Mukabele Takip Etmek Hatim Olur Mu

Sual: İki kişinin sesli olarak, bir odada hatim okumaları caiz mi?
CEVAP
Şaşırtmak ihtimali olduğu için mekruh olur.

Sual: Hatmi dinleyen, yavaşça kendi de okursa, hatim olur mu?
CEVAP
Evet.

Sual: Her sayfa 2 kere okunup Kur'an hatmedilse, 2 hatim mi olur?
CEVAP
Evet.

Sual: Hatimde bazıları İnşirah suresinden itibaren, bazıları da Duha suresinden itibaren Besmeleden önce Allahü ekber diyerek tekbir okuyorlar. Bunlar caiz mi, bid'at mi?
CEVAP
Caizdir, bid'at değildir. Hatta tekbir ile birlikte tehlil ve tahmid, yani Allahü ekber, La ilahe illallah vel hamdülillah demek de caizdir. (Sarih-in Nas)

Sual: Kur’an-ı kerimi hatmeden kimse, bilmeden bazı yerlerde mana değişecek şekilde yanlışlık yapmışsa, hatim sevabı alır mı?
CEVAP
Alamaz. Doğru okuduğu yerlerin sevabını alır.

Sual: Bir kimse, Kur’anı baştan itibaren okusa, İhlâs suresine kadar gelse, son iki sureyi de bir başkasına okutsa, Kur’anı hatmetmiş olur mu?
CEVAP
Kur'an-ı kerimi Fatihadan başlayıp Fil veya İhlâs suresine kadar okuyup, sonra birkaç sureyi başkasına emredip okutsa, o da birinciye vekil olarak kalan sureleri okusa, hatmedilmiş olmaz. Hiçbiri hatim sevabına kavuşamaz. (Behcet-ül-fetava)

Sual: Mukabele olarak Kur’anı baştan sona dinlesek, hatmetmiş olur muyuz?
CEVAP
Kur’an-ı kerimi dinlemek, okumaktan daha çok sevaptır. Okumak sünnet, dinlemek farzdır. Fakat dinlemekle hatim olmaz. Mukabele dinlemek çok sevap olmasına rağmen, TV’den, radyodan veya kasetten dinlemenin hiç sevabı olmaz. Yalnız öğrenmek niyetiyle dinlenebilir.

Sual: Kur’an-ı kerimin mealini okumak hatim yerine geçer mi?
CEVAP
Hatim yerine geçmez.

Sual: CD'den, banttan Kur'an dinlemek caiz mi? Dinlemekle hatim olur mu?
CEVAP
Öğrenmek niyetiyle dinlenir. Dinlemekle hatim olmaz.

Sual: Hatm-i şerif bitince Kur’an-ı kerimin sonundaki duayı hemen okuyup yeni bir hatme başlansa, sonrada camide topluca hatim duasına iştirak ettirilse uygun olur mu?
CEVAP
Hatim duası sonra da okunur. Hatim biter bitmez, hemen yeni bir hatme başlamak iyidir.

Sual: Kur'anı hangi süre içinde hatmetmek lazım? Namaz kaza borçları olan için bu değişir mi?
CEVAP
Üç günden aşağı olmaz. Haftada bir olur, ayda bir olur, senede bir olur. Duruma göre olur. Kazası olan önce kazalarını ödemeye çalışmalıdır.

Sual: Kur’an-ı kerimi üç günden önce hatmetmek caiz olmadığına göre, imam-ı a’zamın bir namazda hatmetmesinin sebebi nedir?
CEVAP
Caiz olmaz fetvası bizim gibi avam içindir.

Sual: Kur’an-ı kerimi hatmettikten sonra nasıl bir dua yapılır?
CEVAP
Farklı bir dua yok. Ne dua biliniyorsa o okunur. Mushafların sonunda bulunan dua da okunabilir. Numune bir dua, sitede, Duanın Önemi maddesinde var.

Sual: Ramazan ayında kendi ölülerimizin ruhuna hatim indirmeye başladım. Sonra da başka insanlar geldi aklıma ve Ramazanda tanıdıklarımızdan da ölen oldu. Okumaya başlarken onlara niyet etmemiştim. Şimdi başka mevtaları da hatmime ekleyebilir miyim?
CEVAP
Evet onlara da hatta Âdem aleyhisselamdan bugüne kadar gelen her Müslümana hediye edebilirsiniz ve her birine bölünmeden aynısı gider.

Sual: Biri (Okuduğun hatm-i tehlili ölmüş anama bağışla) dedi. Bağışladım. İki ay sonra başkasına da bağışlasam caiz olur mu?
CEVAP
Evet. Bütün Müslümanlara da bağışlamak iyidir.

Sual: Toplu olarak hatim duası caiz mi?
CEVAP
Caizdir. Dua için toplanmak mekruhtur.

Sual: Ölü için, çeşitli kimselerin sessiz olarak çeşitli cüzler okuyup, Kur'an-ı kerimi hatmetmeleri ve her birinin okuduğunun sevabını ölünün ruhuna göndermeleri veya birinin hepsi yerine hediye etmesi, yani hatim duasını yapması, okuyanların da âmin demeleri caiz midir?
CEVAP
Caizdir, çok faydalı olur.

Sual: Cemaat ile hatim duası yapmak mekruh mudur?
CEVAP
Hayır mekruh değildir. Mekruh olan, dua yapılacağını ilan etmektir. Yoksa hatim duası yapılırken katılmak çok sevaptır.

Kur'an-ı kerimin hatmedildiği yere rahmet yağar. Hatimde toplanmak ve hatimden sonra dua etmek müstehaptır. İbni Abbas hazretleri, hatim okunan yerde adamını bulundurur, hatim biteceği zaman kendi de hazır olurdu. Hazinet-ül-esrar’daki hadis-i şerifte, (Hatim duası yapılan yerde bulunan, ganimet dağılırken bulunan kimse gibidir, hatme başlanan yerde bulunan, cihad eden kimse gibidir. İkisinde bulunan, iki sevaba da kavuşur ve şeytanı rezil eder) buyuruldu. (Kitab-üt-tibyan)

Sual: Hatim okununca ruhlarına hediye edilen kişilerin hepsine hatim sevabı hasıl oluyor. Buna göre tahsisin fazileti ne oluyor?
CEVAP
Peygamber efendimizin ruhuna göndermek duanın kabulü için şarttır. İsmen tahsis edilince, falanca tarafından gönderilmiştir diye mevtaya bildirilir. O da gönderene teveccüh eder. Gaflette değil ise ruhundan o anda istifade eder. Feyz alır. Diğerlerine sevap umumi olarak dağıtılır. Kimin gönderdiği bildirilmez.

Sual: Ölen hocam, eshab-ı kiramın bazılarına dil uzatırdı. Okuduğum Kur'anın sevabını bağışlamam caiz mi?
CEVAP
Hayır. Kur'an-ı kerimde hepsinin Cennetlik olduğu bildiriliyor. Cennetlik kimseye sövülmez. Sövene de Kur’an okunmaz.

Sual: Mukabeleyi dinlemekle hatim sevabı olur mu?
CEVAP
Dinlemekle olmaz. Dinleme sevabına kavuşulur.

Sual: Muayyen özrü zuhur eden kadın, evde kocasının, oğlunun veya kızının okuduğu Kur’an-ı kerimi, mukabeleyi dinleyebilir mi?
CEVAP
Kur’an-ı kerime dokunmamak şartı ile mukabele dinlemekte mahzur yoktur. Ancak özürlü kadın, mukabele dinlemek için camiye gidemez. Camiye girmesi haram olur. Hatta camiye abdestsiz de girilmez. (Mevkufat)

(Evde mukabele okumanın sevabı olmaz) diyenler, dinimize iftira ediyorlar. Kadınların camiye gitmeyip, evde, kadın bir hocanın okuyacağı mukabeleyi dinlemeleri çok sevap olur.

Sual: Bir yazar, (Mukabele okumak ve dinlemek uygun değildir. Kur’anı okuyanın ve dinleyenin anlaması şarttır. Papağan gibi okumak fayda yerine zarar verir) diyor. Kur’anı herkesin anlaması mümkün olmadığına göre, her milletten Müslüman olanlar var. Arapça bilmeyenlerin Kur’an okuması günah mıdır?
CEVAP
Kur’an-ı kerimi, lisanı Arapça olanlar bile anlayamaz. Hatta evliyanın ve ulemanın en büyükleri olan Eshab-ı kiram bile, âyetlerin manalarını Resulullaha sual ederlerdi. Bir hadis-i şerif meali:
(Kur’an-ı kerim Allahü teâlânın metin [sağlam] ipidir. Manalarının hepsi anlaşılmaz. Çok okumak ve dinlemekle eskimez.) [İbni Mace]

