8 Sınıf Kasnak Çıkrık Dişli Ve Çarklar Çalışma Kağıdı

8 sınıf kasnak çıkrık dişli ve çarklar çalışma kağıdı

<== 8.Sınıf Konularına geri dön

Ortaokul 8.SINIF ==> 5. Ünite: Basit makineler ==> Basit makineler

Kazanımlar

F.8.5.1. Basit Makineler
Önerilen Süre: 10 ders saati
Konu / Kavramlar: Sabit makara, hareketli makara, palanga, kaldıraç, eğik düzlem, çıkrık, basit makinelerin kullanım alanları
F.8.5.1.1. Basit makinelerin sağladığı avantajları örnekler üzerinden açıklar.
a. Basit makinelerden, sabit makara, hareketli makara, palanga, kaldıraç, eğik düzlem ve çıkrık üzerinde durulur.
b. Dişli çarklar, vida ve kasnakların da birer basit makine olduğu görsellerle belirtilir, ayrıntıya girilmez.
c. Basit makinelerde işten kazanç olmadığı vurgulanır.
ç. Matematiksel bağıntılara girilmez.
F.8.5.1.2. Basit makinelerden yararlanarak günlük yaşamda iş kolaylığı sağlayacak bir düzenek tasarlar. Öncelikle tasarımını çizimle ifade etmesi istenir. Şartlar uygunsa üç boyutlu modele dönüştürmesi istenebilir.

KONU: Basit Makineler

Basit Makine nedir
Çok az parçadan oluşan ve yalnızca tek bir kuvvet çeşidini kullanan makineler, "Basit makine" olarak adlandırılır.

Basit Makinelerin Özellikleri

Basit makinelerde, uygulanan kuvvetin büyüklüğü (şiddetini) ve yönü değiştirilerek iş yapma kolaylığı sağlanır.
Basit makinelerde yoldan, hızdan, kuvvetten, zamandan kazanç olabilir ama iş veya enerjiden kazanç sağlanamaz.
Kuvvetten kazanç varsa, yoldan aynı oranda kayıp vardır.
Yoldan kazanç varsa, kuvvetten aynı oranda kayıp vardır.
Yapılan işi farklı enerjilere çevirebilir. (Enerji dönüşümü olabilir.)
Basit makineye uyguladığımız kuvvete giriş kuvveti, basit makineden elde ettiğimiz kuvvete de çıkış kuvveti denir.
Basit makineler enerji tasarrufu sağlamaz. (Az enerji ile fazla iş yapılamaz.)

Kuvvet Kazancı Nedir

Giriş kuvveti, çıkış kuvvetinden küçük ise kuvvet kazancı vardır.
Uygulanan kuvvet, yükten küçük ise kuvvet kazancı vardır.
Kuvvet kazancı= Yük/Kuvvet veya Kuvvet kolu/Yük kolu 'dur.
Kuvvet kazancı 1'den büyük ise kuvvet kazancı vardır, küçükse kuvvetten kayıp vardır.
100 Newton ağırlığındaki cismi 50 Newton kuvvet uygulayarak kaldırdığımızda kuvvet kazancı elde ederiz.

A- Makaralar

Çevresinden bir ip geçirilen, bir eksen etrafında dönebilen ve cisimleri yükseğe kaldırmak için kullanılan basit makinelere makara denir.

1. Sabit Makaralar

Sabit bir yere asılarak kullanılan makara çeşidine sabit makara denir.
Uygulan kuvvet, yükün ağırlığına eşittir. (Yük = Kuvvet)
Sabit makaralar kuvvetin yönünü değiştirir.(Kuvvet aşağı yük yukarı hareket etmektedir.)
Kuvvetten ve yoldan kazanç sağlanamaz. (Kuvvet kazancı = 1)
Sabit makaralar, sadece kuvvetin yönünü ve doğrultusunu değiştirdikleri için iş yapma kolaylığı sağlar.
Makaranın ağırlığı kuvveti ve yükü değiştirmez.
Makara çapı kuvvete etki etmez.
Makaradan çekilen ipin yönü kuvveti etkilemez.

Sabit Makara Kullanım Alanları

Bayrak direğinde
İnşaatta
Gemide
Kuyuda
Dağcılar
Stor perde de sabit makara kullanılmaktadır.

Bayrak Direği Sabit Makara

6 N'luk yükü kaldırabilmek için 6 N'luk kuvvet uygulanması gerekmektedir.

2. Hareketli Makaralar

Hareketli makaralar da yük, makara ile beraber hareket eder.
Kuvvetten iki kat kazanç yoldan iki kat kayıp vardır.
Kuvvet kazancı = 2'dir.
Yükü 2 metre yukarı çıkarmak için, ip 4 metre çekilmelidir.
Hareketli makarada kuvvetin yönü değişmez. (Yük ile kuvvet aynı yönlüdür.)
F = Yük / 2 (Kuvvet yükün yarısıdır.)
Makara ağırlığı önemsendiği durumlarda makara ağırlığı yüke ilave edilir.
Makara çapı kuvveti etkilemez.

3. Palangalar

Hareketli ve sabit makaraların birlikte kullanıldığı sistemlerdir.
Kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır.
Kuvvet kazancı hareketli makara sayısına göre değişir, sabit makara etkilemez.
Kuvvetin yönü çekilen ip aşağı yönlü ise değişir, yukarı yönlü ise değişmez.
Palangalar sabit noktaya bir yerden bağlanmıştır.
Palangalar hareketli ve sabit makaradan oluşan bileşik makinedir.

Not: Makaralarda aynı iplerdeki gerilmeler eşittir.

Kuvvet = Toplam yük / Yükü çeken ip sayısı
F = P / Yükü çeken ip sayısı

Palangalarda kuvvet nasıl bulunur

Hareketli ve sabit makaralar arasına çizgi çekilir.
Aralarındaki ip sayılır.
En son ip aşağı yönlü ise sayılmaz, yukarı yönlü ise sayılır.
Yük ip sayısına bölünür.

Örnek: Aşağıdaki palangada 120 N yükü kaç N'lik kuvvetle çekebiliriz, kuvvet kazancı nedir?

Yukarıdaki palangada yükü çeken ip sayısı 4 olduğu için F=P/4 olur.
(Son ip aşağı yönlü olduğu için yükü çekmemektedir.)
Kuvvet = 120/4 = 30 N
Kuvvet kazancı = Yük/Kuvvet
Kuvvet kazancı = 120/30 = 4

Palanga Kullanım Alanları

Vinç
Asansör gibi araçlarda kullanılır.

B-Kaldıraçlar

Kaldıraçlar destek denilen sabit noktalar üzerinde hareket eden çubuklardır.

Kuvvet kolu
Kuvvet uygulanan nokta ile destek noktası arasındaki kola kuvvet kolu denir.
Kuvvet kolu ne kadar uzunsa kuvvet kazancı o kadar fazla olur.

Yük kolu
Destek ile yük arasındaki kola ise yük koluadı verilir.

Kaldıraçlarda formül

Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu

Kaldıraçlar destek noktasının yerine göre tek taraflı kaldıraçlar ve çift taraflı kaldıraçlar olmak üzere ikiye ayrılır.

Çift taraflı kaldıraçlar da ise destek aradadır.
Tek taraflı kaldıraçlar da iki çeşittir. (Kuvvet arada, yük arada)
Üç çeşit kaldıraç vardır.

1. Tip Kaldıraçlar (Destek arada)

Bu tip kaldıraçta destek noktası;

Tam ortada ise kuvvetten kazanç yoktur. (Yük ile kuvvet birbirine eşit)
Yüke yakın ise kuvvetten kazanç vardır. (Kuvvet kolu uzun, yük kolu kısa )
Kuvvete yakın ise yoldan kazanç vardır. (Kuvvet kolu kısa yük kolu uzun )
Destek arada olan kaldıraçlar kuvvetin yönünü değiştirir.

Destek Arada Olan Kaldıraca Örnekler

Kerpeten
Keser (Çivi sökerken)
Karga burun
Pense
Makas
Tırnak makası
Bağ makası
Levye
Sandal küreği
Tahterevalli
Manivela
Eşit kollu terazi
Mandal
Demir kesme makası desteğin arada olan kaldıraçlardır.

Destek Arada Kaldıraç

2. Tip Kaldıraçlar (Yük arada)

Yük kuvvet ile destek arasındadır.
Bu tip kaldıraçlarda kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır.
Kuvvet kazancı 1'den büyüktür.
Kuvvetin yönü değişmez.

Yük Arada Olan Kaldıraca Örnekler

El arabası
Gazoz açacağı
Ceviz kıracağı
Menteşeli kapı
Pencere
Buzdolabı kapağı
Kâğıt delgeç
Kağıt kesme makinesi (Giyotin) yükün arada olduğu kaldıraçlardır.

Not:Bazı kağıt delgeçlerinde destek arada olabilir.

Not:Gazoz açacaklarının genelinde yük aradadır, ancak destek arada kullanılanları da vardır.

3. Tip Kaldıraçlar (Kuvvet arada)

Kuvvet, yük ile destek arasındadır.
Bu tip kaldıraçlarda kuvvetten kayıp, yoldan kazanç vardır.
Kuvvetin yönü değişmez.
Kuvvet kazancı 1'den küçüktür.

Kuvvet Arada Olan Kaldıraca Örnekler

Kürek (Bir elimizle destek verip, diğer elimizle aradan kuvvet uygularken)
Cımbız
Maşa
Tenis raketi
Tel zımba
Olta
Kalem (Yazı yazma)
Kolumuz ve bacağımız
Çekiç (Çivi çakarken)
Alt çene kemiği kuvvetin arada olduğu kaldıraçlardır.

Kalemle Yazı Yazma

Not: Kolumuzu kullanırken omuz da destek olarak kullanılabilir.

C- Eğik Düzlem (Rampa)

Ağır bir yükü yukarıya çıkarmak için eğik düzlem kullanılır.

Formül
Kuvvet X Kuvvet Yolu = Yük X Yük Yolu
F x l = P x h (FilPastaya Hasta)

Eğik düzlemde daima kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır.(Sürtünme ihmal edilecek)
Kuvvetin yaptığı iş ile yükün yaptığı iş eşittir.
Yükü eğik düzlemle ya da aşağıdan yukarı çıkarmanın iş bakımından farkı yoktur.
Eğik düzlemde kuvvetin yönünü değişmektedir.
Eğik düzlemin boyu uzadıkça (eğim azaldıkça) kuvvetten kazanç, yoldan kayıp artar.

Eğik Düzlem Kullanım Alanları

Kama, eğik düzlemden oluşan basit makinedir.

Balta
İğne
Kaydırak
Merdiven
Kaykay pisti
Vida
Engelli rampası
Murç (keski)
Bıçak
Düz tornanın ucu eğik düzlemdir.

D- Çıkrık

Dönme eksenleri aynı, yarıçapları farklı, bir eksen etrafında dönebilen içi içe geçmiş silindirlere çıkrık denir.

Silindirlerin dönme yönleri ve dönme sayıları eşittir.
Çıkrıkta kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır.
Kuvvet kolunun uzunluğu arttıkça kuvvet kazancı artar.(Daha az kuvvet uygulanır.)
Silindirin yarıçapı arttıkça kuvvet kazancı azalır.(Daha fazla kuvvet uygulanır.)
İş ve enerjiden kazanç yoktur.
Kuvvetin yönü ile yükün hareket yönü aynıdır, çıkrıkta kuvvetin yönü değişmez.

Çıkrık formülü
Kuvvet x Kuvvet Kolu = Yük x Yük Kolu
F x R = P x r

Çıkrık Kullanım Alanları

Kuyu çıkrığı
Kıyma makinesi
Anahtar
İngiliz anahtarı
Kapı kolu
Kapı tokmağı
El matkabı
Direksiyon
Musluk
Tornavida
Olta mekanizması
Bijon anahtarı
Bisiklet pedalı
Kalemtıraş makinesi
Kahve değirmeni
El mikseri çıkrığa örnek olarak verilebilir.

E- Diğer Basit Makineler

1.Dişli Çarklar (Dişliler)

Bisiklette, fabrikalarda, motorlu araçlarda, saatte bol miktarda bulunur.

Dişlilerde;
1.Dişlinin çapı büyüdükçe diş sayısı da artar. (Doğru orantılı)
2.Dişlinin diş sayısı arttıkça dönme sayısı azalır. (Ters orantılı)

Dişli Çarklarda Formül
n: Tur sayısı
r: Yarıçap
n1 x r1 = n2 x r2

Birbirine temas halinde olan iki dişlide büyük dişlide fazla diş bulunur. Küçük dişlide az diş bulunur.
Büyük dişli az, küçük dişli çok döner.

Dişliler

Örnek: Büyük dişlinin yarıçapı 52 cm, küçük dişlinin yarıçapı 13 cm'dir. Büyük dişli 4 tur döndüğünde küçük diş kaç tur döner?

1.Yol
n1 x r1 = n2 x r2 formülünden
52 x 4 = 13 x n2
208/13 = 16 tur döner.

2.Yol
Büyük çarkın çapı, küçük çarkın çapının 4 katıdır. Büyük dişli 1 tur döndüğünde, küçük dişli 4 tur döner. (Çapları ile dönme sayıları ters orantılı).
Büyük dişli 4 tur döndüğünde küçük dişli 16 tur döner.

Ortak eksenli dişli çarklarda dişlilerin dönme yönü ve dönme sayıları eşittir.

Ortak Eksenli Dişliler

2. Kasnak

Sabit bir eksen etrafında dönebilen silindirlerin, birbirine kayış yardımı ile bağlanması ile kasnaklar oluşur. Silindirlerin dönme yönleri kayışın bağlanma şekli ile değişir.

Düz Bağlı Kasnaklar

Ters Bağlı Kasnaklar

3. Vida

Vida silindirin etrafına sarılı bir eğik düzlemdir.
İki yüzeyi birbirine tutturmak için kullanılır.
Vidanın iki dişi arasındaki mesafeye vida adımı denir. Vida bir tur attığında vida adımı kadar ilerler.
Vida da kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır.
Vida adımı büyüdüğünde vida daha fazla yol alır fakat daha fazla kuvvet uygulamak gerekir.
Vida da kuvvetin yönü ve büyüklüğü değişir.

Vida

Vida adımı küçük olan vidaların (Solda) kuvvetten kazancı fazladır, fakat döndürüldüğünde daha az saplanır.
Vida adımı büyük olan vidanın (Sağda) kuvvetten kazancı azdır, fakat döndürüldüğünde daha fazla saplanır.

4. Tekerlek

Tarihteki en önemli buluştur.
Tekerlekte bir basit makinedir.

Bileşik Makine

Basit makinelerin bir araya getirilmeleriyle oluşturulmuş bileşik makineler de vardır ve bileşik makineler hayatımızda daha fazla yer tutar.

İki ya da daha fazla basit makinenin birleşmesiyle oluşan araçlara bileşik makinedenir.

El arabası
Kaldıraç, eğik düzlem ve tekerlekten oluşan bileşik makinedir.

Bisiklet
Tekerlek, dişliden, kaldıraç, çıkrık oluşan bileşik makinedir.
(Fren mekanizması kaldıraç, pedal ise çıkrıktır.)

Olta
Dişli çark, çıkrık, sabit makara ve kaldıraçtan oluşan bileşik makinedir.

Tırnak makası
Kaldıraç ve eğik düzlemden(Tırnak kesen kısım) oluşan bileşik makinedir.

El mikseri
Çıkrık ve dişli çarktan oluşan bileşik makinedir.

Makas
Kaldıraç ve eğik düzlem (Kama) oluşan bileşik makinedir.

Sorular

Soru 1: Aşağıdaki basit makinelerin hangisinde kuvvet kazancı kesinlikleyoktur?

A) Makas
B) Maşa
C) Fındık Kıracağı
D) El arabası

Makas, destek ortada olan kaldıraçtır. Kuvvetten kazanç ya da kayıp olabilir.
Maşa, destek kenarda kuvvet ortada olan kaldıraçtır. Kuvvetten kesinlikle kayıp vardır.
Fındık kıracağı ve El arabası, destek kenarda yük ortada olan kaldıraçtır. Kuvvetten kazanç vardır.
Cevap: B

Soru 2: Şekildeki kaldıracın;

a- Kuvvet kazancı nedir?
b- Kuvvetin dengede tutabileceği yük nedir?
c- Kuvvet kazancının artması için ne yapılmalıdır?

a- Kuvvet kazancı = Kuvvet kolu/Yük kolu formülünden 80/80=1 olur.
b- Destek tam ortada olduğu için kuvvet kadar yük taşındığında denge bozulmayacaktır. 12N'lik yük dengede tutar.
c- Kuvvet kazancının artması için destek yüke yaklaştırılmalı veya yük desteğe yaklaştırılmalıdır.

Soru 3: Basit makineler ................. ya da ................... kazandırarak iş yapma kolaylığı sağlar.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi sıra ile yazılmalıdır?

A) Kuvvet - Yol
B) Kuvvet -Enerji
C) Enerji - İş
D) Enerji - Yol

Soru 4:Aşağıdaki kaldıraçlardan hangisinde destek noktası farklı yerdedir?

A) Makas
B) Eşit kollu terazi
C) Tahtaravalli
D) Maşa

D)
Maşanın destek noktası kenardadır.

Soru 5: Aşağıdaki basit makinelerden hangisi farklı tür bir basit makinedir?

A) Kapı kolu
B) Sabit makara
C) Tornavida
D) Direksiyon

B)
Kapı kolu, tornavida, direksiyon çıkrıktır.
Sabit makara makaradır.

Soru 6: Aşağıdaki kaldıraçların hangisinde daima kuvvetten kayıpvardır?

A) El arabası
B) Kerpeten
C) Cımbız
D) Ceviz kıracağı

C)
Cımbızın destek noktası kenarda, kuvvet ortadadır.
Kuvvetten daima kayıp vardır.

Soru 7: Sabit makara ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kuvvetten kazanç sağlamaz.
B) Yoldan kazanç sağlamaz.
C) Kuvvetin yönünü değiştirir.
D) İş yapma kolaylığı sağlamaz.

D)
Basit makineler iş yapma kolaylığı sağlar.

Soru 8: Aşağıda çıkrık ile ilgili olarak verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kuvvetten kazanç vardır.
B) Yoldan kazanç vardır.
C) İşin yapılma hızını değiştirir.
D) Kuvvet uygulanan kol ne kadar uzunsa, uygulanan kuvvet o kadar azdır.

Soru 9: Aşağıdaki araçlardan hangisinde dişli çark bulunmaz?

A) Kol saati
B) El mikseri
C) Bisiklet
D) Vida

Konu Özetini PDF olarak <-------- indir -------->

Diğer Konular

Basit Makineler 11. sınıf

Denge ve Denge Koşulları

Gündelik yaşantımızda kolaylık sağlayan düzeneklere “basit makine” denir. Basit makinelerin yapılış amacı öncelikle iş kolaylığı, sonra kuvvet kazancıdır.

Basit makinelerde;

a. Amaç, genelde kuvvet kazancı sağlamaktır.
kazanç = Yük / Kuvvet

b. Eğer kazanç yoksa, uygulanan kuvvetin doğrultusu ve yönünü değiştirilerek iş kolaylığı sağlanır.

c. Basit makine kuvvetten kazanç sağlıyor ise yoldan kaybettirir.

d. Basit makinelerde işten kazanç yoktur. Çoğu zaman sürtünmelerden dolayı enerjiden kayıp vardır. Buna göre makinelerin verimi oluşur.
Verim = Yapılan İş / Harcanan Enerji

e. Tork prensipleri ve iş – enerji ilkesine göre çalışırlar.

Kaldıraçlar

Yukarıda görüldüğü gibi sabit bir destek etrafında dönebilen çubuklardan oluşan araçlara “kaldıraç” denir. Tork ilkesine göre kaldıraç denklemi, kuvvet x kuvvet kolu = Yük x Yük kolu şeklinde yazılır.

a) Desteğin Ortada Olduğu Kaldıraçlar

Desteğe göre tork alınırsa F.a = P.b bulunur. a > b olması durumunda kuvvet kazancı gerçekleşir. Genel olarak kaldıraç sorularında çubuğun kütlesi önemsenmemektedir.

b) Desteğin ve kuvvetin Uçlarda olduğu Kaldıraçlar

Desteğe göre tork alınırsa, F.X = P.Y olur. X>Y olduğundan kuvvet kazancı olur. El arabası, ceviz kırma makinesi ve kapak açacağı, bu kaldıraç çeşidine örnek olarak verilebilir.

c) Desteğin ve Yükün Uçlarda Olduğu Kaldıraçlar

Desteğe göre tork alınırsa, F.X = P.Y olur. Y>X olduğundan kuvvetten kayıp, yoldan kazanç vardır. Cımbız, maşa, insanın çenesi bu kaldıraç çeşidine örnek verilebilir.

