Yüzeyinde girinti ve çıkıntıları fazla olan yüzeyler pürüzlü yüzeylerdir. Pürüzlü yüzeylerde sürtünme kuvveti fazladır. Zımpara kağıdı, halı, toprak, çakıl, çim saha gibi yüzeyler pürüzlü yüzeylerdir.
Kaygan Yüzeyler
Yüzeyinde girinti ve çıkıntısı az olan yüzeyler pürüzsüz yüzeylerdir. Pürüzsüz yüzeylerde sürtünme kuvveti azdır. Cam, buz, porselen, cilalı tahta, mermer kaygan yüzeylere örnek verilebilir.
Savaş uçağının hava direncini azaltan tasarımı |
Havadaki sürtünme kuvvetini azaltıcı kask |
Yüzücülerin ellerini birleştirmesi, özel üretilmiş bone ve mayo kullanması su direncini azaltır. |
Kar ile ayağımız arasında sürtünmenin artırılması gerekmektedir. Bunun için ayakkabıların altı tırtıklı yapılır.
Dolabın yerle sürtünmesini en aza indirmesi gerekir. Bunun için dolabın altına tekerlek takabilir, yağ sürebilir.
Güreşçilerin yağlanması sürtünme kuvvetini azaltır, birbirini tutması zorlaşır. Bu nedenle yağlı güreşte büyük ustalık ve hüner gerekir.
Kapı menteşeleri daha az sürtünmesi için yağlanır. Metallerin birbirine sürtünmesi sonucu aşınmalar oluşur, kapı gıcırdar, kapı daha zor açılıp kapanır.
Top ile yer arasında sürtünme gerçekleşmektedir.
Bu kuvvet hareket eden cisimlerin bir süre sonra durmasını sağlar.
Ellerinin ortasını çok bastırarak birbirine sürterse elleri hemen ısınacaktır.
Sürtünme Kuvvetini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Bu kuvvetler esas olarak yüzey dokusundan ve onları bir araya getiren kuvvet miktarından etkilenmektedirler. Nesnenin açısı ve konumu sürtünme kuvveti miktarını etkiler. Bir nesne bir başka nesneye düz olarak yerleştirilirse, sürtünme kuvveti nesnenin ağırlığına eşit olacaktır. Bir nesne yüzeye doğru itilirse, sürtünme kuvveti arttırılacak ve nesnenin ağırlığından daha fazla olacaktır.
Kısaca anlatılanlar toplanmak istenirse; cisimle temas edilen yüzey arasında oluşan ve cismin hareketini zorlaştıran kuvvete sürtünme kuvveti denilmektedir.
Sürtünme kuvveti hareket yönüne daima zıt yöndedir ve bu kuvvet temas gerektiren bir kuvvettir. Sürtünme kuvveti pürüzlü yüzeylerde daha fazla gözlemlenirken az pürüzlü yani kaygan yüzeylerde az gözlemlenir. Pürüzlü yüzeylere örnek verilmesi istenirse bunlar toprak yol, halı ve taşlı yol olarak listelenebilir. Pürüzsüz yüzeylere örnek olarak mermer, cam ve buz verilebilir.
Örneğin; bir kaykayı toprak yolda sürmek, mermer bir zeminde sürmekten daha zor olacaktır. Çünkü mermer zemin toprak yola göre daha az pürüzlüdür ve ortaya çıkan sürtünme kuvveti daha azdır. Bu da toprak yolda kaykay sürülmesinin zor olmasının nedenidir.
Sürtünme Kuvveti Nasıl Azaltılır?
Bavulların daha rahat ilerleyebilmesi için altlarında sürtünme kuvvetini azaltmaya yarayan tekerlekler bulunmaktadır. Bu sayede daha kolay hareket ettirilmeleri sağlanmaktadır. Eskiyen kapı menteşeleri gıcırtı sesi çıkarmamaları için yağlanırlar. Bu sayede sürtünme kuvveti azaltılır ve ses çıkması önlenir. Pürüzlü yüzeyler ise zımpara yardımıyla düzeltilir.
Sürtünme Kuvveti Nasıl Arttırılır?
Kış aylarında kar yağışı olan yerlere arabaların tekerleklerine zincir takılarak sürtünme kuvveti arttırılır. Bu sayede arabanın yoldan çıkması veya kayması önlenmiş olunur. Yine kış aylarında buz tutan yollarda kaymayı engellemek iççin yollara kum dökülerek sürtünme kuvvetinin arttırılması hedeflenir. Bir başka uygulama ise botların altlarının tırtıklı yapılmasıdır. Bu sayede kaymanın önüne geçilir.
Sürtünme Kuvveti Çeşitleri
İki ana sürtünme kuvveti türü vardır. Bunlar statik sürtünme ve kinetik sürtünme olarak bilinmektedirler. Statik sürtünme kuvveti birbirine göre hareket etmeyen iki yüzey arasında gözlenirken, kinetik sürtünme hareket halindeki nesneler arasında görülmektedir.
