Co2 Baz Mı Asit Mi
Karbondioksit
| Karbondioksit | |
|---|---|
| Diğer adları | Karbonik asit gazı |
| Moleküler formülü | CO2 |
| Moleküler ağırlığı | 44,8 g/mol |
| Katı hali | Kuru buz |
| Görünümü | Renksiz |
| CAS numarası | [] |
| Özellikleri | |
| Yoğunluk ve faz | &#;kg/m³, katı 1,98&#;kg/m³, K de gaz |
| Suda çözünürlüğü | 1,45&#;kg/m³; |
| Buharlaşma gizli ısısı | 25,13 kJ/mol |
| Erime noktası | &#;°C ( K), |
| Kaynama noktası | &#;°C ( K), |
| Asitlik (pKa) | 6,35 ve 10,33 |
| Viskozite | 0,07 cP at &#;°C |
| Yapısı | |
| Moleküler şekli | Doğrusal |
| Kristal yapısı | quartz benzeri |
| Dipole moment | sıfır |
| Hazards | |
| MSDS | External MSDS |
| Main hazards | asphyxiant, irritant |
| NFPA | (liquid) |
| R/S statement | R: As, Fb S: 9, 23, 36a (liquid) |
| RTECS number | FF |
| Supplementary data page | |
| Structure & properties | n, εr, etc. |
| Spectral data | UV, IR, NMR, MS |
| Benzer bileşikler | |
| Benzer oksitler | metanal Demir (iii) oksit |
| Benzer bileşikler | Karbon Metan Karbonmonoksit |
| Belirtilenlerin dışında, bilgiler maddelerin (25&#;°C, kPa'daki) standard halleri için verilmiştir. | |
Karbondioksit, kovalent bağlı bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan moleküle sahip, normal koşullarda gaz halinde bulunan bileşiğin adıdır. Renk ve kokusu yoktur. Kimyasal formülü CO2 şeklinde olup molekül ağırlığı 44, g/mol'dür. Karbon içeren besin maddelerin metabolize edilmesi sonucu meydana gelen bir son üründür. Küresel ısınmada önemli bir pay sahibidir. Yerden yansıyan güneş ışınlarının atmosferden çıkma oranını azaltır.
Solunumdaki yeri açısından hayati önem arz eder. Oksijen akciğerlere üst hava yollarını geçerek gelir ve alveoldehemoglobin ile taşınarak alveole getirilmiş olan karbondioksit ile yer değiştirir. Daha sonra karbondioksit oksijenin takip ettiği yolla dışarıya verilir. Bitkilergündüz CO2 alır, O2 verirler. Gece ise O2 alır, CO2 verirler.
CO2serbest gaz halinde volkanik bölgelerden çıkan gazlarda, suda çözünmüş olarak ise maden suyunda bulunur. Şehir ve dağlık bölgelerde değişmek üzere atmosfer havasında ortalama %0,,04 nispetinde, egzozda ise %13 nispetinde bulunur.
Laboratuvarda CO2, kızdırılmış kok kömürü üzerinden hava geçirilerek elde edilir. CO2 kanda belli seviyelerde bulunur ve vücudumuzun tampon sistemlerinden birini meydana getirir. Kanda artması halinde asidoz, azalması halinde ise alkaloz meydana gelir. Bu durumlar dolaylı olarak hidrojen iyonu konsantrasyonunu etkilemesi ile meydana getirir. Atardamar kanında CO2 basıncı &#;mm Hg'ye varırsa; baş ağrısı, adale seğirmeleri, oryantasyon bozukluğu, (olmayan şeyleri gören) bir şuur bulanıklığı, konfüzyon, hatta koma görülebilir.
Karbonik asit[değiştir Karbondioksit Asidik Çözelti Yapması
Suya Karbondioksit CO2 eklenmesiyle suyun asidik olmasının gösterilmesi
Gösteri için malzemeler
- Universal indikatör çözeltisi
- SU
- 2 şeffaf plastik bardak
- Pipet
Öğretmen ön hazırlık
Her grup için indikatör çözeltisinin hazırlanması
- İndikatör çözeltisi hazırlamak için 25 mL İndikatör çözeltisiyle mL suyu karıştırın
- Hazırladığınız çözeltiden her öğrenci grubu için temiz bir bardağa en az 80 mL koyun.
Not: Bu dersteki deneylerde ve gösterilerde çeşme suyu kullanabilirsiniz ancak eğer indikatörçözeltisi suyunuzu yeşil yapmıyorsa, suyunuz asidik ya da bazik olabilir. Eğer böyle bir olaygerçekleşirse, saf su kullanın. Saf su eczanelerde ve kimyasal madde tedarik eden marketlerde bulunabilir.
Not: Bu etkinlikte, öğrenciler indikatör çözeltisiyle 6 kuyuyu dolduracaklar. Her öğrenci grubuna çözeltilerden 80 mL vermeniz yeterlidir. Gösteri deneyi için ise İndikatör çözeltisinden mL vermeniz yeterlidir. Eğer mL çözelti yeterli değilse, aynı miktarları kullanarak daha fazla çözelti hazırlayın.
Gösteri deneyinin hazırlanması
Gösteride kullanmak için iki plastik bardağa 25–30 mL indikatör çözeltisi alın.
Öğretmen için uygulama
- İki bardağa indikatör çözeltisinde ekleyin. Bardaklardan birine pipet yerleştirin.
Pipet olan bardağı alarak indikatör çözeltinin rengi yeşilden sarıya dönene kadar pipete üfleyin.
Öğrencilere sorun:
- İndikatör çözeltisine üflediğinizde renk değişimi gerçekleşti mi?
- Evet, renk değişimi gerçekleşti
- Renk değişimi çözeltinin asidik mi yoksa bazik mi?
- Renk değişimi çözeltinin daha çok asidik olduğunu göstermektedir.
CO2 molekülleri ve H2 O molekülleri arasında kimyasal reaksiyon oluşmakta ve Suda Karbonik asit (H2CO3) olarak adlandırılan asidik çözelti oluşmaktadır.
Her öğrenciye bir etkinlik kâğıdı verin.
Öğrenciler etkinlik sayfasında etkinlik hakkındaki soruları cevaplayacak ve gözlemlerini kaydedecekler. Etkinlik sayfasının ek kısımlarını talimatınıza bağlı olarak, sınıfça, grupça veya tek tek cevaplayacak “atom ve molekülleriyle birlikte” ve “Daha Fazlası” bölümlerini de tamamlayacaklar.
Soruları ve cevapları bulmak için etkinlik sayfası öğretmen sürümüne bakın.
Karbonatlı su (maden sodası) kaynağı olan karbondioksit gazı CO2 indikatör’ün pHını değiştirecek midir?
Araştırma sorusu
İndikatör çözeltisindeki pH’ın renk değişimini karbonatlı sudaki karbondioksit mi değiştirmektedir?
Her grup için malzemeler
- İndikatör çözeltisi
- Su
- Karbonatlı su (soda)
- 1 geniş şeffaf plastik bardak
- 2 uzun şeffaf plastik bardak
- Dereceli silindir
- pH kartı
Öğretmen ön hazırlık
Karbonatlı sudan her grup için 25 mL geniş, şeffaf, plastik bardaklara doldurun.
Uygulama
- İki küçük plastik bardağa 30 mL indikatör çözeltisinden ölçerek doldurun.
- Geniş plastik bardaklardan birine 25 mL su ve diğer bardağa 25 mL Karbonatlı su doldurun.
Resimdeki gibi geniş bardaklara küçük bardakları yerleştirin.
- İki uzun bardağı ters çevirerek geniş bardakların ağzını kapatın.
Elinizle bardakları tutarak yavaşça çalkalayın. İndikatör çözeltilerinde herhangi bir renk değişimin olup olmadığını gözlemleyin.
- pH renk kartını indikatör çözeltisiyle karşılaştırın, çözelti asidik mi bazik mi yoksa nötral mi olduğunu not alın.
Beklenen Sonuçlar
Su içindeki indikatör çözeltisi yeşil kalırken, karbonatlı su içindeki indikatör sarı renge dönecektir.
Öğrenci gözlemlerinin tartışılması
Öğrencilere sorun:
- Her iki indikatör çözeltisinde renk değişimi gerçekleşti mi?
- Sadece karbonatlı su içerisindeki indikatör renk değiştirdi
- İndikatörün pH renk değişimi hakkında ne söyleyebilirsiniz? Asidik midir yoksa Bazik midir?
- pH renk değişimi sarı renk olmuştur. İndikatör çözeltisi asidiktir.
- Karbonatlı su indikatör çözeltisine karışmamasına rağmen neden indikatör çözeltisinin rengini değiştirmiştir?
- Su içerisinde karbondioksit gazı, serbest kalarak üst kısımdaki bardak içerisine dolmuş ve indikatör çözeltisine hareket etmeye başlamıştır. İndikatör çözeltisindeki su molekülleriyle reaksiyona girmiş ve karbonik asit formunu almıştır. Bu nedenle indikatör çözeltisinin rengi sarı olarak değişmiştir.
Öğrencilere açıklayın:
- Karbondioksit kovalent bağlı bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan CO2, normal koşullarda gaz halinde bulunan bileşiğin adıdır. Karbondioksit gazı havadan 1,5 kat daha ağırdır. Atmosferde yaklaşık %0, oranında bulunmaktadır. Kimyasal olarak asidiktir. Suda çözünebilir
- Meşrubat, maden sodası ve kola gibi gazlı içecek üretimi sırasında içeceğe zarar veren mikropların üremesini sınırlama ve tamamen durdurma özelliğinden dolayı ve ürünlerin tatlarının uzun süre koruması ve raf ömürlerinin uzatması sebebiyle karbonizasyon aşamasında kullanılmaktadır.
Kimyasal reaksiyon ürünü karbondioksidi (CO₂) kullanma
Araştırma sorusu
Karbondioksit gazı karbonat ve sirke reaksiyonu sonucu oluşacak mı?
Her grup için malzemeler
- İndikatör çözeltisi
- pH kartı
- Su
- Karbonat (Geniş Şeffaf bir bardakta)
- Sirke
- 2 küçük şeffaf plastik bardak
- 1 geniş şeffaf plastik bardak
- 2 uzun şeffaf plastik bardak
- Dereceli silindir
Öğretmen ön hazırlık
- Her grup için küçük plastik bardaklara 25 mL sirke doldurun.
- Her grup için geniş şeffaf plastik bir bardağa yarım ( ½) çay kaşığı karbonat boşaltın
Uygulama
- İki küçük plastik bardağa 30 mL indikatör çözeltisinden ölçerek doldurun.
- Geniş plastik bardaklardan birine hiçbir şey koymayın ve diğer bardağa 25 mL karbonat ve sirke doldurun.
- Resimdeki gibi geniş bardaklara küçük bardakları yerleştirin.
İki uzun bardağı ters çevirerek geniş bardakların ağzını kapatın.
- Elinizle bardakları tutarak yavaşça çalkalayın. İndikatör çözeltilerinde herhangi bir renk değişimin olup olmadığını gözlemleyin
pH renk kartını indikatör çözeltisiyle karşılaştırın.
- Çözelti asidik mi bazik mi yoksa nötral mi olduğunu not alın.
Beklenen Sonuçlar
Boş olan bardaktaki indikatör çözeltisi yeşil kalırken, karbonat ve sirke içindeki indikatör sarı renge dönecektir.
Öğrenci gözlemlerinin tartışılması
Öğrencilere sorun
- Her iki indikatör çözeltisinde renk değişimi gerçekleşti mi?
- Sadece karbonat ve sirke içerisindeki indikatör renk değiştirdi
- Diğer bardakta neden renk değişimi gerçekleşmemiştir?
- Renk değişimi indikatörün bir kimyasal ile etkileşime girmesi sonucu gerçekleşmektedir. Buda ürünlerde oluşan karbondioksittir. Bu bardakta karbondioksit oluşmamış ve indikatör çözeltisiyle etkileşime girmemiştir. Bu nedenle renk değişimi gerçekleşmemiştir.
- Renk değişimi bize pH hakkında nasıl bir bilgi verir?
- Renk değişimi pH hakkında çözeltinin asidik mi yoksa bazik mi olduğu konusunda bize bilgi verir. Renk değiştiren indikatör çözeltisi asidik özelliktedir.
- Asidik indikatör çözeltisini nötral yapmak için ne eklenmelidir?
- İndikatör çözeltisi asidik ise bu çözeltiyi nötral yapmak için bazik bir çözelti eklenmelidir. Öğrencilere karbonatın bazik özellikte bir madde olduğunu söyleyin.
Karbon dioksit’in suyu asidik yapmasının açıklanması
Öğrencilere sorun:
- Karbondioksitin sulu çözeltileri asidik mi yoksa bazik mi olur?
- Karbondioksit’in CO2 sulu çözeltileri asidik olur.
Animasyon yansıtma (Asit çözeltisinin nötralizasyonu)
Öğrencilere açıklayın: karbondioksit su ile yaptığı reaksiyonda karbonik asit oluşturur. Karbonik asit zayıf bir asittir. Gazoz ve soda yapımında kullanılır. Karbonik asit kırıldığında karbondioksit ve su oluşur.
Öğrencilere açıklayın: Karbondioksit CO2 gazı bulutlardaki su buharıyla tepkimeye girer ve sulu karbonik asit oluşturur. Bu oluşan asit; kar, yağmur, çiğ ve sis gibi doğal olaylar sonucunda yeryüzüne ulaşır ve asitli yağmurları oluşturur. Normal koşullar altında oluşan yağmurların pH değeri 5,6’dır. Bunun altında bir değere sahip olan yağış “asit yağmuru” dur. Endüstriyel faaliyetlerin ve enerji tüketiminin fazla olduğu yerlerde fosil yakıtların yakılmasıyla oluşan azot ve kükürt gazları su buharıyla tepkimeye girerek korozif (aşındırıcı) sülfürik asit ve nitrik asiti ortaya çıkarır. Bu asitler yağmur olarak yeryüzüne ulaştığında ciddi zararlar oluşturur.
Çin, Doğu Avrupa ve Rusya gibi bölgelerde fosil yakıtlarının aşırı şekilde kullanılması atmosfer hareketleri sonucunda birçok ülkeyi etkilemektedir. Örneğin; Çin sanayisinde yayılan azot ve kükürt gazları atmosfer hareketleri sonucunda Japonya’ya asit yağmuru olarak düşmektedir ve Japonya tarımı bu yağışlardan zarar görmektedir. Bundan dolayı Japonya her yıl ücretsiz olarak Çin’e fabrikaları için baca filtresi vermektedir.
İndikatör çözeltisine Alka-Seltzer® tableti atılması
Alka-Seltzer tozu hem asidik hem bazik özellikler içerir. Asitlik toz içerisindeki sitrik asit ve aspirin dediğimiz asetilsalisilik asitten gelir. Bazlık ise karbonat, kimyasal olarak adlandırdığımız sodyum bikarbonattan gelir.
Öğrencilere Alka-Seltzer tabletini indikatör çözeltisine attığımızda indikatör çözeltisindeki renk değişiminin nasıl olduğunu, çözeltinin asidik mi yoksa bazik mi olduğunu araştıracaklarını söyleyin.
Araştırma sorusu
Alka-Seltzer tabletini indikatör çözeltisine attığımızda pH ve renk değişimi nasıl olacaktır?
Her grup için malzemeler
- İndikatör çözeltisi
- pH kartı
- Su
- Alka-Seltzer Tablet
- Dereceli silindir
- Kilitlenebilir plastik torba
Öğretmen ön hazırlık
- Her grup için küçük plastik bardaklara 25 mL sirke doldurun.
- Her grup için geniş şeffaf plastik bir bardağa yarım ( ½) çay kaşığı karbonat boşaltın
Uygulama
- 20 mL indikatör çözeltilerini kilitlenebilir torbaya dökün
Not: Alka -Seltzer tabletler ilaç olduğu için öğrenciler çıplak elle bu tabletlere dokunmamalıdır. Her grubun indikatör torbasına öğretmen veya bir gözetmen tarafından koyulmalıdır.
Uygulama
- Her grubun indikatör çözeltisi içine bir Alka-Seltzer tableti atın
- Torbayı dikkatlice kilitleyin
Beklenen Sonuçlar
Alka-Seltzer tabletleri torbalara yerleştirdikten sonra, indikatör çözeltisi renk değiştirmeye başlar ve kırmızı renge dönüşür. Çözelti içerisinde baloncuklar oluşacaktır ve torba şişebilir. Ayrıca çözelti soğuk olacaktır. Zaman ilerledikçe çözeltinin rengi turuncu, sarı ve sonunda yeşil olacaktır.
Gözlemlerin tartışılması
Öğrencilere sorun:
İndikatör çözeltisinde oluşan değişiklikler hakkında ne söyleyebilirsiniz?
- Başlangıçta; oluşan kırmızı renk değişikliği çözeltinin asidik olduğunu göstermektedir.
- Ortada; oluşan turuncu ve sarı renk değişikliği çözeltinin daha az asidik olduğunu göstermektedir.
- Sonda; oluşan yeşil renk değişikliği çözeltinin nötral olduğunu göstermektedir.
Co2 nedir, asit mi baz mı? Co2 organik mi?
Atmosferde sera gazı etkileri göstermesinden hareketle, çevre sağlığı açısından da oldukça önemli bir gaz olan karbondioksit, sanayinin birçok dalında da sıklıkla kullanılmaktadır. Peki, Co2 polar mı apolar mı? Co2 neyin simgesidir? İşte, tüm detaylar…
Co2 Nedir?
Bir karbon ve iki oksijen atomundan meydana gelen Co2 bileşiğinin adı karbondioksittir. Herhangi bir rengi olmayan, kokusuz ve parlama özelliği göstermeyen bir gaz olan karbondioksit, zehirli gazlar arasında yer almamasına rağmen, yüksek konsantrasyonlar altında boğucu bir gaz olarak davranmaktadır.
