Gözde Siyah Uçuşma

Gri, Siyah Nokta ve Şekiller Görme

Çoğu kişi, özellikle açık mavi gökyüzüne veya tavana baktığında hareket eden gri, siyah noktalar, çizgiler, daire gibi değişik şekiller gördüğünü ifade eder. Bu belirtiler normalde çoğu kişide görülmesine rağmen ani veya kısa sürede körlüklere neden olabilen retina yırtılması, ayrılması, göz içi kanamalar ve üveit gibi iltihaplarda da olabildiğinden damla ile gözbebeği büyütülerek yapılan muayeneyle gerçek neden ayırt edilebilir.

Gözün ortasında en büyük hacmi kaplayan jöle kıvamındaki vitreus (camsı cisim) normalde saydam bir madde. Ancak, bazen doğuştan olan lekeler, kistler, çoğunlukla da miyoplarda veya 40 yaş sonrası sağlıklı bireylerde bu yapı sulanmayla birlikte koyu, jölemsi kıvamını kaybediyor. Sonuçta göze gelen ışık, görünür hale gelen vitreus liflerinin gölgelerini retinaya gri, siyah nokta ve şekiller olarak yansıtıyor. Bu süreç kırklı yaşlardan sonra saçlara düşen aklar, ciltte artan çizgiler kadar doğal olduğundan tedavi de gerektirmiyor aslında.

Ancak bu yaşlardan sonra gözün arkasındaki retinaya (ağ tabaka) normalde yapışık olan vitreusun aniden ayrılmasıyla bu tür şikayetler ani ve daha şiddetli olarak artıyor. Vitreusun arkadan ayrılıp da retinanın en ince olduğu ön kenarlardan ayrılmamış olduğu durum en tehlikeli durum. Nedeni de gözün bakış hareketleri de dahil, kişinin her türlü hareketi ile vitreusun retinaya uyguladığı çekim gücü ile yırtıklar oluşabilmesi. Tıpkı aniden hızlanan otobüste ayakta durup da askıya tutunan kişinin geriye, ani frende de öne kayması gibi.

Işık Çakmalarına Dikkat

Kırılan bir yumurtadaki ak maddenin çekildikçe uzaması gibi bir taraftan ayrılan vitreus da sıkı tutunduğu retina kısmına çekinti uyguluyor. Sonuçta, iki kablonun birbirine değdiğinde çıkardığı kıvılcım gibi ya da çakmak çakması, flaş patlaması gibi şikayetler aksi ispat edilene kadar retina yırtığı belirtisi. Muayenede yırtığın henüz oluşmadığı görülürse, o birkaç aylık süreçte vitreusun ön kenarlardan da doğal olarak ayrılması tamamlanana kadar kişinin zorlayıcı hareketlerden kaçınması, günlük temposunu biraz düşürmesi gerekiyor. Aksi takdirde, vitreus retinadan ‘’dostça’’değil de retinayı yırtarak, belli bir kısmını kopararak, hatta üzerindeki damarları da kanatarak ayrılabiliyor. İhmal edilirse, muayene gibi bir LASER işlemiyle çözülebilecek bu durum, tam körlüğe kadar gidip birkaç kez ameliyat gerektirebiliyor.

Gözde uçuşan cisimler, toplumda çoğu kişide görülürler ve yaşam kalitesini düşürmektedirler. Bazı kişilerde ise görmeyi azaltacak şekilde ciddi sorunlara yol açabilirler.

Gözdeki uçuşmalar, bazen tek bazen de her iki gözde de görülebilmektedir. Her iki durumda da, altta yatan retina dekolmanı, göz iltihabı, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon gibi hastalıkların belirtisi olabilir.

Bu hastalıklardan kaynaklanmıyorsa en yaygın görülme nedeni göz merceği ile retina arasını dolduran vitröz sıvısı adı verilen yapının ileri yaşla birlikte yapısındaki doğal değişiklikler sebebiyle ortaya çıkabilmektedir.

Problemin temel nedeninin saptanması için belirtiler ortaya çıktığı andan itibaren bir göz hekimine başvurmakta fayda vardır.

Göz önünde uçuşan cisimler noktalar halinde, kuyruk görünümünde veya örümcek ağı şeklinde görülebilmektedir. Eğer hastada gözde sinek uçuşması görmek gibi bir problemi varsa bunlar kesinlikle optik illüzyonlar olmayıp vitröz sıvısının içinde uçuşan parçacıklardır. Bu parçacıklar bu göz küresinin şeklinin korunmasına yardımcı olan vitröz sıvısının içinde dolaşırken retinamızın üzerine gölge düşürürler.