Hava Ortamında Sürtünme Kuvveti
Havanın cisimlere uyguladığı sürtünme kuvveti hava direnci olarak isimlendirilir. Hava direnci cisimlere ters yönde etki etmektedir. Uçakların burun kısımlarının sivri ve ince olmasının sebebi hava direncinin etkilerini azaltmak içindir.
Su Ortamında Sürtünme Kuvveti
Suyun diğer cisimlere uyguladığı sürtünme kuvvetine su direnci denilmektedir. Suyun içerisinde hareket eden cisimlerin hareketini zorlaştıran bir kuvvettir. Cisimlerin suyla temas eden yüzeyleri ne kadar fazla ise sürtünme kuvveti o kadar fazladır. Su, cisimlere havadan daha fazla direnç uygulamaktadır.
Katı Ortamlardaki Sürtünme Kuvveti
Katı bir malzemenin içindeki atomlar da sürtünme kuvveti gözlemlenir. Örneğin, katı bir metal blok sıkıştırılırsa, malzemenin içindeki tüm atomlar hareket eder ve iç sürtünme ortaya çıkartırlar. Doğada tamamen sürtünmesiz ortamlar bulunmamaktadır. Derin uzayda bile, küçük madde parçacıkları etkileşime girerek sürtünme kuvvetine neden olmaktadırlar.
Sürtünmenin Zararları Nelerdir?
Sürtünme kuvvetinin fazla olduğu ortamda hareket zorlaşır. Sürtünme kuvveti ısınmaya ve yanmaya sebep olabilir. Cisimleri aşındırıp eskimelerine neden olabilir.
Hava Direnci Nedir?
Hava direnci, bir nesne içinden geçtiğinde havanın neden olduğu bir kuvvettir. Bu kuvvet, havadan geçen bir cisme zıt yönde etki eder. Hava direnci, hareket eden cisme karşı bir sürtünme kuvveti uygular. Bir vücut hareket ettikçe, hava direnci onu yavaşlatır. Vücudun hareketi ne kadar hızlı olursa, ona karşı uygulanan hava direnci o kadar üstün olur. Hava direnci, bisiklet, araba, tren, roket, uçak ve hatta canlı cisimler gibi tüm hareketli nesneleri etkiler.
Hava Direnci Nelere Bağlıdır?
Hava, %70'in üzerinde nitrojen (N2), -22 oksijen (O2), karbon dioksit (CO2) ve daha küçük oranlarda Argon gibi diğer gazlardan oluşan gazların bir kombinasyonudur. Hava direnci;
Hıza,
Sürüklenme kuvvetine,
Şekle ve boyutuna,
Yüksekliğine göre değişmektedir.
Örneğin, kare bir karton parçasının hareketi, karton geniş tarafı havayla birlikte yönlendirildiğinde, zemine paralel yönlendirilmesine göre havadan daha fazla dirençle karşı karşıya kalır. Kartonun derinliği, uzunluk ve genişliğinin yüzey alanından çok daha küçük bir yüzey alanına sahiptir.
Hava Direnci Formülü Nedir?
Hava direnci formülü: Fair = -cv(2) karesidir.
F, hava direncinin kuvvetidir. c, kuvvet sabitidir. v nesnenin hızıdır.
Negatif işaret, hava direncinin yönünün cismin hareket yönünün tersi olduğunu gösterir. Bu sayısallardan bazıları biliniyorsa, vücudun hava direnci, hava sabiti ve hızının bulunmasında Hava Direnci Formülünden yararlanılır. Bu formülün havacılıkta geniş uygulamaları vardır.
Su içerisinde hareket eden cisimlere etki eden sürtünme kuvvetine su direnci denir. Su direnci cismin hareket yönüne ters yönde etki eder.
Su direncini daha iyi anlaya bilmek için aşağıdaki etkinliği inceleyelim;
Özdeş kaplardan A kabı boş bırakılırken kabı su ile doldurularak kap içerisine haşlanmış yumurtalar aynı anda bırakılmaktadır.
Sonuç: içerisinde su bulunan B kabındaki ve su boş bırakılan A kabına aynı anda bırakılan yumurtalardan B kabına bırakılan yumurtanın kap tabanına ulaşma süresi A kabının tabanına ulaşma süresinden fazla olur.
etkinlikten de anlaşılacağı gibi suyun cisimlerin hareket yönüne ters yönde ve hareketi yavaşlatıcı yönde etki eder.
* su taşıtlarının ön kısmının sivri yapılması su direncini azaltmaya yöneliktir.
* su da yaşayan canlıların burun kısmının sivri olması su direncini azaltmaya yönelik olarak yaratılmışlardır.
*suya atlayan yüzücünün su direncini azaltmak için ellerini birleştirirler.
168460 168461 168462 168463 168464
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası