşılıktır. Bir çağ sekiz geh’e ayrılır.

Başlangıçta ay yılı takvim sistemine dayanan bu Türk takviminin Göktürkler döneminden itibaren güneş yılına çevrildiği sanılmaktadır. Buna göre, bir yıl gün 5 saat olarak hesaplanmıştır. Bu takvimde yılbaşının hangi gün olduğu kesin olarak belirtilmemesine rağmen, Ocak ya da Şubat ayı içinde olduğu sanılmaktadır. Yine bu takvime göre, yıl 12 bölüme ayrılır. Bunların her birine ay denilir.

Göktürk, Uygur, Moğol ve biraz farklı da olsa Tuna Bulgarlarına ait belgelerde kullanılan aylar, birden başlayarak sayılara göre, şöyle sıralanmıştır: Aram ay, İkindi (İkinci) ay, Üçünç ay, Törtünç ay, Beşinç ay, Altınç ay, Yedinç ay, Sekizinç ay, Dokuzunç ay, Onunç ay, Bir Yiğirminç ay, Çaksaput ay.

On İki Hayvanlı Türk Takvimi, başta Hunlar olmak üzere; Göktürkler, Uygurlar, Batı Türkleri ve diğer Türk kavimlerinde uzun yıllar kullanılmıştır. TürkIer Müslümanlığı kabul ettikten sonra, Hicri Takvim’i kullanmaya başladılar. Buna rağmen, On İki Hayvanlı Türk Takvimi son zamanlara kadar Orta Asya&#;da kullanılmaya devam etmiş, özellikle Kırgızlar tarafından kullanılmıştır.Türk Takvimi’nde haftanın günlerinin ise adı yoktur. Bunlar sayı ile adlandırılır. Mesela, herhangi bir olayın tarihi; Timsah Yılı’nın 5, ayının günü gibi sayılarla ifade ediliyordu.

Hicri Takvim

Türkler İslam dinini kabul ettikten sonra, kendi kültürlerini korumakla birlikte, Arap harfleriyle, o dönemin kültür müesseselerini benimsemişlerdir. Selçuklular ve Osmanlılar zamanında, Türkler de Müslümanların kullandıkları Hicri Takvim’i kullanmışlardır.

Hz. Muhammed&#;in Mekke&#;den Medine&#;ye hicretini (miladi yılı) başlangıç kabul eden Hicri Takvim ay takvimleri grubundandır. Hicri Takvim ilk olarak Hz. Ali&#;nin önerisiyle Hz. Ömer dönemimde kullanılmaya başlanmıştır. Her zaman yeni bir hilalle sona eren bir yılda on iki kameri ay bulunur ve bir yılın ortalama uzunluğu gündür. Normal yılların gün, zengin yılların gün çektiği Hicri takvim bu yüzden Miladi Takvim&#;e göre 10 ya da 11 gün daha erken başlar.

Hicri Takvim’in ayları şunlardır: Muharrem, Safer, Rebiülevvel, Rebiülahir, Cemaziyelevvel, Cemaziyelahir, Recep, Saban, Ramazan, Şevval, Zilkade ve Zilhicce

Hicri Takvim&#;i Miladi Takvim&#;e çevirmek için birkaç yöntem vardır.  Bunlardan en çok kullanılanına göre hicri yıldan yüzde üçü çıkarılır, sonuca eklenir. Hicri Takvim&#;i Miladi Takvim&#;e çevirmek için kullanılan diğer bir yöntemde ise hicri yıl 33&#;e bölünür. Çıkan sonuç hicri yıldan çıkarılır ve  eklenir.

Örneğin hicri yılının miladi karşılığına çevirelim

• =
• = (rakam 25&#;e yuvarlanırsa bu değer olur)
• += Bir önceki çıkarmadaki sonuç 25 kabul edilecek olursa yılına denk gelmektedir.

Celali Takvimi

“Celâli” lakabı ile tanınan Büyük Selçuklu hükümdarı Melikşah ( ) zamanında, Nişabur’da kurulmuş olan rasathanede çalışan Ömer Hayyam ve arkadaşları hükümdarın da isteği ile burada yaptıkları çalışmalar sonunda yeni bir takvim meydana getirmişlerdir.

Sultan Melikşah’ın lakabı Celaleddin’den dolayı Celali Takvimi adını alan bu takvim, dünyanın, güneş etrafında dönmesine göre düzenlenmiştir. 15 Mart tarihi ile başlayan bu takvime, göre, bir yıl gün ve 12 ay olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla, bir yılın gün 6 saat olduğunun Gregoryen Takvim ile onaya konulduğu kabul edilse de, aslında bu yıllar önce Türk astronomlar tarafından tespit edilmiştir.

Ancak bu takvim Hicret ile başlamadığı için, Müslüman olan diğer devletlerle olan ilişkilerde aksaklığa neden olduğu için, Melikşah döneminden sonra kullanılmamış, tekrar Hicri Takvim’e dönülmüştür.

İlhanlı Takvimi

Bununla birlikte, Hindistan’da kurulmuş olan Türk devletleri ile İlhanlı hükümdarı Gazan Han zamanında Celali Takvimi üzerinde bazı değişiklikler yapılarak yeni bir takvim daha meydana getirilmiştir. Adına İlhanlı Takvimi denilen bu takvimde yılbaşı Nevruz idi ve bu takvim Afganistan’da da kullanılıyordu. Daha sonra yeniden düzenlenen bu takvim, yılından itibaren İran’da milli takvim olarak kabul edildi.

Rumi Takvim

Osmanlılar resmi olarak ay yılına dayanan Hicri Takvim’i kullanıyorlardı. Ancak Hicri yılın Miladi yıldan 11 gün kısa olması dolayısıyla hicri aylar her sene aynı mevsime rast gelmiyordu. Aylar ancak 33 yılda bir karşılaşabiliyordu. Bu takvimin kullanılması dolayısıyla, zamanla devletin gelir ve giderleri arasında farklılık doğmuştu. Çünkü öşür denilen zirai gelir vergisi, Güneş Takvimi’ne göre mevsimden mevsime alınıyordu. Devletin maaş, ücret ve daha başka masraflardan oluşan giderleri ise, Ay Takvimi’ne yani Hicri-Kameri aylara göre ödeniyordu. Bu ise devletin gelir-gider dengesi arasında bozulmaya sebep olduğu gibi, devletin sürekli gereğinden fazla ödeme yapmasına yol açıyordu. Ayrıca bu durum, çalışanların haklarının da kaybolması sonucunu da doğuruyordu.

Bütçedeki bu açığı kapatmak ve mali dengeyi sağlamak düşüncesiyle, resmi işlerde Hicri Takvim yerine, güneş esasına dayanan, fakat yıl rakamı hicri olan bir takvime gerek duyuldu. Bu durumu önlemek için, &#;dan itibaren mali kayıtlarda özel bir güneş takvimi kullanılmaya başlanmıştı. Fakat bu da tam çözüm getirmediğinden Başdefterdar Hasan Paşa’nın önerisiyle, yılında Rumi Takvim adı verilen yeni bir sistem geliştirildi.

Esas aldığı kavramlar hem Hicret’e, hem de güneşe dayandığı için, Hicri-Şemsi veya Şemsi-Kameri Takvim de denilen bu takvimde, ay ve günler Jülyen Takvimi’nden gelmeydi. Bu sebeple bu takvime Rumi Takvim denildiği gibi, ekonomik işlerin yürütülmesinde kullanıldığından Mali Takvim adı da verilmişti.

Mali Takvim’in Jülyen Takvimi’nden farkı, yılın Muharrem yerine Mart ayı ile başlaması ve takvimin başlangıcı olarak Hicret esas alındığı için, yıl rakamının değişik olmasıdır. Bu takvimde kullanılan aylar sırasıyla Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Teşrinievvel, Teşrinisâni, Kânunuevvel, Kânunusâni ve Şubat adlarını taşıyordu. Ancak bir süre sonra vazgeçilen bu takvime daha sonra yeniden başlandı.

Osmanlı Mali (Rumi) Takvimi, resmi olarak 1 Mart tarihi ile başlamaktadır. Bu tarih Hicri Takvim’de 9 Muharrem , Miladi Takvim’de ise 13 Mart tarihine karşılık gelmektedir.

Miladi Takvim

Rumi Takvim’de de ayların toplamı gün olduğundan zamanla bu takvimle Hicri Takvim arasında 11 günlük fark ortaya çıkmıştır. Başlangıçtan itibaren Osmanlı Mali Takvimi’nde, Hicri yıl ile Jülyen yılı arasındaki 11 günlük farkın giderilmesi için her 33 yılda bir, bir hicret yılı Rumi Takvim’den düşülüyordu.