Evrenin en yaygın molekülleri arasında yer alan karbondioksit, oda sıcaklığı ve normal bir basınç altında havadan yaklaşık olarak bir buçuk kat daha ağır olan bir gazdır. Kaynama noktası santigrat derece olan karbondioksit, kaynama noktasına ulaştığında katı halden direkt olarak gaz haline geçmektedir. Ayrıca karbondioksitin katı haline kuru buz da denilmektedir.
Karbondioksit, fotosentez olarak adlandırılan kimyasal işlemin de önemli bir parçasıdır. İnsanlar ve hayvanların solunum esnasında verdikleri karbondioksit; bitkiler, algler ve siyanobakteriler tarafından emilirler ve bunun yerine atmosfere oksijen salınır.
Düşük konsantrasyonda kokusuz, yüksek konsantrasyonlarda ise keskin bir kokuya sahip olan karbondioksit, havadaki oksijeni çok çabuk tüketebilen bir gaz olması nedeniyle insan sağlığı için tehlikeli olabilmektedir. Bir ortamdaki karbondioksit miktarının artışı baş ağrısı, baş dönmesi, uyuşukluk hissi, çarpıntı ve ileri safhalarda ise bilinç kaybına neden olabilmektedir. Havadan daha ağır olması sebebiyle zeminde biriken bu gazın çok yüksek konsantrasyonlarda solunmasının ise ölümle sonuçlanması muhtemeldir.
Karbondioksit gazı; sanayiden tıp alanına kadar birçok farklı sektör ve dalda sıklıkla kullanılmaktadır. Özellikle gıda sanayinde üretilen gazlı içeceklerdeki gaz, karbondioksitten kaynaklanmaktadır. Bunun yanında birçok gıdanın asit miktarının düzenlenmesinde, hem saklanmasında hem de bir yerden başka bir yere nakledilmesinde bu gaz kullanılmaktadır. Tüm bunlara ek olarak, yangın söndürme tüplerinin üretilmesinde, yüzme havuzlarının ph derecelerinin dengelenmesinde, metal yüzeylerin temizlenmesinde ve tıp alanında karbondioksit gazı etkin olarak kullanılmaktadır.
Co2 Asit Mi Baz Mı?
Kimya alanında, suda gerçekleşen çözünme esnasında, çözeltiye hidrojen iyonu yükleyen maddelere asit; hidroksil iyonu yükleyen maddelere ise baz adı verilmektedir. Peki, Co2 asit mi baz mı? Karbondioksit gazının su ile reaksiyona girmesi sonucu ortaya çıkan karbonik asit; adından da anlaşılacağı üzere asidik özellikler taşır ve bu durum da karbondioksitin asit olduğunu göstermektedir.
Co2 Polar Mı Apolar Mı?
Karbondioksitin kimyasal formülü olan Co2, apolardır. Merkezde bulunan karbon atomuna, her iki taraftan oksijen atomlarının çekiliyor olması, karbondioksit gazının apolar olduğunu bize göstermektedir.
Co2 Organik Mi?
Karbondioksit, içinde karbon atomu olmasına rağmen organik bir molekül değildir. Karbondioksitte, karbondan sonra gelen yapı hidrojen değil de oksijen olduğu için; bu gaz inorganik maddelere arasında yer almaktadır.
Co2 Molekül Ağırlığı
Bir molekülü meydana getiren atomların toplam ağırlıklarına molekül ağırlığı adı verilmektedir. Bir karbon ve iki oksijen atomundan meydana gelen karbondioksitin molekül ağırlığı ise g/mol olarak ölçülmüştür.
Co2 Özümlemesi
Bir işi sadece kendisi yapan ve başka bir canlıya ihtiyaç duymayan ototrof canlılar; belirli bir enerjiden yararlanarak, havadan aldıkları karbondioksiti özümlerler ve bunun neticesinde de gerekli olan maddeleri üretirler. Bu olaya da karbondioksit özümlemesi adı verilmektedir. Bu işlemde gerekli olan enerjinin güneşten sağlanması ise fotosentez olarak karşımıza çıkmaktadır.
Karbondioksit (CO₂) Asit Mi Baz Mı ?
Karbondioksit (CO₂) ve Karbonmonoksit (CO)
Karbon veya karbon ihtiva eden bileşikler (organik bileşikler, petrol, doğal gaz, elmas, grafit, odun, kömür, mangal kömürü) bol havalı (oksijenli) bir ortamda yakıldığında karbondioksit (CO₂) gazı oluşur. Ortamdaki hava (oksijen) az ise, bu durumda ortamdaki karbonun tümünü karbondioksit (CO₂) gazına dönüştürecek yeterli hava (oksijen) yok demektir. Böyle durumlarda zehirli bir gaz olan karbonmonoksit (CO) oluşur. İnsanlar ve hayvanlar nefes alıp-verirken dışarıdan oksijen alırlarken, dışarıya da bir miktar su buharı ile birlikte karbondioksit verirler.
2C + O₂ → 2CO (Az Oksijenli Ortam - Odunun Odun Kömürüne Dönüşmesi)
C + O₂ → CO₂ (Bol Oksijenli Ortam - Kağıdın Yanması)
Karbondioksitin Kimyasal Bileşimi
Karbondioksit, kimyasal formülü CO₂ olan ve O = C = O şeklinde doğrusal bir molekül yapısına sahip, renksiz ve kokusuz, yoğunluğu havanın yaklaşık yarısına eşit, kovalent yapılı bir bileşiktir. Formülden de anlaşılacağı üzere 1 tane karbondioksit (CO₂) molekülü 1 tane karbon (C) ve 2 tane oksijen (O) atomundan oluşur.
Karbondioksitin Keşfi
Karbondioksiti ilk yılında Felemenkli bir kimyager olan Jan Baptist van Helmont bulmuştur. Her bir karbondioksit molekülünün, bir karbon ile iki oksijen atomundan oluştuğunu ise yılında ünlü Fransız kimyager Antoine Lavoisier tespit etmiştir.
Yüzyılda, Fransız kimyacı Gabriel François Venel ile İngiliz fizikçi Joseph Priestley yaptıkları deneyler sırasında suya basınçlı karbondioksit gazı verdiklerinde, boğazı hafifce yakan ve ekşimsi hoş bir asit tadı olan gazlı bir içecek elde ettiler. Soda olarak da bildiğimiz maden suyu ile Coca-Cola ve benzeri içeceklerin kapağını açtığımızda köpüren ve onlara hafif yakıcı ve ekşimsi hoş bir tat veren karbondioksit gazıdır. Siz de evinizdeki bir soda şişesinin içerisine bir miktar sirke damlatarak karbondioksit gazı meydana getirebilirsiniz. Şişedeki köpüren gaz karbondioksittir.
Karbondioksitin Asitliği
yılında birbirlerinden bağımsız olarak Danimarkalı bilim adamı Johannes Nicolaus Brønsted ve İngiliz bilim adamı Thomas Martin Lowry, asidleri proton (H⁺ iyonu) veren ve bazları ise proton (H⁺ iyonu) alan bileşikler olarak tanımladılar. Bu tanıma bugün, "Brönsted-Lowry Asit-Baz Tanımı" denmektedir.
Karbonik asit, karbondioksit gazının su ile reaksiyonu sonucu meydana gelen zayıf bir asittir. Reaksiyonun denklemi aşağıdaki şekildeki gibidir.
CO₂ + H₂O ⇄ H₂CO₃
Daha sonra bu karbonik asit (H₂CO₃), suya bir tane proton (H⁺) vererek H₃O⁺ (Hidronyum) ve HCO₃ˉ (Bikarbonat) iyonlarına ayrışır. Yukarıdaki tanım gereği ortama bir tane proton (H⁺) iyonu verdiği için bir asit olur. Ancak Karbonik asit, karbondioksidin sulu çözeltisi olan zayıf bir asittir. Reaksiyonun denklemi aşağıdaki şekildeki gibidir.
H₂CO₃ + H₂O ⇄ H₃O⁺ + HCO₃ˉ
nest...
Karbondioksit Asidik Çözelti Yapması
Suya Karbondioksit CO2 eklenmesiyle suyun asidik olmasının gösterilmesi
Gösteri için malzemeler
- Universal indikatör çözeltisi
- SU
- 2 şeffaf plastik bardak
- Pipet
Öğretmen ön hazırlık
Her grup için indikatör çözeltisinin hazırlanması
- İndikatör çözeltisi hazırlamak için 25 mL İndikatör çözeltisiyle mL suyu karıştırın
- Hazırladığınız çözeltiden her öğrenci grubu için temiz bir bardağa en az 80 mL koyun.
Not: Bu dersteki deneylerde ve gösterilerde çeşme suyu kullanabilirsiniz ancak eğer indikatörçözeltisi suyunuzu yeşil yapmıyorsa, suyunuz asidik ya da bazik olabilir. Eğer böyle bir olaygerçekleşirse, saf su kullanın. Saf su eczanelerde ve kimyasal madde tedarik eden marketlerde bulunabilir.
Not: Bu etkinlikte, öğrenciler indikatör çözeltisiyle 6 kuyuyu dolduracaklar. Her öğrenci grubuna çözeltilerden 80 mL vermeniz yeterlidir. Gösteri deneyi için ise İndikatör çözeltisinden mL vermeniz yeterlidir. Eğer mL çözelti yeterli değilse, aynı miktarları kullanarak daha fazla çözelti hazırlayın.
Gösteri deneyinin hazırlanması
Gösteride kullanmak için iki plastik bardağa 25–30 mL indikatör çözeltisi alın.
Öğretmen için uygulama
- İki bardağa indikatör çözeltisinde ekleyin. Bardaklardan birine pipet yerleştirin.
Pipet olan bardağı alarak indikatör çözeltinin rengi yeşilden sarıya dönene kadar pipete üfleyin.
Öğrencilere sorun:
- İndikatör çözeltisine üflediğinizde renk değişimi gerçekleşti mi?
- Evet, renk değişimi gerçekleşti
- Renk değişimi çözeltinin asidik mi yoksa bazik mi?
- Renk değişimi çözeltinin daha çok asidik olduğunu göstermektedir.
CO2 molekülleri ve H2 O molekülleri arasında kimyasal reaksiyon oluşmakta ve Suda Karbonik asit (H2CO3) olarak adlandırılan asidik çözelti oluşmaktadır.
Her öğrenciye bir etkinlik kâğıdı verin.
Öğrenciler etkinlik sayfasında etkinlik hakkındaki soruları cevaplayacak ve gözlemlerini kaydedecekler. Etkinlik sayfasının ek kısımlarını talimatınıza bağlı olarak, sınıfça, grupça veya tek tek cevaplayacak “atom ve molekülleriyle birlikte” ve “Daha Fazlası” bölümlerini de tamamlayacaklar.
Soruları ve cevapları bulmak için etkinlik sayfası öğretmen sürümüne bakın.
Karbonatlı su (maden sodası) kaynağı olan karbondioksit gazı CO2 indikatör’ün pHını değiştirecek midir?
Araştırma sorusu
İndikatör çözeltisindeki pH’ın renk değişimini karbonatlı sudaki karbondioksit mi değiştirmektedir?
Her grup için malzemeler
- İndikatör çözeltisi
- Su
- Karbonatlı su (soda)
- 1 geniş şeffaf plastik bardak
- 2 uzun şeffaf plastik bardak
- Dereceli silindir
- pH kartı
Öğretmen ön hazırlık
Karbonatlı sudan her grup için 25 mL geniş, şeffaf, plastik bardaklara doldurun.
Uygulama
- İki küçük plastik bardağa 30 mL indikatör çözeltisinden ölçerek doldurun.
- Geniş plastik bardaklardan birine 25 mL su ve diğer bardağa 25 mL Karbonatlı su doldurun.
Resimdeki gibi geniş bardaklara küçük bardakları yerleştirin.
- İki uzun bardağı ters çevirerek geniş bardakların ağzını kapatın.
Elinizle bardakları tutarak yavaşça çalkalayın. İndikatör çözeltilerinde herhangi bir renk değişimin olup olmadığını gözlemleyin.
- pH renk kartını indikatör çözeltisiyle karşılaştırın, çözelti asidik mi bazik mi yoksa nötral mi olduğunu not alın.
Beklenen Sonuçlar
Su içindeki indikatör çözeltisi yeşil kalırken, karbonatlı su içindeki indikatör sarı renge dönecektir.
Öğrenci gözlemlerinin tartışılması
Öğrencilere sorun:
- Her iki indikatör çözeltisinde renk değişimi gerçekleşti mi?
- Sadece karbonatlı su içerisindeki indikatör renk değiştirdi
- İndikatörün pH renk değişimi hakkında ne söyleyebilirsiniz? Asidik midir yoksa Bazik midir?
- pH renk değişimi sarı renk olmuştur. İndikatör çözeltisi asidiktir.
- Karbonatlı su indikatör çözeltisine karışmamasına rağmen neden indikatör çözeltisinin rengini değiştirmiştir?
- Su içerisinde karbondioksit gazı, serbest kalarak üst kısımdaki bardak içerisine dolmuş ve indikatör çözeltisine hareket etmeye başlamıştır. İndikatör çözeltisindeki su molekülleriyle reaksiyona girmiş ve karbonik asit formunu almıştır. Bu nedenle indikatör çözeltisinin rengi sarı olarak değişmiştir.
Öğrencilere açıklayın:
- Karbondioksit kovalent bağlı bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan CO2, normal koşullarda gaz halinde bulunan bileşiğin adıdır. Karbondioksit gazı havadan 1,5 kat daha ağırdır. Atmosferde yaklaşık %0, oranında bulunmaktadır. Kimyasal olarak asidiktir. Suda çözünebilir
- Meşrubat, maden sodası ve kola gibi gazlı içecek üretimi sırasında içeceğe zarar veren mikropların üremesini sınırlama ve tamamen durdurma özelliğinden dolayı ve ürünlerin tatlarının uzun süre koruması ve raf ömürlerinin uzatması sebebiyle karbonizasyon aşamasında kullanılmaktadır.
Kimyasal reaksiyon ürünü karbondioksidi (CO₂) kullanma
Araştırma sorusu
Karbondioksit gazı karbonat ve sirke reaksiyonu sonucu oluşacak mı?
Her grup için malzemeler
- İndikatör çözeltisi
- pH kartı
- Su
- Karbonat (Geniş Şeffaf bir bardakta)
- Sirke
- 2 küçük şeffaf plastik bardak
- 1 geniş şeffaf plastik bardak
- 2 uzun şeffaf plastik bardak
- Dereceli silindir
Öğretmen ön hazırlık
- Her grup için küçük plastik bardaklara 25 mL sirke doldurun.
- Her grup için geniş şeffaf plastik bir bardağa yarım ( ½) çay kaşığı karbonat boşaltın
Uygulama
- İki küçük plastik bardağa 30 mL indikatör çözeltisinden ölçerek doldurun.
- Geniş plastik bardaklardan birine hiçbir şey koymayın ve diğer bardağa 25 mL karbonat ve sirke doldurun.
- Resimdeki gibi geniş bardaklara küçük bardakları yerleştirin.
İki uzun bardağı ters çevirerek geniş bardakların ağzını kapatın.
- Elinizle bardakları tutarak yavaşça çalkalayın. İndikatör çözeltilerinde herhangi bir renk değişimin olup olmadığını gözlemleyin
pH renk kartını indikatör çözeltisiyle karşılaştırın.
- Çözelti asidik mi bazik mi yoksa nötral mi olduğunu not alın.
Beklenen Sonuçlar
Boş olan bardaktaki indikatör çözeltisi yeşil kalırken, karbonat ve sirke içindeki indikatör sarı renge dönecektir.
Öğrenci gözlemlerinin tartışılması
Öğrencilere sorun
- Her iki indikatör çözeltisinde renk değişimi gerçekleşti mi?
- Sadece karbonat ve sirke içerisindeki indikatör renk değiştirdi
- Diğer bardakta neden renk değişimi gerçekleşmemiştir?
- Renk değişimi indikatörün bir kimyasal ile etkileşime girmesi sonucu gerçekleşmektedir. Buda ürünlerde oluşan karbondioksittir. Bu bardakta karbondioksit oluşmamış ve indikatör çözeltisiyle etkileşime girmemiştir. Bu nedenle renk değişimi gerçekleşmemiştir.
- Renk değişimi bize pH hakkında nasıl bir bilgi verir?
- Renk değişimi pH hakkında çözeltinin asidik mi yoksa bazik mi olduğu konusunda bize bilgi verir. Renk değiştiren indikatör çözeltisi asidik özelliktedir.
- Asidik indikatör çözeltisini nötral yapmak için ne eklenmelidir?
- İndikatör çözeltisi asidik ise bu çözeltiyi nötral yapmak için bazik bir çözelti eklenmelidir. Öğrencilere karbonatın bazik özellikte bir madde olduğunu söyleyin.
Karbon dioksit’in suyu asidik yapmasının açıklanması
Öğrencilere sorun:
- Karbondioksitin sulu çözeltileri asidik mi yoksa bazik mi olur?
- Karbondioksit’in CO2 sulu çözeltileri asidik olur.
Animasyon yansıtma (Asit çözeltisinin nötralizasyonu)
Öğrencilere açıklayın: karbondioksit su ile yaptığı reaksiyonda karbonik asit oluşturur. Karbonik asit zayıf bir asittir. Gazoz ve soda yapımında kullanılır. Karbonik asit kırıldığında karbondioksit ve su oluşur.
Öğrencilere açıklayın: Karbondioksit CO2 gazı bulutlardaki su buharıyla tepkimeye girer ve sulu karbonik asit oluşturur. Bu oluşan asit; kar, yağmur, çiğ ve sis gibi doğal olaylar sonucunda yeryüzüne ulaşır ve asitli yağmurları oluşturur. Normal koşullar altında oluşan yağmurların pH değeri 5,6’dır. Bunun altında bir değere sahip olan yağış “asit yağmuru” dur. Endüstriyel faaliyetlerin ve enerji tüketiminin fazla olduğu yerlerde fosil yakıtların yakılmasıyla oluşan azot ve kükürt gazları su buharıyla tepkimeye girerek korozif (aşındırıcı) sülfürik asit ve nitrik asiti ortaya çıkarır. Bu asitler yağmur olarak yeryüzüne ulaştığında ciddi zararlar oluşturur.
