Şafilerde Köpek Haram Mı

Allah Resûlü (asm), faydalanma amacı olmaksızın köpek barındırmayı, bilhassa köpeklerin evlerin içine alınmasını yasaklamıştır. Fakat, bunun dışında; çobanlık, ziraat, koruma, bekçilik veya av köpeği olarak köpeklerden faydalanmaya izin vermiştir. (Buhârî, Hars, )

Evin yeri ve konumu itibariyle ihtiyaç duyulduğunda, hırsızlara, arsızlara veya güvensiz kişilere karşı evi koruması ya da caydırıcı bir tedbir olması amacıyla, evin terasında veya bahçesinde (mümkünse özel kulübesinde olması daha iyidir) köpek barındırmakta bir sakınca yoktur.

Bu durumda şu hususlara dikkat edilmelidir:

1. Bakımına ve beslenmesine özen gösterilmeli, hayvana eziyet edilmemelidir.

2. Evin içine alınmamalıdır.

3. Aşısı zamanında yaptırılmalı, periyodik aralıklarla sıhhî kontrolden geçirilmelidir.

4. Beslenme kabı kendine özgü olmalı, evin mutfağının kaplarına karıştırılmamalıdır.

5.Köpeğin salyası, idrârı, dışkısı ve diğer sıvılarından sakınmalıdır. Köpeğe ait sıvılar ağır necistir; el ayasından fazla miktarı elbiseye bulaşması halinde iyice yıkanmadan namazın sıhhatine manidir.

Hanefi mezhebine göre köpeğin kuru vücudunun elbiseye temasında bir sakınca yoktur; namaza da engel değildir.

Ancak Şafi mezhebine göre köpeğin değdiği her yer necistir, yıkanmadan namaz kılınmaz.

Bu şartlara riâyet etmek kaydıyla, köpeklerin keşfedilen muhtelif kabiliyetlerinden veya eğitimle ortaya çıkarılan çeşitli yeteneklerinden faydalanmak mubahtır; bir sakınca yoktur.

Hanefilerde esah olan, köpeğin bizatihi necis olmadığıdır, zira korunma ve avlanmada ondan yararlanılmaktadır. Domuz ise bizatihi necistir. Kur'an'daki "O pistir." ayetinden kasıt domuzdur. Yalnız, köpeğin ağız suyu veya salyası ve tersi (pisliği, dışkısı) necistir. Vücudunun diğer yerleri buna kıyas edilmez.

Malikilere göre: İster beslenmesine izin verilen bekçi ve çoban köpeği olsun, isterse başka köpek, mutlak olarak temizdir. Sadece ağzını soktuğunda meşhur olan görüşe göre taabbüden yedi defa yıkanır. Ayağını veya hareket ettirmeden dilini soksa veya salyası düşse yıkamak gerekmez.

Şafii ve Hanbelilere göre: Köpek, domuz ve onlardan türeyenler, bunların artığı, teri necistir. Bunlarla kirlenen eşya biri toprakla olmak üzere yedi defa yıkanır. Peygamber Efendimiz (asm):

“Birinizin kabını köpek yaladığında, o kabın temizliği, birincisi toprakla olmak şartıyla onu yedi defa yıkamasıdır.”

buyurmuştur. Hadisin bazı rivayetlerinde ise: “Birinizin kabından köpek içtiğinde” şeklindedir. (Buhârî, vudû 33; Müslim, tahâret ; Tirmizî, tahâret 68; Müsned, 2/)

Hadis-i şerifteki ‘yedi’ ifadesi, bizzat ‘yedi’ defayı ifade ettiği gibi, çokluktan kinaye de olabilir. Bu sebeple, Hanefî fukahâsı, üç defa yıkamayı yeterli görmüşlerdir. Eğer, temizleme üç defa ile mümkün oluyorsa, üç defa yıkanır.  (Serahsî, el-Mebsût 1/48; Kâsânî, Bedâiu’s-sanâi’ 1/64; Merğînânî, el-Hidâye, 1/)

- Şafii alimleri, Buharî ve Müslim’de “Köpek bir kabı yalasa onu (Müslim’in rivayetinde: ilk defa topraklı olarak) yedi kere yıkayın.” mealinde yer alan hadise dayanarak köpeğin yaladığı kabın, yedi defadan aşağı yıkanması durumunda temizlenmeyeceğini söylemişlerdir. İmam Nevevî’ye göre, bu görüş Şafii mezhebinin ve diğer alimlerinin büyük çoğunluğunun görüşüdür.(bk. Mecmu, 2/).

- Malikî mezhebinde köpek necis olmadığı halde, yaladığı kabın –söz konusu sahih hadisler doğrultusunda- taabbudiî olarak yedi defa yıkanmasını ön görmüşlerdir.(bk. Şerhu’l-Kebir, 1/83; Zuhaylî, a.g.y). Hanbeliler de köpek konusunda Şafiilerle aynı görüşü paylaşıyor.(el-Muğnî,1/52; Zuhaylî, a.g.y).

- Topraksız yedi defa yalnız suyla yıkamanın caiz olup olmadığı konusunda iki görüş vardır. Nevevî’ye göre bunun temizlemeye kâfi olmadığını söyleyen görüş en sahih olanıdır. Ancak -üçüncü bir görüş olarak- toprağın bulunmadığı yerde -sekizincisi toprak yerinde olmak üzere- sekiz defa yıkamak yeterlidir.(a.g.e., 2/).

- Günümüzde, özellikle toprağı bulmanın gerçekten zor olduğu şehir hayatında, bu üçüncü görüşe göre hareket etmekte bir sakıncanın olmadığını ve alimlerimizin -yukarıdaki- görüşlerine de uygun olacağını düşünüyoruz.

- Sabunla yıkamanın toprak yerine geçip geçmediği hususunda da ihtilaf vardır.(bk. Şerhu’l-Veciz, 1/). Bunun toprak yerine geçeceğini kabul eden alimlerin görüşleri de -özellikle bugünkü şehir hayatında- göz ardı edilmemelidir.

- Hakkında bir kitap yazılabilecek kadar muhtevalı bu hadis-i şerif, esasen nübüvvetle alâkalı önemli ip uçları vermektedir. Evet, ancak şimdilerde anlaşılmıştır ki, köpekten insana geçebilecek bazı hastalıklar var. Hıfzısıhha adına üzerinde hassasiyetle durulması gereken bu mesele, köpekte ve insanda müşterek bazı hastalıkların bulunabileceğine dikkati çekmesi açısından ve hem köpekte, hem insanda hastalık yapan müşterek virüs ve mikropların her iki bünyede de yaşayabildiğini tembih etmek bakımından mucize boyutlu bir haberdir.

Bugün, köpeğin tenyasının insana nasıl geçtiğini ve insanda teşekkül eden bazı kistlere köpeğin kaynaklık ettiğini ve köpek dışkılarının gömülmesi lâzım geldiği bilinmektedir.

Sual: Kir, necis midir? Necasetli çamaşırları yıkamakta sayı var mıdır?
CEVAP
Necaset bulaşmamış çamaşırlar, kirden temizlemek için yıkanır. Kir, necis değildir. Bir defa yıkansa da olur veya hiç yıkanmasa da yine necis değildir.

Necasetli çamaşırları yıkamakta belli bir sayı yoktur. Bir defa yıkayınca çıkarsa kâfidir. Necaset giderildikten sonra renk ve koku kalsa da, zararı olmaz. Sıcak su ile veya sabunlu, deterjanlı su ile yıkamak lazım gelmez.

Pis olmaz
Sual: Namaz kılmayan bazı kimseler temizliğe riayet etmiyorlar. Tuvaletten çıkınca, ellerini yıkamıyorlar. O ellerini evin çeşitli yerlerine sürüyorlar. Kapının koluna dokunuyorlar. Ellerini sandalyeye, koltuğa sürüyorlar. Onların ellerini sürdükleri yerlere dokununca elimiz pis olur mu?
CEVAP
Hayır, pis olmaz.

Zannetmekle necis olmaz
Sual: Yer necis zannediyoruz. Elimizde iki tane kâğıt mendil var. Bunları yere serip namaz kılabilir miyiz? Serersek nereye sermeliyiz?
CEVAP
Zannetmekle yer necis olmuş olmaz. Necis olduğu bilinmiyorsa temiz kabul edilir.

Kesin olarak yerin necis olduğu biliniyorsa, başka temiz yer de yoksa, en azından iki ayağın basılan ve secde edilen yerin temiz olması gerekir. Secde edilen mendil küçük olsa bile, başka tarafları pis olsa da, namaz caiz olur.

Ellerin ve dizlerin konduğu yerin temiz olması şart değil diyen âlimler de çoktur. Bu âlimlere göre, ayakla basılan ve secde edilen yer temiz olunca diğer yerler necis de olsa namaz sahih olur.