Kur’an-ı kerimin, çok veciz olup, bitmez tükenmez manalarının bulunduğu, bütün manaları bildirilse bile, yazmak için kağıt ve mürekkep bulunamayacağı bizzat Kur’an-ı kerimde bildirilmektedir. Mealen buyuruluyor ki:
(De ki, Rabbimin [İlmini, hikmetini bildiren, hayrete düşüren] sözleri için, denizler mürekkep olsa, bir o kadar daha deniz ilave edilse, denizler tükenir, Rabbimin sözleri tükenmez.) [Kehf - Beydavi]

Demek ki, her Arapça bilen, Kur’an-ı kerimi anlayamaz. İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:
(İmam-ı Ahmed bin Hanbel, Cenab-ı Hakkın, (Anlayarak da anlamayarak da Kur’an-ı kerim okuyan, benim rızama kavuşur) buyurduğunu bildirmektedir.) [İhya]

İslam âlimlerinin en büyüklerinden, Hanbeli mezhebinin reisi imam-ı Ahmed hazretleri böyle buyururken, hâlâ herkesin Kur’an-ı kerimi anlayarak okuması gerektiğini söylemek ne büyük gaflettir.

Değerli kardeşimiz,

Kur’ân mukabelesi âdeti ilk olarak Peygamber Efendimizle (a.s.m.) Hz. Cebrail’in Kur’ân’ı karşılıklı okumaları, birisinin okuyup diğerinin dinlemesi tarzında başlamıştı. Hadiste Peygamberimizle (a.s.m.) Hz. Cebrail’in Kur’ân mukabelesi için “Fe-yüdârisuhû” ifadesi kullanılır. Bu ibareyi Buharî mütercimi Aynî şöyle açıklar:

“Kur’ân-ı Kerim’i Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâmla Hz. Cebrail karşılıklı okurlardı. Bu okuyuşu daha sonra Kur’ân hâfızları devam ettirmişlerdir. Yani, meselâ on âyet birisi okur, diğeri dinler, on âyet de birisi okur, diğeri dinlerdi; bu müşterek bir okumaydı.”(Umdetü'l-Kari, 1/75)

Bugün cami ve mescitlerimizde ise bir veya birkaç hâfız her gün bir cüz’ü paylaşarak okuyor; okumasını bilen Müslümanlar Kur’an’dan takip ediyor, bilemeyenler de sadece dinliyorlar. Ramazan’ın son gününde de cüz okunarak Kur’ân hatmedilmiş oluyor.

Burada sadece Kur’ân okuyan hâfızlar değil, hem Kur’ân’ı takip edenler, hem de bir ay boyu muntazaman dinleyenler Kur’ân’ı hatmetmiş sayılıyorlar ve sevabını alıyorlar.

Teyp ve videodan Kur’an dinlemeye gelince, bazıları bunun hatim yerine geçmeyeceği ifade edilmektedir. Şu var ki, bu aletler Kur’ân’ı doğru okumamızda bize yardımcı olarak kullanılabilir. Bu gibi vasıtalarla Kur’an dinleyen kimseler, zamanla Kur’an okumayı da öğrenip hatimlerini bizzat kendileri okumaya çalışmalıdırlar.

Ancak Kur'an-ı Kerim nurani olduğundan onu teyp, radyo, bilgisayar ve televizyondan takip ederek veya dileyerek Kur'anı bitirenlerin de inşallah hatim sevabı alacağını ümit ederiz.

Örneğin aynada yansıyan güneşin ışıkları, ısı ve renkleri de aynen güneşin özelliklerini taşımaktadır. Bunun gibi Kur'an'ın değişik aletlerde yansıyarak okunması da onun özelliklerini taşıyabilir.

Kur'an-ı Kerimi bir insan da okusa, kaset CD gibi aletlerden de okunsa, melekler onu dinlemeye gelir ve şeytanlar oradan uzaklaşır.

(bk. Mehmed PAKSU, Çağın Getirdiği Sorular)

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet

Televizyondan mukabele takip edebilirsiniz, bunda bir sakınca yoktur. Takip ederken, dilinizle de telaffuz ederseniz, bizzat Kur’an’ı okuyarak hatmetmiş olursunuz. Sadece gözünüzle takip ederseniz, bu da gözle hatim olur. Dil ile okumak gibi olmasa da alacağınız sevabı alırsınız. Okunan hatmi sadece dinlemeniz ise, dinleyerek yaptığınız bir hatim olur ki, diğer hatimlere göre daha aşağıda olsa da yine kendine göre sevabı vardır. Zira Kur’an’a yapılan her türlü teveccüh, sevaba medardır. Çünkü o, Allah’ın kelamıdır.

Bazı zatlar, bugün televizyon ve teyplerden Kur’an dinlemenin, bir insandan dinlemek gibi olmayacağını, çünkü teypteki ve televizyondaki sesin bir aks-i sadâ yani bir yankı olduğunu söylüyorlar ki, bu fikrin şer’î ve mantıkî bir mesnedi yoktur. Gerçi, bu meseleyi kitaplarımızdaki “mağaradan yankılanan sese” kıyaslayarak öne sürüyorlar fakat mağaradan yankılanan sesle, televizyondan çıkan ses bir değildir. Bir defa, telavizyon ve teyplerdeki sesler aks-i sadâ değil, normal bir insan sesidir. Yalnız, burada insan sesi hava titreşimleriyle değil de, elektromanyetik dalgalarla geliyor. Fark budur ve bu farkın, Kur’an dinlemeye tesiri yoktur. İkincisi, televizyon vs. aletler, bugün Allah’ın insanlara bahşettiği birer nimettir. Bu nimeti, Allah yolunda, ahiret hesabına kullanmak ve bu vesileyle kulluk şuurumuzu arttırmak, gayet normaldir, normal olmanın da ötesinde bir vazifedir. Önemli olan, bu nimetlerin kula ne gibi tesirlerde bulunduğu, insanı hayra veya şerre yönlendirip yönlendirmediğidir. Meseleye böyle bakınca, yaşanan realiteyi görür ve ona göre daha isabetli yorumlar yaparız. Bir insan, televizyondan ya da bilgisayardan Kur’an öğreniyorsa, artık bu meseleye karşı çıkmanın veya olumsuz yorumlar getirmenin bir manası yoktur.

funduszeue.info

Ramazan ayının gelmesiyle birlikte Müslümanlar, dini kavramlardan biri olan mukabele hakkında araştırmalarına başladı.

Hafızın hatim indirmesi esnasında Kuran-ı Kerim aracılığıyla takip edilmesiyle gerçekleşen mukabele, kanallar aracılığıyla takip edilebiliyor.

Mukabelenin ne olduğu ve nasıl yapıldığını öğrenmek isteyenler, arama motorları üzerinden 'Mukabele nasıl yapılır?', 'Televizyon, telefon veya internetten mukabele olur mu?' sorularına yanıt arıyor.

İşte mukabele hakkında merak edilenler

MUKABELE NEDİR, NASIL YAPILIR?

Sözlük anlamı karşılık vermek, karşılıklı okumak, yüz yüze olmak, iki şeyi birbiriyle karşılaştırmak anlamına gelen mukabele, İslam dininin kutsal kitabı olan Kur’an-ı Kerim’i ezberden veya kitaptan yüksek sesle okuyan bir kişiyi, sessizce Kur'an'dan takip etmek anlamına gelmektedir.

Ramazan ayı boyunca gerçekleştirilen bu gelenek, iki kişiyle yapılabileceği gibi kalabalık bir grupla da yerine getirilebilmektedir. Mukabele esnasında Kur'an-ı Kerim'i dinleyen kişiler sessiz bir şekilde dinleyerek içinden tekrar etmektedir.

Bugün cami ve mescitlerimizde ise bir veya birkaç hâfız her gün bir cüz’ü paylaşarak okuyor; okumasını bilen Müslümanlar Kur’an’dan takip ediyor, bilemeyenler de sadece dinliyorlar. Ramazan’ın son gününde de cüz okunarak Kur’ân hatmedilmiş oluyor.

TELEVİZYON VE İNTERNETTEN MUKABELE SAYILIR MI?

Hatim, Kur’an’ın başından sonuna kadar Arapça olarak okunarak bitirilmesidir. Televizyon veya cd’den okunan bir mukabeleyi takip etmek veya dinlemek sevaptır. Ancak bu durumda kişi okunan mukabeleyi sadece dinlemekle yetinirse hatim dinleme sevabı alır. Hatim yapmış olmak için Kur’an’ın bizzat tilavet edilmesi/okunması gerekir.