Çin, Doğu Avrupa ve Rusya gibi bölgelerde fosil yakıtlarının aşırı şekilde kullanılması atmosfer hareketleri sonucunda birçok ülkeyi etkilemektedir. Örneğin; Çin sanayisinde yayılan azot ve kükürt gazları atmosfer hareketleri sonucunda Japonya’ya asit yağmuru olarak düşmektedir ve Japonya tarımı bu yağışlardan zarar görmektedir. Bundan dolayı Japonya her yıl ücretsiz olarak Çin’e fabrikaları için baca filtresi vermektedir.
İndikatör çözeltisine Alka-Seltzer® tableti atılması
Alka-Seltzer tozu hem asidik hem bazik özellikler içerir. Asitlik toz içerisindeki sitrik asit ve aspirin dediğimiz asetilsalisilik asitten gelir. Bazlık ise karbonat, kimyasal olarak adlandırdığımız sodyum bikarbonattan gelir.
Öğrencilere Alka-Seltzer tabletini indikatör çözeltisine attığımızda indikatör çözeltisindeki renk değişiminin nasıl olduğunu, çözeltinin asidik mi yoksa bazik mi olduğunu araştıracaklarını söyleyin.
Araştırma sorusu
Alka-Seltzer tabletini indikatör çözeltisine attığımızda pH ve renk değişimi nasıl olacaktır?
Her grup için malzemeler
- İndikatör çözeltisi
- pH kartı
- Su
- Alka-Seltzer Tablet
- Dereceli silindir
- Kilitlenebilir plastik torba
Öğretmen ön hazırlık
- Her grup için küçük plastik bardaklara 25 mL sirke doldurun.
- Her grup için geniş şeffaf plastik bir bardağa yarım ( ½) çay kaşığı karbonat boşaltın
Uygulama
- 20 mL indikatör çözeltilerini kilitlenebilir torbaya dökün
Not: Alka -Seltzer tabletler ilaç olduğu için öğrenciler çıplak elle bu tabletlere dokunmamalıdır. Her grubun indikatör torbasına öğretmen veya bir gözetmen tarafından koyulmalıdır.
Uygulama
- Her grubun indikatör çözeltisi içine bir Alka-Seltzer tableti atın
- Torbayı dikkatlice kilitleyin
Beklenen Sonuçlar
Alka-Seltzer tabletleri torbalara yerleştirdikten sonra, indikatör çözeltisi renk değiştirmeye başlar ve kırmızı renge dönüşür. Çözelti içerisinde baloncuklar oluşacaktır ve torba şişebilir. Ayrıca çözelti soğuk olacaktır. Zaman ilerledikçe çözeltinin rengi turuncu, sarı ve sonunda yeşil olacaktır.
Gözlemlerin tartışılması
Öğrencilere sorun:
İndikatör çözeltisinde oluşan değişiklikler hakkında ne söyleyebilirsiniz?
- Başlangıçta; oluşan kırmızı renk değişikliği çözeltinin asidik olduğunu göstermektedir.
- Ortada; oluşan turuncu ve sarı renk değişikliği çözeltinin daha az asidik olduğunu göstermektedir.
- Sonda; oluşan yeşil renk değişikliği çözeltinin nötral olduğunu göstermektedir.
Co2 nedir, asit mi baz mı? Co2 organik mi?
Atmosferde sera gazı etkileri göstermesinden hareketle, çevre sağlığı açısından da oldukça önemli bir gaz olan karbondioksit, sanayinin birçok dalında da sıklıkla kullanılmaktadır. Peki, Co2 polar mı apolar mı? Co2 neyin simgesidir? İşte, tüm detaylar…
Co2 Nedir?
Bir karbon ve iki oksijen atomundan meydana gelen Co2 bileşiğinin adı karbondioksittir. Herhangi bir rengi olmayan, kokusuz ve parlama özelliği göstermeyen bir gaz olan karbondioksit, zehirli gazlar arasında yer almamasına rağmen, yüksek konsantrasyonlar altında boğucu bir gaz olarak davranmaktadır.
Evrenin en yaygın molekülleri arasında yer alan karbondioksit, oda sıcaklığı ve normal bir basınç altında havadan yaklaşık olarak bir buçuk kat daha ağır olan bir gazdır. Kaynama noktası santigrat derece olan karbondioksit, kaynama noktasına ulaştığında katı halden direkt olarak gaz haline geçmektedir. Ayrıca karbondioksitin katı haline kuru buz da denilmektedir.
Karbondioksit, fotosentez olarak adlandırılan kimyasal işlemin de önemli bir parçasıdır. İnsanlar ve hayvanların solunum esnasında verdikleri karbondioksit; bitkiler, algler ve siyanobakteriler tarafından emilirler ve bunun yerine atmosfere oksijen salınır.
Düşük konsantrasyonda kokusuz, yüksek konsantrasyonlarda ise keskin bir kokuya sahip olan karbondioksit, havadaki oksijeni çok çabuk tüketebilen bir gaz olması nedeniyle insan sağlığı için tehlikeli olabilmektedir. Bir ortamdaki karbondioksit miktarının artışı baş ağrısı, baş dönmesi, uyuşukluk hissi, çarpıntı ve ileri safhalarda ise bilinç kaybına neden olabilmektedir. Havadan daha ağır olması sebebiyle zeminde biriken bu gazın çok yüksek konsantrasyonlarda solunmasının ise ölümle sonuçlanması muhtemeldir.
Karbondioksit gazı; sanayiden tıp alanına kadar birçok farklı sektör ve dalda sıklıkla kullanılmaktadır. Özellikle gıda sanayinde üretilen gazlı içeceklerdeki gaz, karbondioksitten kaynaklanmaktadır. Bunun yanında birçok gıdanın asit miktarının düzenlenmesinde, hem saklanmasında hem de bir yerden başka bir yere nakledilmesinde bu gaz kullanılmaktadır. Tüm bunlara ek olarak, yangın söndürme tüplerinin üretilmesinde, yüzme havuzlarının ph derecelerinin dengelenmesinde, metal yüzeylerin temizlenmesinde ve tıp alanında karbondioksit gazı etkin olarak kullanılmaktadır.