Necaset görünmüyorsa
Sual: Sık sık yurtdışına çıkıyorum. Otellerdeki halıfleksler çok temiz duruyor, böyle üzerinde kaba necaset bulunmayan yerde namaz kılmak caiz midir?
CEVAP
Caizdir. Secde yerine mendil gibi bir şey sermek iyi olur. Serilmesi şart değildir.

Necis yerde yürümek
Sual: Çocuklar bazen halıların üstüne çiş yapıyorlar. İdrarları kuruyunca, abdest alıp yaş ayağımızla bu halılara bassak ayağımıza necaset bulaşmış olur mu?
CEVAP
Hayır necaset bulaşmaz.

Yellenince taharetlenmek
Sual: Yellendikten sonra taharetlenmek gerekir mi? Çamaşır yaş ise yıkamak gerekir mi?
CEVAP
Su ile taharetlendikten sonra oturak yeri henüz yaş iken yellenince yeniden taharetlenmek mendubdur yani iyidir; fakat oturak yeri kuruyken yellenince, yıkamak bid’attir. Yellenmekle, yaş çamaşır necis olmaz, yıkamak gerekmez.

Şehidin kanı
Sual: Şehit, kanlı elbisesiyle gömülüyormuş. Kan necis değil midir? Temiz sayılan kan var mıdır?
CEVAP
Kendi üzerinde kaldıkça, şehidin kanı temizdir. Yenilen et, karaciğer, yürek ve dalakta bulunup, akmayan kanlar ve balık kanı da temizdir. Bit, pire ve tahtakurusu kanları da necis değildir. Yani, bunların kanı bulaşınca da, namaz kılınabilir. (S. Ebediyye)

Mezi ve vedi
Sual: Mezi ve vedi, Şafii’de de necis mi?
CEVAP
Evet. Şafii’de sadece meni temizdir.

Çamur
Sual: Çamur necis midir?
CEVAP
Çamur necis değildir. Sokaktan sıçrayan çamurlar da namaza mani değildir.

Dökülen deri
Sual: Güneş derimi yaktı. Soyulup dökülen deriler necis mi?
CEVAP
Sinir ve kan olmadığı için necis değildir.

Şarapla yıkananlar
Sual: Bazı Amerikan pipo tütünlerinin üzerinde, şarapla yıkanmıştır ifadesi geçiyor. Böyle tütünler necis midir? Bununla namaz kılınır mı?
CEVAP
Şarapla yıkanmıştır ifadesi varsa, pipo tütünleri necis olur. Bu pipo tütünler cepte iken namaz kılınmaz. Böyle bir ifade yoksa, necis sayılmaz.

Uyuşturucu otlar
Sual: Haram olan afyon gibi uyuşturucu otlar ve tütün necis midir? Cebe konarak onunla namaz kılınır mı?
CEVAP
Necis değildir. Namaz kılarken cepte bulunmaları namazın sıhhatine mâni olmaz. Uyuşturucu katı maddelerin, aklı giderecek kadar fazla miktarını kullanmak haramdır. İlâçlarda az miktar kullanılması günah değildir. (S. Ebediyye)

Akmayan kanlar
Sual: Ciğer, dalak, yürek ve ette bulunup da akmayan kanlar üstümüze bulaşsa yıkamadan namaz kılınır mı?
CEVAP
Bu kanlar necis değildir. (Merakıl-felah)

Etlerdeki kanlar
Sual: Kasabın kestiği etlerden üzerine sıçrayanlar necis midir? Etlerin üzerinde kan olduğu halde, kıyma yapmak caiz midir?
CEVAP
Dalak, ciğer ve etlerin üzerinde bulunup akmayan kanlar temizdir. Kesilmiş bir hayvanın etindeki kanlar temizdir. Etleri keserken üstümüze sıçrayanlar necistir. Sıçramayıp et üzerinde kalanlar temiz olduğu için, böyle etleri kıyma yapmakta mahzur yoktur.

Kanlı dalak
Sual: Cebimizdeki kanlı dalakla namaz kılabilir miyiz? Dalaktaki kan necis mi?
CEVAP
Ciğer, dalak, yürek ve ette bulunup da akmayan kanlar necis değildir. Dalakla namaz kılınabildiği gibi, bu kanlar elbisemize de bulaşsa, elbiseyi necis etmez. (Merakıl-felah)

Abdestte sıçrayan su
Sual: Abdestten yere düşen suyun üzerine basınca ıslanan çorap necis olur mu?
CEVAP
Necis olmaz.

