Taksim Tünel Tramvay

İstanbul'da toplu ulaşımın miladı

Şehir içi toplu taşımanın en önemli unsurları arasında yer alan tramvaylar, 'de Amerika'da (Brodway), 'de Fransa'da (Paris) ve giderek diğer Avrupa şehirlerinde de kullanılmaya başlandı.

İstanbul’da tramvay inşaatı Kostantin Karapano Efendi'ye verilen imtiyaz neticesinde gerçekleşti ve ilk hat 31 Temmuz tarihinde Azapkapı-Beşiktaş arasında, Tophane’de yapılan törenle hizmete açıldı. 30 Ağustos tarihli "Dersaadet’de Tramvay ve Tesis İnşaası’na Dair Sözleşme” ile İstanbul caddelerinde yolcu ve eşya taşımacılığı için demiryolu yapılarak hayvanların çektiği araba işletmeciliği, 40 yıl süreyle Karapano Efendi’nin kurduğu "İstanbul Tramvay Şirketi’ ne verildi. İlerleyen yıllarda faaliyet alanı genişleyen şirket, ’den itibaren ‘Dersaadet Tramvay Şirketi’ olarak anılmaya başlandı.

İlk atlı tramvaylardan Azapkapı-Beşiktaş arasında kurulurken bu hat daha sonra Ortaköy’e uzatıldı. Ardından Eminönü-Aksaray, Aksaray-Yedikule ve Aksaray-Topkapı hatları açılarak ilk işletme yılında at kullanılarak 4,5 milyon yolcu karşılığında 53 bin lira gelir elde edildi. Daha sonraları Voyvoda’dan Kabristan Sokağı –Tepebaşı-Taksim-Pangaltı-Şişyi, Bayezid-Şehzadebaşı, Fatih-Edirnekapı-Galatasaray-Tünel ve Eminönü-Bahçekapı hatları açıldı.

Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde çalışmaya başlayan atlı tramvaylar daha sonra imparatorluğun büyük şehirlerinde de kurularak önce Selanik daha sonra Şam, Bağdat, İzmir ve Konya’da işletmeye açıldı. yılında tramvaylarda durak uygulamasına geçildi. Daha önce yolcunun istediği yerde duruyor, bu da hızını yavaşlatıyordu. yılında Galata, Tepebaşı ve Cadde-i Kebir’e (İstiklal Caddes tramvay hattı döşendi. yılında Beşiktaş, yılında ise Şişli tramvay depoları açıldı. yılında Balkan Harbi’nin başlaması üzerine İstanbul Tramvay Şirketi’ne ait tüm atlar ( adet) 30 bin liraya satın alınınca İstanbul bir yıl süreyle tramvaysız kaldı. İki yıl sonra Birinci Dünya Savaşının başlaması üzerine bu sefer de İstanbul’da ulaşım sekiz ay süreyle durdu.

İstanbul’da toplu ulaşımın miladı sayılan, yayaları uyarmak için elindeki borazanıyla (nefir) varda (kenara çekilin) diyerek yayaları uyarmak için atların önünde koşarak giden vardacılarıyla ünlü atlı tramvayların işletmeciliğine yılında son verildi. Böylece 45 yıl süren atlı tramvay serüveni de son buldu. yılında Türkiye’nin ilk elektrik fabrikası Silahtarağa’da kurularak 11 Şubat tarihinde tramvay şebekesine ilk cereyan verilmek suretiyle elektrikli tramvay işletmeciliğine geçildi. yılında Cumhuriyet’in yıl kutlama törenleri için Atatürk’ün doğdun verdiği emirle, İstanbul’da tramvay ve otobüs filosu ( tramvay+4 otobüs) eksiksiz olarak sefere verildi. Tramvay İşletmesi 16 Haziran tarihinde millileştirilerek sayılı yasa uyarınca İETT İşletmeleri Umumum Müdürlüğü’ne bağlandı. yılında Anadolu Yakası Üsküdar ve Havalisi Tramvay İşletmesi (Üsküdar - Kadıköy Halk Tramvayları Şirketi) tüm tesisleriyle İETT’ye devredildi. Şehrin her iki yakasında elli yıl süreyle hizmet veren elektrikli tramvaylar, şehrin sürekli artan hızına ayak uyduramadıkları gerekçesiyle 12 Ağustos tarihinde Avrupa Yakasında, 14 Kasım ’da ise Anadolu Yakasında son seferine çıkarak yolcularına hüzünle veda etti. Yerine troleybüsler devreye alındı.

yılında müzede bulunan eski vagonların restore edilmesi suretiyle elektrikli tramvayın sembolik bir hatta nostaljik amaçlı olarak yeniden hizmete girmesi gündeme geldi. Bunun için de en uygun yer olarak yayalaştırma çalışmaları süren İstiklal Caddesi uygun görüldü. Böylece bugünkü nostaljik tramvay Taksim-Tünel hattında işlemeye başladı. Kırmızı-beyaz rengi ve orijinal haliyle kısa sürede benimsenen nostaljik tramvay, sadece İstiklal Caddesi ve Beyoğlu’nun değil İstanbul, hatta Türkiye’nin simgesi haline geldi.

Elektrikli tramvayların günümüzdeki temsilcisi ve canlı örneği olan nostaljik tramvay Taksim-Tünel arasında metrelik hat üzerinde günde 2 bin yolcu taşıyarak yılının sonlarında Taksim-Tünel arasında tekrar işletmeye alınan nostaljik tramvay, sadece İstiklal Caddesi ve Beyoğlu’nun değil İstanbul’un, hatta Türkiye’nin simgesi haline gelmiştir. Nostaljik tramvay halen Taksim-Tünel arasında metrelik hat üzerinde günde 2 bin yolcu ya hizmet vermektedir.

• • Yolcu Bilgilendirme Ekrani (0)
• • Yolcu Bilgilendirme Ekrani (0)

• • Yolcu Bilgilendirme Ekrani (0)
• • Yolcu Bilgilendirme Ekrani (0)