Uzay Da Kaç Tane Gezegen Vardır
Güneş Sistemi&#;nde Kaç Gezegen Var?
Geç olsun, güç olmasın demişler. Plüton&#;un gezegenlikten çıkarıldığı günlerden beri içinde yer aldığımız Güneş Sistemi&#;nde kaç gezegen olduğu tartışılıp duruyor. Kimi 8, kimi 9 gezegen var derken, kimileri de onlarca gezegen olduğunu dile getiriyor. Biz bu işe biraz daha bilimsel bakmaya çalışalım ve gerçeği ortaya koyalım:
Plüton&#;un ötelerinde yeni küçük gezegenler bulunmaya başladığında, uluslararası astronomi birliği bir gezegenin ne olduğuna ilişkin tanımını değiştirmek, bir bakıma güncellemek durumunda kaldı. Buna göre, bir gökcisminin gezegen sıfatını elde edebilmesi için şu niteliklere uyuyor olması gerekli:
1) Küresel bir yapıya sahip olacak kadar fazla kütleye sahip olmalı. Yani, iri meteorlar gibi yamuk yumuk bir yapıda değil, düzgün küresel bir biçimde olmalı.
2) Doğal olarak Güneş veya başka bir yıldızın etrafından yörüngede dönmeli. Uzayda başıboş dolaşan hiçbir cisim bir gezegen olarak nitelenemez.
3) Dolandığı yörüngeyi başka bir gezegenle paylaşmamalı ve yörüngesi üzerindeki diğer gökcisimlerini, çerçöpü temizlemiş olmalı.
Bu yukarıdaki üç kritere uyan gezegen sayısı, şu an için bildiğimiz kadarıyla Güneş Sistemi&#;nde sadece 8 adet: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün. Dolayısıyla, &#;evet bu bir gezegen&#; diyebileceğimiz sadece sekiz gökcismi var sistemimizde. Bir zamanlar gezegen olan Plüton ise, üçüncü kriteri karşılayamadığı için malesef gezegen sınıfına giremiyor. Ancak, küresel bir yapıya sahip olduğu ve Güneş&#;in çevresinde dolandığı için kestirip atmamız da mümkün değil. Bu durumda, Plüton ve benzeri gezegenleri ayrı bir sınıflandırma içinde isimlendirip, onlara &#;cüce gezegen&#; ismini veriyoruz.
Plüton&#;dan önce gökbilimciler, Mars ile Jüpiter arasında yer alan asteroid kuşağında başka bir &#;gezegen&#; daha bulmuşlardı. Ceresadı verilen bu gezegen, çok küçük olduğu anlaşılana kadar gezegen muamelesi görmüş, ancak daha sonrasında irice bir meteor olarak tanımlanmıştı. Evet, Ceres oldukça büyüktür, bununla beraber, en küçük gezegen olan Merkür ile dahi karşılaştırıldığında çok küçük kalır. Takdire şayan emeklerle keşfedilen Plüton da yine aynı biçimde yaklaşık olarak Ceres boyutlarında bir gökcismidir. Fakat, daha şanslı olduğu için &#;li yıllara kadar biraz basının, biraz da insanların ismine duyduğu sempatinin hatırına gezegen olarak nitelenmiştir.
Ancak, geçtiğimiz yıl içinde Plüton&#;un yörüngesi yakınlarında ve daha uzakta, Kuiper Kuşağı içlerinde kendisine benzer boyutlarda onlarca gökcismi bulununca, Plüton&#;un gezegen ünvanı da elinden alınmak zorunda kaldı. Çünkü, bu ünvan kendisinden alınmasaydı, bulduğumuz diğer tüm gökcisimlerine de gezegen demek zorunda kalacaktık ve bu büyük bir kargaşaya neden olacaktı. Düşünsenize, Güneş Sistemi&#;ndeki gezegenleri saymaya kalktığımızda onlarca isim sıralamak zorunda olacaktık. İşte bu nedenlerden dolayı, Plüton ve Ceres benzeri gezegenlere &#;cüce gezegen&#; diyoruz.
Bugün, bazılarını Kozmik Anafor&#;da sizlere tanıttığımız, Trans Neptunian Object (Neptün Ötesi Cisimler) adıyla da anılan çok sayıda cüce gezegen var: Plüton, Ceres, Haumea, Sedna, Orcus, Quaoar, Makemake, Varuna, Eris, Ixion bunlardan birkaçı. Gökbilimciler, daha da keşfedilecek onlarca böylesi cüce gezegenin var olduğunu düşünüyor ve araştırmalara devam ediyorlar. Takdir edeceğiniz gibi, çok uzaklarda yer aldıkları için oldukça soluklar ve keşfedilmeleri de zaman alıyor. Bu da bize, önümüzdeki yıllar boyunca cüce gezegen keşiflerinin bitmek bilmeksizin süreceğini gösteriyor. Fakat, artık sayıları o kadar fazlalaştı ki, keşfedilen cüce gezegenlerin haber değeri bile olmuyor.
Evet, sorumuzun cevabına gelince:
Güneş Sistemi&#;nde 8 tane gezegen, en az 10 tane de cüce gezegen var diyebiliriz. Unutmayın, cüce gezegen sayısı hala belirsiz ve yenilerini keşfetmeye devam ediyoruz. Yirmi yıl sonra cüce gezegen sayısı civarında, hatta daha fazla bile olabilir.
Zafer Emecan
Ka&#; tane gezegen var? Evren ve g&#;neş sistemindeki gezegenlerin sayısı
Gezegen olmak için Uluslararası Astronomi Birliği tarafından üç özellik belirlenmiş. Bakalım nelermiş?
1. Öncelikle bir gezegen, düzgün bir küre şeklinde olmalıymış. Yamuk yumuk bir şekilde olan her cisme gezegen denilemezmiş.
2. Herhangi bir yıldızın çevresinde dönüyor olmalıymış. Mesela Güneş’in etrafında dönen Dünyamız gibi. Kısacası uzayda kendi halinde dolaşan her cisme gezegen diyemezmişiz.
3. Dolanıp dururken izlediği yörüngeyi başla gezegenlerle paylaşmaması gerekiyormuş.
GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ GEZEGEN İSİMLERİ NELERDİR?
Güneş Sistemi’nde 8 gezegen yer alıyor demiştik. Şimdi gezegen isimleri ve özellikleriyle seni baş başa bırakıyoruz.
O yüzden araştırma-geliştirme ekibimiz işe koyuldu. Biz de bulduğumuz her bir bilgiyi seninle paylaşmaya karar verdik. Sen de kendi kaynaklarınla araştırmak ister misin?
Araştırma Öncesi Yapılacaklar
- Bir tane elma ye ki kafan daha iyi çalışsın
- Uzayla ilgili bilgi kaynaklarını aç
- Gerekirse İnternet’ten yardım al
- Büyüklerine danış
TA-TA-TA-TAM! İŞTE KARŞINDA CEVABIMIZ
Diğer adı kainat olan evren, aslında uzay boşluğunda yer alan her şeye verilen isimmiş. Evrendeki gezegen sayısını bilim insanları bile bilmiyor desek ne dersin? Bunun kesin bir cevabı yokmuş. Tahminlere göre ile milyar arasında bir rakam söyleniyor.
Haydi, hakkında daha kesin cevaplar verebileceğimiz ve Dünya’nın da içinde yer aldığı Güneş Sistemi hakkında bilgilendirelim biraz da seni. Güneş Sistemi’nde tam 8 gezegen var. Aslında önceleri 9 gezegen olduğu kabul edilirmiş. Yüz ölçümü Avustralya kıtası kadar olan Plüton, yılında gezegenlikten çıkarılmış. Yeni unvanı ise Cüce Gezegen olmuş. Kendisi için biraz üzüldük ama gezegen olmak için geçerli özellikleri taşımıyormuş.
Gezegen olmak için Uluslararası Astronomi Birliği tarafından üç özellik belirlenmiş. Bakalım nelermiş?
1. Öncelikle bir gezegen, düzgün bir küre şeklinde olmalıymış. Yamuk yumuk bir şekilde olan her cisme gezegen denilemezmiş.
2. Herhangi bir yıldızın çevresinde dönüyor olmalıymış. Mesela Güneş’in etrafında dönen Dünyamız gibi. Kısacası uzayda kendi halinde dolaşan her cisme gezegen diyemezmişiz.
3. Dolanıp dururken izlediği yörüngeyi başla gezegenlerle paylaşmaması gerekiyormuş.
GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ GEZEGEN İSİMLERİ NELERDİR?
Güneş Sistemi’nde 8 gezegen yer alıyor demiştik. Şimdi gezegen isimleri ve özellikleriyle seni baş başa bırakıyoruz.
MERKÜR: Güneşe en yakın olması ile ünlü olan Merkür, aynı zamanda sistemdeki en küçük gezegenmiş. Biraz fazla sıcak olduğunu da söylemeliyiz. Sıcaklık gün içinde santigrat derecelere çıkabiliyormuş.
VENÜS: Güneş’e Merkür’den daha uzak olmasına rağmen ondan daha da sıcakmış. Atmosferinde yer alan gazların etkisiyle sıcaklığı artan gezegen, kendi çevresinde ,7 günde dönerek “kendi ekseni etrafında en geç dönen gezegen” unvanını kazanmış.
DÜNYA: Güneş Sistemi’nde yaşam olan tek gezegen olduğu bilinen gezegenimiz, bildiğimiz gibi kendi etrafında 24 saatte dönüyor.
MARS: Sence bir gün Mars’a yerleşebilir mi insanoğlu? Neyse, konumuzdan sapmayalım. Mars, Dünya’nın yarısı büyüklükteymiş.
JÜPİTER: Güneş Sistemi’ndeki tüm gezegenleri toplasak bir Jüpiter etmiyor. Oldukça büyük olan bu gezegen, Güneş etrafında bir turu 12 yılda atıyormuş.
SATÜRN: Yüzden fazla uydusu olan Satürn, halkalarıyla meşhur. Büyüklük olarak da ikinci sırada yer alıyormuş.
URANÜS: Diğer gezegenlerden farklı olarak gazlar değil buzlar yoğunluktaymış Uranüs’te. Galiba üşüyeceğimiz tek gezegen Uranüs olurdu.
NEPTÜN: 14 uydusu bulunan Neptün, Güneş’e en uzak gezegenmiş. Neptün de rüzgarlarıyla ünlüymüş.