Co2 Asit Mi Baz Mı?
Kimya alanında, suda gerçekleşen çözünme esnasında, çözeltiye hidrojen iyonu yükleyen maddelere asit; hidroksil iyonu yükleyen maddelere ise baz adı verilmektedir. Peki, Co2 asit mi baz mı? Karbondioksit gazının su ile reaksiyona girmesi sonucu ortaya çıkan karbonik asit; adından da anlaşılacağı üzere asidik özellikler taşır ve bu durum da karbondioksitin asit olduğunu göstermektedir.
Co2 Polar Mı Apolar Mı?
Karbondioksitin kimyasal formülü olan Co2, apolardır. Merkezde bulunan karbon atomuna, her iki taraftan oksijen atomlarının çekiliyor olması, karbondioksit gazının apolar olduğunu bize göstermektedir.
Co2 Organik Mi?
Karbondioksit, içinde karbon atomu olmasına rağmen organik bir molekül değildir. Karbondioksitte, karbondan sonra gelen yapı hidrojen değil de oksijen olduğu için; bu gaz inorganik maddelere arasında yer almaktadır.
Co2 Molekül Ağırlığı
Bir molekülü meydana getiren atomların toplam ağırlıklarına molekül ağırlığı adı verilmektedir. Bir karbon ve iki oksijen atomundan meydana gelen karbondioksitin molekül ağırlığı ise g/mol olarak ölçülmüştür.
Co2 Özümlemesi
Bir işi sadece kendisi yapan ve başka bir canlıya ihtiyaç duymayan ototrof canlılar; belirli bir enerjiden yararlanarak, havadan aldıkları karbondioksiti özümlerler ve bunun neticesinde de gerekli olan maddeleri üretirler. Bu olaya da karbondioksit özümlemesi adı verilmektedir. Bu işlemde gerekli olan enerjinin güneşten sağlanması ise fotosentez olarak karşımıza çıkmaktadır.
Karbondioksit (CO₂) Asit Mi Baz Mı ?
Karbondioksit (CO₂) ve Karbonmonoksit (CO)
Karbon veya karbon ihtiva eden bileşikler (organik bileşikler, petrol, doğal gaz, elmas, grafit, odun, kömür, mangal kömürü) bol havalı (oksijenli) bir ortamda yakıldığında karbondioksit (CO₂) gazı oluşur. Ortamdaki hava (oksijen) az ise, bu durumda ortamdaki karbonun tümünü karbondioksit (CO₂) gazına dönüştürecek yeterli hava (oksijen) yok demektir. Böyle durumlarda zehirli bir gaz olan karbonmonoksit (CO) oluşur. İnsanlar ve hayvanlar nefes alıp-verirken dışarıdan oksijen alırlarken, dışarıya da bir miktar su buharı ile birlikte karbondioksit verirler.
2C + O₂ → 2CO (Az Oksijenli Ortam - Odunun Odun Kömürüne Dönüşmesi)
C + O₂ → CO₂ (Bol Oksijenli Ortam - Kağıdın Yanması)
Karbondioksitin Kimyasal Bileşimi
Karbondioksit, kimyasal formülü CO₂ olan ve O = C = O şeklinde doğrusal bir molekül yapısına sahip, renksiz ve kokusuz, yoğunluğu havanın yaklaşık yarısına eşit, kovalent yapılı bir bileşiktir. Formülden de anlaşılacağı üzere 1 tane karbondioksit (CO₂) molekülü 1 tane karbon (C) ve 2 tane oksijen (O) atomundan oluşur.
Karbondioksitin Keşfi
Karbondioksiti ilk yılında Felemenkli bir kimyager olan Jan Baptist van Helmont bulmuştur. Her bir karbondioksit molekülünün, bir karbon ile iki oksijen atomundan oluştuğunu ise yılında ünlü Fransız kimyager Antoine Lavoisier tespit etmiştir.
Yüzyılda, Fransız kimyacı Gabriel François Venel ile İngiliz fizikçi Joseph Priestley yaptıkları deneyler sırasında suya basınçlı karbondioksit gazı verdiklerinde, boğazı hafifce yakan ve ekşimsi hoş bir asit tadı olan gazlı bir içecek elde ettiler. Soda olarak da bildiğimiz maden suyu ile Coca-Cola ve benzeri içeceklerin kapağını açtığımızda köpüren ve onlara hafif yakıcı ve ekşimsi hoş bir tat veren karbondioksit gazıdır. Siz de evinizdeki bir soda şişesinin içerisine bir miktar sirke damlatarak karbondioksit gazı meydana getirebilirsiniz. Şişedeki köpüren gaz karbondioksittir.
Karbondioksitin Asitliği
yılında birbirlerinden bağımsız olarak Danimarkalı bilim adamı Johannes Nicolaus Brønsted ve İngiliz bilim adamı Thomas Martin Lowry, asidleri proton (H⁺ iyonu) veren ve bazları ise proton (H⁺ iyonu) alan bileşikler olarak tanımladılar. Bu tanıma bugün, "Brönsted-Lowry Asit-Baz Tanımı" denmektedir.
Karbonik asit, karbondioksit gazının su ile reaksiyonu sonucu meydana gelen zayıf bir asittir. Reaksiyonun denklemi aşağıdaki şekildeki gibidir.
CO₂ + H₂O ⇄ H₂CO₃
Daha sonra bu karbonik asit (H₂CO₃), suya bir tane proton (H⁺) vererek H₃O⁺ (Hidronyum) ve HCO₃ˉ (Bikarbonat) iyonlarına ayrışır. Yukarıdaki tanım gereği ortama bir tane proton (H⁺) iyonu verdiği için bir asit olur. Ancak Karbonik asit, karbondioksidin sulu çözeltisi olan zayıf bir asittir. Reaksiyonun denklemi aşağıdaki şekildeki gibidir.
H₂CO₃ + H₂O ⇄ H₃O⁺ + HCO₃ˉ
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası