KANSIZLIK (ANEMİ)
Konuyu Hazırlayan: Yük. Bio Olcay Irmak
Anemi (Kansızlık) hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre dünya sağlık örgütü tarafından kabul edilen kriterlerin altında kalmasıdır. Bu kriterler erişkin erkeklerde 13 g/dL, kadınlarda 12 g/dL nin altı kabul edilir. 6 ay ile 6 yaş arası çocuklarda 11 g/dL nin, yaşlarda 12 g/dL nin altı anemidir.
En sık rastlanan anemi türleri demir eksikliğine bağlı anemi, Folik asit eksikliğine bağlı anemi, Vitamin B eksikliği anemisidir. Bunları kısaca tanımlayalım:
Demir Eksikliği Anemisi
Tanım olarak düşük miktarda demire bağlı olarak kanın kırmızı hücrelerindeki azalmadır. Kansızlığın en sık görülen şekli budur. Demir, kanda oksijen taşıyan pigment olan hemoglobinin önemli bir parçasıdır. Demir eksikliğinin nedenleri :
Örneğin: burun kanamaları, hemoroid, mide yada barsak ülseri, polip, gastroenterial kanser gibi … Çocuklarda kurşun zehirlenmesi sonucunda da demir eksikliği anemisi görülür. Vücutta ve kemik iliğindeki demir depolarının harcanması sonucu kansızlık yavaş yavaş gelişir. Genellikle kadınlarda demir depoları daha azdır.
Yüksek risk grubu içerisinde doğurganlık çağında olan ve adet dönemi nedeniyle kan kaybı olan kadınlar, demir ihtiyacı artmış gebe veya emziren kadınlar, çocuklar ve diyetinde yeterli oranda demir bulunmayan kişiler bulunmaktadır. Kan kaybına bağlı risk faktörü arasında peptik ülser, barsak kanseri, rahim kanseri, uzun dönem aspirin kullanımı sayılmaktadır.
Demire bağlı aneminin kendine özel bulgular nelerdir ?
Günlük demir gereksinimi ve kaybı ne kadardır?
Günlük demir gereksinimi mgr. kadardır. Bunun % duedenum ve proksimal ince barsaktan emilir. Günlük kayıp 1 mgr dır. Ter, dışkı, idrar, dökülen hücreler ile kaybedilir. Gereksinim bebeklik, hamilelik, ağır hastalık ve emzirme dönemlerinde artar.
Hangi besinler demir açısından zengindir?
Kırmızı et, karaciğer, balık, kuru üzüm ve yumurta sarısı demir açısından zengin gıdalardır. Un, ekmek ve tahıllar demir ile zenginleştirilmiş olabilir.
Demir eksikliği anemisi düşünülen hastalarda yapılması gereken başlıca tetkikler neler olmalıdır?
Tam kan sayımı, serum demiri, serum demiri bağlama kapasitesi, transferin saturasyonu, serum ferritin düzeyi, dışkıda gizli kan ve periferik yaymadır. Tam kan sayımında düşük hemoglobin ve hematokrit değeri, kanda düşük ferritin düzeyi, kanda total bağlama kapasitesi ve kan kaybını değerlendirmek açısından dışkıda gizli kan görülebilir.
Tedavi olarak ne uygulanır?
Ağızdan demir tedavisinde kullanılan demir formları demirsülfat, demir glukanat ve demir fumorattır. Demir tedavisine başladıktan iki ay sonra hemoglobin düzeyi normale dönecektir, ancak çoğunlukla kemik iliğinde olan demir depolarını doldurmak amacı ile tedaviye ay daha devam edilmelidir.
Damar içerisine veya kas içerisine uygulanabilecek demir ilaçları da ağızdan alıma dayanamayan hastalarda kullanılabilir. Tedavi ile birlikte kan sayımı iki ay içerisinde normale dönecektir.
İlaç kullanılırken dikkat edilecek noktalar nelerdir ?
En iyi demir emilimi aç karnına olmasına rağmen pek çok insan buna katlanamaz ve gıda ile almak ister. Süt ve sütlü mamüller demir emilimini engelleyeceğinden ilaç ile birlikte alınmamalıdır. C vitamini demir emilimini artırırken hemoglobin üretiminde de önemli yer tutar. Diyet ile alınacak miktar yeterli olmayacağından gebelik ve emzirme dönemi sırasında kadınların yeterli derecede demir almaları gerekir.
Folik Asit Eksikliğine Bağlı Anemi
Vücudun yeterli kırmızı hücreleri yaratmak için folik aside ihtiyacı vardır. Folik asit olmadığı durumlarda kan hücresi üretimi azalmaya başlar. Bu durum sonunda anemi görülür. Folik asitin emilimini ve metabolizmasını etkileyen en önemli madde alkoldür. Bu sebeple folik asit eksikliğine bağlı anemi en çok alkoliklerde görülür. Ayrıca keçi sütü ile beslenmekte folik asiti düşürür. Diğer nedenler bağırsak hastalıkları, ağızdan alınan doğum kontrol hapları, kanser için alınan çeşitli ilaçlar ve epilepsi.
Folik Asit Eksikliğine Bağlı Aneminin kendine özgü bulguları nelerdir ?
Vitamin B Eksikliği Anemisi
B vitamininin emilimi mide de gerçekleşir. Bu emilimin gerçekleşmesi için mide B asıl faktörü denilen bir maddeyi salgılaması gerekir. Bu faktörün eksikliği bu vitaminin eksikliğine neden olur. B vitamini kırmızı kan hücrelerinin kemik iliğinden üretilmesi için gereklidir. Yetersiz miktar anemiye neden olur. Bu tarz anemi daha çok hayvan ürünleri yemeyen vejeteryanlarda ve mide rahatsızlıklarında (atrofik gastrit) görülür.
Bu Aneminin kendine özgü bulguları ?
ANEMİ İÇİN MAKSİMUM DÜZEYDEKİ HEMOGLOBİN VE HEMATOKRİT DEĞERLERİ
Çocuklara (yıllara göre yaş) | Hemoglobin Konsantrasyonu | Hematokrit |
g/dL g/dL g/dL g/dL | % % % % | |
Erkekler(yıllara göre yaş) | Hemoglobin Konsantrasyonu | Hematokrit |
18 ve üstü | g/dL g/dL g/dL | % % % |
Kadınlar(yıllara göre yaş) | Hemoglobin Konsantrasyonu | Hematokrit |
18 ve üstü | g/dL g/dL g/dL | % % % |
Hemoglobin vücutta kırmızı kan hücrelerinin içerisinde bulunan ve kana kırmızı rengini veren maddedir. Yapısında demir minerali yer alan hemoglobinin görevi vücudun doku ve organlarına kan yoluyla oksijen taşınmasını sağlamak, aynı zamanda bu doku ve organlarda biriken karbondioksiti ise akciğerlere yeniden ulaştırmaktır. Yapısında yoğun şekilde demir bulunduran hemoglobin, demir eksikliğine bağlı olarak hızlı bir şekilde düşüş gösterebilir. Hemoglobin seviyesinin kandaki düşüklüğü genellikle anemiye işaret etmekle birlikte yüksek bulunması ise bir grup ciddi hastalığın belirtisi olabilir. Vücutta sahip olduğu kilit görevler nedeniyle hemoglobin miktarı her türlü sağlık taramasında mutlaka araştırılır. Basit bir kan testi ile hemoglobin ve diğer kan sayımı ölçümlerini bir arada gerçekleştirmek mümkündür.
Hemoglobin seviyesindeki düşüklük, genellikle kişide anemi (kansızlık) olduğunun göstergesidir. Normal şartlarda sağlıklı bireyler göz önünde bulundurulduğunda;
Bunlar ortalama değerler olmakla birlikte laboratuvar koşullarına göre referans değerler bir miktar değişebildiğinden kan testinin yapıldığı merkezin referans aralıklarının dikkate alınması daha doğru olacaktır. Çeşitli nedenlerle hemoglobin seviyesi düşerek kansızlık gelişebilir. Bu nedenle hemoglobin düşüklüğünde daha ileri tanı testlerine başvurularak aneminin türü mutlaka belirlenmelidir.
Hemoglobin düşüklüğünde doku ve organlara taşınan oksijen azaldığından birtakım olumsuz semptomlar görülebilir. Bunlardan bazıları şöyle sıralanabilir:
Yukarıdakilere benzer semptomlarınız var ise en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız tavsiye edilmektedir.
Hemoglobin düzeyindeki düşüş çok büyük olasılıkla kansızlıktan (anemi) kaynaklanır. HGB düzeyinde düşüşe yol açabilen durumlar arasında şunlar yer alabilir:
Bu nedenlerin haricinde yeni doğmuş bebeklerde doğum sonrası haftalarda anemi gelişimi görülebilir. Bu durum genellikle doğumda var olan kırmızı kan hücrelerinin tükenmesinden kaynaklanır. Bu durum farklı bir hastalık söz konusu olmadığında genellikle normal olarak kabul edilir ve geçicidir.
Hemoglobin düşüklüğünde tedavi, altta yatan nedene veya aneminin gelişim türüne bağlı olarak şekillendirilir. Demir, B12 vitamini veya folik asit eksikliğinden kaynaklı gelişen anemilerde beslenme düzeni planlanmalı, ek olarak vitamin veya mineral takviyelerine başvurulmalıdır. Farklı hastalıklara bağlı olarak gelişen hemoglobin düşüşlerinde bu hastalığa yönelik olarak uygulanan tedaviler hemoglobin düzeyinin de kontrol altına alınmasına yardımcı olacaktır. İlaç kullanımına bağlı gelişen anemilerde ise alternatif ilaçlara yönelmek gerekebilir. Akut kan kaybı, talasemi gibi bazı durumlarda şiddetli HGB düşüklüğü geliştiğinde kan nakline ihtiyaç duyulabilir. Orak hücre anemisi gibi bazı durumlarda ise kök hücre nakli gibi alternatif tedavi yöntemleri gündeme gelebilir. Tedavi edilmeyen anemiler kalp hastalıkları, huzursuz bacak sendromu ve hatta organ yetmezliklerine varan ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle hemoglobin düşüklüğü mutlaka takip ve tedavi gerektirir.
HGB düşüklüğü çok daha yaygın görülen bir sorun olmakla birlikte bazı durumlarda HGB seviyelerinin normalden daha yüksek olduğu da görülebilir. Sağlıklı bireyler arasında;
Bazı durumlarda hemoglobin seviyesinde üst sınıra çok yakın olan yükseklikler tıbbi açıdan bir anlam ifade etmeyebilir. Ancak belirgin yükseklikler veya sürekli devam eden HGB yüksekliği ileri araştırma gerektirir.
Hemoglobin yüksekliği çok şiddetli olduğu durumlarda çeşitli semptomlarla kendini gösterebilir. Bunlar arasında şunlara yer verilebilir:
İnsanlarda hemoglobin değerinin yüksek olması, düşük olmasına göre daha az görüldüğünden mutlaka inceleme gerektirmektedir.
Hemoglobin yüksekliği, nadir görülen bir genetik hastalık olan polisitemiyi işaret edebilir. Bu hastalık kemik iliğinden çok fazla kırmızı kan hücresi üretimine neden olan doğumsal bir sorundur. Polisitemi hastalarında kan normalden çok daha yoğun bir yapıda olduğundan pıhtılaşmaya bağlı olarak kalp krizi ve felç riskleri söz konusudur. Bu nedenle ömür boyu takip ve tedavi gerekir. Bunun haricinde hemoglobin yüksekliğinin olası diğer nedenleri arasında şunlardan söz edilebilir:
Hemoglobin değerinin normalden yüksek olması mutlaka bir tedavi süreci gerektireceğinden, en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız son derece önemlidir.
Hemoglobin yüksekliği bulunan hastalarda polisitemi hastalığının teşhis edilmiş olması yaşam boyu sürekli tekrarlayan kan sayımları ve ek taramaları gerektirir. Kan sulandırıcı ilaçların kullanımı genellikle tedavi sürecinde sürekli olarak yer alır. Bunun haricinde hemoglobin düzeyinin belirgin şekilde arttığı durumlarda tedavi planının değiştirilmesi gerekebilir. Yanıklar, şiddetli ishal ya da kusma gibi durumlarda gelişen sıvı kaybına bağlı ortaya çıkan hemoglobin yükselmeleri genellikle akut ve geçicidir. Bu durumlarda kaybedilen sıvının bir an önce yerine konulması hem hemoglobin yüksekliğini hem de dehidrasyonun yol açabileceği diğer ciddi sağlık sorunlarını önlemenin en etkili yoludur. Böbrek tümörleri, kemik iliği hastalıkları gibi nedenlere bağlı olarak hemoglobin seviyesinin yükselmesi ise bu hastalıklara yönelik uygulanan tedavi protokolleri kapsamında değerlendirilir. Sınırda yükseklik olarak değerlendirilen hafif yüksekliklerde ise geçici ve basit nedenler söz konusu olabildiğinden herhangi bir müdahaleye ihtiyaç duyulmadan belirli bir süre sonraya tekrar kan testi randevusu verilebilir. Özetle altta yatan sorunun tespit edilmesi, tedavinin nasıl şekillendirileceğinin belirlenmesinde temel aşamayı oluşturur.
Eğer siz de kan testinizde hemoglobin değerinin düşük veya yüksek olduğunu gördüyseniz doktorunuza danışarak bu durumun nedenleri hakkında bilgi alabilir, detaylı muayene ve tetkiklerinizi yaptırarak daha sağlıklı bir şekilde yaşamınızı sürdürebilirsiniz.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası