Aksaray Sinema Filmleri

aksaray sinema filmleri

Aksaray’da Çekilen Somuncu Baba Filminde Aile

Tarihi süreçte, toplumların sosyal ünitesi olma görevini daima muhafaza eden aile, eşler ve çocuklardan müteşekkil olup içtimai bünyenin çekirdeği sayılmıştır. Ailenin yapısı, tarihin her çağında bir cemiyetin bütün hayatında aynı kalmamış, köklü değişimler yaşamıştır. Aileyi, kendi potasında değerlendiren İslam dini aileye yeni boyutlar kazandırmıştır. İslamiyet aileyi, kişinin huzur bulduğu bir ortam, neslin devamı için bir vesile ve kişiyi çeşitli kötülüklerden alıkoyan bir vasıta olarak görmüştür. Türk ailesi de tarihi gelişim kimliğini sürdürmüş ve İslamiyet'in kabulüyle harmanlanarak, güçlü bir müessese haline gelmiştir. Toplumu yönlendiren kültür liderleri, özel yaşamları ile aileye örnek teşkil etmiştir. Anadolu'nun İslami liderlerinden birini temsilen, ekseriyetle Aksaray şehrinde çekimleri yapılan Somuncu Baba filminde İslam kültür ve medeniyetinin kalbi boyutunu işleyen, gönül terbiyesini esas alan tasavvuf ahlakı ile Türk İslam ahlakı birleştirilmiş, Türk aile ahlakı ile tasavvufi düşünce içerisinde İslam aile ahlakının örnek bir modeli çizilmiştir. Filmde, aile kurmanın hukuki dayanağı olan nikâhın şahitler huzurunda kıyılmasına ve ailenin selameti için yapılan duaya yer verilmiştir. Aile fertleri arasındaki karşılıklı görev sorumlulukları bildiren aile hukuku, kadının fedakârlığı ile birleştirilmiştir. İzdivaç, sosyal hayatın vazgeçilmez realitesi kabul edilmiştir. Evlilik mübarek sayılmış, mahremiyet, dayanışma, sevgi ve sadakat esasına dayandırılmıştır. Babanın aile içerisindeki yeri ve öneminin vurgulandığı filmde, babanın evlada öğrettiği ilim, verdiği terbiye ve güzel ahlak ele alınmıştır. Filmde Türk İslam ailesinde, ruh ve mana yönünden babanın ağır basması üzerine durulurken, evladın babaya hürmet ve hukukuna riayeti konusu telaffuz edilmiştir. Bu çalışmanın amacı; Türk sineması ve tarihi kapsamında, yılında vizyona giren Somuncu Baba Aşkın Sırrı filminin genel değerlendirmesini yaparak, İslam tasavvufunun Anadolu’ya ulaşması ve yayılması ile birlikte, tasavvuf ruhunun kültür tarihimiz ve Türk ailesi üzerindeki etkilerini, Somuncu Baba filmi nezdinde değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler:

Tasavvuf, Aile, Sinema, Hukuk

Tam Metin

___

Adanır, O. (). Sinemada Anlam ve Anlatım, Alfa Yay., İstanbul. Ahmedova, Z. (). Türkler Arasında Tasavvufun Yayılmasında Tasavvufun Rolü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Ankara. Akın, E. (). Ananın Aile İçindeki Rolü, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, I. Akın, E. (). Dayanışmanın İlk Durağı Aile”, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, I. Akkoyun, T. ().“Türk Sineması Neyi Temsil Ediyor?”, Tarih ve Düşünce. Akkoyun, T. (). Aksaray’da Çekilen Somuncu Baba Filminin Sinema Tarihimizdeki Yeri Hakkında Tarihi Bir Değerlendirme, Uluslararası Aksaray Sempozyumu, Ekim Aksaray, Aksaray Üniversitesi somuncu Baba Tarih ve Kültür Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yay., Aksaray. Akkoyun, T. (). Türk Kültürünün Sinemaya Yansıması Üzerine Bir Tarih Araştırması, I. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, Mayıs , Bosna-Hersek, Bildiri Özetleri, Saraybosna. Alkan, A. (). Şehir, Şehirleşme ve Aile, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, III. Altıntaş, H. (). Tasavvuf Tarihi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., Ankara. Aydın, M. (). “İslam’da Ailenin Yeri ve Önemi”, Mehir. Aydın, M. A. (). Aile, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara, II. Bağır, M. (). Türk Sinemasında Tarihi Film Olgusu, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo, Sinema ve Televizyon Ana Bilim Dalı, Erzurum. Bardokoğlu, A. (). Türk Aile Hukukunun Tarihi Gelişimi, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, II. Bay, M. (). Salnamelerde Aksaray, Aksaray Valiliği Yay., Aksaray. Beşer, Ş. (). Aksaray’da Metfun Bulunan Zaatların Kabr-i Şerifleri ve Türbeleri, Prestij Matbaası, Aksaray. Cebecioğlu, E. (). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Rehber Yay., Ankara. Cebecioğlu, E. . (). Tasavvuf ve Kadın, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, II. Çınar, F. (). “Mecazi Aşktan İlahi Aşka”, Somuncu Baba İlim, Kültür ve Edebiyat Dergisi, Doğan, İ. . (). Aile Kavramının Alanı, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, I. Ekinci, E. B. . (). İslam Hukukunda Nikah, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, III. Ergeshkyzy, A. (). Aile İçi Roller ve Manevi Yaklaşım, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Ankara. Eröz, M., Güler, A. (). Türk Ailesi, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., Ankara. Gökçe, B. . (). Evlilik Kurumu ve Aile Yapısıyla İlişkileri, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, II. Güngör, E. (). Dünden Bugünden Tarih-Kültür-Milliyetçilik, Mayaş Yay., Ankara. Hızlı, M. (). Somuncu Baba, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/2. Kafesoğlu, İ. (). Türk Milli Kültürü, Ötüken Yay., İstanbul. Kale, Ö. (). Türk Sinemasını Besleyen Romanlar (), Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, İstanbul. Karazeybek, M. (). Afyonkarahisar-Sandıklı’da Koyun Baba Zaviyesi, Uluslararası Nehrin Piri Koyun Baba Sempozyumu, Mayıs Çorum, Hitit Üniversitesi Yay., Çorum. Kasım, M., Atayeter, H. D. (). ’lı Yıllarda Türk Sinemasında Toplumsal Gerçekçilik, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1/4. Koca, S. (). Eski Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat”, Türkler Ansiklopedisi, Ankara, III. Konyalı, İ. H. (). Abideleri ve Kitabeleri İle Niğde Aksaray Tarihi I-II., Fatih Yay., İstanbul. Köprülü, F. (). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara. Künüçen, H. , Künüçen, Ş. (). Sinemanın Türkiye’ye Girişi ve İlk Yılları, Türkler Ansiklopedisi Ankara, XV. Maktav, H. (). Sinema ya da İlahi Aşk: İslami Sinemada Tasavvufi Yolculuklar, Sinema Araştırma Dergi, 1/2. Nurbaki, H. (). Anadolu Mucizesi, Damla yay., İstanbul. Onaran, A. Ş. (). Türk Sineması, Kitle Yay. Oral, M. Z. (). Aksaray Tarihi Önemi ve Vakıfları, Vakıflar Dergisi, 5. Öngören, R. (). Tasavvuf, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara, XL. Özgüç, A. Filmde Başlangıcından Günümüze Türk Sineması, Bilgi Yay. Özköse, K. (). Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında Tasavvufu Zümre ve Akımların Rolü, Cumhuriyet Üniversitesi ve İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas, 7/1. Özön, N. (). Fuat Uzkınay,TSD Yay. Özön, N. (). Sinema Sanatına Giriş, Agora Kitaplığı Yay., İstanbul. Tekeli, O. (). “Aksaray Vilayet Gazetesine Göre Aksaray’ın Sosyal Kültürel ve Ekonomik Durumu ”, Niğde, Aksaray ve Nevşehir Tarihi Üzerine, Kitabevi Yay., İstanbul. Tezcan, M. (). Toplumsal Yaşantımızda Sinema ve Halk Eğitimindeki Rolü, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Ankara, 5/3. Togan, A. Z. V. (). Tarihte Usul, Enderun Yay., İstanbul. Toğrol, B. (). Kültür Taşıyıcısı Olarak Türk Ailesi: Doğudan ve Batıdan Örnekler, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, II. Topal, N. (). Anadolu Selçukluları Devrinde Aksaray, Aksaray Yay., Aksaray. Tosun, N. (). “Türk Sinemasında Aile”, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, III. Tosun, N. (). Aile Filmleri, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara, III. Uçakçı, İ. (). Sivas, Kayseri, Niğde, Aksaray, Nevşehir Yöresi Oğuz Boyları, Bilge Oğuz Yay., İstanbul. Uzdu, H. (a). Modernleşme Sürecinde Türk Sineması ve Din, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/ Uzdu, H. (b). Türk Sinemasında Din İmgesi Üzerine Din Sosyolojisi Açısından Bir Bakış Denemesi, Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5. Yağmur, M. (). “Sinemanın Osmanlı Devletine Gelişi ve İlk Film Gösterileri”, Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, Ekim Elazığ, Asos Yay., Elazığ. Yenen, İ. (). Toplumsal Tezahürleri Bağlamında Türk Sinemasında Din Dindarlık ve Din Adamı Olgusu, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Ankara. Yenen, İ. (). Türk Sinemasında İslamcılık Pratiği: Milli Sinema Örneği, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1/3. Yıldırım, T. (). Türk Sinema Tarih Yazımı ve Türler: Yeşilçam’ın Oluşum Döneminde Başat Türlerin Eleştirel Söylem Üzerinden Tanımlanması ()”, Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 1/ Yörük, D. (). XVI. Yüzyılda Aksaray Sancağı (), Tablet Kitapevi Yay., Konya. Zengin, H. K. (). Kitap Tanıtımı: Sinema ve Din Eğitimi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ankara, 7/2. Açık Oturum MTTB Milli Sinema Açıkoturum, MTTB Sinema Kulübü Yay., İstanbul Gazeteler Aksaray Haberleri, 7 Nisan “Aşkın Sırrı Somuncu Baba Filminin Tanıtımı Yapıldı”, Aksaray Haberleri, 8 Aralık “Aşkın Sırrı Somuncu Baba İsimli Kitap Çıktı”, Aksaray Haberleri, 10 Aralık “Somuncu Baba Aşkın Sırrı Filmi Avrupa’da Vizyona Giriyor”, Aksaray Haberleri, 26 Mayıs “Somuncu Baba Aşkın Sırrı Filmi En Fazla İzlenen Filmler Arasında”, Aksaray Haberleri, 2 Ocak “Somuncu Baba Aşkın Sırrı Filminin Galası Yapıldı”, Aksaray Haberleri, 23 Mart

___

APA	Çağlar, E. (). Aksaray’da Çekilen Somuncu Baba Filminde Aile . Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 8 (1) , .

ÖĞRETMEN ADAYLARININ FİLM İZLEME ALIŞKANLIK VE TERCİHLERİNİN İNCELENMESİ: AKSARAY ÖRNEĞİ EXAMINATION of FILM WATCHING HABITS and PREFERENCES of PRESERVICE TEACHERS: AKSARAY SAMPLE M. Emir Rüzgar Aksaray Üniversitesi ORCID ID: funduszeue.info ÖZET Sanatsal, estetik ve mali getiri değerleri temel olmakla birlikte sinema filmleri sadece birer sanat ve eğlence aracı değildir. Sosyal bir olgu olarak sinema filmleri bireyleri yalnızca eğlendirmez; aynı zamanda pek çok farklı konuda onları eğitir (Silberman-Keller, Bekerman, Giroux ve Burbules, ). Hatta Giroux () sinema filmlerinin birer öğretim makinesi olduğunu dile getirmiştir. Bu bağlamda öğretmen adaylarının sinema bilgi ve deneyimi kazanması hem edinmeleri gereken genel kültür açısından hem de filmlerin öğretmenlere meslekleri ile ilgili öğrettikleri açısından önemlidir. Öğretmen adaylarının sinema bilgi ve deneyimi kazanması ise film izleme alışkanlık ve tercihleriyle ilişkilidir. Öte yandan her geçen gün daha da gelişen ve yaygınlaşan web tabanlı teknolojiler, bireylerin film izleme eylemlerini bilgisayar başında olacak şekle dönüştürmüş, ‘beyaz perdeden ekran kültürüne’ doğru bir kayış gerçekleşmiştir (Konukman, , s. ). Bu bağlamda araştırmanın temel amacı, Aksaray Üniversitesi, Eğitim Fakültesi’nde lisans öğrenimine devam eden öğretmen adaylarının çevrim içi film izleme alışkanlık ve tercihlerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Tarama yönteminin türlerinden biri olan kesitsel modelin kullanıldığı araştırmaya yaş ortamalası 21,8 olan öğretmen adayı ( kadın, %78,9; 68 erkek, %21,1) katılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacının geliştirdiği bir form kullanılmış, araştırmaya gönüllü olarak katılan öğretmen adayları bu formu çevrim içi olarak doldurmuştur. Verilerin analizinde yüzde ve frekans gibi temel betimsel istatistikler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların film izleme alışkanlıkları açısından çoğunluğunun haftada ortalama adet film izledikleri belirlenmiştir (n=, %76,4). Ayrıca katılımcıların elektronik ortamda film izlerken video akış hizmetleri (n=, 46,9) ile korsan ağ sitelerini (n=, %44,7) kullandıkları saptanmıştır. Katılımcıların film izleme amacının; eğlenme (n=), zaman geçirme (n=) ve kişisel gelişim (n=) olduğu da belirlenmiştir. Bunlarla birlikte katılımcıların büyük çoğunluğunun (n=) sinema bilgilerini ilerletmek amacıyla hiçbir şey yapmadıkları belirlenmiştir. Katılımcıların film izleme tercihleri açısından ise en çok bilimkurgu (n=), komedi (n=), aksiyon (n=), macera (n=) ve drama (n=) türlerinde filmleri tercih ettikleri bulgusuna ulaşılmıştır. Katılımcıların film seçimlerini; filmin internetteki puan ve aldığı yorumların (n=), filmin fragmanının (n=), çevrelerinden gelen önerilerin (n=) ve filmin oyuncularının (n=) etkilediği belirlenmiştir. Bu bulguyla ilişkili olarak katılımcıların azami çoğunluğunun Hollywood yapımı filmleri (n=) ve Avrupa sinemasını (n=) tercih ettikleri de tespit edilmiştir. Son olarak katılımcıların bir filmi izlerken filmin senaryosuna (n=), oyunculuğa (n=) ve kurguya (n=) dikkat ettikleri bulunmuştur. Elde edilen bu bulgular doğrultusunda öğretmen adaylarının filmlere yakın ilgi duyarak sıklıkla film izlemelerine karşın bu izleme etkinliğini bir öğrenme ve gelişme deneyimi olarak görmelerinden ziyade eğlenme ve zaman geçirme etkinliği olarak gördükleri yorumuna ulaşılabilir. Öğretmen adaylarının sinema bilgi ve becerilerini artırmak için entelektüel etkinliklere girişmemeleri de söz edilen yorumu desteklemektedir. Ayrıca yerli filmlerden ziyade Hollywood ve Avrupa kökenli filmlerin öğretmen adaylarınca en sık tercih edilen sinema endüstrileri olması, yerli filmlerin kaynak ve çeşitlilik eksikliği ile ilişkilendirilebilir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar ekseninde bu konuyla ilgilenen araştırmacıların öğretmen adaylarının film izleme alışkanlık ve tercihlerini daha az sayıda katılımcı ile ancak daha kapsamlı olarak ele almalarına ve araştırmada ulaşılan sonuçların nedenlerine odaklanmalarına salık verilmektedir. Anahtar Kelimeler: Sinema, Öğretmen adayları, Film izleme alışkanlıkları, Film izleme tercihleri ABSTRACT Although it is true that cinema films are mainly produced for their artistic, aesthetic and economic worth, they transcend these values. As social phenomena, films do not only entertain individuals; rather, they educate them as well (Silberman-Keller, Bekerman, Giroux & Burbules, ). In fact, Giroux () argued that films are teaching machines. In this context, it is important that teacher candidates gain cinematic knowledge and experience not only to improve their general culture but also to inform themselves of what films teach them in terms of their profession. It is, then, only logical that teacher candidates’ cinematic knowledge and experience is related to their film watching habits and preferences. Besides, improving and widening on a daily basis, web-based technologies alter individuals’ film watching practices in that there has been a transformation from ‘silver screens to monitors’ (Konukman, , p. ). In this milieu, the primary purpose of this study was to examine film watching habits and preferences of prospective teachers that are enrolled to an undergraduate program at Faculty of Education in Aksaray University. A total of preservice teachers ( women, %78,9; 68 men, %21,1), whose mean age is 21,8, participated in this research that employed a survey methodology in the form of cross-sectional study. Data collection tool is a form that the researcher developed; prospective teachers that volunteered to participate filled it online. In analysis of data, such descriptive statistics as percentage and frequencies were utilized. As a result of the analysis, in terms of participants’ film watching habits, it was found that majority of the participants watches one to three films on average on a weekly basis (n=, %76,4). Moreover, participants mostly watch films online by using a video streaming service (n=, 46,9) or an illegal website (n=, %44,7). The purposes of watching films for participants are entertainment (n=), passing time (n=) and personal development (n=). In addition, a great majority of participants (n=) do not engage in any action to improve their cinematic knowledge and understanding. In terms of participants’ film watching preferences, it was determined that participants substantially watch science fiction (n=), comedy (n=), action (n=) and drama (n=) films. Participants’ choice of films is influenced by films’ rating and comments on the internet (n=), trailer of the film (n=), suggestions from social circles (n=) and actors or actresses in the film (n=). Related to this finding, a great deal of participants prefers watching Hollywood films (n=) and films from European cinema (n=). Lastly, participants mainly pay attention to films’ story (n=), acting (n=) and editing (n=) as a cinematic element during the watching experience. Based on the findings of the study, it can be argued that although preservice teachers watch a considerable number of films by paying close attention to them, they do not consider this watching experience as a way for learning and personal development; rather, it is an activity of entertainment and passing time for them. The finding that most of the preservice teachers do not engage in any activity to further their cinematic understanding supports the previous comment. Additionally, the finding that preservice teachers chiefly watch Hollywood or European films might be due to the tight marketshare of Turkish cinema and lack of diversity in them. This study suggests that future scholarship on this topic considers investigating habits and preferences of prospective teachers with less participants but with more depth. Keywords: Cinema, Preservice teachers, Film watching habits, Film watching preferences. Sinema filmlerinin günümüz dünyasında insan yaşamının ayrılmaz bir parçası olduğu açık bir gerçekliktir. Sanatsal ve estetik değerleri temel olmakla birlikte sinema filmleri sadece birer sanat ve eğlence aracı değildir. Sosyal bir olgu olarak sinema filmleri bireyleri yalnızca eğlendirmez; aynı zamanda pek çok farklı konuda bireyleri eğitir (Silberman-Keller, Bekerman, Giroux ve Burbules, ). Diğer bir deyişle, sinema filmlerinin öyle yadsınamaz bir öğretici rolü vardır ki Giroux () sinema filmlerinin özellikle ideolojik açıdan birer öğretim makinesi olduğunu dile getirmiştir. Bu doğrultuda sinema filmleri, birçok farklı düzeyde eğitsel olarak kullanılmıştır. Öğretmenlerin bir toplumun geleceğinin şekillendirilmesinde öğrencileri yetiştirerek yaşamsal bir rol aldıkları rahatlıkla söylenebilir. Nitekim hem bireysel olarak öğrenci erişisinde hem de bir bütün olarak ülkelerin eğitsel erişilerinde öğretmen niteliğinin okul kaynaklı en önemli etken olduğu alanyazında dile getirilmiştir (Akiba, LeTendre & Scribner, ; Darling-Hammond, ). Söz edilen bu yaşamsal rol, toplumun gönenci için öğretmenlerin konu alanı, mesleki bilgi ve genel kültür açılarından en nitelikli şekilde yetiştirilmesi gerektiğine, daha net bir ifadeyle, öğretmen eğitimine dikkat çeker. Öğretmen yetiştirmenin niteliğini arttırmak amacıyla kullanılan yollardan biri de öğretmen eğitiminde öğretici nitelikleri doğrultusunda sinema filmlerine yer vermektir (örn. Trier, , , ). Öğretmen niteliğinin arttırılması amacıyla öğretmen eğitiminde sinema filmlerine yer verilmekle birlikte öğretmen adaylarının kendilerinin de sinema bilgi ve deneyimi edinmeleri hem öğretmenlerin edinmeleri gereken genel kültür açısından hem de filmlerin öğretmenlere meslekleri ile ilgili öğrettikleri açısından önemlidir. Nasıl ki gelecek kuşakların oluşumunda doğrudan rol alacak öğretmen adaylarının kitap okumaya yönelik alışkanlık ve görüşleri önemli görülüyorsa (İlgar, İlgar ve Topaç, ) benzer şekilde öğretmen adaylarının film izleme alışkanlık ve tercihleri de önemlidir. Öte yandan her geçen gün daha da gelişen ve yaygınlaşan web tabanlı teknolojiler, bireylerin film izleme eylemlerini bilgisayar başında olacak şekle dönüştürmüş, ‘beyaz perdeden ekran kültürüne’ doğru bir kayış gerçekleşmiştir (Konukman, , s. ). Çağlayan () Türkiye’de sinema-seyirci etkileşiminin başlangıç tarihi olarak sinematografın ülkeye ilk kez geldiği yılını vermiş ve çalışmanın gerçekleştiği döneme kadar Türkiye’deki izleyici profilini incelemiştir. Akbulut () ise yılları arasında Türkiye’de sinemaya gitme deneyimni sözlü tarih yöntemiyle araştırmış ve sinemanın orta sınıf için bir mit ürettiğini öne sürmüştür. Göker () Türkiye genelinde sinema izleyicilerinin karakteristiğini betimlemek amacıyla gerçekleştirdiği araştırması sonucunda bireylerin film izleme pratiklerinin sinema salonlarının dışına taştığını belirlemiştir. Göker () ayrıca bu değişimde internet temelli teknolojilerin rolünü vurgulamıştır. Konukman () değişen film izleme alışkanlıklarını Radyo, Televizyon ve Sinema bölümü öğrencilerinin bakış açısıyla incelemiştir. Bu araştırmada sinema eğitimi alan öğrencilerin bile sinema salonlarına gitmedikleri, yoğunluklu olarak evde bilgisayar başında film izledikleri dile getirilmiştir. Bununla birlikte Radyo, Televizyon ve Sinema bölümü öğrencilerinin en fazla Hollywood yapımı filmleri tercih ettikleri, yerli yapımlara senaryo sorunları nedeniyle önem vermedikleri ve en çok bilim kurgu türünde filmleri tercih ettikleri bulunmuştur. Türkiye’de sinema izlerkitlesinin alışkanlıklarını inceleyen bu araştırmalar toplumun tamamını ele almış, öğretmen adaylarının film izleme alışkanlık ve tercihlerine özellikli olarak değinilmemiştir. Dolayısıyla bu araştırmanın problemi, öğretmen adaylarının sinema tercihlerini ve alışkanlıklarını incelemektir. Bu problem doğrultusunda şu araştırma sorularına yanıt aranmıştır: 1. Araştırma grubunun film izleme alışkanlıkları nasıldır? a. Haftalık ortalama izlenen film sayısı, b. Elektronik film izleme platformları, c. Film izleme amacı, 2. Araştırma grubunun film izleme tercihleri nelerdir? a. Film türü, b. Film seçimine etki eden etkenler, c. Sinema endüstrisi, d. Film izlerken en çok dikkat edilen sinematik ögeler. 3. Araştırma grubunun sinema okuryazarlıklarını geliştirmek amacıyla uyguladığı yollar nelerdir? YÖNTEM Araştırma Modeli Öğretmen adaylarının film izleme alışkanlık ve tercihlerinin incelendiği bu araştırmada tarama yönteminin türlerinden biri olan kesitsel model kullanılmıştır (Fraenkel, Wallen ve Hyun, ). Araştırma Grubu Araştırma grubunun oluşturulmasında amaçsal örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Bu doğrultuda araştırmaya Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesinin bölümlerinde lisans öğrenimine devam eden öğretmen adayı katılmıştır. Katılımcılardan ’ü kadın (%), 68’i erkektir (%). Katılımcıların yaş ortalaması ’dir. Araştırma grubunun öğrenimlerine devam ettikleri bölümlere göre dağılımları Tablo 1’de, sınıf düzeyine göre dağılımları Tablo 2’de, barındıkları yere göre dağılımları Tablo 3’te ve ailelerinin gelir düzeyine göre dağılımları ise Tablo 4’te verilmiştir. Tablo 1 Katılımcıların Öğrenim Gördükleri Bölümlere Göre Dağılımı Bölüm Adı Sayı Yüzde (%) Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık 92 Sınıf Öğretmenliği 52 İlköğretim Matematik Öğretmenliği 51 İngilizce Öğretmenliği 30 Okul Öncesi Öğretmenliği 27 Resim-İş Öğretmenliği 26 Müzik Öğretmenliği 21 Türkçe Öğretmenliği 15 Fen Bilgisi Öğretmenliği 5 Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 3 TOPLAM Tablo 1’de görüldüğü gibi araştırma grubunun 92’si (%) Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık programında, 52’si (%16,1) Sınıf Öğretmenliği programında, 51’i (%15,8) İlköğretim Matematik Öğretmenliği programında, 30’u (%9,3) İngilizce Öğretmenliği programında, 27’si (%8,4) Okul Öncesi Öğretmenliği programında, 26’sı (%8,1) Resim-İş Öğretmenliği programında, 21’i (%6,5) Müzik Öğretmenliği programında, 15’i (%4,7) Türkçe Öğretmenliği programında, 5’i (%1,6) Fen Bilgisi programında ve 3’ü (%0,9) Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programında öğrenimlerine devam etmektedir. Tablo 2 Katılımcıların Öğrenim Gördükleri Sınıf Düzeyine Göre Dağılımı Sınıf Düzeyi Sayı Yüzde (%) İkinci Sınıf Birinci Sınıf 82 Üçüncü Sınıf 56 Dördüncü Sınıf 55 TOPLAM Tablo 2’de belirtildiği üzere araştırma grubunun ’u (%40,1) ikinci sınıfta, 82’si (%25,5) birinci sınıfta, 56’sı (%17,4) üçüncü sınıfta ve 55’i (%17,1) dördüncü sınıfta öğrenimlerine devam etmektedir. Tablo 3 Katılımcıların Barındıkları Yerlere Göre Dağılımı Barınma Türü Sayı Yüzde (%) Aile Evi 55 Devlet Yurdu 98 Öğrenci Evi 35 Özel Yurt 12 TOPLAM Tablo 3’ten görülebileceği gibi araştırma grubunun ’si (%55) ailesinin evinde, 98’si (%30,4) devlet yurdunda, 35’i öğrenci evinde (%10,9) ve 12’si (%3,7) özel yurtlarda ikamet etmektedir. Tablo 4 Katılımcıların Ailelerinin Aylık Gelir Miktarına Göre Dağılımları Gelir Miktarı Sayı Yüzde (%) 2,, 4,, 87 27 , 49 6,, 32 + 15 14 TOPLAM Tablo 4’te görüldüğü üzere katılımcıların ’inin (%38,8) ailesi 2,, ₺ arası, 87’sinin (%27) ailesi 4,, ₺ arası, 49’unun (%15,2) ailesi , ₺ arası, 32’sinin (%9,9) ailesi 6,, ₺ arası, 15’inin (%4,7) ailesi ₺ üzeri ve son olarak 14’ünün (%4,3) ailesi ₺ arası aylık gelire sahiptir. Verilerin Toplanması ve Çözümlenmesi Verilerin toplanması amacıyla araştırmacı tarafından katılımcıların çevrimiçi şekilde doldurabilecekleri bir form oluşturulmuş ve katılımcılara ulaştırılmıştır. Gönüllü bir şekilde araştırmaya katılmaya kabul eden Aksaray Üniversitesi, Eğitim Fakültesi öğrencileri formu doldurarak araştırmaya katılmışlardır. Verilerin çözümlenmesinde formun oluşturulup ulaştırılmasında kullanılan Google Forms kullanılmıştır. Zira Google Forms, formu dolduran insanların yanıtlarını frekans, yüzde gibi istatistikler olarak sunmaktadır. Bu doğrultuda araştırmada sayı ve yüzde gibi temel betimsel istatistiklerden yararlanılmıştır. BULGU VE YORUMLAR Öğretmen adaylarının sinema tercihlerini ve alışkanlıklarını incelendiği bu araştırmada araştırma sorularına göre ulaşılan bulgulara ve bu bulgulara yönelik yorumlara bu kısımda yer verilmiştir. İlk araştırma sorusu doğrultusunda araştırma grubunun haftalık ortalama film izleme sayıları Tablo 5’te sunulmuştur. Tablo 5 Öğretmen Adaylarının Bir Haftada İzlediği Ortalama Film Sayısı Haftalık Film Sayısı Sayı Yüzde (%) 49 17 10+ 8 2 TOPLAM Tablo 5’den görülebildiği gibi araştırmaya katılan öğretmen adaylarının ’sı (%76,4) haftada ortalama bir ila üç arası sayıda film izlemektedir. Benzer şekilde öğretmen adaylarının 49’u (%15,2) haftada ortalama dört-beş film, 17’si (%5,3) altı-sekiz film, 8’i ondan fazla ve 2’si (%0,6) sekiz-on film izlemektedir. Göker (), yaptığı araştırmada örneklem grubunun yüzde 14,9’unun her gün, yüzde 38’sinin haftada birkaç kez ve yüzde 22,6’sının haftada bir kez evde film izlediklerini belirlemiştir. Öğretmen adaylarının izlediği film sayısı kadar filmleri hangi platformlarda izledikleri de önemlidir. Öğretmen adaylarının film izlemek için tercih ettikleri elektronik platformlar Tablo 6’da verilmiştir. Tablo 6 Öğretmen Adaylarının Film İzlemek için Tercih Ettikleri Elektronik Platformlar Platform Sayı Yüzde (%) Video Akış Hizmetleri (BluTV, Netflix vb.) Korsan ağ siteleri TV Kanalları 17 İnternetten indirme (torrent) 9 Diğer 1 TOPLAM Tablo 6’ya göre öğretmen adaylarının ’i (%46,9) video akış hizmetlerini, ’ü (%44,7) ise korsan ağ sitelerini film izlemek için kullanmaktadır. Video akış hizmetleri, bünyesinde lisanslı uzun metrajlı filmler, diziler ve benzeri içeriği bulunduran sistemlerdir. Kullanıcılar sisteme üye olarak bu içerikleri istedikleri anda kendi cihazlarından izleyebilirler. Korsan ağ siteleri ise telif hakkı taşıyan fikir ve sanat ürünlerinin telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın yasa dışı bir şekilde kendi bünyesinde barındıran ve kullanıcılara izlettiren web siteleridir. Bu hususta dikkat çeken bir durum da öğretmen adaylarının film izlemek için yakın zamana kadar oldukça popüler olan CD ve DVD’leri kullanmamalarıdır. Ayrıca video akış hizmeti kullandığını belirten öğretmen adaylarının en sık kullandığı hizmet Netflix’tir. Bir diğer alt araştırma sorusuna cevaben öğretmen adaylarının hangi amaçla film izledikleri Tablo 7’de sıralanmıştır. Tablo 7 Öğretmen Adaylarının Film İzleme Amaçları Film İzleme Amacı Sayı Eğlenme Zaman Geçirme Kişisel Gelişim Öğrenme Sanat İhtiyacını Giderme 84 Sosyalleşme 62 Tablo 7’den görüldüğü gibi öğretmen adaylarının en sık film izleme nedeni eğlenmedir (). Bu nedeni sırasıyla zaman geçirme (), kişisel gelişim (), öğrenme (), sanat ihtiyacını giderme (84) ve sosyalleşme (62) takip etmektedir. Öğretmen adaylarının film izleme etkinliğini eğlenme ve zaman geçirme süreci ile ilişkilendirmeleriyle ilgili birkaç yoruma