Makaralar

Çevresine ip geçirilmiş, ekseni çevresinde dönerek ipin hareket etmesi sonucu çalışan araçlara “makara” denir.

1. Sabit Makaralar

Ekseninden tavana veya duvara sabitlenerek sadece dönme hareketi yapan makaralardır. O noktasına göre tork hesaplandığında,
P.d=F.dolur.
Buradan P = F ifadesi elde edilir.

P yükünü dengelemek için uygulanan kuvvetin büyüklüğü F, P ye eşittir. Sabit makaralarda kuvvetten kazanç sağlanmaz, yalnızca kuvvetin yönünü değiştirmek için kullanılır.

2. Hareketli Makaralar

Dönme hareketi ile birlikte aşağı ve yukarı hareket edebilen makaralardır. O noktasına göre moment alınırsa,
P . d = F . 2d olur.

Buradan F= P/2 bulunur.

Bu durumda, kuvvetten yarı yarıya kazanç vardır.

Hareketli makaralarda kuvvetten kazanç oranında yoldan kayıp vardır. Yani P yükünü 1 metre yükseltmek için F kuvvetinin uygulandığı ipi 2 metre çekmek gerekir.

Altın kural: Bu olay makaranın dönmesi için gereklidir. Yani ipin 2 metre çekilmesi, makaranın çevresi etrafında 1m lik tur atmasına sebep olur. İpin çekilme miktarının yarısı makarayı döndürmeye, diğer yarısı yükseltmeye harcanır.

Palangalar

Sabit ve hareketli makaralardan oluşmuş sistemlerdir.

Eğik Düzlem

Çıkrık

Özellikle çiftliklerde kuyulardan su çekmek için kullanılan araçtır. Kuvvet ve yük arasındaki ilişki kaldıraçtaki gibidir.
F.R = P.rolur.
h: Yükün yükselme miktan
N: Çıkrık kolunun tur sayısı olmak üzere; h = 2.π.r.N bağıntısı ile bulunur.

Vida

Vida, iş prensibine göre çalışır. Bir tam dönme yaptığında vida, dişleri arasındaki mesafe (vida adımı) kadar iner veya çıkar.

a: Vida adımı
R: Direngen kuvvet
r: kuvvet kolunun uzunluğu

arasındaki ilişki F.2π r= R.a eşitliğiyle elde edilir.

h: Vidanın ilerleme miktarı
N: Vidanın tur sayısı olmak üzere,
h = N.a dır.

Dişli Çarklar ve Kasnaklar

Sistemin dönme hızını ve yönünü değiştiren araçlardır. İki türlü sistem vardır.

Not: Eş merkezli çarkların, kasnakların tur sayıları ve dönme yönleri aynıdır.
Not: Frekans (tur) sayısı ile, diş sayısı, yarıçap ile orantılı alınabilir.
Not: Yarıçapı büyük olan dişlinin tur sayısı küçük olur.

1. Farklı Merkezli Düzenekler

2. Eşmerkezli Sistemler

Bu sistemlerde tur sayıları eşit ve dönme yönleri aynıdır.

Eşit Kollu Terazi

Terazide kütlesi bilinmeyen cisim, kütlesi bilinen cisimler ile dengelenmeye çalışılır. Cismin kütlesini tam ve hassas olarak ölçebilmek için ise terazinin bir koluna binici yerleştirilir.

m_X : X cisminin kütlesi
m_b : Binici kütlesi
m : Bilinen kütle
N : Koldaki bölme sayısı
n : Binicinin bulunduğu bölme sayısı

olmak üzere, X cisminin kütlesini bulmak için terazinin O noktasına göre tork yazılır.

m_b / N : Binicinin bir bölme hareketi sonucu kefeye yaptığı kütle katkısı veya duyarlılık olarak adlandırılır. Duyarlılık ne kadar küçük ise, teraziyle o kadar hassas ölçümler yapılabilir.

Not: Soruları tork esasına göre de çözebiliriz.

Kuvvet ve Hareket

F.8.5.1. Basit Makineler Konusu Detayları

F.8.5.1. Basit Makineler
Önerilen Süre:10 ders saati
Konu / Kavramlar:Sabit makara, hareketli makara, palanga, kaldıraç, eğik düzlem, çıkrık, basit makinelerin kullanım alanları
F.8.5.1.1. Basit makinelerin sağladığı avantajları örnekler üzerinden açıklar.
a. Basit makinelerden, sabit makara, hareketli makara, palanga, kaldıraç, eğik düzlem ve çıkrık üzerinde durulur.
b. Dişli çarklar, vida ve kasnakların da birer basit makine olduğu görsellerle belirtilir, ayrıntıya girilmez.
c. Basit makinelerde işten kazanç olmadığı vurgulanır.
ç. Matematiksel bağıntılara girilmez.
Kazanım Bileşenleri:

Basit makine kavramını tanımlama
İş yaparken ‘kuvvetten kazanç’ kavramını açıklama
İş yaparken 'kuvvetten kayıp' kavramını açıklama
İş yaparken ‘yoldan kazanç’ kavramını açıklama
İş yaparken ‘yoldan kayıp’ kavramını açıklama
Bazı basit makinelerin uygulanan kuvvetin yönünü değiştirdiği belirtme
Sabit makarayı tanımlama
Sabit makarada giriş kuvvetini gösterme
Sabit makarada çıkış kuvvetini gösterme
Sabit makarada uygulanan kuvvetin aldığı yolu gösterme
Sabit makarada yükün aldığı yolu gösterme
Sabit makarada giriş ve çıkış kuvvetleri arasındaki ilişkiyi açıklama
Sabit makarada yükün ve uygulanan kuvvetin aldığı yolların eşit olduğunu açıklama
Sabit makarada işten kazanç olmadığını açıklama
Hareketli makarayı tanımlama
Hareketli makarada giriş kuvvetini gösterme.
Hareketli makarada çıkış kuvvetini gösterme.
Hareketli makarada yükün aldığı yolu gösterme
Hareketli makarada uygulanan kuvvetin aldığı yolu gösterme
Hareketli makarada giriş ve çıkış kuvvetleri arasındaki ilişkiyi açıklama
Hareketli makarada yükün ve uygulanan kuvvetin yarısı kadar yol aldığını açıklama
Hareketli makarada işten kazanç olmadığını açıklama
Palangayı tanımlama
Palangada giriş kuvvetlerini gösterme
Palangada çıkış kuvvetlerini gösterme
Palangalarda yükün aldığı yolu gösterme.
Palangalarda uygulanan kuvvetin aldğı yolu gösterme.
Palangada giriş ve çıkış kuvvetleri arasındaki ilişkiyi açıklama
Palangalarda yükün ve uygulanan kuvvetin aldığı yol arasıdaki ilişkiyi açıklama
Palangada işten kazanç olmadığını açıklama
Palangada giriş ve çıkış kuvvetlerini hesaplama.
Eğik düzlemi tanımlama
Eğik düzlemde giriş kuvvetlerini gösterme.
Eğik düzlemde çıkış kuvvetlerini gösterme
Eğik düzlemde yükün yere göre aldığı yolu gösterme
Eğik kuvvetin aldığı yolu gösterme
Eğik düzlemde taşınan yük ile uygulanan kuvvet arasındaki ilişkiyi matematiksel olarak açıklama
Eğik düzlemde yükün ve kuvvetin aldığı yol arasıdaki ilişkiyi açıklama
Eğik düzlemde işten kazanç olmadığını açıklama
Eğik düzlemde taşınan yük ile uygulanan kuvvet arasındaki ilişki ile ilgili problem çözme
Vidayı tanımlama
Vidada giriş kuvvetlini gösterme
Vidada çıkış kuvvetlini gösterme
Vidada yük kolunu tanımlama
Vidada kuvvet kolunu tanımlama
Vidada yük kolu ve kuvvet kolu arasındaki lişkiyi açıklama
Vidada giriş ve çıkış kuvvetleri arasındaki ilişkiyi açıklama
Vidada işten kazanç olmadığını açıklama
Vidalarda yük kolu ve kuvvet kolu arasındaki ilişki ile ilgili problem çözme
Kaldıracı tanımlama
Kaldıraçlarda giriş kuvvetlerini gösterme.
Kaldıraçlarda çıkış kuvvetlerini gösterme
Kaldıraçlarda yük kolunu tanımlama
Kaldıraçlarda kuvvet kolunu tanımlama
Yük kolunun aldığı yolu gösterme
Kaldıraçlarda yük kolu ve kuvvet kolu arasındaki lişkiyi açıklama
Kuvvet kolunun aldığı yolu gösterme
Kaldıraçlarda giriş ve çıkış kuvvetleri arasındaki matematiksel ilişkiyi açıklama
Kaldıraçlarda işten kazanç olmadığını açıklama
Destek noktasının konumuna göre kaldıracın işleyişinin nasıl değiştiğini açıklama
Kaldıraçlarda giriş ve çıkış kuvvetleri arasındaki ilişki ile ilgili problem çözme
Desteğin arada olduğu kaldıraçları örneklerle açıklama
Kuvvetin yük ile destek arasına uygulandığı kaldıraçları örneklerle açıklama
Yükün arada olduğu kaldıraçları örneklerle açıklama
Çıkrığı tanımlama
Çıkrığın giriş kuvvetlerini gösterme
Çıkrığın çıkış kuvvetlerini gösterme
Çıkrığın yük kolunun tanımlama
Çıkrığın kuvvet kolunu tanımlama.
Çıkrıkta yük kolu ve kuvvet kolu arasındaki ilşikiyi açıklama
Çıkrıkta giriş ve çıkış kuvvetleri arasındaki ilişkiyi açıklama
Çıkrıkta işten kazanç olmadığını açıklama
Çıkrıkta taşınan yük ile uygulanan kuvvet arasındaki ilişki ile ilgili problem çözme
Dişli çarkları tanımlama
Dişli çarklarda diş sayısı dönme sayısı arasındaki ilişkiyi açıklama
Dişli çarklarda yarıçap ile dönme sayısı arasındaki ilişkiyi açıklama
Dişli çarklarda merkezleri aynı olan iki çarkın aynı yönde ve aynı tur sayısında döndüğünü açıklama
Dişli çarklarda dişleri temas halinde olan iki çarkın zıt yönde hareket ettiğini gösterme
Dişli çarklar ile ilgili problem çözme
Dişli çarklarda işten kazanç olmadığını açıklama
Kasnakları tanımlama
Kasnaklarda yarıçap ile dönme sayısı arasındaki ilişkiyi açıklama
Düz bağlı kasnakların dönme yönlerini bulma
Kasnaklarda merkezleri aynı olan iki kasnağın aynı yönde ve aynı tur sayısında döndüğünü açıklama
Çapraz bağlı kasnakların dönme yönlerini bulma
Kasnaklarda yarıçap ile dönme sayısı arasındaki ilişkiyi açıklama
Kasnaklarda işten kazanç olmadığını açıklama
Kasnaklarla ilgili problem çözme

F.8.5.1.2. Basit makinelerden yararlanarak günlük yaşamda iş kolaylığı sağlayacak bir düzenek tasarlar.
Öncelikle tasarımını çizimle ifade etmesi istenir. Şartlar uygunsa üç boyutlu modele dönüştürmesi istenebilir.
Kazanım Soruları:

Sabit makaranın günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama.
Hareketli makaranın günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama.
Palanganını günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama.
Eğik düzlemin günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama.
Vidanın günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama
Kaldıraçların günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama.
Çıkrığın günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama.
Dişli çarkların günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama
Kasnakların günlük hayatta hangi durumlar için kullanıldığını örneklerle açıklama.
Basit makinelerden yararlanarak günlük yaşamda iş kolaylığısağlayacak bir düzenek tasarlarma

nest...

128266 128267 128268 128269 128270