Bizler de bunları farklı şekillerdeki siyah cisimler olarak görürüz. Genellikle düz beyaz bir duvara veya gökyüzüne bakarken fark edilmektedirler. Bu cisimlerin uçuşma algısını ortaya çıkartma nedenleri ise vitreus sıvısının içinde hareketli halde bulunmaları ve biz gözlerimizi oynattıkça aşağı yuları ve sağa sola hareket etmeleridir. Hastalığın bir diğer adı, dejeneratif vitreus olarak da bilinmektedir.

Gözde Uçuşan Cisimler Neden Olur?

Gözümüze dışarıdan giren ışık göze rengini veren iris tabakasından geçer. Ardından doğal merceği ve vitreolisi de geçip retinadaki görme merkezinde odaklanır.

Vitröz sıvısı jölemsi bir kıvamında ve şeffaf bir yapıdadır. Bu sıvının içerisinde ince ve düzenli lifli yapılar bulunur. Bizler bu sıvının saydam olması sayesinde etrafı berrak bir şekilde görürüz.

Yaşa bağlı sebeplerden kaynaklı olarak bahsi geçen bu lifli yapılar arasındaki düzen bozulabilir ve jölemsi kıvamdaki vitröz daha sıvı bir yapıya bürünür. Bu dönüşümden sonra bahsi geçen vitröz sıvısı içerisindeki doku, kan hücresi çeşitli proteinler, göz önünde sinek uçması olarak görülmektedirler.

Genellikle yaşa bağlı olarak ortaya çıkan değişiklikler sebebiyle ortaya çıkan göz önünde uçuşan cisimler, nokta, örümcek ağı ve küçük kıllar gibi şekillerde görülebilmektedirler.

Daha sıvı niteliğe doğru evrilir ayrıca şeffaflığını da kaybeden vitröz sıvısı zaman içerisinde bir araya toplanıp, bazı durumlarda çekilerek retinadan ayrılabilmektedir. Tam bu anda  kişiler ani ışık çakmaları görebilmektedir.

Çünkü bu sırada retinada çekilme ve uyarılma baş göstermektedir. Bu sıvı optik sinirlerin başından çekildiği anda, üzerinde tam veya yarım halka olarak görülen bir iz kalır. Bu ize Weiss halkası denilmektedir. Kişiler ışık çakmaları ile birlikte uçuşan bir halka da görebilmektedir.

Çoğunlukla bu ayrılma retinanın bir kısmını da kendisiyle birlikte çeker. Gerçekleşen retinal ayrılma sonucunda vitrözde kan sızması gerçekleşir. Bu kan uçuşan küçük noktacıklar halinde yoğun olarak görülmektedir. Bu tip bir durumda acil müdahale gereklidir.

Vitreus retinadan ayrılmayı başaramazsa retinada yırtık veya delik ortaya çıkabilir. Retinanın bütünlüğünün bozulması ile retina ortada toplanır ve retina dekolmanı gerçekleşerek birkaç gün içinde görme kaybedilir. Bunun sonucu olarak ani ortaya çıkan ve sık tekrarlayan ışık çakmalarında, kurum yağması gibi yoğun olarak görülen siyah noktalarda vakit kaybetmeden göz doktoruna başvurmakta fayda vardır.

Görülen bu cisimler, göz kanamaları ve iltihaplanmaları, kan damarı problemleri, küçük protein benekleri veya anne karnındayken gözün ovuşturulması esnasında gözün içinde kalmış başka maddeler ile de ortaya çıkabilmektedir.

Cilt gibi göz de yaşlanıyor
Göz içindeki en büyük alan ?vitreus? denilen saydam liflerden oluşan, jöle kıvamında bağ dokusu benzeri saydam bir madde ile doludur. İlerleyen yaşla birlikte ciltte görülen kırışıklıklar gibi vitreus dokusunda da değişimler olmaktadır. Bu yapı normalde ışığı geçirir yani şeffaftır. Buradaki değişimler sonucu vitreus jelinin normal yapısı bozulmakta ve örümcek ağı şeklinde ipliklenmeler olmaktadır. Göz içine ışık girince bu yapının gölgesi retina denen görmeyi sağlayan ağ tabaka düşer ve siyah noktalar ve ağ görmemize neden olur. Bu yapı göz hareketine eşlik ettiği için yüzer cisimler de hareket eder. Özellikle açık güneşli havalarda gökyüzüne ya da açık renkli zeminlere bakıldığında görme alanında sinek uçuşmaları, siyah gri noktalar, saç tüyleri veya örümcek ağı gibi görüntülere neden