Saf Siirin Temsilcileri

• Saf (öz) şiir anlayışı Paul Valery&#;nin şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşünden hareketle, Batı edebiyatından Paul Valery, Stephane Mallarme ve Divan şiirinin biçimci yapısından bir hayli etkilenen;
• Ahmet Haşim
• Yahya Kemal Beyatlı
• Ahmet Hamdi Tanpınar
• Cahit Sıtkı Tarancı
• Ahmet Muhip Dıranas
• Behçet Necatigil
• Asaf Halet Çelebi
• Necip Fazıl Kısakürek
• Özdemir Asaf
• Fazıl Hüsnü Dağlarca
• Ziya Osman Saba

gibi şairlerimizde görülen ortak zevk ve anlayışa verilen addır.

• Türk edebiyatında &#;Saf Şiir&#; eğilimi Ahmet Haşim&#;in &#;Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar&#; adlı makalesiyle (Türk edebiyatında ilk poetika örneği kabul edilir.) başlar.

• Sanatın bir form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel şiir yazmaktır. Bu anlayışla kendilerine özgü özel bir imge düzeni oluştururlar. Özgün ve yaratıcı olan bu imgeler, dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni olanaklar sunacak bir yapıya sahiptir.

• Dilde saflaşma düşüncesi, kendini rahat şiir yazma şeklinde başat öğe olarak gösterir. Şiirsel söylemin zirvesine ulaşmak düşüncesiyle dilin yücelişi paralellik gösterir.

• Şiirde her türlü ideolojik sapmanın dışında kalarak sadece okuyucuda estetik haz uyandıran şiir yazma eğilimi, bu şairleri her türlü mektepleşme eğiliminin dışında kalıp müstakil şahsiyetler olarak şiir yazmaya yöneltmiştir.

• Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel (hayali) ve bireysel yön ağır basar. İçsel ve bireyci bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesini dile getirirler.

• Saf şiir anlayışında estetik tavır ön plandadır. Bu anlayıştaki şairler didaktik bilgiden uzak durup; bir şey öğretmeyi değil, musikiyle ya da musikinin çağrıştırdığı, uyandırdığı imgelerle insanın estetik duyarlılığını doyurmayı amaç edinirler. Kısacası bu şairler şiirde anlama fazla önem vermezler. Anlaşılmak için değil; duyulmak, hissedilmek için şiir yazarlar.

• Şiirde biçim endişesi duyan bu şairlerde dize ve dil baş tacıdır. Disiplinli çalışarak mükemmele varan halis şiir yazma endişesi kendini hissettirir.

• Gizemsellik, simgecilik, bireysellik, ruh, ölüm, masal, rüya, mittemalarının yoğunca işlendiği bu şiirler zekâ ve bilincin disipliniyle bütünleştirilerek yazılmıştır.

Saf (Öz) Şiirin Özellikleri -Özet

• Saf şiir; bir mesaj verme kaygısından uzak, amacı sadece estetik (güzellik) olan şiirdir.
• Sanatın form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel Şiir yazmaktır.
• Saf şiir, şiirde dili her şeyin üstünde tutmuş ve divan şiirinin biçimci yapısından da etkilenmiştir.
• Bu anlayışla yazılan şiirlerde ahenk, güzel ve etkili söyleyiş önemlidir.
• Saf şiirde siyaset ve toplumcu görüşler şiirin dışında bırakılmıştır.
• Dilde saflaşma düşüncesi kendini rahat şiir yazma şeklinde başat öğe olarak gösterir.
• Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel ve bireysel yön ağır basar.
• İçsel ve bireysel bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesini dile getirirler.
• Şiirde biçim endişisesi duyan bu şairlerde dize ve dil baş tacıdır.
• Disiplinli çalışarak mükemmele varan halis şiir yazma endişesi kendisini hissettirir.
• Öncülüğünü Yahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Haşim&#;in yaptığı saf şiir anlayışının oluşmasında Fransız edebiyatında ortaya çıkan sembolizm akımının etkisi vardır.
• Saf şiir sanatçıları, şiirselliği sadece ölçü ve kafiyenin gücünde değil imgelerin yeniliği, tazeliği, şiirde seçtikleri kelimelerin oluşturduğu ses ve uyum zenginliğinde aramışlardır.
• Masal, rüya, mit, zaman gibi düşsel temaların yanı sıra aşk, ruh, ölüm, ayrılık, yalnızlık gibi bireysel temalar da bu şiirlerde sıklıkla işlenmiştir.
• Saf şiir anlayışı, Türk edebiyatında özellikle yılları arasında Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Asaf Halet Çelebi, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Behçet Necatigil gibi sanatçılarla önemli bir şiir geleneği hâline gelmiştir.

Ülkemizde saf şiirin öncüleri kabul edilen şairler ve en önemli eserleri şu şekilde sıralanabilir: 1- Necip Fazıl Kısakürek - Çile
2- Yahya Kemal Beyatlı - Kendi Gök Kubbemiz 3- Ahmet Haşim - Piyale
4- Asaf Halet Çelebi - Naima 5- Cahit Zarifoğlu - Yaşamak

Saf Şiir Nedir?

Toplumsal meselelerden çok bireyselliğin ön planda tutulduğu, lirik bir üslupla kaleme alınan şiirlere saf şiir denir. Bu şiir türünün ortaya çıkmasında Fransız şair Charles Baudelaire ve Stephane Mallerme etkili olmuştur.

Saf şiirin temsilcilerinin kaleme aldığı manzum eserler, daha sonraki yıllarda 2. yeni edebiyatının doğmasına zemin hazırlamıştır. Başta Metin Eloğlu, Cemal Süreya ve Ece Ayhan olmak üzere, ikinci yeni temsilcilerinin tamamı, saf şiirin özelliklerini taşıyan eserler kaleme almıştır.

Saf Şiir Özellikleri ve Örnekleri Nelerdir?

1- Duygular ve izlenimler doğrudan değil alegori ve metafor yapılarak anlatılır.

2- Şiirde sade ve anlaşılır bir üslubun yerine dolambaçlı ifadeler ve karmaşık imgeler kullanılır.

3- Sanat sanat içindir ilkesini savunan saf şiir temsilcileri, eserlerinde toplumsal meselelere değinmemiştir.

4- Bu tür şiirlerde Farsça ve Fransızca kökenli kelimelere yer verilmiştir.

5- Şiirde biçim, içerikten çok daha önemlidir. Bu nedenle kaleme alınan eserlerde konudan ziyade üslup ön planda tutulmuştur.

6- Şairler bu dönem, yeni söyleyiş biçimleri ve söz sanatları denemiştir.

7- Mübalağa, teşbih ve kişileştirme gibi söz sanatları sıklıkla kullanılır.

8- Birçok şiirde İran ve Yunan mitolojisinde yer alan gerçeküstü ögelere ve karakterlere yer verilmiştir.

9- Saf şiirin ortaya çıkışın Sembolizm ve Sürrealizm gibi akımlar etkili olmuştur.

Saf Şiir Örnekleri:

1- ''Bir erganun ahengi yayılmakta derinden
Duyduysam da zevk almadım Islav kederinden

Yahya Kemal Beyatlı

2- ''Et fikrini lahza lahza tekrar
Et beynini pare pare efkar''

Abdülhak Hamid Tarhan

Ayrıntılar

MT

DERS NOTLARI

Gösterim:

saf şiir

SAF VE ÖZ ŞİİR

Saf şiir anlayışı Paul Valery’nin şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşünden hareketle, Batı edebiyatından Paul Valery,Stephane Mallerme ve Divan şiirinin biçimci yapısından bir hayli etkilenen şairlerimizde (Ahmet Haşim, Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Behçet Necatigil, Asaf Halet Çelebi, Necip Fazıl Kısakürek, Özdemir Asaf, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ziya Osman Saba) görülen ortak zevk ve anlayışa verilen addır.

• Türk edebiyatında “Saf Şiir” eğilimi Ahmet Haşim’in “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı makalesiyle (Türk edebiyatında ilk poetika örneği kabul edilir.) başlar.
• Sanatın bir form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel şiir yazmaktıfunduszeue.info anlayışla kendilerine özgü özel bir imge düzeni oluştururlar.Özgün ve yaratıcı olan bu imgeler,dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni olanaklar sunacak bir yapıya funduszeue.info saflaşma düşüncesi,kendini rahat şiir yazma şeklinde başat öğe olarak gösterir.Şiirsel söylemin zirvesine ulaşmak düşüncesiyle dilin yücelişi paralellik gösterir.
• Şiirde her türlü ideolojik sapmanın dışında kalarak sadece okuyucuda estetik haz uyandıran şiir yazma eğilimi,bu şairleri her türlü mektepleşme eğiliminin dışında kalıp müstakil şahsiyetler olarak şiir yazmaya yöneltmiştir.
• Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel(hayali) ve bireysel yön ağır basar.İçsel ve bireyci bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesini dile getirirler.
• Saf şiir anlayışında estetik tavır ön plandadıfunduszeue.info anlayıştaki şairler didaktik bilgiden uzak durup;bir şey öğretmeyi değil,musikiyle ya da musikinin çağrıştırdığı,uyandırdığı imgelerle insanın estetik duyarlılığını doyurmayı amaç edinirler. Kısacası bu şairler şiirde anlama fazla önem vermezler. Anlaşılmak için değil ;duyulmak, hissedilmek için şiir yazarlar.
• Şiirde biçim endişesi duyan bu şairlerde dize ve dil baş tacıdır. Disiplinli çalışarak mükemmele varan halis şiir yazma endişesi kendini hissettirir.
• Gizemsellik,simgecilik,bireysellik,ruh,ölüm,masal,rüya,mit temalarının yoğunca işlendiği bu şiirler zekâ ve bilincin disipliniyle bütünleştirilerek yazılmıştır.

Saf (öz) Şiirin Özellikleri -Özet

• Sanatın form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel Şiir yazmaktır. Bu anlayışla kendilerine özgü özel imge düzeni oluştururlar.
• Özgün ve yaratıcı olan bu imgeler dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni olanaklar sunacak bir yapıya sahiptir.
• Dilde saflaşma düşüncesi kendini rahat şiir yazma şeklinde başat öğe olarak gösterir.
• Şiirsel söylemin zirvesine ulaşmak düşüncesiyle dilin yücelişi paralellik gösterir.
• Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel ve bireysel yön ağır basar .
• İçsel ve bireysel bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesini dile getirirler.
• Şiirde biçim endişisesi duyan bu şairlerde dize ve dil baş tacıdır.
• Disiplinli çalışarak mükemmele varan halis şiir yazma endişesi kendisini hissettirir.
• Şairlerde sembolizm akımının izleri görülür.
• Gizemselcilik bireyselcilik,ruh, ölüm ,masal ,mit temaları yoğun olarak işlenir.

ÖZ ŞİİR YAZAN ŞAİRLER ve EDEBİ KİŞİLİKLERİ

Öz şiir anlayışı her ne kadar Batı edebiyatına özellikle de Paul Valery’e dayandırılsa da Türk edebiyatı bu şiir anlayışına pek yabancı değildir. Zira divan edebiyatı aslında saf şiir anlayışının hemen bütün özelliklerini taşımaktadır. Yine Tanzimat’tan sonra başlayan ve “Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı” olarak adlandırılan dönemde Servet-i Fünuncular ve Fecr-i Aticiler de bu anlayışa uygun eserler vermişlerdir.

Saf şiir anlayışı Fransız sembolistlerinden etkilenen Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı gibi sanatçıları-mızla ise karakteristik özelliklerini kazanmıştır. Bu nedenle Türk edebiyatında “saf (öz) şiir” eğiliminin gerçekte Ahmet Haşim’in “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar (Şiir Hakkında Bazı Düşünceler)” adlı makalesiyle başladığı kabul edilir.

Cumhuriyet Döneminde de bu anlayışa bağlı kalarak eser veren sanatçılar olmuştur. Daha sonra “serbest nazım ve toplumcu şiir” ile “millî edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren şiir” akımları ortaya çıkmıştır. Ancak ’lu yıllardan sonra memleketçi edebiyata yönelik kimi tepkiler belirmiş, şiirde yeni yollar aranmaya başlanmıştır. Bu süreçte kimi sanatçılar Ahmet Haşim’le başlayan ve bir ara etkisini yitiren saf şiir anlayışına dönmüştür.
Saf (öz şiir) anlayışını benimseyen sanatçılar:

Cumhuriyet Döneminde Beş Hececiler ile Garipçiler arasındaki nesli oluşturan

• Ahmet Hamdi Tanpınar,
• Cahit Sıtkı Tarancı,
• Ahmet Muhip Dıranas,
• Behçet Necatigil,
• Asaf Halet Çelebi,
• Necip Fazıl Kısakürek,
• Özdemir Asaf,
• Fazıl Hüsnü Dağlarca

gibi sanatçılar saf şiir anlayışına uygun eserler vermişlerdir. Yedi meşaleciler olarak bilinen

• Ziya Osman Saba,
• Vasfi Mahir Kocatürk,
• Sabri Esat Siyavuşgil,
• Cevdet Kudret Solok,
• Yaşar Nabi Nayır,
• Kenan Hulusi Koray,
• Muammer Lütfi Bahşi

gibi sanatçıların da saf şiir anlayışına bağlı olduğu kabul edilmektedir.

Saf (öz şiir) anlayışını benimseyen sanatçıların genel özellikleri:
    Şiirin asıl amacının estetik zevk vermek olduğunu savunmuşlardır.
    Kendilerine özgü özel bir imge düzeni oluşturmuşlardır.
    Sade açık ve anlaşılır bir dil kullanmışlardır.
    Her türlü eğilimin dışında kalıp bireysel şiirler yazmaya yönelmişlerdir.
    Düşsel (hayali) ve bireysel yönleri ağır basmıştır.
    Didaktik bilgiden uzak durmuşlardır.
    Anlaşılmak için değil; duyulmak, hissedilmek için şiir yazmışlardır.
    Biçim endişesini öne çıkarmışlardır.
    Gizemsellik, simgecilik, bireysellik, ruh, ölüm, masal, rüya, mit temalarını yoğunca işlemişlerdir.
    Şiirlerini zekâ ve bilincin disipliniyle bütünleştirerek yazmışlardık
    Hece ölçüsünü de kullanmışlardır.
    Serbest nazımla da şiirler yazmışlardır.
    Sembolizmden özellikle de Baudelaire, Mallarme, Rimbauld gibi sanatçılardan etkilenmişlerdir.

NECİP FAZIL KISAKÜREK
Çile
…
Ben ki, toz kanatlı bir kelebeğim,
Minicik gövdeme yüklü Kafdağı,
Bir zerreciğim ki, Arş'a gebeyim,
Dev sancılarımın budur kaynağı!

Ne yalanlarda var, ne hakikatte,
Gözümü yumdukça gördüğüm nakış.
Boşuna gezmişim, yok tabiatta,
İçimdeki kadar iniş ve çıkış.

Diz çök ey zorlu nefs, önümde diz çök!
Heybem hayat dolu, deste ve yumak.
Sen, bütün dalların birleştiği kök;
Biricik meselem, Sonsuz'a varmak
…


Edebî kişiliği
    Modern Türk şiirinin mistik şairidir. Makale, tarih, eleştiri, biyografi, öykü gibi düz yazı türlerinde de yapıtları olmasına rağmen asıl güçlü yanı şiirlerindedir. Halk şiirimizin öz ve biçim yapısından yararlanmış, bunlara Batılı, modern bir özellik kazandırmış, sonraları dinsel duyuşlarda karar kılmıştır.
    Sağlam bir teknikle, esrarlı iç âlemini, felsefi görüşleri etkileyici bir anlatımla dile getirmiştir. Divan, halk, Tanzimat ve Batı edebiyatını en ince ayrıntılarına kadar bilen bir sanatçıdır. Serbest şiire karşı çıkmıştır. Kafiyeye sığınmayı sahtekârlık sayar. Ona göre, duygu ve düşünce harmanlanıp şiir kalıbında, sanat kaygısıyla dillendirilmelidir.
    Şiirin içyapısıyla dış yapısı arasında bir uyum bulunması gerektiği düşüncesinden hareket eden sanatçı, ’lu yılların başlarına değin süren yoğun şairlik yaşamında, lirizmin ağır bastığı şiirler yayımlamıştır. Duygularını değişik biçimde yansıtışı, değişik benzetmeler kullanarak şiirlerini renklendirişiyle bu yılların şairleri arasında ayrı bir yeri olmuştur. Her şiirinde, sanatından, ruhundan, hissiyatından ve düşüncelerinden ipuçları vardır.
    ’de kadar ruh çalkantılarını, korkularını, iç hesaplaşmalarını, çocukluk yıllarına has hatıralarını, dış dünyadaki varlığı ve kendisiyle didişmelerini, arayışlarını anlat­mıştır.
    Şiirlerinde anlaşılmayan ayak sesleri, periler, cinler, hayaletler, kâbuslar, siyah kediler, geceleri insanın etrafında fıldır fıldır dönen kambur cüceler gibi ürpertici motiflerle, birtakım gerçeküstü varlıklara yer vermiştir.
    Bütün şiirlerini içeren “Çile”de, şiirlerini şu adlar altında toplanmıştır: “Ölüm, Korku, Ukde, Tecrit”. Bunlar aynı zamanda yeni, orijinal, sanatkârane ve insana tat veren ifadelerdir.
     sonrası şiirlerinde toplumu da sanatına yansıtmıştır. Şiirlerinde toplumun kandırıldığını, gençliğin kokuşturulduğunu iddia etmiştir. Ona göre, toplum uyarılmalıdır. Türk milleti aslına dönmelidir. “Şiir toplumun his ve fikir hayatını yansıtmalıdır.” derken saf şiirden de, vazgeçmemiştir.
    Tiyatro eserlerinde üstün bir ahlak felsefesini savunmuştur. “Cinnet Mustatili” adlı eserinde hapishane anılarına yer vermiştir. Sanatının ve davasının mücadelesini vermek için “Büyük Doğu” dergisini çıkarmıştır. Ayrıca “Ağaç” dergisini de çıkarmıştır.

Eserleri:
Şiir: Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervanı, Çile
Öykü: Hikâyelerim, Ruh Burkuntularından Hikâyeler
Roman: Aynadaki Yalan
Anı: Babıâli, Cinnet Mustatili
Siyer: Çöle İnen Nur
Otobiyografi: Kafa Kâğıdı, O ve Ben
Oyun: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Künye, Para, Namı Diğer Parmaksız Salih, Reis Bey, Abdülhamit Han, Siyah Pelerinli Adam, Yunus Emre, Sabır Taşı
Monografi-makale-fıkra-anı: Birkaç Hikâye Birkaç Tahlil (), Namık Kemal (), Çerçeve (), Son Devrin Din Mazlumları (), Hitabe (), İhtilal (), Yılanlı Kuyudan (), Hac (), Babıâli (), İman ve İslam Atlası (
TOHUM: Necip Fazıl Kısakürek; tiyatro; sanatçının ilk tiyatro eseridir; senesinde Muhsin Ertuğrul tarafından sahnelenmiştir; oyunda " tohum ", millî mücadeleyi, Anadolu halkının öz benliğinde mevcut ruhun bir fışkırışı olarak gösterilmiştir
BİR ADAM YARATMAK: Necip Fazıl Kısakürek; tiyatro; " incir ağacı " üzerinde dolaşan oyun, yıkılan Osmanlı ile yeni kurulan Cumhuriyet arasında bir çatlaktan incir ağacının çıktığını, ağacın köklerinin geleneği, dallarının ise geleceği temsil ettiğini öne sürer
REİS BEY: Necip Fazıl Kısakürek; tiyatro; sanatçı bu eserinde bir hâkimin verdiği idam kararı öncesi ve sonrasında yaşadığı gelişmeleri dile getirdiği bir oyundur
KÜNYE: Necip Fazıl Kısakürek; tiyatro; sanatçı, bu eserinde Birinci Dünya Savaşı'nda cepheden cepheye koşmuş, Harbiye mektebinde hacalık yapmış, Balkan savaşına katılmış, divanı harpte yargılanmış, şahsi hayati olmayan bir dava adamının trajik hikâyesini anlatır
PARA: Necip Fazıl Kısakürek; tiyatro
AYNADAKİ YALAN: Necip Fazıl Kısakürek; roman; sanatçının roman kalıpları içinde kaleme aldığı tek eseridir; eserde felsefe fakültesinde asistan ve doçentlik tezini hazırlamakta olan Naci'nin hayat hikâyesini anlatır


AHMET HAMDİ TANPINAR ()

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Türk Edebiyatı Kürsüsü profesörlüğü yaptı. Adını ilk kez “Altın Kitap” dergisinde yayımlanan “Musul Akşamlan” şiiriyle duyurdu. Dergâh, Millî Mecmua, Hayat, Görüş, Ülkü, Varlık, Oluş, Kültür Haftası ve Aile dergilerinde şiirleri yayımlandı. Bir süre milletvekilliği yaptı.
Edebî kişiliği
Hece vezniyle yazdığı ilk şiirleri, imge zenginlikleri ve müzikal nitelikleriyle dikkat çekmiştir. Bu şiirlerde, Faruk Nafiz ve öteki hececilerden ayrı bir estetik peşinde olmuş, kendine özgü bir sözcük ve kavram dünyası oluşturmuştur. Bu çabada, Ahmet Haşim ve Edebiyat Fakültesi’ndeki hocası Yahya Kemal Beyatlı’nın sentezciliği, yoğunlaşma kaygıları, Haşim’in soyutlama eğilimleri görüldüğü gibi, halk şiiri estetiğindeki alışılmış söyleyiş özelliklerine de rastlanır.

Küçük yaşta kaybettiği annesinin yokluğundan duyduğu acıyı ve kendisini avutacak bir sevginin özlemini dile getirmiştir. Şiirlerinde, içe dönük bir bakışla doğa ile iletişim kurmaya çalışmıştır. Zaman kavramı üzerinde sıkça durmuştur. Onun eserlerinde zaman, “Bursa’da Zaman” şiirindeki gibi çok katlı ve karmaşıktır. Şiirlerinde insan ruhuna, özellikle bilinçaltına ve zama­na yer verişiyle, romanlarında işlediği konulara yaklaşır.

Kişilerin ön planda tutulduğu öykülerinde kendi iç dünyasını yansıtmış, genelde kişilerin ruhsal çöküntüsünü, yaşamın gerçeklerinden çok iç benliklerine sığınışlarını sergilemiştir. Öykülerinde de zaman kavramı üzerinde sıkça duran Tanpınar, geçmişle içinde bulunulan zama­nı bilinç-bilinçaltı çatışması biçiminde vermiştir. Geçmişlerindeki kimi olayların etkisiyle dış dünya ile uyumlarını yitirmiş, yaşamları karabasanların, korkulu düşlerin kuyularına yuvarlanan kişiler çoğunluktadır.

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın sembolist anlatım tarzı romanlarına zaman zaman yansır. Ancak o, içerik açısından metafizik eğilimleri ile estetik endişelerini şiire ayırdığı hâlde, sosyal temalar için nesri seçmiştir. Romanlarında, zengin hayatların hikâyesinden çok, Türkiye meselelerine kendine has yorumlar getirir. Mede­niyet değiştirme girişimlerinin insanımızı soktuğu çıkmazları araştırırken yaptığı tahliller, insanımız ve toplum yapımız açısından dikkate değer hükümler taşır.

İlk romanı “Mahur Beste”de dönemlerinin özellikleri, iş ve ev yaşamları, sarayla ilişkileri, alışkanlıkları, merakları, tutkuları, felsefeleriyle imparatorluğun son yıllarında yaşayan insanlar sergilenir. “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” toplumumuzun bu değişme süresi içindeki durumunu, fertten yola çıkarak topluma varan teknikle anlatıyor. “Sahnenin Dışındakiler”, II. Abdülhamit döneminin artıkları ile II. Meşrutiyet’te ortaya çıkan XIX. yüzyıl kuşağının okumuş kesiminin romanıdır. “Sahnenin Dışındakiler” ile “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”nde de Batı ve Doğu uygarlığı arasında bocalayan Türk toplumunun ironik tablosu çizilir. “Huzur”da Cumhuriyet’in ilk yıllarında kişiliğini kabul ettirmek isteyen okumuş genç kadın ve erkeğin sorunları, yeni toplumsal koşullarla ilişkileri, eski ile yeni arasındaki uyum arayışları işlenmiştir.

Ölümünden sonra plan ve notlarına dayanılarak bir araya getirilen ve ’de yayımlanan “Aydaki Kadın”da da aynı irdeleme vardır.
Tanpınar’ın edebiyat ve tarih konularındaki incelemeleri çeşitli dergilerde yayımlanmış, sonra kitap hâlinde basılmıştır. “İstanbul, Bursa, Ankara, Erzurum ve Konya kentleri doğal, tarihsel ve kültürel yapılarıyla anlatıldığı deneme türündeki “Beş Şehir” adlı eseri sadece tarihî bilgi, kuru gezi rehberi, bir şehir coğrafyasından farklı olarak his, sanat, estetik, kültür ve bilgi birikimi içerisinde yoğrulmuş bir yapıttır. Eski ile yeninin daimi bir çatışmasıdır. Sürekli bir hesaplaşma, bir karşılaştırma söz konusudur eserde. Tanpınar, geçmişe o güncelin penceresinden bakarak bir inşa eyleminde bulunmuştur.

Eserleri:
Öykü: Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Yaz Yağmuru
Şiir: Şiirler
Roman: Mahur Beste, Huzur, Sahnenin Dışındakiler, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Aydaki Kadın
Deneme: Beş Şehir, Edebiyat Üzerine Makaleler, Yaşadığım Gibi
İnceleme: Tevfik Fikret, Namık Kemal, Yahya Kemal, Asır Türk Edebiyatı Tarihi

Huzur: Tanpınar’ın kendi yaşamından da izler taşır. Hem bir aşk hem de İstanbul’a olan derin sevginin romanıdır. Tanpınar’ın estetik anlayışının, kültür birikiminin ve geçmiş kültürlere yaslanan yaşam felsefesini yansıttığı bu romanı Tanpınar’ın en yetkin romanı sayılır. Romanda, Mümtaz ile Nuran’ın aşkı çerçevesinde Doğu ile Batı, eski ile yeni, geçmişin değerleriyle var olan değerler, aşk ile toplumsal sorumluluk arasındaki çatışma ve bu çatışmanın doğurduğu bireysel bunalımlar irdelenir.

Saatleri Ayarlama Enstitüsü: İki uygarlık arasında bocalayan toplumumuzun yanlış tutum­larını, davranışlarını, saçmalıklarını alaya alan, eleştiren bir romandır. Eser çocukluğu Abdülhamit döneminde geçen, Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerini de yaşayan Hayri İrdal’ın anılan şeklinde verilmiştir. Birinci bölüm “Büyük Ümitler” Tanzimat öncesini, ikinci bölüm “Küçük Hakikatler” Tanzimat Dönemi’ni, üç ve dördüncü bölümler ise Cumhuriyet i döneminin başlarını ve devamını ele almaktadır. Roman içeriği ve konusu bakımından karakterlerinden Nuri Efendi (Saat Ustası) ve Mübarek (Ayaklı ve yaşlı bir İsveç yapımı duvar saati) ilişkisinden almaktadır. İnsanların popülerliğe ve paraya verdiği önemin, insanların nasıl bir anda yüz değiştirebileceğinin altı çizilmektedir.

Sahnenin Dışındakiler: Milli Mücadele Dönemi İstanbul’unun başkahraman vasıtasıyla yansıtıldığı, siyasi meselelerin fazlaca yer aldığı bir romandır. Eserin başlığı, yani sahnenin dışı İstanbul, sahnenin içi ise Kurtuluş Savaşı’nın cereyan ettiği Anadolu’dur. Eserin başkahramanı cemal’dir. Üniversite öğrencisi olan bu gencin gözüyle İstanbul'un işgal yıllan anlatılmaktadır. Cemal, eserin diğer önemli kahramanı Sabiha’yı sevmektedir.
Mahur Beste Osmanlı Devleti’nin son döneminde seçkin bir çevrenin yaşayışı anlatılır.

CAHİT SITKI TARANCI

Gün Eksilmesin Penceremden
Ne doğan güne hükmüm geçer,
Ne halden anlayan bulunur;
Ah aklımdan ölümüm geçer;
Sonra bu kuş, bu bahçe, bu nur.
Ve gönül Tanrısına der ki:
- Pervam yok verdiğin elemden;
Her mihnet kabulüm, yeter ki
Gün eksilmesin penceremden!
CAHİT SITKI TARANCI

HAYATI
Diyarbakır'da doğdu. Mülkiye Mektebinde başladığı yükseköğrenimini Paris’te Siyasal Bilgiler fakültesinde tamamlamak istediyse de ikinci Dünya Savaşı’nın patiği vermesi üzerine, yurda dönmek zorunda kaldı. Çevirmen olarak çalıştı. CHP şiir yarışmasında “Otuz Beş Yaş’’ ile birincilik ödülü aldı. yılında ağır bir hastalığa yakalandı. Tedavisi için gönderildiği Viyana’da öldü. Ankara’da toprağa verildi.
EDEBÎ KİŞİLİĞİ
    Şiiri onun kadar ciddiye alan ve şiir dışında edebiyat türlerinden kaçınan sanatçı azdır
    İlk şiirleri Muhit ile Servet-i Fünun dergilerinde çıkmıştır.
    Ahmet Hamdı Tanpınar ve Necip Fazıl Kısakürek’in şiir çizgisine özenmiştir.
    Modern Fransız şiirinden de etkilenmiştir.
    Ünlü Otuz Beş Yaş adlı şiiriyle bir yarışmada birincilik ödülü kazanmıştır.
    “Sanat için sanat” ilkesine bağlı kalmıştır.
    Ahenkli bir dili vardır ve şiirlerini konuşma diliyle yazmıştır.
    Ona göre şiir, kelimelerle güzel şekiller kurma sanatıdır.

Bu gün masal değil
Masaldan daha güzel gerçek

Denizlerimiz var güneş içinde
Ağaçlarımız var yaprak içinde
Sabah akşam gider geliriz
Denizlerimizle ağaçlarımız arasında
Yokluk içinde

    Yukarıdaki mısralarında olduğu gibi Baudelaire’in etkisinde kalan sanatçı, “ölüm ve yalnızlık” karşısında duygulanan bir şair olarak tanınır. O, ölümü unutabildiği şiirlerinde mutludur. Onun şiirlerinde “ölüm korkusu” ile “yaşama sevinci” iç içedir. Şiirlerinde en çok yaşama sevinci ve ölüm temalarına yer vermiştir. Ayrıca yitik aşkları, mutlu sevdaları, yalnızlığı, yaşadığı bohemi (bunalım), burukluklarını, çocukluk özlemlerini de şiirlerine konu yapmıştır.
    Vezin ve kafiyeden kopmamış; ama ölçülü veya serbest, her türlü şiirin güzel olabileceği inancını taşımıştır
    Açık ve sade bir üslubu vardır. Uzak çağrışımlara ve hayal oyunlarına pek itibar etmemiştir. Zaman zaman bazı imaj ve sembollere başvurmuştur.
    Çeşitli gazetelerde yayımlanan hikâyeleri yılında bir araya getirilip basılmıştır. Mektupları da “Ziya’ya Mektuplar” başlığı altında kitaplaştırılmıştır.
    Şairin hikâye denemeleri de vardır.
Eserleri:
Şiir: Ömrümde Sükût, Otuzbeş Yaş, Düşten Güzel, Sonrası

AHMET MUHİP DIRANAS

Fayriye Abla
Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar
Kapanırdı daha gün batmadan kapılar
Bu afyon ruhu gibi baygın mahalleden
Hayalimde tek çizgi bir sen kalmışsın sen!
Hülyasındaki geniş aydınlığa gülen
Gözlerin, dişlerin ve akpak gerdanınla
Ne güzel komşumuzdun sen fahriye abla

Eviniz kutu gibi küçücük bir evdi
Sarmaşıklarla balkonu örtük bir evdi
Güneşin batmasına yakın saatlerde
Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede
Yaz kış yeşil bir saksı ıtır pencerede
Bahçede akasyalar açardı baharla
Ne şirin komşumuzdun fahriye abla

Önce upuzun sonra kesik saçın vardı
Tenin buğdaysı, boyun bir başak kadardı
İçini gıcıklardı bütün erkeklerin
Altın bileziklerle dolu bileklerin
Açılırdı rüzgârda kısa eteklerin
Açık saçık şarkılar söylerdin en fazla
Ne çapkın komşumuzdun sen fahriye abla

Gönül verdin derlerdi o delikanlıya
En sonunda varmışsın bir Erzincanlıya
Bilmem şimdi hala bu ilk kocanda mısın
Hala dağları karlı Erzincan’da mısın
Bırak geçmiş günleri gönlüm hatırlasın
Hatırada kalan şeyler değişmez zamanda
Ne vefalı komşumuzdun sen fahriye abla

HAYATI
Sinop’ta doğdu. Ortaöğrenimini Ankara Erkek Lisesinde tamamladı. Lisedeki edebiyat öğretmenleri Faruk Nafiz Çamlıbel ve Ahmet Hamdi Tanpınar, şiir sevgisinin gelişmesinde etkili oldular.
Ankara Hukuk Fakültesine iki yıl devam ettikten sonra İstanbul’a gitti, Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümüne girdi ve burayı bitirdi.
Bu arada Güzel Sanatlar Akademisinde kütüphane memurluğu yaptı. Dolmabahçe Resim ve Heykel Müzesi resim yardımcılığında bulundu. ’de Ankara’ya döndü ve CHP Genel Merkezinde Halkevleri Kültür ve Sanat Yayınlarını yönetti. Ankara’da Çocuk Esirgeme Kurumu Yayın Müdürü, Kurum Başkanlığı yaptı. İş Bankası Yönetim Kurulu üyesi oldu. Devlet Tiyatrosu Edebî Kurul Başkanlığı, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu üyeliği gibi görevlerde bulundu. Ankara’da öldü.

EDEBİ KİŞİLİĞİ
    Tevfik Fikret’in “Rübab-ı Şikeste” adlı eserini Türkçeleştirerek “Kırık Saz” adıyla yayımlamıştır.
    Şiirde biçime önem verişi, işlediği temalar, simgecilikten hareketle yarattığı yeni bir şiir diliyle kendi dönemindekileri olduğu gibi sonra gelenleri de etkilemiştir.
    Şiirde ahenge ve sese önem vermiştir. Örneğin “Kar” şiirinde sesi ön plana çıkarırken “Olvido” adlı şiirinde ne sesi anlama ne de anlamı sese baskın kılmıştır.
    Fransız sembolist şiirinin öncülerinden Baudelaire ve Verlaine’in etkisi altında kalan sanatçı, “biçim” ve “ahenk”i kaygı edinmiş, yeni bir yapı içinde ruhun dalgalanışlarını dile getirmeye çalışmıştır.
    Ölçü ve uyağa sıkı sıkıya bağlı kalmıştır. Sese ve ahenge önem vermiştir.
    Şiirlerinde konu olarak Anadolu’yu, memleket manzaralarını, doğa ve tarih sevgisini işlemiştir.
    Destanımsı şiirler yazmıştır.
    Şiirde yeni bir bütünlük kurmaya çalışmıştır. Gerek Fransız şiiri, gerekse kendinden önceki kuşaktan ustaları Ahmet Haşim ve Ahmet Hamdi Tanpınar’dan aldığı etkileri sanatına yedirerek özgün bir şiire ulaşmıştır.
    Hece ölçüsü sınırlarında kalarak ama durak ve vurgu yerlerini değiştirerek gelenekselde çağdaşlığı yakalayan, çağrışım gücü yüksek, yurdu, insanı ve doğası ile barışık, alışılmadık deyiş örgüsüyle unutulmaz şiirler yazmıştır.
    Şiirlerinde aşkı, tabiatı, ölümü, hatıraları, sığ olmayan bir anlatımla ve düşündürücü boyutlar içinde vermiştir.
    Şiirler” adlı kitabında “Olvido”, “Serenat”, “Ağrı”, “Fahriye Abla”, “Elif başlıklı şiirleri en çok bilinen şiirleridir.
    Tevfik Fikret’in Rubab-ı Şikeste’sini “Kırık Saz” adıyla günümüz Türkçesine çevirmiştir.
    “Gölgeler” ve “O Böyle İstemezdi” tiyatro türündeki eserleridir.
    Öykü, deneme ve roman yazmamıştır.

ASAF HALET ÇELEBİ
29 Aralık ’de İstanbul’da doğan sanatçı, Galatasaray Lisesi’nde 8 yıl eğitim görmüş, kısa bir süre Sanayi-i Nefise Mektebi’nde okumuş ve Adliye Meslek Mektebi’nden mezun olmuştur. Üsküdar Adliyesi Ceza Mahkemesi zabıt kâtipliği yapan Asaf Halet Çelebi; Osmanlı Bankası, Devlet Deniz Yolları İşletmesi’nde çalışmıştır. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü kitaplığında görevliyken yılında yaşamını yitirmiştir.
Edebi Kişiliği:
    Asaf Halet Çelebi Batı’yı taklit etmeyen kendi kültürümüz ile Doğu kaynaklarından beslenen şiir anlayışının öncülerindendir.
    “Dünyada ne kadar şiir varsa o kadar şekil vardır.” düşüncesini savunan Asaf Halet Çelebi, vezin ve kafiyeye kesin bir şekilde bağlanmamak gerektiğini belirtmiş ve hece sayılarından yararlanarak “içi musiki dolu” şiirler yazdığını söylemiştir. Onda şiirin şekil özelliği manasından önemli olduğu için, manası anlaşılmayan “Om mani padme halakassemavat-i vel-ard” gibi formüller kullanmıştır. Şiirlerinde sesler büyük önem arz eder.
    Zamanı ve mekânı farksız görerek birbirine karıştırdığı zengin bir şiir dünyası vardır.
    Açık anlamı gereksiz bulan sanatçı, somut malzemeyle yapılmış soyut şiiri gerçek şiir olarak görmektedir.
    Şiirlerinde mistik bir hava bulunan sanatçı; tasavvufa, Asya inançlarına, Budizm’e ait kavramlara çokça yer vermiştir. Şiirlerinde okuyanları masal havasına sürükleyecek bir yapı vardır.

Kısaca özetleyecek olursak;
    Bir “sezgi şairi”dir, şiirlerinde soyut bir âlemi anlatmıştır.
    Eski Doğu medeniyetini, Hint kültürünü tanımış, İslam tasavvufu ile Hint mistisizmini birleştirmiştir.
    Şiirleri; masallardan, dinlerden, şairin rüya ve hayallerinden gelme sembollerle doludur.
Eserleri:
Şiir: He, Lamelif, Om Mani Padme Hum
Biyografi: Mevlana, Molla Cami, Naima, Ömer Hayyam

ÖZDEMİR ASAF
LAVİNİA
sana gitme demeyeceğim.
üşüyorsun ceketimi al.
günün en güzel saatleri bunlar.
yanımda kal.

sana gitme demeyeceğim.
gene de sen bilirsin.
yalanlar istiyorsan yalanlar söyleyeyim,
incinirsin.
sana gitme demeyeceğim,
ama gitme, lavinia.
adınıgizleyecegim
sen de bilme, lavinia.

11 Haziran 'te Ankara'da doğdu Ocak 'de İstanbul'da öldü. Asıl adı Halit Özdemir Arun'dur. İlk ve ortaöğreniminin bir bölümünü Galatasaray Lisesi'nde yaptı yılında Kabataş Erkek Lisesi'nden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi'nde, önce Hukuk Fakültesi'ne, sonra İktisat Fakültesi ve Gazetecilik Enstitüsü'ne devam ettiyse de 'de yükseköğrenimini yarıda bıraktı. Bir süre sigorta prodüktörlüğü yaptı. 'Zaman' ve 'Tanin' gazetelerinde çevirmen olarak çalıştı. İlk yazısı 'da 'Servetifünun-Uyanış' dergisinde çıktı'de Sanat Basımevi'ni kurarak matbaacılık yaşamına girdi. Kendi şiir kitaplarını bastı'te Yuvarlak Masa Yayınları'nı kurdu.

Edebi Kişiliği
    İkilikler ve dörtlüklerden oluşan ilk şiirlerinde yoğun bir söyleyiş özelliği göze çarpar.
    İnsan toplum ilişkilerine yönelik temaları konu edinerek düşündürücü bir şiir evreni kurmuştur.
    Duygu ve düşünce yoğunluğuyla birlikte, alay ve taşlama şiirine egemen olan öğelerdir.
    İnsan ilişkilerinin toplumsal ve bireysel yanlarını sen ben ikileminde vermiştir.
    Çok kullandığı sevgi, ayrılık, ölüm temaları, son dönem şiirlerinde giderek yerini kaçış ve umutsuzluğun tedirginliğine bırakmıştır.
    Şiirin bir görüşü yansıtması, bir iletisinin olması düşüncesinden yola çıkmıştır.
    Yuvarlağın Köşeleri kitabında şiirin ve yazarın işlevi konusundaki görüşlerini dile getirmiştir.
    Batı şiiri ve geleneksel Türk şiirinden yararlanarak verdiği bileşim sanatını zenginleştirip geliştirmiştir.
    Özgün ve etkileyici bir dil kullandığı şiirlerinde “ikinci kişi” sorununu ele aldı. İkinci kişiye bağlılığını çeşitli yönlerden inceledi, kendi davranışlarını soyutlama yoluyla bir düşünce düzeyine yükselterek çözümlemeye çalıştı. Özellikle son dönem şiirlerinde dize sayısını azaltarak duygu ve zekâ pırıltılarının kaynaştığı kısa şiirler yazdı.
    Şiirlerinin bir bölümünde toplumla, yaşadığı çağla ve kendisiyle hesaplaşmasının buruk öfkesi gözlemlenir. Bu yaklaşımla yeni taşlama biçimleri üreterek hiciv şiirinin öğelerini ustaca kullandı. İnsan ilişkilerinin toplumsal ve bireysel düzlemlerdeki çelişkilerini “sen-ben” ikileminde yansıttı. Şiirlerinde çok sık kullandığı sevgi, ayrılık, ölüm temaları, son şiirlerinde yerlerini kaçış, umutsuzluk ve tedirginliğe bıraktı
    Kısa, özlü söyleyişlerin yer aldığı, düşündürücü özgün şiirleriyle tanındı. Karşıtlıkları, benzerlikleri, çağrışımları kullanarak söz ve sözcük oyunlarına dayalı şiirlerinde yaşam görüntülerini, eşyayı, izlenimleri soyutlaştırır; dokunaklılık yüklü şiirlerinde sevgi, anılar, yalnızlık, ölüm başlıca konulardır

Eserleri
Şiir:
•    Dünya Kaçtı Gözüme (),
•    Sen Sen Sen (),
•    Bir Kapı Önünde (),
•    Yuvarlağın Köşeleri (özdeyişler-etika, ),
•    Yumuşaklıklar Değil (),
•    Nasılsın (),
•    Çiçekleri Yemeyin (),
•    Yalnızlık Paylaşılmaz (),
•    Benden Sonra Mutluluk (ö.s. ).
•    Ölümünden sonra tüm şiirleri, Bir Kapı Önünde ve Yalnızlık Paylaşılmaz () adı altında iki kitapta toplandı.
•    Lavinia: Aşk Şiirleri (ölümünden sonra, ),
Özdemir Asaf'ın 92 şiirinin İngilizceleri Yıldız Moran'ın çevirileriyle, To Go To: Poems adlı bir kitapta () yayımlandı.
Deneme:
•    Özdemir Asafça (ölümünden sonra, deneme, ). 'de Adam Yaymları'ndan ayrı kitaplar olarak çıktı.
•    Ça (deneme, ),
Öykü:
•    Dün Yağmur Yağacak (ölümünden sonra, öykü, ),
Çeviri:
•    Reading Zindanı Balladı, (Oscar Wilde),
•    Hapisteki Sanatçı, (Albert Camus).

 İLGİLİ İÇERİK

12_CUMHURİYET DÖNEMİ SAF (ÖZ) ŞİİR ANLAYIŞI SLAYTI

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI SAF(ÖZ) ŞİİR TESTİ-1

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI SAF (ÖZ) ŞİİR TESTİ-2

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ SAF ŞİİR TESTİ-1

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ SAF ŞİİR TESTİ-2

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE SAF (ÖZ) ŞİİR ANLAYIŞI