Boğaz Kaşıntısı Korona

Belirtileri benzer olduğundan allerjik rinit ve soğuk algınlığı çoğu zaman birbirine karıştırılmaktadır. Hâlbuki bu hastalıklar gerek mekanizmaları gerekse tedavileri açısından birbirinden tamamen farklıdır. Dolayısı ile tanı yanlış koyulduğunda yanlış tedavi uygulanmakta ve her iki hastalık da sinsice ilerlemektedir.  Bu yanlışlıklar zincirinin beraberinde getirdiği diğer bir sorun, gereksiz ilaç kullanımının yol açtığı maddi kayıptır. O nedenle bu hastalıkların mutlak surette birbirinden ayırt edilmesi gerekir. Bu da hekimlerin eğitimi yanında toplumsal farkındalık düzeyi ile doğrudan ilişkilidir. Hekim iyi bir ayırıcı tanı yapmalı, hasta ise toplumda yaygın görülen ve belirtileri birbirine benzeyen bu hastalıklar hakkında azami ölçüde bilgi sahibi olmalıdır. Bu yazıyı kaleme almaktaki amacımız da okuyuculara allerjik rinit ve soğuk algınlığı hakkında pratik bilgiler vermek ve bu hastalıkların birbirinden ayırt edilmesini sağlamaktır.

ALLERJİK RİNİT

Burnun iç yüzeyini döşeyen mukozanın allerjik nedenlere bağlı olarak iltihaplanmasıdır. Yani burada hastalığa neden olan bir mikrop bulunmamaktadır. Başlıca belirtileri: su gibi burun akıntısı, burun tıkanıklığı, arka arkaya hapşırma, boğazda kaşınma hissi, geniz akıntısı ve öksürüktür. Bu belirtilere bazen gözlerde kızarıklık, kaşıntı ve yaşarma eşlik eder.

Bitkilerin çiçek açtığı mevsimde belirtileri ortaya çıkan alerjik rinite saman nezlesi denir.  İlkbaharda ağaç polenleri, yaz başında çimen polenleri, yaz sonu ve sonbaharda ise ve yabani ot polenleri hastalıktan sorumludur. Belirtileri yıl boyu süren allerjik rinitin nedenleri ise ev tozu akarları, küf mantarları ve hayvan döküntüleridir. Beş yaşın altında genellikle iç ortamdan kaynaklanan alerjenler etkili iken, 5 yaşın üzerinde dış ortam alerjenleri etkilidir.

Allerjik rinit tanısı hastalığın belirtileri, muayene bulguları, deri testleri ve kanda ölçülen antikor seviyeleri ile koyulur. Burunda tanımlanan belirtilerin 2 saatten uzun sürmesi tanıda önemlidir. Fiziksel muayenede burnun iç yüzeyini döşeyen mukoza ödemli ve soluktur. Bazı hastalarda polip gözlenir. Bu hastalar ayrıca kulak burun boğaz hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Deri testi yapılarak hastanın duyarlı olduğu allejenler tespit edilir. Ancak deri hassasiyeti olan veya bazı ilaçları kullanan hastalarda deri testleri ile doğru sonuç alınamaz. Bu durumda kanda yapılan ve allerji seviyesini gösteren testlere başvurulur. 

Allerjik rinite neden olan etkenlerden kaçınmak tedavinin en önemli parçasıdır. Mevsimsel veya yıl boyu süren allerjik rinitte korunmak için alınması gereken tedbirler etkene bağlıdır. Buna göre polen yoğunluğunun arttığı mevsimlerde pencereler kapalı tutulmalı ve “fan” yerine “iklimlendirme cihazı” kullanılmalıdır. Açık havada yapılan aktiviteler kısıtlanmalı, yeni kesilmiş otlardan uzak durmalı ve gerekirse alerjenleri tutabilen maskeler takılmalıdır. Ayrıca eve gelindiğinde elbiseler değiştirilmeli, saçlar yıkanmalı ve duş alınmalıdır.

Ev tozu akarları için yastık kılıfları, çarşaf ve nevresimler haftada en az 1 kere 60 °C’nin üzerinde yıkanmalı ya da akarların yerleşmesini engelleyen sıkı dokumalı ürünler satın alınmalıdır. Uzun süre vakit geçirilen odalarda toz tutan eşyalar (halılar, kalın perdeler, yünlü eşyalar, pelüş oyuncaklar vs.) bulundurulmamalı, odanın nem düzeyi %40’ın altına düşürülmelidir. Evcil hayvanlar (kedi, köpek, kuş vs.) özellikle yatak odasından uzak tutulmalı ve haftada en az 1 kere yıkanmalıdır. Mobilyaların temizliği vakumlu süpürgeler ile yapılmalıdır. Küf kaynağı olan saksı bitkileri evde bulundurulmamalı ve bahçe işleri ile uğraşılmamalıdır. Diğer taraftan neme bağlı küflenmelerin görüldüğü alanlar (banyo, mutfak) ile klimalar zamanında temizlenmeli, hamam böceğine karşı ilaçlama yapılmalıdır.

SOĞUK ALGINLIĞI

Rinovirüsler başta olmak üzere yüzden fazla virüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Ağız, burun ve göz yoluyla alınan farklı virüsler farklı şiddette klinik tablo ortaya çıkarır. Ancak hastalık belirtileri genel olarak birbirine benzer. Bunlar başlıca hapşırma, burun akıntısı ve/veya tıkanıklığı, boğaz ağrısı ve öksürüktür. Bu belirtilere bazen vücut ağrısı, yorgunluk ve hafif ateş eşlik eder. Nadiren gözlerde kaşınma ve yaşarma olur.

Bulaşma havada asılı virüslerin solunmasıyla ve/veya virüsle enfekte kişilere/eşyalara temas edilmesiyle gerçekleşir. Virüs alındıktan gün sonra ilk belirtiler ortaya çıkar. Hastalık daha çok kışın görülür ve çocuklar daha çok etkilenir. Bunun dışında soğuk algınlığı için diğer risk faktörleri: zayıf bağışıklık, sigara içmek ve kalabalık ortamda bulunmaktır.

Soğuk algınlığı virüs alındıktan sonra yaklaşık olarak 1 hafta ile 10 gün kadar sürer. Mutlaka hekim desteği alınmasını gerektiren bazı durumlar vardır. Bunlar, a) erişkinlerde: °C’nin üzerinde, 5 günden uzun süren ve/veya tekrarlayan ateş; şiddetli baş, boğaz ve sinüs ağrısı; nefes darlığı ve hışıltılı solunum, b) Çocuklarda: 38 °C’nin üzerinde ve 2 günden uzun süren ateş; şiddetli baş ağrısı, kulak ağrısı ve öksürük; aşırı yorgunluk, uyuşukluk ve iştah kaybıdır. Böyle durumlarda önlem alınmazsa bakterilerin neden olduğu orta kulak iltihabı, farenjit, sinüzit, bronşit ve pnömoni (zatürre) gibi daha ağır hastalıklar gelişir. 

Hastalıktan korunmak için öncelikle virüslerin yayılmasını engelleyen tedbirler alınmalıdır. Bu tedbirler hastalık söz konusu iken: mendil kullanmak ve kullandıktan hemen sonra atmak, elleri yıkamak, evde hijyenik olması gereken alanları (banyo, mutfak, tuvalet) temiz tutmak, dokunulan eşyaları başkaları ile paylaşmamak, sağlıklı kişilere yakın temastan kaçınmaktır. Sağlıklı iken doğru beslenmek, egzersiz yapmak,  yeteri kadar uyumak ve stresle başa çıkmak bu tür hastalıklara karşı direnci artırır ve korunmayı sağlar.

Soğuk algınlığının tedavisinde ana amaç bağışıklık sistemi enfeksiyonla mücadele ederken belirtileri hafifletmektir. Bu amaçla kullanılması gereken başlıca ilaç ağrı kesici ve ateş düşürücü özelliği olan parasetamol’dür. Burun akıntısı ve tıkanıklığını gidermek için antihistaminik ve dekonjestan grubu ilaçlar da kullanılabilir. Bunların dışında istirahat etmek, bol sıvı almak ve iyi beslenmek iyileşme sürecine katkıda bulunan diğer hususlardır.

Soğuk algınlığının tedavisinde antibiyotiğin yeri yoktur! Gereksiz yere alınan antibiyotik virüsleri öldürmediği gibi yan etkileri nedeniyle hastalığın uzamasına neden olur. Ayrıca vitamin, mineral ve çeşitli bitkisel ürünlerin soğuk algınlığında olumlu etki yaptığına dair yeterli bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır.  

Omicron varyantı ile birlikte Covid'un bütün belirtileri baştan aşağıya değişti. Salgının ilk dönemlerinde yaygın olan corona virüs belirtileri yerini yeni omicron belirtilerine bıraktı. Bilim insanları en çok görülen Omicron belirtileri sıraladı. Yapılan incelemeler sonrasında Omicron belirtileri arasında en çok yüzde 83 ile öksürük görülürken onu yüzde 78 ile burun akıntısı ya da burun tıkanıklığı ve yüzde 74 ile halsizlik görüldü. Son dönemde yapılan farklı bir araştırmaya göre omicron varyantı belirtileri arasında daha önce görülmeyen belirtileri ortaya çıktı. Bilim insanları virüs bulaştıktan çok kısa bir süre sonra hastaların yüzde 20'sinde ishal belirtisi görüldüğünü açıkladı.

Omicron varyantı ile daha tehlikeli bir salgın dönemine girildi. Omicron tüm dünyada baskında varyant haline gelirken, farklı belirtileri beraberinde getirdi. Geçtiğimiz haftalarda 34 ülkede vaka sayıları rekor kırılmasının yanı sıra omicron belirtileri önceki varyantlara göre farklılık gösteriyor. Uzmanlar omicron belirtileri arasında sırasıyla boğazda ağrı, burun tıkanıklığı, kuru öksürük, vücutta ağrı görüldüğünü söyledi.

OMİCRON BELİRİTLERİ NELERDİR?

ABD merkezli medya kuruluşu Business Insider, Omicron varyantının belirtileri ile ilgili kapsamlı bir analiz yayınladı.

Güney Afrika, İngiltere, ABD ve diğer ülkelerde Omicron varyantı hastalarının önce boğaz ağrısı şikayetiyle doktorlarla iletişime geçtikleri kaydedilirken, Omicron varyantının önceki varyantların aksine burundan önce boğazı enfekte ettiği öne sürüldü.

ABD'nin Connecticut eyaletinde görevli Dr. Jorge Moreno'nun görüşlerine yer verilen haberde, bölgede Omicron varyantı hastalarının sayılarının giderek arttığını ve semptomların da benzer bir şekilde yaygınlaştığı belirtildi.

Yale Tıp Fakültesi'nde görevli Dr. Moreno, “Bu yeni varyant hastalarının belirtileri aynı. Kuru bir boğaz ağrısı ve bir şey yutmak istediklerinde keskin bir acı. Bu semptom diğer Covid semptomlarından önce çıkıyor. Boğazda bir gıcık gibi değil, boğazlarının kuru hissettiğini söylüyorlar” dedi.

Norveç, Güney Afrika ve Birleşik Krallık'ta da benzer semptomların duyulduğuna dikkat çeken uzmanlar bu belirtileri hissedenlerin test yaptırması gerektiğini söyledi. Business Insider'ın haberinde Omicron varyantının ilk tespit edildiği ülkelerden olan Güney Afrika'nın en büyük sağlık sigorta şirketi Discovery Health'in CEO'su Ryan Noach'ın sözlerini hatırlattı. Noach da belirtilerin sırasıyla boğazda ağrı, burun tıkanıklığı, kuru öksürük, vücutta ağrı şeklinde görüldüğünü söyledi.

“BELİRTİLERİ ŞEKİL DEĞİŞTİRİYOR”

Öte yandan Moreno, boğaz ağrısıyla birlikte sinüste doluluk ve baş ağrısının birlikte geldiğini de aktardı.

Johns Hopkins Bloomberg Kamu Sağlığı Fakültesi'nde görevli Dr. Andy Pekosz ise, “Omicron varyantıyla ilgili bildiğimiz bir diğer şey de semptomların diğer varyantlara göre farklı olması. Covid'da en çok karşılaşılan koku kaybı Omicron'da yok. Daha çok öksürük ve boğaz ağrısı Omicron'un belirtileri arasında” dedi.

İSHAL OMİCRON BELİRTİLERİ ARASINA GİRDİ

ABD Hastalık Kontrol Merkezi (CDC), corona virüsünün birçok semptomu olduğunu hatırlatırken, Omicron varyantının ise daha önceki dalgalarda görülmeyen belirtileri olduğunu duyurdu. İngiliz basınında yer alan haberlerde CDC ve Johns Hopkins Tıp Fakültesi’nde görevli uzmanlar hastaları inceledi ve virüs bulaştıktan çok kısa bir süre sonra ortaya çıkan yeni bir belirtiye dikkat çekti.

Bilim insanları ve uzmanlar virüs bulaştıktan çok kısa bir süre sonra hastaların yüzde 20’sinde ishal görüldüğünü açıkladı. Omicron varyantının belirtilerinin önceki varyantlardan farklı olduğunu ve tespit edilmesinin zor olduğuna dikkat çekilirken uzmanlar bu belirtiye dikkat edilmesi gerektiğini altını çizdi.

CDC, “Eğer tuvalete gittiğinizde ishal olduğunuzu görürseniz, bu Omicron varyantının bulaştığına dair bir işaret olabilir” açıklamasını yaptı. ABD merkezli medya kuruluşu NBC Chicago ise, “Bağışıklık sistemiyle ilgili sorun yaşayanların ishal ya da benzeri gastrointestinal semptomlar yaşaması olası” yorumunu yaptı.

Johns Hopkins Tıp Fakültesi’nden yetkililer de hastaların yaklaşık yüzde 20’sinde bu belirtinin görüldüğünü duyurdu.

OMİCRON BELİRTİLERİ ARASINDA İLK SIRADA BOĞAZ VAR

Bilim insanları Omicron varyantı tespit edilen hastalarda en çok görülen belirtileri sıraladı. Yapılan incelemeler sonrasında Omicron varyantı tespit edilenlerin yüzde 83'ünde öksürük, yüzde 78'inde burun akıntısı ya da burun tıkanıklığı tespit edilirken, yüzde 74'ünde ise halsizlik görüldü.

YÜZDE 12'SİNDE KOKU KAYBI

Omicron şikayeti olan hastaların yüzde 72'sinde boğaz ağrısı, yüzde 68'inde baş ağrısı, yüzde 54'ünde ateş, yüzde 23'ünde tat kaybı ve yüzde 12'sinde koku kaybı tespit edildi.

Yapılan incelemeler sonucunda hastaların yüzde 42'sinin hastalığı hafif geçirdiği ve hiçbirinin hastaneye kaldırılmadığı da belirtildi.

OMİCRON BELİRTİLERİ SOĞUK ALGINLIĞINA BENZİYOR

Uzmanlar, “Omicron varyantı soğuk algınlığına daha çok benziyor” yorumunu yaptı.

İngiltere’nin çok okunan tabloid gazetelerinden Daily Star ise, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin verilerine göre Omicron varyantında kuru öksürük, boğazda gıcık ve kaşıntının öne çıkan semptomlar olduğuna dikkat çekti. Gazete özellikle boğazda gıcık ve kaşıntıya dikkat edilmesi gerektiğini yazdı.

Öte yandan halsizlik, burun akıntısı ve hapşırma gibi belirtilerin de olduğu fakat bunların diğerlerine göre daha hafif geçtiği belirtildi.

OMİCRON VARYANTI BELİRİTLERİ ARASINDA TAT VE KOKU KAYBI YOK

İlk Omicron varyantı hastalarını tespit edip bunu üst mercilere aktaran Dr. Angelique Coetzee de, “Genelde olağandışı semptomlar görülüyor. Aşırı halsizlik gibi. Fakat vakaların hiçbirinde tat ve koku kaybı yok” dedi.

Güney Afrika’daki Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü’nde görevli Dr. Wassila Jassat da, “Tshwane kentinde tespit edilen Omicron vakalarından hastaneye kaldırılanların yüzde 87’si aşı olmayanlar” dedi.