Buna “atlanan yıl” veya “sıvış senesi” deniliyordu. Ancak her 33 yılda bir yapılan bu işlem yılından sonra yapılmamaya başlamış ve o tarihten sonra Rumi yıllarla Hicri yıllar arasında giderek artan farklar meydana gelmiştir. Ayrıca Tanzimat’tan sonra yurttaşa nüfus cüzdanı verilmeye başlanmış ve cüzdanlara kimi nüfus memurları Hicri yılı, kimileri de Rumi yılı yazarak bu işte karışıklığın sürmesine sebep olmuşlardı&#;

Nihayet, Mali yılı Şubatının sekizinci günü (8 Şubat ) yapılan bir değişiklik ile Mali Takvim’de “Takvim-i Garbi” adı altında Gregoryen Takvim sistemi kısmen kabul edilerek, yılbaşı Mart ayından 1 Kânunusâni’ye yani 1 Ocak tarihine alınmıştı.

Bu sırada yılı Şubatının günü yılı Martının birinci günü sayılarak Jülyen takvimine göre yürüyen Mali (Rumi) yıl ile Gregoryen takvimine göre yürüyen Miladi yıl arasındaki gün farkı giderilmişti.

Cumhuriyet’ten sonra ise, her alanda yapılan reformlarla birlikte takvimde de dünya ile aynı takvimin kullanılması için değişik yapıldı. Zira kullanılan takvim Gregoryen Takvimi’ni kullanan başka milletlerle aynı olmadığı gibi, Hicri Takvim ile Rumi Takvim arasında da 3 yıl kadar bir fark meydana gelmişti.

İşte bu farklılığı gidermek için 26 Aralık () tarihinde kabul edilen sayılı “Takvimde Tarih Mebdeinin Tebdili Hakkında Kanun” ile yılından itibaren Hicri Takvim’le birlikte bütçe dışında kalan bütün resmi işlemlerden Mali Takvim de kaldırılmış ve 1 Ocak tarihinde Gregoryen Takvim de denilen Miladi Takvim kullanılmaya başlanmıştır. Bununla birlikte mali yılbaşı yine 1 Mart olarak kalmıştı. Bu durum yılına kadar devam etmiş ve nihayet 1 Ocak tarihinde bu uygulamaya da son verilerek mali yılbaşı da Ocak ayına alınmıştır&#;

Anadolu İnsanı Tarafından Kullanılan Takvimler

Resmi takvimler dışında, Anadolu insanının birtakım doğa olayları ve çeşitli gözlemlere dayanarak ortaya koymuş olduğu takvimler de vardı. Bu halk takvimlerine göre, yıl, ‘Kasım günleri’ ve ‘Hızır günleri’ olmak üzere ikiye bölünmüştür.

Kasım günleri 8 Kasım’da başlayıp 5 Mayıs’ta sona erer ve gün sürer. Halkın Hıdrellez dediği “Hızır İlyas” günleri (Hızır ile İlyas’ın buluştukları gün) 6 Mayıs ile 7 Kasım arasındaki gündür.

Halk takviminde, bugün takvimlerimizde de yazılı olduğu gibi, 21 Mart Haziran arasındaki dönem bahar, 21 Haziran Eylül arası yaz, 22 Eylül Aralık arası güz ve 22 Aralık Mart tarihleri arası ise kıştır. Bilindiği gibi bu tarihler gün dönümlerini, yani günlerin ve gecelerin uzama ve kısalma zamanlarını göstermektedir.

Halk takviminde asıl kış 90 gündür. Bu 90 günün 21 Aralık Ocak tarihleri arasındaki 40 günlük dönemine “zemheri” ya da “erbain” denilir. 1 Şubat ile 21 Mart arasındaki 50 günlük dönem ise “hamsin”dir.

Ayrıca “cemre” denilen, sıcak havaların müjdecisi sayılan bir ölçü daha vardır. Sözlük anlamı “ateş koru” demek olan cemrenin birincisi 20 Şubat’ta havaya, ikincisi 27 Şubat’ta suya, üçüncüsü 6 Mart’ta toprağa düşer ve hava,  su ve karaların ısınmaya  başladığına işaret eder. Halk takviminde bunların dışında, bir de önemli soğukların ve fırtınaların belirlendiği günler vardır.

SOSYAL MEDYADA PAYLAŞ