Rakamların Sayı Değerleri Nedir

Basamak değeri hesaplama son derece önemlidir. Bir rakamın içinde bulunduğu sayıya kattığı değere basamak değeri denilir. Sağdan sola doğru hesaplanan rakamların hepsi sayıya bir değer katar. Bu değer ise genel olarak sayının katları şeklinde ele alınmaktadır. Matematiğin temel konularından birisi olan basamak sayısı bulma, birçok konuyla da ilişkilidir. Bu nedenle sayıların basamak değerlerinin hesaplanabilmesi önemlidir. Sınavlarda sıklıkla karşımıza çıkan bu konuyu iyi bilmek gerekir. Sayıların basamak değerini bulma sorularının çözülebilmesi için belirli konulara hâkim olmak gerekir.

Basamak Değeri Nedir?

Basamak diğer adıyla hane, matematikte bir sayıyı ifade eden rakamların her birinin sayı içerisindeki konumunu ifade eder. Bu doğrultuda basamak sayısına göre, sağdan başlayıp sola doğru gidildiğinde her bir basamağın değeri artar.

İki basamaklı, üç basamaklı diyerek devam eden sayıların basamak değeri sağdan sola doğru değer kazanacaktır. Basamak değerini bilmek, önüne çıkan soruları çözmede kolaylık sağlar. İki basamaklı bir sayısının basamak değerini bulurken önce sağdaki rakamı birler basamağı, hemen solundaki ise onlar basamağı olarak ifade edilir.

Üç basamaklı sayılarda ise birinci basamak birler basamağı, hemen solundaki sayı onlar basamağı, en soldaki ise yüzler basamağı olarak ifade edilir. Basamak değerini bilmek, pek çok soruyu çözmenizde size yardımcı olur.

Basamak Değeri Nasıl Bulunur?

Matematikte basamak değerini hesaplamak için öncelikle sayının kaç basamaklı olduğunu bilmeniz gerekir. Dört basamaklı abcd sayısının basamak sayısını bulmak için, a.1000+ b.100+c.10+d şeklinde bir hesaplama yapılır.

Basamak sayılarla ilgili karşınıza çıkan bilinmeyenli sorularda basamak sayısı verilen sayının basamak değerleri hesaplanır. Ardından toplam sayıya eşitlendiğinde bilinmeyen sayıların toplamı bu şekilde bulunabilir.

Basamak Değeri Konu Anlatımı

Matematiğin en önemli konularından birisi olan basamak değeri son derece kolaydır. Basamak değeri hesaplamasında, sayının içerisinde bulunan rakamlar esas alınır. Sağdan başlayıp sola doğru, basamak sayısına göre değer kazanan bu sayının işlemlerde de aynı şekilde yapılması istenir.

Sayı bir basamaklı olduğunda, basamak değeri ile sayı değeri eşitlenir. Bunun yanı sıra sayı iki basamaktan fazlaysa, basamak değerleri bulunur ve eşitlenir. Bu durumda sayı değerlerinin toplamı, sayının kendisine eşit olmaz.

Sayı ve basamak değerleri hesaplama konu anlatımı ve çözümlü örnek sorular bulunmaktadır. Basamak değeri, rakamların, sayıda bulunduğu basamağa göre aldığı değerdir. Aşağıdaki örnekte 7546 sayısı basamak değerlerine ayrılmıştır. Örnekte de gördüğünüz gibi sayıdaki rakamların basamak değerleri toplamı sayının kendisine eşittir.

Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi rakamların basamak değeri, sayı değeri ile bulunduğu basamağın çarpımına eşittir.Bir sayıdaki rakamların basamak değerlerinin toplamı sayının kendisine eşittir.

Bir doğal sayının;
» Birler basamağı 1 artar veya eksilirse, o sayı 1 artar veya eksilir.
» Onlar basamağı 1 artar veya eksilirse, o sayı 10 artar veya eksilir.
» Yüzler basamağı 1 artar veya eksilirse, o sayı 100 artar veya eksilir.

Basamak değeri ile ilgili çözümlü sorular
Soru 1: 2504 doğal sayısının yüzler ve birler basamaklarını birer arttırırsak sayı kaç artar?
Çözüm 1: Birler basamağı 1 artarsa sayımız 1 artmış olur. Yüzler basamağı 1 artarsa sayımız 100 artmış olur. O halde sayımız 1 + 100 = 101 artmış olur.

Soru 2: 720 458 sayısının onlar basamağını 4 eksiltir, on binler basamağını 3 arttırırsak sayımızdaki değişiklik ne olur?
Çözüm 2: Bu soruyu önceki sorudan farklı bir yol ile çözelim. Bizden yapmamızı istediği şey; onlar basmağı 4 azalsın, on binler basamağı 3 artsın. O halde istenileni yaparak yeni sayımızı oluşturalım. Onlar basamağında bulunan 5 rakamı 4 eksildiğinde 1 olacak, on binler basamağındaki 2 rakamı 3 arttırıldığında 5 olacaktır. Yeni sayımız ise 750 418 oldu. Sayı önceki sayıdan büyük çıktığına göre sayımız artmış demektir. Sayılar arasındaki farkı bularak kaç arttığını bulabiliriz. 750 418 - 720 458 = 29960 artmış demektir.

SAYI DEĞERİ

Sayı değeri, rakamların sayıda bulunduğu basamağa bağlı olmadan gösterdiği değerdir. Bir basamaklı sayıların rakamlarının basamak değeri ile sayı değeri aynıdır. İki veya daha çok basamaklı sayıların rakamlarının sayı değerleri toplamı, sayının kendisine eşit değildir. Aşağıda verdiğimiz örnek soruda basamak değerlerinin bulunuşunu görebilirsiniz.

Soru 1: 254 538 sayısının rakamlarının basmak değerleri toplamı ile sayı değerleri toplamının farkını bulalım.Verilen sayının basamak değerleri toplamı kendisine, yani 254 538 e eşittir. Sayı değerleri toplamı ise 27 dir. Farkları ise; 254 538 - 27 = 254 511 e eşittir.

Soru 2: 293 657 doğal sayısındaki 9 rakamının basamak değeri ile sayı değeri toplamı kaçtır?
Çözüm 2: verilen sayıdaki 9 rakamı on binler basamağındadır.
O halde basamak değeri 9 x 10 000 = 90 000 dir. Sayı değeri ise 9'dur. Basamak ve sayı değerleri toplamı ise 90 000 + 9 = 90 009 eder.