BURUN AKINTISI, BAŞ AĞRISI VE YORGUNLUK BELİRTİ OLABİLİR

İngiliz The Guardian, Soweto kentindeki hastanenin yoğun bakım ünitesinin başkanı Rudo Mathivha’nın sözlerine de dikkat çekti. Mathivha, “Şu an Covid hastalarında demografik bir değişim görüyoruz. Gençler yani 20’lerinden 30’larının sonundaki insanlar daha ağır olarak hastaneye geliyor ve yoğun bakıma alınıyor. Bunların yaklaşık yüzde 65’i aşısız. Geri kalanlar da tek doz aşılı” dedi. Fakat bu demografik farklılığın bir sebebinin gençlerde aşılanma oranlarının düşük olması olabileceği kaydedildi.

İngiltere'de yapılan araştırmalarda, varyantın, Covid'den çok soğuk algınlığına benzediği belirtilirken, burun akıntısı, baş ağrısı ve yorgunluk gibi semptomların Omicron'un ayırt edici özellikleri olduğu vurgulandı.

OMİCRON BELİRTİLERİ KLASİK VİRÜS ÖZELLİKLERİNDEN FARKLI

Omicron'un çok görüldüğü İngiltere'deki vakalar analiz edildiğinde, virüsün en yaygın belirtilerinin burun akıntısı, baş ağrısı, yorgunluk, hapşırma ve boğaz ağrısı olduğunu bildirdi.

Bunların hiçbiri, uyarılarda bulunulan öksürük, yüksek ateş veya tat ve koku alma duyularında eksiklik gibi klasik virüs belirtileri arasında olmadığı belirtildi.

ZOE Semptom İzleme Çalışması'nı yürüten epidemiyolog Profesör Tim Spector, özellikle yeni yıl öncesi toplu etkinlikler düşünüldüğünde herkesi ‘dikkatli olmaya çağırdı'. “Umarım insanlar artık Omicron'un baskın özelliği gibi görünen soğuk algınlığı semptomlarını tanırlar” dedi.

‘EVDE KALIN UYARISI'

Spector, “Omicron semptomları ağırlıklı olarak soğuk algınlığı semptomları, burun akıntısı, baş ağrısı, boğaz ağrısı ve hapşırmadır, bu nedenle insanlar Covid olabileceği için evde kalmalıdır.” ifadelerinde bulundu.

Uyarı, Omicron'un geçmiş varyantlardan daha hafif hastalığa neden olduğuna dair çok sayıda araştırma ile de uyumlu olduğu için oldukça önemli.

OMİCRON VARYANTI NEDİR?

Dünya Sağlık Örgütü yeni varyant B'u ‘endişe verici tür’ olarak sınıflandırdı ve Omicron olarak adlandırdı. Bilim insanlarının delta varyantından daha bulaşıcı ve tehlikeli olduğunu söyledi.

Omicron bir diğer adıyla nu varyantı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından kaygı uyandıran varyantlar listesine eklenen beşinci varyant oldu.

Uzmanlar bu varyant içerisinde tam 32 farklı mutasyon tespit edildiğini açıklarken, bu virüsün corona virüsü aşılarına karşı daha dirençli olabileceğini duyurdu.

Bilim insanları, “Bu varyant şu ana kadar karşılaştıklarımız arasında en tehlikelisi olabilir” yorumunu yaparken şu ana kadar sadece 10 vaka tespit edildiği belirtildi. Üç farklı ülkede bulunduğunu açıklayan London College Üniversitesi'nde görevli bilim insanı Profesör François Balloux, “Bu varyant muhtemelen teşhis konulmayan bir AIDS hastasına bulaştıktan sonra mutasyona uğradı” dedi.

OMİCRON VARYANTINDA ÖNCE DUYACAKSINIZ!

İngiliz basını, Omicron varyantına yakalandığını düşünen kişilerin sessizce bedenlerini dinlemeleri gerektiğini yazdı. Ülkenin çok okunan gazetelerinden Daily Star, “Hastalık yayılırken bilim insanları Omicron'un ilk işaretlerinden birinin sadece dikkatlice kulak kabartarak bulunabileceğini söyledi. Bunun sebebi ise Omicron varyantının seste çatallanma ve boğukluk yaratması” yorumunu yaptı.

Gazeteye konuşan Covid Çalışma Uygulaması ZOE'nin başındaki isim olan Profesör Tim Spector, “Omicron varyantının en belirgin semptomları arasında burun akıntısı, baş ağrısı, halsizlik ya da boğuk ses olabilir” dedi. Öte yandan gece terleme ve hapşırmanın da yeni varyantla birlikte insanları tehdit eden semptomlardan biri olduğu belirtildi.

Gazete, Omicron varyantının boğazda verdiği hasar sebebiyle sesin akışını bozduğunu aktarırken, diğer semptomların ise grip benzeri olduğuna dikkat çekti.

“OMİCRON TAT – KOKU KAYBI YAPMIYOR”

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ümit Savaşçı, ‘Omicron' varyantına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

“ YAŞ ARASI ÇOCUKLARIN AŞILANMASI LAZIM”

Doç. Dr. Savaşçı, mRNA aşılarının da 6 aydan sonra koruyuculuğunun düştüğünü belirterek, şunları söyledi:

“Dolayısıyla bizim ülkemizde de 30 yaş üzerine de mutlaka 3'üncü doz mRNA aşılarının hak tanınmasını gerçekleştirmemiz gerekiyor. yaş arası çocukların da aşılanma programına hızlıca alınması lazım. Ara tatilde de antikor oluşturup daha sonraki dönemlerde daha rahat eğitim ve iş hayatımız ile günlük hayatımıza devam etmemiz için bu çok önemli çünkü seyrin nasıl gideceğini bilmiyoruz.

Ölüm vakalarımız bu şekilde devam ederse ‘Omicron' varyantı ile de bu sayı katlanmaya devam ederse günlük 'i bulan ispatlı-ispatsız vakalar olarak ölüm vakalarımız gerçekleşebilir. Bu aylık neredeyse 25 bin vatandaşımızın hayatını kaybetmesi ile sonuçlanabilir.

Bir de akciğer dokusunda, nörolojik hastalıklar, böbrek yetmezliği, kalp hasarı gibi birçok sistemi etkileyen bir hastalık. Dolayısıyla bu hastalığı hiç geçirmemek veya en azından hafif düzeyde akciğer tutulumu olmadan aşı ile korunarak geçirmek önemli olacaktır.”

“OMİCRON'DA YÜZDE 7 ORANINDA YOĞUN BAKIMA YATIŞ”

Doç. Dr. Savaşçı, ‘Omicron' varyantının hafif seyrederek, hakim varyant olması durumunda pandeminin bitip bitmeyeceğine ilişkin şöyle konuştu:

“Tedbirli yaklaşmakta her zaman fayda vardır. ‘Omicron' vakalarında ölüm yok değil; Afrika'da da hayatını kaybeden var, İngiltere'de de var. Onun dışında ‘Omicron' varyantında yüzde 7 oranında yoğun bakıma yatış var. ‘Yüzde 7 oranında' demek aslında; vaka sayıları günlük eğer 40 bin, bin, bin olunca ciddi bir sayı oluyor. Yoğun bakıma yatanlarda da yüzde kayıp olunca ölüm vakaları aslında katlanarak artmış oluyor.

Dolayısıyla her şey bitmiş değil. Keşke virüs tamamen etkisini kaybetse hafif bir grip gibi geçse ama şu an bunları konuşmak için çok erken. Asla tedbirleri elden bırakmayacağız. Hastanemizde de ne yazık ki ‘Delta' varyantından hayatını kaybedenler devam etmekte, ‘Omicronda da vaka sayıları artarsa hem hastane iş yükünü hem de sağlık çalışanlarının emek yükünü artıracaktır.

Ülkemize de ekonomik ve sosyal anlamda ciddi bir yük getirecektir. Dolayısıyla vatandaşlarımızın bu günlerde dikkat etmesi gereken husus; 3üncü, 4üncü doz aşılarını olmaya, hiç aşı olmayanların da hızlıca aşılanması ve aşılanmaya her yaş grubunda geçmeliyiz.”