ulaşılabilir. Öncelikle COVID salgın süreci nedeniyle çoğunlukla evde kalmak durumunda olan öğretmen adaylarının evde iyi vakit geçirmek ve eğlenmek en doğal hakkıdır. Bu eğlenme ve iyi vakit geçirme amacına ulaşmak için filmlerden yararlanıyor olabilirler. Öte yandan film izleme etkinliğinin sadece eğlenme ve zaman geçirme amaçlı olması ise öğretmen adaylarının filmlerden edinebilecekleri bilgi ve deneyimi olumsuz etkileyebilir. Araştırma sorusu 2, öğretmen adaylarının film izleme tercihlerini belirlemeye yöneliktir. Bu doğrultuda öncelikle Tablo 8’de öğretmen adaylarının tercih ettikleri film türleri sıralanmıştır. Tablo 8 Öğretmen Adaylarının Tercih Ettikleri Film Türleri Film Türü Sayı Bilimkurgu Komedi Aksiyon Macera Drama Fantastik Belgesel Gerilim 93 Biyografik 68 Korku 61 Suç 58 Müzikal 50 Tablo 8’den görüldüğü üzere öğretmen adaylarının en sık tercih ettiği film türleri sırasıyla bilimkurgu, komedi, aksiyon, macera, drama, fantastik ve belgeseldir. Bunların dışında öğretmen adayları ayrıca gerilim, biyografik, korku, suç ve müzikal türde filmleri de tercih etmektedir (Göker, ). Konukman () araştırmasında da katılımcıların en fazla izledikleri film türü bilimkurgu olarak bulunmuştur. Türü ne olursa olsun öğretmen adaylarının izleyecekleri filmi seçmelerine etki eden etkenler Tablo 9’da paylaşılmıştır. Tablo 9 Öğretmen Adaylarının İzleyecekleri Filmi Seçmelerinde Etkili Olan Etkenler Etken Sayı İnternetteki Puan ve Yorumlar Filmin Fragmanı Çevrenin Önerileri Oyuncular Yönetmen 70 Gösterim Yılı 29 Poster 27 Tablo 9’dan görülebileceği gibi öğretmen adaylarının bir filmi tercih etmelerine etki eden en önemli etken, filmin internetteki puan ve yorumlamalarıdır. IMDB, Rotten Tomatoes gibi platformlarda filmin daha önceki izleyicilerinden aldığı puan ve yorumlar, öğretmen adaylarının film seçimine büyük ölçüde etki etmektedir. Bunun dışında öğretmen adaylarının film seçimini sırasıyla filmin fragmanı, çevreden gelen film önerileri, filmin oyuncuları, filmin yönetmeni, filmin gösterim yılı ve filmin posteri etkilemektedir. İzleyecek bir film seçerken filmin fragmanının ve türünün etkili olduğu görülmektedir (Konukman, ). Burada elde edilen bulguyla ilişkili olarak Göker () izlenerek hoşa giden bir filmin hemen hemen her zaman bir arkadaşa önerildiği sonucuna ulaşmıştır. Öğretmen adaylarının hangi endüstriden filmleri tercih ettikleri Tablo 10’da verilmiştir. Tablo 10 Öğretmen Adaylarının Filmlerini Tercih Ettikleri Sinema Endüstrileri Ülke Sayı Hollywood-Amerikan Sineması Avrupa Sineması (Fransız, İtalyan, Alman vb.) Yeşilçam-Türk Sineması Uzak Doğu Sineması (Hint, Kore, Japon vb.) Orta Doğu (İran vb.) 31 Tablo 10’dan anlaşılabileceği gibi öğretmen adaylarının en fazla izlediği film endüstrisi Hollywood sinemasıdır (Göker, ; Konukman, ). Hollywood sinemasını Avrupa sineması, Yeşilçam, Uzak Doğu sineması ve Orta Doğu sineması takip etmektedir (Konukman, ). Hollywood sinemasının bu baskın karakteri sadece Türkiye özelinde değil, dünya genelinde de geçerlidir (Göker, ). Öğretmen adaylarının bir filmi izlerken hangi sinema ögelerine dikkat ettiklerine yönelik bulgular Tablo 11’de paylaşılmıştır. Tablo 11 Öğretmen Adaylarının Film İzlerken Dikkat Ettikleri Sinema Ögeleri Öge Sayı Hikaye-Senaryo Oyunculuk Kurgu-Efektler Gerçekçilik Uzunluk 37 Tablo 11’de sıralandığı gibi öğretmen adayları bir filmi izlerken en fazla filmin hikayesine- senaryosuna dikkat etmektedir. Bu sinema ögesini oyunculuk, kurgu-efektler, gerçekçilik ve filmin uzunluğu takip etmiştir. Üçüncü ve son araştırma sorusuna yönelik olarak öğretmen adaylarının sinema okuryazarlıklarını geliştirme yollarına yönelik bulgular Tablo 12’de sunulmuştur. Tablo 12 Öğretmen Adaylarının Sinema Bilgilerini Geliştirme Yolları Yol Sayı Yüzde (%) Hiçbir şey Sinema konulu süreli yayınları takip etme 51 Diğer (Blog takibi, sosyal medya takibi, podcast vb.) 15 Sinema konulu toplantıları (seminer vb.) takip etme 14 Sinema konulu kitap okuma 13 4 TOPLAM Daha önce tartışıldığı üzere sinema filmleri bu araştırmaya katılan öğretmen adaylarının haftalık rutinlerinde önemli bir yer tutmaktadır. Ancak, öğretmen adayları sinema bilgilerini arttırmak ve genel olarak sinema okuryazarlıklarını daha da ilerleterek filmlerden daha etkin bir şekilde yararlanmak için herhangi bir gelişim yoluna başvurmamaktadır. Tablo 12’den görülebildiği gibi katılımcının ’u (%71,1) sinema bilgisini ilerletmek için hiçbir şey yapmadığını ifade etmiştir. Öte yandan, 51 katılımcı (%15,8) sinema konulu süreli yayınları takip etmekte, 15’i (%4,8) sinema konulu blog, sosyal medya veya podcast’leri takip etmekte, 14’ü (%4,3) sinema konulu toplantıları takip etmekte ve 13’ü (%4) ise sinema konulu kitap okumaktadır. SONUÇ VE ÖNERİLER Elde edilen bulgular doğrultusunda öğretmen adaylarının filmlere yakın ilgi duyarak sıklıkla film izlemelerine karşın bu izleme etkinliğini bir öğrenme ve gelişme deneyimi olarak görmelerinden ziyade eğlenme ve zaman geçirme etkinliği olarak gördükleri yorumuna ulaşılabilir. Öğretmen adaylarının sinema bilgi ve becerilerini artırmak için entelektüel etkinliklere girişmemeleri de söz edilen yorumu desteklemektedir. Öğretmen adaylarının film izlerken filmleri yasal yoldan edinebilecekleri seçenekler kadar korsa siteler gibi farklı yollar da tercih etmelerinin nedenleri daha yakından incelenmesi gereken bir bulgudur. Öte yandan öğretmen adaylarının film seçiminde filmin internetteki yorum ve puanlarının oldukça etkili olması, internetin günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş olması ile ilişkilendirilebilir. Ayrıca yerli filmlerden ziyade Hollywood ve Avrupa kökenli filmlerin öğretmen adaylarınca en sık tercih edilen sinema endüstrileri olması, yerli filmlerin kaynak ve çeşitlilik eksikliği ile ilişkilendirilebilir. Yabancı sinema filmlerinin sıkça tüketilmesi iki boyutta yorumlanabilir: Bu durum, olumlu yönden, yabancı filmlerin oluşturulduğu kültürlerin ülkede yeni kuşakları yetiştirecek öğretmen adaylarınca incelenmesi ve bu sayede öğretmen adaylarının genel kültürlerinin artmasına yol açacağı şeklinde değerlendirilebilir. Olumsuz yönden ise bu durumun, öğretmen adaylarının dış kültürleri içselleştirerek yerli kültüre mankurtlaşmalarına neden olabileceği düşünülebilir. Bu yorumlardan hangisinin gerçeğe daha yakın olduğu daha ayrıntılı araştırmalar gerektirir. Araştırmada ulaşılan en ilginç bulgulardan biri de öğretmen adaylarının sinema okuryazarlıklarını geliştirmek için çoğunlukla hiçbir şey yapmamasıdır. Birer öğretim makinesi olarak adlandırılan filmlerin öğretmen adaylarınca daha iyi anlaşılması ve öğretmen adaylarının bu sayede filmlerden daha fazla şey öğrenebilmesi için öğretmen yetiştirme kurumları bu konuda ders, seminer, etkinlik vb. düzenleme gibi yolları tercih edebilir. Bu araştırmada elde edilen sonuçlar, çevrim içi bir form aracılığıyla elde edilen verilerle sınırlıdır. Araştırmada ulaşılan sonuçlar ekseninde bu konuyla ilgilenen araştırmacıların öğretmen adaylarının film izleme alışkanlık ve tercihlerini daha az sayıda katılımcı ile ancak daha kapsamlı olarak ele almalarına ve araştırmada ulaşılan sonuçların nedenlerine odaklanmalarına salık verilmektedir. Ayrıca öğretmen adayları ile birlikte halihazırda görevde olan öğretmenlerin de sinema alışkanlık ve tercihlerinin belirlenmesi önemli bulgular sağlayabilir. KAYNAKÇA Akbulut, H. (). Sinemaya Gitmek ve Seyir: Bir Sözlü Tarih Çalısması. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2, Akiba, M., LeTendre, G. K. ve Scribner, J. P. (). Teacher Quality, Opportunity Gap, and National Achievement in 46 Countries. Educational Researcher, 36(7), Çaglayan, T. (). Türk sinemasında seyirci-sinema etkilesimi ve seyirci profili. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Darling-Hammond, L. (). Teacher quality and student achievement: A review of state policy evidence. Education Policy Analysis Archives, 8(1), Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (). How to Design and Evaluate Research in Education. (Eighth Edition). New York: McGrawHill. Giroux, H. (). Hollywood film as public pedagogy: Education in the crossfire. Afterimage, 35(5), Göker, N. (). Türkiye’de Sinema Seyircisinin Film İzleme Alışkanlıkları. (Yayımlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. İlgar, L,. İlgar, Ş. ve Topaç, N. (). Okul öncesi öğretmen adaylarının kitap okuma alış kanlığına iliş kin görüş ve tutumlarının çeş itli değiş kenler açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 41, Konukman, E. A. (). Değişen Film İzleme Alışkanlıkları ve Sinema’da Hollywood Gerçeği: Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü Öğrencilerinin Konuya Yaklaşımı. TRT Akademi, 3(5), Silberman-Keller, D., Bekerman, Z., Giroux, H. A. ve Burbules, N. C. (). Introduction. D. Silberman-Keller, Z. Bekerman, H. A. Giroux ve N. C. Burbules (Ed.), Mirror images: Popular culture and education içinde (s. ). New York: Peter Lang Publishing. Trier, J. (). Challenging the cinematic construction of ‘Literacy’ with preservice teachers. Teaching Education, 12(3), , DOI: / Trier, J. (). Exploring the concept of ‘habitus’ with preservice teachers through the use of popular school films. Interchange, 33(3), Trier, J. (). Inquiring into ‘techniques of power’ with preservice teachers through the ‘school film’ The Paper Chase. Teaching and Teacher Education, 19,

nest...

62830 62831 62832 62833 62834