Romatizmal Ateş Belirtileri

Akut romatizmal ateş daha çok çocuklarda görülür. Hastalık en sık olarak eklemlerle ilişkili bulgular verir fakat kalbi de tutması nedeniyle önemlidir. Beyinde damar iltihabı ve deri altı lenf nodları da hastalıkta görülen bulgulardandır. Kalp romatizması, en sık olarak yaş arasındaki çocukları etkiler. Çünkü A grubu beta hemolitik streptokok kaynaklı faranjit en fazla bu yaş grubunda görülür. Bununla birlikte herhangi bir yaşta da görülebilir. Hastalık tüm dünyada çocuklarda görülen en sık kazanılmış kalp hastalığı nedenidir.

Kalp romatizması belirtileri ve bulguları

Tüm vücudu etkileyen bu hastalıkta çok farklı belirti ve bulgular görülür. Kalp romatizması belirtileri şunlardır: 

• Eklemlerde iltihaplanma, ağrı
• Kalp zarlarında iltihaplanma
• Kalp kapakçıklarında hasar ve dolayısıyla kalpte üfürüm
• Göğüs ağrısı
• Yorgunluk
• Korea. Beyinde iltihaplanma nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Koreada hastaların istemsiz amaçsız hareketleri bulunur. Hareketler özellikle gövde ve kolda daha sık olarak görülür. Kas zayıflığı ve duygusal düzensizlikler eşlik edebilir. Korea kalıcı değildir ve uykuda kaybolur. Genellikle hafta içerisinde düzelir. Nadir olgularda belirtiler 15 haftaya kadar sürebilir.
• Duygusal düzensizlikler. Duygusal düzensizlikler ağlama ya da uygunsuz gülme şeklinde kendini gösterebilir.
• derece arasında değişen ateş 
• Burun kanaması
• Karın ağrısı
• Dalak büyümesi
• Cilt altında özellikle kolun arka ve bacakların ön yüzünde ağrısız nodüller
• Ciltte göğüs, kol ve bacakların iç yüzünde döküntüler
• CRP, sedimentasyon ve lökosit kan değerlerinde yükselme
• Akciğer grafisinde kalpte büyüme

Akut romatizmal ateş neden olur?

Romatizma atağı, grup A beta hemolitik streptokok adı verilen bir bakterinin neden olduğu boğaz enfeksiyonundan sonra ortaya çıkabilir. Grup A streptokoklar kriptik boğaz enfeksiyonuna veya daha az sıklıkta kızıl adlı hastalığa neden olur. Derinin veya vücudun diğer bölümlerinin A Grubu streptokok enfeksiyonları nadiren romatizmal ateşi tetikler.

Streptokok enfeksiyonu ve romatizmal ateş arasındaki bağlantı açık değildir ancak bakteri, bağışıklık sisteminde karışıklığa neden olmaktadır. Strepkok bakterisi vücudun belirli dokularında bulunana benzer bir protein içerir. Normal olarak bakteriyi hedef alacak bağışıklık sistemi hücreleri vücudun kendi dokularını bulaşıcı ajanlar gibi algılayarak saldırır. Özellikle kalp, eklemler, deri ve merkezi sinir sistemi dokuları bu kapsamda en sık olarak hedef olur. Bu bağışıklık sistemi reaksiyonu bu organlarda iltihaplanmaya neden olur.

Çocuğunuza streptokokal bakterileri ortadan kaldırmak için antibiyotik ile derhal tedaviye başlanır ve tüm ilaçları reçete edildiği gibi kullanırsa romatizmal ateş geliştirme olasılığı çok düşük bir seviyeye iner. Çocuğunuzda tamamen tedavi edilmemiş bir ya da birden fazla streptokokal boğaz enfeksiyonu ya da kızıl enfeksiyonu atağı varsa romatizmal ateş açısından risk altında olduğu söylenebilir.

Kalp romatizması tedavisi

Kalp romatizması tedavisi amacı, kalan A grubu streptokok bakterilerini yok etmek, belirtileri hafifletmek, iltihabı kontrol etmek ve hastalığın tekrarlamasını önlemektir. Tedavide antibiyotikler, iltihabı gidermeye yönelik ilaç tedavisi ve nörolojik belirtilere yönelik ilaç tedavisi uygulanır.

Romatizmal ateş, streptokok adı verilen bir bakterinin yol açtığı boğaz enfeksiyonunun neden olduğu bir hastalıktır. Çeşitli streptokok gruplarından sadece A grubundakiler romatizmal ateşe neden olur. Streptokokun yol açtığı iltihap, okul çağındaki çocuklarda görülen faranjitin (boğaz enfeksiyonu) yaygın nedenlerinden biri olmasına rağmen, faranjit geçiren her çocukta romatizmal ateş gelişmez. Hastalık kalpte iltihaplanmaya ve hasara yol açabilir; öncelikle eklemlerde anlık ağrı ve şişkinlik olarak kendini gösterir ve daha sonra kardit (kalpte iltihaplanma) veya beyinde iltihaplanma dolayısıyla gelişen kore adı verilen normal dışı istemsiz hareket bozukluğuna neden olur. Ek olarak deride döküntü ve nodüller görülebilir.

Antibiyotiğin olmadığı dönemde romatizmal ateş vakaları sıcak iklimli ülkelerde daha fazla görülmekteydi. Faranjit tedavisinde antibiyotik kullanımı yaygınlaştıktan sonra, hastalığın görülme sıklığı azaldı fakat halen dünyanın her yerinde 5 ila 15 yaş aralığındaki pek çok çocuğu etkilemekte ve vakaların küçük bir kısmında kalp hastalığına neden olmaktadır. Eklemleri etkilemesinden dolayı çocuk ve ergenlerin romatizmal hastalıkları arasında sayılmaktadır. Romatizmal ateş dünyanın her yerinde eşit olarak yaygın değildir.
Romatizmal ateşin görülme sıklığı ülkeden ülkeye değişir: hiçbir vakanın görülmediği ülkeler de, orta veya yüksek oranda vakaların görüldüğü (yıllık kişi başına 40'tan fazla vaka) ülkeler de vardır. Dünyada 15 milyondan fazla romatizmal kalp hastalığı vakası olduğu; her sene yeni vaka ve ölüm yaşandığı tahmin edilmektedir.

Bu hastalık, Streptococcus pyogenes veya Grup A β hemolitik Streptococcus adı verilen bakterinin yol açtığı boğaz enfeksiyonuna karşı normal dışı bağışıklık cevabının bir sonucudur. Hastalığın başlangıcından önce, boğaz ağrır ve daha sonra süresi değişken olan, herhangi bir belirtinin görülmediği bir dönem geçer.
Boğaz enfeksiyonunun tedavisi, bağışıklık sisteminin uyarılmasının durdurulması ve yeni enfeksiyonların önlenmesi için antibiyotik gereklidir zira yeni enfeksiyonlar yeni hastalık atağına neden olabilir. Tekrar eden atak riski hastalığın başlangıcından itibaren 3 sene içerisinde daha yüksektir.

Doğrudan ebeveynlerden çocuklara aktarılamadığı için romatizmal ateş, kalıtsal bir hastalık değildir. Yine de ailenin birkaç üyesinin birden romatizmal ateş hastası olduğu vakalar mevcuttur. Bunun nedeni, genetik faktörlerle birlikte streptokok enfeksiyonunun kişiden kişiye yayılması ihtimali olabilir. Streptokok enfeksiyonu, solunum yolları ve tükürük yoluyla bulaşabilir.

Çevre ve streptokok suşu hastalığın gelişiminde önemli faktörlerdir ama aslında kimin hastalığa yakalanacağını tahmin etmek zordur. Artrit ve kalp iltihabı, streptokok proteinlerine karşı verilen anormal bağışıklık sistemi cevabı nedeniyle gelişir. Hastalığa yakalanma olasılığı, bazı streptokok tiplerinin yatkın birini enfekte etmesiyle yükselir. Kalabalık önemli bir çevresel faktördür zira enfeksiyonların yayılmasına zemin hazırlar. Romatizmal ateşin önlenmesi, streptokokun sağlıklı çocuklarda yol açtığı boğaz enfeksiyonunun hızla teşhis ve antibiyotikle tedavi edilmesiyle mümkündür (önerilen antibiyotik penisilindir).

Romatizmal ateş bulaşıcı değildir ama streptokoka bağlı farenjit bulaşıcıdır. Streptokoklar kişiden kişiye bulaşırlar ve bu nedenle evin, okulların veya spor salonlarının kalabalık olmasıyla enfeksiyon arasında ilişki bulunur. Dikkatlice el yıkamak ve streptokoka bağlı boğaz enfeksiyonu olan kişilerle yakın temastan kaçınmak hastalığın yayılmasını durdurmak için önemlidir.

Romatizmal ateş genellikle her hastaya özgü olabilecek bir belirtiler kombinasyonu ile kendini gösterir. Antibiyotiklerle tedavi edilmemiş streptokoka bağlı farenjit veya tonsilitin ardından gelir.
Farenjit veya tonsilitte ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kırmızı damak ve bademcikler ile iltihaplı salgılar ve boğazda şişmiş, ağrıyan lenf düğümleri vardır. Yine de bu belirtiler, okul çağındaki çocuklar ve ergenlerde oldukça hafif olabilir veya hiç olmayabilir. Akut enfeksiyon giderildikten sonra haftalık, herhangi bir belirtinin görülmediği bir dönem olur. Bundan sonra çocukta ateş ve aşağıda bahsedilen hastalık belirtileri görülebilir.

Artrit
Artrit çoğunlukla aynı anda birkaç büyük eklemi etkiler veya bir eklemden diğerine gezerek bir ya da ikisini aynı anda etkileyebilir (dizler, dirsekler, bilekler veya omuzlar). Buna "gezici ve geçici artrit" denir. Ellerde ve omurgada artrit daha az görülür. Eklem ağrısı, görünürde şişlik olmamasına rağmen ciddi boyutta olabilir. Antienflamatuar ilaçların alımından sonra ağrı hızla geçer. Aspirin en sık kullanılan antienflamatuar ilaçtır.

Kardit
Kardit (kalpte enflamasyon) hastalığın kendini gösterebileceği en ciddi halidir. Dinlenirken ya da uykuda kalp atımlarının hızlanması, romatizmal kardit şüphesini uyandırabilir. Kalp muayenesinde anormal bulgular ve üfürüm, kalbin etkilendiğine dair başlıca göstergedir. Üfürüm derecesi hafiften, şiddetliye kadar uzanabilir. Şiddetli üfürüm, kalp kapaklarının iltihabına (endokardit) işaret edebilir. Kalbi çevreleyen zarda iltihap (perikardit) varsa, kalbin çevresinde sıvı birikir ancak bu durum genellikle yakınmaya neden olmaz ve kendi kendine düzelir. Miyokarditin en ciddi vakalarında kalbin kasılması bozulur ve güçsüzleşir. Öksürük, göğüs ağrısı, nabızda ve solunumda artış ile kendini belli eder. Kardiyoloğa danışmak ve ileri tetkik gerekebilir. Romatizmal kalp kapak hastalığı, romatizmal ateşin ilk atağının sonucu olabilir ama genellikle tekrarlayan ateşlerin sonucudur ve erişkinliğin ilerleyen dönemlerinde sorun haline gelebilir, dolayısıyla önlenmesi gereklidir.

Kore
Kore sözcüğü, Yunancada "dans" anlamına gelmektedir. Kore, beyinde hareketlerin koordinasyonunu kontrol eden kısımların iltihaplanmasından dolayı oluşur. Romatizmal ateşi olan hastaların %10 ila 30'unu etkiler. Artrit ve karditten farklı olarak, hastalığın ilerleyen evrelerinde, boğaz enfeksiyonundan 1 ila 6 ay sonra ortaya çıkar. Erken belirtileri, istemsiz titreme yüzünden okul çağındaki hastaların el yazılarındaki bozulma, giyinme ve kendi ihtiyaçlarını karşılamada, hatta yürüme ve beslenmede problemler olarak sayılabilir. İstemsiz hareketler bilinçli olarak kısa süreler için baskılanabilir, uykuda kaybolabilir ya da stres ve yorgunlukla artabilir. Öğrencilerde konsantrasyon kaybı, endişe ve ağlamaya yatkın duygu durum bozukluğu nedeniyle okul başarısına etki eder. Hafifse davranış bozukluğu olarak değerlendirilip gözden kaçabilir. Kendi kendini sınırlar fakat yine de destekleyici tedavi ve takip gereklidir.

Deri döküntüleri
Romatizmal ateşin daha az yaygın bulguları deri döküntüleridir. "Eritema marjinatum", kırmızı halkalar olarak görünürken, "deri altı nodülleri" ise genellikle eklemler üzerindeki normal derinin altında ağrısız, hareketli tahıl tanesi büyüklüğünde sertliklerdir. Bu bulgular, vakaların % 5’inden azında ortaya çıkar ve gizli ve geçici görünümleri nedeniyle gözden kaçabilirler. Bu belirtiler tek başlarına değil, miyokardit (kalp kasının iltihaplanması) ile birlikte görülürler. Ebeveynler tarafından hastalığın erken evrelerinde ilk bakışta fark edilebilecek diğer şikayetler ise ateş, yorgunluk, iştah kaybı, solukluk, karın ağrısı ve burun kanamasıdır.

Hastalık en yaygın olarak, artritli ve ateşi olan daha büyük çocuklarda veya ergenlerde üfürüm olarak kendini gösterir. Daha küçük hastalar kardit ve ciddiyeti hafif eklem şikayetleriyle gelirler.
Kore tek belirti olabilir veya karditle beraber görülebilir, ama bir kardiyoloğun yakın takip ve incelemesi gereklidir.

Romatizmal ateş, okul çağındaki çocukların ve 25 yaşına kadar olan genç bireylerin hastalığıdır. 3 yaşından önce seyrek rastlanır, hastaların %80'inden fazlası 5 ile 19 yaşları arasındadır. Yine de sürekli antibiyotik alınması önlemine uyulmazsa hayatın sonraki evrelerinde de kendini gösterebilir.

Klinik belirtiler ve araştırmalar özellikle önemlidir çünkü teşhis için özel bir test veya belirti yoktur. Artrit, kardit, kore, deride değişiklikler, ateş, streptokok enfeksiyonu testlerindeki anormal bulgular ve kalp atışının ritminde değişikliklerin elektrokardiyogramda görülmesi (Jones kriterleri olarak adlandırılır), teşhis konmasına yardımcı olabilir. Teşhis koymak için öncesinde meydana gelen bir streptokok enfeksiyonuna dair bir delile ihtiyaç duyulur.

Streptokoka bağlı reaktif artrit adı verilen hastalık da streptokoka bağlı farenjitten sonra görülür ama artrit özelliklerini uzun bir süre gösterir ve kardit riski daha düşüktür. Çocukluk çağı idiyopatik artriti romatizmal ateşe benzeyen bir diğer hastalıktır ama süresi 6 haftadan uzundur. Lyme hastalığı, lösemi, başka bakteri veya virüslerin neden olduğu reaktif artrit gibi hastalıklarda da artrit görülebilir. Sıradan üfürümler (kalp hastalığı olmaksızın yaygın üfürümler), konjenital (doğuştan) veya edinilmiş başka kalp rahatsızlıkları, romatizmal ateş zannedilebilir.

Bazı testler teşhis ve takip için gereklidir. Kan testleri ataklar sırasında teşhisi teyit etmek için önemlidir.
Diğer pek çok romatizmal hastalıkta olduğu gibi sistemik iltihaplanma belirtileri de koresi olan hastalar hariç neredeyse tüm hastalarda görülür. Çoğu hastada, boğaz enfeksiyonuna dair bir iz yoktur ve boğazdaki streptokok, hastalığın başlangıcından itibaren bağışıklık sistemi tarafından temizlenmiştir. Aile ve/veya hasta, boğaz enfeksiyonunun ayrıntılarını hatırlayamıyorsa, streptokok antijenlerini tespit etmek için kan testleri mevcuttur. Bu antijenlerin (anti-streptolizin O (ASO) veya DNAse B) miktarındaki artış, hafta arayla yapılan kan testlerinde tespit edilebilir. Yüksek miktar, yakın zamanda olan bir enfeksiyonun göstergesidir ama bunun hastalığın ciddiyetiyle herhangi bir ilişkisi yoktur. Yine de testte sadece koresi olan hastaların sonuçları normal çıkmaktadır, bu da teşhisi zorlaştırır.
Anormal ASO veya DNAse B testi sonuçları, bağışıklık sistemini uyaran bakteriye daha önce maruz kalmış olmayı belirtir ve bu nedenle tek başına, belirtilerin görülmediği romatizmal ateş hastalarının teşhisini koymaya yeterli değildir. Antibiyotik tedavisi genellikle gerekli değildir.

Kalp kapağı iltihabından kaynaklanan yeni bir üfürüm karditin en yaygın özelliğidir ve genellikle doktor muayenesinde kalp dinlemesi yapılırken tespit edilir. Kalbin ne kadar etkilendiğini anlamak için elektrokardiyogram (kalbin elektrik aktivitesinin bir kağıt şerit halinde dökümü) uygun olabilir. Göğüs röntgeni de kalp genişlemesini kontrol etmek için önemlidir.
Doppler ekokardiyogramı veya kalp ultrasonu da kardite çok duyarlı testlerdir. Tüm bu prosedürler kesinlikle ağrısızdır ve tek rahatsızlık çocuğun test boyunca hareket etmeden durması gerekliliğidir.

Romatizmal ateş dünyanın bazı bölgelerinde önemli bir sağlık sorunudur ama streptokoka bağlı farenjiti teşhis konar konmaz tedavi ederek önlenilebilir (birincil önleme). Farenjitin başlangıcından itibaren 9 gün içerisinde antibiyotik tedavisine başlanırsa akut romatizmal ateş önlenebilir. Romatizmal ateşin belirtileri NSAİİ'lerle giderilir.
Streptokoka karşı koruma amacıyla bir aşı üretmek için araştırmalar halen sürmektedir: başlangıçtaki enfeksiyonun önlenmesi, bağışıklık sisteminin anormal tepkisine karşı koruma sağlayacaktır. Bu yaklaşım, geleceğin romatizmal ateş önleme yöntemi olabilir.

Geçtiğimiz birkaç yılda yeni bir tedavi yöntemi öne sürülmedi. Aspirin tedavinin ana ilacı olarak kalırken; etki mekanizması tam olarak bilinmemekte ve antienflamatuar özelliklerinden dolayı olabileceği düşünülmektedir. Artrit için başka steroid olmayan antienflamatuar ilaçların (NSAİİ'ler) (prednisone) tedavi önerilir, belirtiler ve kan testleriyle iltihabın kontrol altına alındığı teyit edilirse ilacın dozu yavaş yavaş azaltılarak kesilir.
Kore vakalarında, kişisel bakım ve okul hayatı konusunda ailenin desteği gerekebilir. Korede hareketleri kontrol etmek için steroidler, haloperidol veya valproik asitle ilaç tedavisi başlatılıp yan etkileri için hasta yakından gözlemlenir. Yaygın görülen yan etkiler arasında; uyku hali ve doz ayarlamasıyla kolayca kontrol edilebilecek olan titreme mevcuttur. Bazı kore vakalarında uygun tedaviye rağmen rahatsızlık birkaç ay boyunca sürebilir.
Tanı konulduktan sonra, akut romatizmal ateşin tekrar etmesini önlemek için antibiyotiklerle uzun süreli koruma sağlanması önerilir.

Kısa süreli semptomatik tedavide salisilatlar ve diğer NSAİİ'ler genellikle iyi tolere edilir. Penisilin alerjisi riski oldukça düşüktür ama ilk birkaç enjeksiyon boyunca kullanımı takip edilmelidir. Dikkat edilmesi gereken başlıca şeyler; enjeksiyonların ağrılı olması ve ağrıdan korkan hastaların enjeksiyonu reddetmeleridir. Bu nedenle hastalık, topikal anestezikler ve enjeksiyonlardan önce rahatlama konusunda hastanın eğitilmesi tavsiye edilir.

Hastalığın başlangıçtan sonraki sene içerisinde tekrar etmesi riski daha yüksektir ve kardite bağlı hasar riski her atakta artar. Bu süre boyunca, streptokoka bağlı yeni enfeksiyonları önlemek amacıyla düzenli antibiyotik tedavisi alınması, romatizmal ateşi olan tüm hastalara, hastalığın ciddiyetinden bağımsız olarak önerilir zira hastalığın hafif olanları dahi alevlenebilir.
Doktorların çoğu, önleyici antibiyotik tedavisinin son ataktan sonra en az 5 yıl boyunca veya çocuk 21 yaşına gelene kadar devam etmesinde hemfikirdir. Kalpte hasar bırakmayan karditte, ikincil önleyici tedaviye 10 yıl boyunca veya hasta 21 yaşına gelene kadar (hangisi daha uzun sürecekse) devam edilmesi önerilir. Eğer kalpte hasar varsa, 10 senelik veya 40 yaşına kadar süren ikincil önleyici tedavi önerilir; eğer hastalık sonucu kapakçık değişimi gerekli olduysa tedavi 40 yaşından da sonraya kadar sürebilir.
Bakteriyel endokarditin antibiyotiklerle önlenmesi kalp kapakçığı hasarı olduğu halde dişlerini yaptıran veya ameliyata girecek olan tüm hastalara tavsiye edilir. Bu gereklidir çünkü bakteri vücudun diğer kısımlarından, özellikle ağızdan ilerleyebilir ve kalp kapağında enfeksiyona neden olabilir.

Çok sayıda bütünleyici ve alternatif tedavi bulunmaktadır ve bu durum, hastalar ve aileleri için kafa karıştırıcı olabilir. Bu tedavileri denemenin tehlike ve faydaları dikkatle düşünülmelidir zira kanıtlanmış faydaları çok azdır ve gerek zaman gerekse çocuğa getirdiği yük ve maddi külfet bakımından maliyetli olabilir. Eğer bütünleyici ve alternatif tedavileri araştırmak istiyorsanız bu seçenekleri çocuk romatolojisi uzmanınız ile görüşmek mantıklıdır. Bazı tedaviler standart ilaç tedavileri ile etkileşime girebilir. Doktorların büyük kısmı, tıbbi tavsiyelere uyduğunuz sürece tamamlayıcı tedavilere muhalif olmayacaktır. Reçeteli ilaçlarınızı almayı bırakmamanız çok önemlidir. Hastalığı kontrol altına almak için kortikosteroid gibi ilaçların gerekli olduğu hallerde hastalık halen aktif iken bunları almayı bırakmak çok tehlikeli olabilir. Lütfen ilaç tedavisiyle ilgili meseleleri, çocuğunuzun hekimiyle görüşün.

Düzenli kontroller ve periyodik testler hastalığın uzun süreli seyrinde gerekli olabilir. Kardit ve korenin görüldüğü vakalarda yakın takip önerilir. Belirtilerin gerilemesinden sonra, önleyici tedavi için kontrollü bir program oluşturulması ve bir kardiyoloğun gözetiminde uzun süreli takiple kalpte hasar oluşup oluşmadığının takip edilmesi önemlidir.

Hastalığın akut belirtileri birkaç gün veya hafta içerisinde azalır. Yine de, akut romatizmal ateş ataklarının tekrarlama riski hep vardır ve kalp etkilendiyse belirtiler yaşam boyu sürebilir. Sürdürülen antibiyotik tedavisi streptokoka bağlı farenjitin tekrar etmesini uzun yıllar önler.

Belirtilerin ne zaman alevleneceği ve ciddiyeti önceden tahmin edilemez. İlk atakta kardit görülmesi hasar açısından potansiyel bir risk faktörü olmakla birlikte kardit sonrası bazı vakalarda tamamen iyileşme görülebilir. En ciddi kalp hasarında, kapak yenilemek için kalp ameliyatı gerekebilir.

Eğer kardit kalp kapakçığına ciddi bir hasar vermediyse tamamen iyileşmek mümkündür.

Uygun bakım ve düzenli kontrollerle, romatizmal ateşi olan çocukların çoğu normal bir yaşam sürer. Yine de kardit ve korede alevlenmeler sırasında aile desteği önerilir.
Başlıca sorun; antibiyotiklerle önleyici tedaviye hayat boyu uyulmasını sağlamaktır. Birinci basamak sağlık hizmetleri bu konuya eğilmeli ve tedaviye uyulması için özellikle ergenler eğitilmelidir.

Eğer düzenli kontroller sırasında kalpte hasar kaldığı görülmezse, rutin okul hayatı ve günlük aktiviteler konusunda özel bir tavsiye verilmez; çocuklar tüm aktivitelere katılabilirler. Çocuğun yalnız akademik başarı elde etmesi için değil aynı zamanda gerek yaşıtları gerekse yetişkinler tarafından kabul ve takdir görmesi amacıyla normal bir şekilde okul faaliyetlerine katılması için aileler ve öğretmenler ellerinden geleni yapmalıdır. Korenin akut evrelerinde okul hayatında bazı sınırlamalar olabilir ve aileler ile öğretmenler 1 ila 6 ay kadar bunlarla başa çıkmak zorundadırlar.

Spor yapmak her çocuğun günlük hayatının vazgeçilmez bir parçasıdır. Tedavinin amaçlarından biri de çocukların mümkün olduğunca normal bir yaşam sürmelerine ve kendilerini yaşıtlarından farklı görmemelerine olanak tanımaktır. Bu sebeple, tolere edildiği şekliyle tüm aktiviteler yapılabilir. Fakat yine de akut evrede, kısıtlı fiziksel aktivite veya yatak istirahati gerekli olabilir.

Beslenmenin hastalığı etkilediğine ilişkin bir kanıt yoktur. Genel anlamda çocuğun yaşına uygun, dengeli ve normal bir beslenme sürdürmesi gerekir. Büyüme çağındaki bir çocuk için yeterli protein, kalsiyum ve vitaminleri içeren sağlıklı ve dengeli bir beslenme tavsiye edilir. Kortikosteroidler iştahı açtığı için bu ilaçları kullanan hastalar aşırı yemekten kaçınmalıdır.

İklimin hastalığın ortaya çıkış şekillerini etkileyebileceğine dair bir kanıt yoktur.

Hekim, vaka bazında değerlendirerek çocuğun hangi aşıları yaptırabileceğine karar verecektir. Genel olarak aşılar, hastalık aktivitesini artırıyor ve hastalarda ciddi boyutta istenmeyen olaylara yol açıyor gibi görünmemektedir. Öte yandan zayıflatılmış canlı aşılardan genellikle kaçınılır zira yüksek dozda bağışıklık baskılayıcı ilaçlar veya biyolojik ajanlar alan hastalarda varsayımsal olarak enfeksiyonu tetikleme riski vardır. Canlı olmayan aşılar hastalar için, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç alan hastalar için dahi, güvenli görünmektedir. Fakat çoğu çalışmanın, aşıya bağlı olarak ender görülen hasarı tam olarak değerlendirmesi mümkün olmaz.
Bağışıklık sistemini baskılayıcı (immün-suprasif) ilaç kullanan bir hastada, hekimler, aşılama sonrasında patojene özgü antikor konsantrasyonu ölçümü yapılmasını tavsiye etmelidir.

Hastalık sebebiyle cinsel aktivite veya gebelikte bir kısıtlama bulunmamaktadır. Yine de bu ilaçları alan hastalar, bunların fetüs üzerindeki olası toksik etkileri hakkında daima çok dikkatli olmalıdır. Hastalara doğum kontrolü ve gebelik hakkında hekimlerine danışmaları tavsiye edilir.

Çocuklarda ve genç yetişkinlerde streptokoka bağlı artrit vakaları tanımlanmıştır. Buna genelde "reaktif artrit" veya "streptokok enfeksiyonu sonrası gelişen reaktif artrit" (PSRA) adı verilir.
PSRA başlıca olarak 8 ila 14 yaş aralığındaki çocukları ve 21 ila 27 yaşları arasındaki genç yetişkinleri etkiler. Genellikle boğaz enfeksiyonundan 10 gün sonra gelişir. Başlıca büyük eklemleri etkileyen akut romatizmal ateş kaynaklı artritten (ARF) farklıdır. PSRA'da büyük ve küçük eklemler ile eksenel iskelet etkilenir. Genellikle ARF'den uzun sürer – yaklaşık 2 ay, bazen daha uzun.
Hafif ateş ve iltihabı gösteren anormal laboratuvar testi sonuçları (C-reaktif protein ve/veya eritrosit sedimentasyon hızı) mevcuttur. İltihap belirteçleri ARF'de olduğundan daha düşüktür. PSRA tanısı, yakın zamanda geçirilmiş streptokok enfeksiyona dair kanıt bulunan artrit; streptokok antikoru testlerinden alınan anormal sonuçlar (ASO, DNAse B) ve "Jones kriterlerine" göre ARF'nin belirtilerinin yokluğuna dayanır.
PSRA, ARF'den ayrı bir rahatsızlıktır. PSRA hastalarında kardit oluşumuna ihtimal verilmez. Günümüzde, Amerikan Kalp Vakfı, belirtilerin görülmesinden sonraki bir sene boyunca önleyici antibiyotik tedavisi alınmasını önermektedir. Buna ek olarak bu hastalar, klinik ve ekokardiyografik kardit kanıtları bakımından dikkatlice gözlemlenmelidir. Eğer kalp hastalığı görülürse, hasta ARF gibi tedavi edilmelidir değilse önleyici tedavi kesilebilir. Kardiyoloğun takibi tavsiye edilir.

Kalp Romatizması Nedir?

Kalp romatizması veya diğer ismi ile akut romatizmal ateş, bademcik iltihabına neden olan A grubu streptokok bakterisinin yol açtığı bir rahatsızlıktır. Genellikle tedavisi yapılmamış boğaz enfeksiyonu sonrasında meydana gelen bir romatizmal hastalık olan akut romatizmal ateş, bilhassa yaş aralığındaki çocuklarda gelişir.Dünya üzerinde çocukluk ve yetişkinlik çağında sonradan edinilen yaygın kalp hastalıklarındandır.

Bu rahatsızlık bağ dokuları, cilt, beyin ve kalbi etkiler. Genellikle oluşan ateş, eklemlerdeki ağrı ve şişlik gibi şikayetler çoğunlukla hasara neden olmadan iyileşir. Fakat kalbin etkilenmesi sonucu göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı ve çabuk yorulma gibi semptomlar ve yanı sıra beyin ve santral sinir sisteminin etkilenmesi neticesinde bazı rahatsızlıklar oluşabilir. Ayrıca kalp romatizması vücutta bazı hasarlara neden olarak bir takım cilt rahatsızlıkları da oluşturabilir. Bu nedenle çocuklukta meydana gelen boğaz enfeksiyonlarının tedavisi oldukça önemlidir.

Kalp Romatizması Belirtileri Nelerdir?

Kalp romatizması oluşmasına işaret edebilecek ana şikayet, yakın tarihli bir boğaz enfeksiyonu ya da akut romatizmal ateş tablosu yaşanmış olmasıdır. Kalp romatizma belirtileri çok çeşitli olup, çoğunlukla boğaz enfeksiyonunu takiben hafta aralığında meydana gelir. Akut romatizmal ateş belirtileri şu şekilde sırlanabilir:

• Ateş
• Bilhassa diz ve bileklerde belirgin, eklemlerin ödemli, hassas, kırmızı renkli ve çok ağrılı olması
• Deri altında nodül oluşması ya da deri döküntüsü
• Kol, bacak ya da yüz kaslarında istemsiz hareketler meydana gelmesi
• Halsizlik
• Kalp romatizması oluştuktan sonra ise nefes darlığı, göğüs ağrısı ve ödem gibi belirtiler de eklenir

Kalp Romatizması Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Hastalığın erken döneminde meydana gelen semptomların geçmesi sonrası hastalığın vücutta bıraktığı etki yıllar sonra ortaya çıkar. Kalp romatizmasının neden olabileceği kalıcı işlev bozukluklarından bazıları şu şekilde sırlanabilir:

• Kalp İltihabı: Diğer ismi ile kardit de denilen kalp iltihabı, göğüs ağrısı, çarpıntı ve nefes ağrısı gibi şikayetlere sebep olur. Kalpte üfürüm şeklinde görülür. Ateşli döneminde yıl sonra kalp kapakçığında yetmezlik veya darlık görülebilir.
• Artrit: Halk arasında eklem iltihabı denilen artrit, diz, dirsek, el ve ayak bileği gibi büyük eklemleri tutan, ağrılı, hareket kısıtlılığına yol açan, eklemlerde ısı artışı ve kızarıklıklara neden olan bir hastalıktır. Herhangi bir eklemde olan ağrı, birkaç hafta içinde genellikle farklı bir ekleme geçer. Yaşlanmayla beraber belirtilerde artış oluşur.
• Cilt Döküntüleri: Nadir gelişen bu problem, cilt üstünde yuvarlak şekilde, ortası soluk ve etrafı kızarık döküntüler olarak meydana gelir.
• Cilt Nodülleri: Eklemlerin dışında oluşan sert ve ağrısız şişliklerdir.
• Sydenham Koresi: Yüz, dil, kol ve bacaklarda istemsiz ve ani sıçramalar şeklinde görülen rahatsızlık kız çocuklarında daha fazla ve genellikle kardit ile birlikte görülür.

Kalp Romatizması Neden Olur?

Boğaz enfeksiyonunun geçirilmesi sonrası oluşan kalp romatizmasının sebebi vücuda giren A grubu streptokok bakterisidir. Bu bakteri, genellikle boğaz enfeksiyonuna ve nadiren de kızıl hastalığına sebep olur. Streptokok bakterisine cevaben bağışıklık sistemi harekete geçer. Fakat bakteride yer alan protein, vücuttaki bazı dokularda bulunan protein tipine benzediği için bağışıklık sistemi hücreleri, bakteriyi yok etmeye çalışırken vücut dokularına da zarar verir. Bu süreçte başta kalp olmak üzere, deri ve merkezi sinir sistemi dokuları zarar görür ve etkilenen dokularda iltihaplanma meydana gelir. İltihap tedavi edilse de gelişen hasarlanma ileri dönemlerde kalp kapağının kalınlaşmasına, daralmasına ve kaçağa neden olabilir.

Kalp Romatizması Nasıl Tedavi Edilir?

Kalp romatizmasına sebep olan ve bilhassa çocukluk döneminde görülen boğaz enfeksiyonlarının erken teşhis ile tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Boğaz enfeksiyonlarının çoğu virüs kaynaklı olsa da geliştiği zaman hekime başvurmak ve tanı amaçlı boğazdan sürüntü alıp kolay uygulanan laboratuvar testini yaptırmak gerekir. Bu şekilde A grubu streptokok bakterisinin pozitif veya negatif olduğunu basitçe anlaşılabilir.

Bakteri olması halinde kalp romatizması tedavisinde antibiyotik kullanımı gerekirken, virüsten dolayı gelişen boğaz enfeksiyonlarında antibiyotik kullanımı gerekmez. Bu işlem kalp romatizmasının engellenmesi için oldukça önemlidir. Kalp romatizması olması durumunda ise uygulanacak tedavi, fizik muayene, laboratuvar ve radyolojik testlerin neticesine göre planlanır. Genellikle yatak istirahati, aspirin, penisilin ve kortizon tedavisi verilir. Tedavi çeşidi ve süresi, hastalığın hangi süreçte teşhis edildiğine bağlı olarak değişkendir.

Akut romatizmal ateş, yeterli şekilde tedavi edilmemiş streptokok boğaz enfeksiyonu veya kızıl hastalığının bir komplikasyonu olarak ortaya çıkabilen inflamatuar bir hastalıktır. Tıp çevrelerinde Akut romatizmal ateş kelimelerinin baş harflerinden kısaltmayla ARA olarak adalandırıldığı gibi İngilizce adının esinlenerek romatizmal ateş olarakta adlandırılır. Biz bu makalede sık sık ARA kısaltmasını kullanacağız.

Streptokok farenjit&tonsillit ve kızıl hastalığına halk arasında beta mikrobu olarakta adlandırılan bir tür streptokok bakterisi neden olur. ARA kış ve bahar aylarında daha sık ortaya çıkar. Bunun nedeni streptokoklara bağlı boğaz enfeksiyonlarının bu mevsimlerde daha sık görülmesidir. Streptokok bulaşıcıdır. Kişiden kişiye yayılabilir. Fakat ARA bulaşıcı bir hastalık değildir.

ARA en sık yaş arası çocuklarda görülse de daha küçük çocuklar ve erişkinlerde de görülebilir. Streptokok boğaz enfeksiyonu yaygın olmasına rağmen gelişmiş ülkelerde akut romatizmal ateşe nadir rastlanır. Buna karşın ne yazık ki gelişmekte olan ülkelerin bir çoğunda hala sık görülmektedir.

Akut romatizmal ateş ilk atağı en sık yaş arasında geçilir

ARA kalpte kalp kapağı hasarları ve kalp yetmezliği gibi kalıcı hasarlar bırakabilir. Tedavi ile inflamasyonun yarattığı hasar azaltılabilir, ağrı ve diğer semptomlar hafifletilebilir ve romatizmal ateşin tekrar ortaya çıkması engellenebilir.

Akut romatizmal ateşin belirtileri nelerdir?

ARA çeşitli belirtiler gösterir. Birkaç veya daha fazla semptom görülebilir ve belirtiler hastalık seyri sırasında değişiklik gösterebilir. ARA genellikle streptokokal boğaz enfeksiyonunu takiben hafta sonra ortaya çıkar.

Akut Romatizmal Ateş (ARA) tanısında 5 belirtinin görülme sıklığı

Romatizmal ateşin bulgu ve belirtileri

Kalp, eklemler, cilt ve merkezi sinir sisteminde inflamasyon nedeniyle oluşurlar . bunlar;

• Ateş
• Eklemlerde ağrı ve hassasiyet &#; en sık diz, ayak bileği, dirsek ve el bileğinde
• Bir eklemden diğerine yer değiştiren ağrı
• Eklemlerde kızarıklık, ısı artışı ve şişlik
• Cilt altında küçük, ağrısız şişlikler (nodül)
• Göğüs ağrısı
• Kalpte üfürüm
• Halsizlik
• Düz veya hafifçe kabarık, kenarları düzensiz, ağrısız döküntüler (eritema marginatum)
• Düzensiz, kontrol edilemeyen vücut hareketleri (Sydenham koresi ya da Vitus dansı) &#; en sık el, ayak ve yüzde. Genellikle çocukların el yazısındaki değişiklik ile fark edilir.
• Sydenham koresinin de eşlik ettiği ağlama veya zamansız gülme gibi anormal davranışların ortaya çıkması

 Akut romatizmal ateş neden olur?

ARA grup A streptokok adı verilen bir bakterinin neden olduğu boğaz enfeksiyonu sonrası meydana gelir. Grup A streptokoklar streptokok tonsillit, farenjit  ve daha az sıklıkta kızıl hastalığına neden olur. Cilt ve diğer vücut kısımlarındaki grup A streptokok enfeksiyonları nadiren ARA’yı tetikler.

Streptokok enfeksiyonu ve ARA arasındaki bağlantı net değildir; ama bakteri bağışıklık sistemini aldatıyormuş gibi görünmektedir. Streptokok bakterisi vücudun bazı dokularında bulunan bir proteine benzer özellikte bir protein içerir. Böylece normalde bakteriyi hedef alan bağışıklık sistemi hücreleri vücudun kendi hücrelerine enfeksiyon ajanlarıymış gibi davranır. Özellikle kalp dokuları, eklemler, cilt ve merkezi sinir sistemi etkilenir.  Bu bağışıklık sistemi reaksiyonu inflamasyon ile yani mikropsuz iltahapla sonuçlanır.

Çocuğunuz streptokok bakterisini ortadan kaldırmak için antibiyotik tedavisini hızlı ve uygun bir şekilde alırsa ARA gelişme ihtimali oldukça azdır. Streptokoklara bağlı boğaz enfeksiyonu veya kızıl hastalığı geçirildiğinde tedavi edilmediğinde ya da yeterli dozda antibiyotik kullanılmadığında ARA geçirme riski vardır.

Akut romatizmal ateş her zaman kalbi etkiler mi?

Hayır. Etkilerse ortaya çıkan kapak hasarı tamamen kaybolur veya kalıcı olur. ARA kalıcı kalp hasarı yaptığında buna romatizmal kalp hastalığı adı verilir.

Kimler akut romatizmal ateş riski altındadır?

• Sık streptokokal boğaz enfeksiyonu geçirenler
• Hiç tedavi almamış veya yeteri kadar tedavi edilmemiş streptokok enfeksiyonu geçirenler
• Ailesinde romatizmal ateş hikayesi olanlar. Bazı kişilerde ARA gelişme ihtimalini artıran gen veya genler bulunur.
• Streptokok bakteri funduszeue.infoı streptokok bakteri türleri akut romatizmal ateşe neden olma ihtimali diğerlerine göre daha fazladır.
• Çevresel faktöfunduszeue.infookok bakterisinin hızlı yayılımına ve sık temasın olduğu aşırı kalabalık, kötü sanitasyon gibi bazı durumlarda ARA geçirme riski artar.

 Akut romatizmal ateş komplikasyonları nelerdir?

ARA’nın neden olduğu inflamasyon birkaç hafta ile bir kaç aylara kadar sürebilir. Bazen inflamasyon uzun süreli komplikasyonlara neden olabilir.

Romatizmal kalp hastalığı romatizmal ateşin kalptte yarattığı kalıcı hasardır. Genellikle asıl hastalıktan yıl sonra ortaya çıkar. Sorun genellikle iki sol kalp boşluğu arasındaki mitral kapak ve aort kapağında oluşur; ancak diğer kapaklar da etkilenebilir. Hasar şu sonuçlara neden olabilir:

• Kapak darlığı.Kapaktaki bu darlık kan akımını azaltır. Bu komplikasyon ARA geçirildikten uzun yıllar sonra meydana gelir. Romatizmal aort darlığı, romatizmal mitral darlığı gibi.
• Kapak yetmezliğfunduszeue.infoaki bu yetmezlik kanın ters yönde akmasına izin verir. ARA kalp tutulumunda erken dönem bulgusudur.
• Kalp kası hasarı.Romatizmal ateş ilişkili inflamasyon kalp kasının pompalama yeteneğini etkileyerek zayıflatabilir.

Romatizal kalp hastalığı geçiren çocukların uzun dönem kapak komplikasyonlarını incelediğimiz çalışmamız aşağıda yer almaktadır.

Makalenin tamamını bu linkten okuyup indirebilirsiniz

Mitral kapak, diğer kalp kapakları veya diğer kalp dokularındaki hasarlar yaşamın ilerleyen döneminde kalp sorunlarına neden olabilir. Şu durumlar ortaya çıkabilir:

• Kalbin üst kısmında düzensiz atımlar (atriyal fibrilasyon)
• Kalbin vücuda yeteri kadar kan pompalayamaması (kalp yetmezliği)

Akut romatizmal ateş önlenebilir mi?

ARA’yı engellemenin tek yolu streptokok boğaz enfeksiyonunu antibiyotikle hızla tedavi etmektir.

Akut romatizmal ateş tanısı nasıl konulur?

ARA için tanı koydurucu bir test yoktur, ancak hastalığın öyküsü, fizik muayene ve bazı test sonuçlarına dayanarak tanı konulur.

Kan testleri

Çocuğunuz bir streptokok enfeksiyonu tanısı aldıysa doktorunuz bakteri için başka bir test istemeyecektir. Bir tetkik istenecekse bu kan dolaşımındaki streptokok bakterilerine karşı gelişen antikorlara yönelik bir test olacaktır. Bakterinin kendisi çocuğunuzun boğazında veya kanında tespit edilemeyebilir.

Kandaki inflamasyon C-reaktif protein (CRP) ve eritrosit sedimentasyon hızı ölçümleri ile kontrol edilebilir.

Elektrokardiyogram (EKG)

EKG kalpten geçen elektriksel sinyalleri kaydeder. Bu sinyaller arasında kalpteki inflamasyonu veya zayıflamış kalp fonksiyonlarını gösteren paternler aranabilir.

Ekokardiyografi

Kısa adıyla EKO Ses dalgalarını kullanarak kalbin hareketli görüntüsünün oluşturulması, kalp anormalliklerinin tespitine olanak verebilir.

Tanı için şunlar araştırılır:

• Kalpte inflamasyon
• 1’den fazla eklemde inflamasyon
• Olağandışı sarsıntılı hareketler
• Cilt altında küçük, sert yumrular
• Kırmızı, düzensiz döküntüler
• Ateş
• 1 veya daha fazla eklemde ağrı
• Kalpte geçirilmiş inflamasyon
• EKG değişiklikleri
• Kan tetkiklerinde anormal sedimentasyon hızı veya C-reaktif protein yüksekliği

Herhangi bir tedavisi var mı?

Tedavide kullanılan mucizevi bir ilaç yoktur. Bir romatizmal ateş atağı genellikle birkaç hafta ile birkaç ay içinde geçer; ama kalp hasarı ömür boyu devam edebilir. Bu yüzden korunma oldukça önemlidir.

Akut romatizmal ateş nasıl tedavi edilir?

ARA tedavisinin amacı grup A streptokoku ortadan kaldırmak, belirtileri hafifletmek, inflamasyonu kontrol altına almak ve hastalığın tekrarlanmasını önlemektir.

• Antibiyotikler. Streptokok bakterisini elimine etmek için penisilin veya başka bir antibiyotik kullanılır.

Antibiyotik tedavisinin tamamlanmasının ardından yeni bir ARA atağını engellemek için koruyucu antibiyotik tedavisi başlanır. Koruyucu tedavi 21 yaşına kadar ya da en az 5 yıllık tedavi tamamlanıncaya -hangisi en uzunsa- dek sürer. Ancak bu korunma süresi kalp tutulumu olanlarda en az 10 yıldır.

• Anti-inflamatuar tedavi: inflamasyon, ateş ve ağrının azaltılması için aspirin veya naproksen gibi ağrı kesiciler verilir. Semptomlar ciddi ya da anti-inflamatuar tedaviye yanıt yoksa kortikosteroidler kullanılır.
• Antikonvülzan ilaçfunduszeue.infoam koresinin neden olduğu şiddetli istemsiz hareketler için valproik asit (Depakin) veya karbamazepin (Tegretol) gibi antikonvülzan ilaçlar kullanılabilir.

Birden fazla ARA atağı geçirilir mi?

Evet. Çocuğunuzda başka bir atak gelişme ihtimali diğer çocuklara göre daha fazladır. Yıllarca süren düzenli koruyucu antibiyotik kullanımı çoğunlukla yeni atağı önler. Antibiyotik streptokok boğaz enfeksiyonunu engelleyerek hastayı tekrar ARA geçirmekten korur.

Çocuğum romatizmal ateş geçirirse aktivitelerini kısıtlamam gerekir mi?

Çoğu çocukta hastalığın akut evresi sonrasında aktivite kısıtlanması gerekmez. Yatak istirahati süresi çocuğunuzun hastalık şiddetine bağlıdır. Yatak istirahati 2 ile 12 hafta arasında olabilir.

 Uzun süreli izlem

ARA atağının yarattığı kalp hasarı yıllarca belirti vermeyebilir. Hastalık çocuğun kalbine ciddi şekilde etkilediğinde ise kalp kapakları hasar görür ve kalp hastalığına neden olur. Bu durumda çocuğunuzun bazı fizik aktiviteleri kısıtlanabilir ve sporları yapmasına izin verilmez.

Çocuğumda romatizmal kalp hastalığı varsa onun daha fazla sorun yaşamasını nasıl engeller?

Akut romatizmal ateş (ARA) ve diş sağlığının önemi

ARA kalp kapaklarında hasara neden olmuşsa diş hekimine gideceği zaman bazı özel önlemler alınması gerekir. Romatizmal kapak hastalarının kapakları üzerinde enfeksiyon gelişme riski vardır. Bu enfeksiyona “enfektif endokardit” adı verilir. Diş tedavisinde önce antibiyotik kullanılması gerekir. Antibiyotik kullanımı diş işlemi sırasında mikrobu kalbe ulaşmasını engeller. Dişlerin temiz tutulması ve çürüklerin doldurulması enfektif endokarditin önlenmesini kolaylaştırır.

Çocuğunuzda aşağıdaki durumlar varlığında bazı diş veya cerrahi işlemlerden önce bir doz antibiyotik kullanılması gerekebilir:

• endokardit hikayesi
• yapay kalp kapağı
• bazı konjenital kalp defektleri
• kalp nakli yapılmış ve kalp kapağı problemleri olması