Köpek, necaset ve abdest
Sual: Hanefî ve Şâfiî’de köpeğe dokunmak abdesti bozar mı? Salyası ve kılları necis midir?
CEVAP
Hanefî mezhebinde, köpeğe dokunmak abdesti bozmaz. Köpeğin salyası necis, kılları temizdir. Suya girerek veya yağmurdan ıslanan köpek silkinince üstümüze sıçrayan sular, necis değildir.

Şâfiî mezhebinde de, köpeğe dokunmak abdesti bozmaz. Köpeğin kılları yaşken dokunursa veya köpeğin salyası üstümüze bulaşırsa, o yeri, biri çamurlu su olmak üzere, yedi kere temiz suyla yıkamak gerekir.

Kedinin gezdiği yerde
Sual: Kedinin gezdiği yerde namaz kılınır mı?
CEVAP
Kedi temizdir. Gezdiği yerde namaz kılınır.

Yılan ve domuz derisi
Sual:Yılan ve domuz derisi tabaklanmakla temiz olur mu?
CEVAP
Domuz ve yılan derisi, tabaklansa da temiz olmaz. Bu derilerden yapılmış cüzdan, kemer, çanta, elbiseyle namaz kılınmaz. (Halebî, Hidaye, Hindiyye, Mizan-ül-kübra, Mezahib-il Erbea, S. Ebediyye)

Domuz, yılan, fare ve insan derisi tabaklanmakla temiz olmaz. (Redd-ül-muhtar)

Domuzun derisi tabaklanmakla temiz olmaz. (Nisab-ül fıkh, Tergib-üs salât, Nimet-i İslam, Büyük İslam İlmihali)

Şafii’de, domuzdan başka köpek derisi de tabaklanmakla temiz olmaz. (Misbah-un-necat)

Bir hükme âlimin biri sünnet, bir diğeri de mekruh dese, mekruh kavli esas alınır. Yılan ve domuz derisine temiz diyen âlimler olsa bile, necis diyenlerinki esas alınır.

Gaz yağı necis değildir
Sual: Yıkadığımız gaz bidonuna su koyduk. Suyun kokusu ve tadı değişti. Bu suyla abdest alınabilir mi?
CEVAP
Gaz yağı necis değildir, abdest alınır.

Yılan derisi
Sual: Ayakkabıcıyım, gayrimüslimlere yılan derisinden ayakkabı yapmam caiz midir?
CEVAP
Caizdir. Namaz kılan Müslümanlara yapmamalı; çünkü yılan derisi necistir.

Köpeğin bastığı yer
Sual: Köpeğin dolaşıp gezdiği yerlerde namaz kılınır mı?
CEVAP
Köpeğin bastığı yerler necis olmaz. Hattâ çamura bassa, yine necis [pis] olmaz.

Süt emen çocuk
Sual: Süt emen çocuğun kusmuğu necis olur mu?
CEVAP
Evet, kaba necasettir. (S. Ebediyye)

Meni pis değil mi?
Sual: Oral seks konusunda, meninin pis olduğu ve meniyi yutmanın günah olduğu söyleniyor. Bu çok yanlıştır. Kadınların göğsünden çıkan temiz süt, ağzımızdaki tükürük, vücuttan çıkan ter, yiyip içtiğimiz bal, baklava gibi gıdalardan hâsıl olduğu gibi, meni de, aynı temiz gıdalardan hâsıl oluyor. İşte bu temiz meniden çocuk da oluyor. Meniye nasıl pis denebilir ki?
CEVAP
Bu, çok acayip ve çok yanlış bir kıyastır. İdrar yolundan çıkan meni, temiz gıdalardan hâsıl olduğu gibi, insanın idrarı da, pisliği de bu temiz gıdalardan meydana gelmektedir. Bunlar da yenip içilir mi?

Çocuk meniden olduğu için meniye temiz demek, Hurufî inancına benziyor. Onlar diyor ki:
(Karım bana helâl olduğu hâlde, kızım niye haram olsun? O da bana helâl olan karımdan çıkmıştır. Hanım helâl olunca, ondan çıkan da helâl olur.)

Dinde, ne sizin, ne de bizim kıyasımız senettir. Senet ancak, muteber din kitaplarımızın bildirdikleridir. Kitaplar, (Meni yenmez, içilmez) diyor. (Redd-ül muhtar)

Elbiseye bulaşan meni, Şâfiî'de namaza mani değildir, ama meniyi yalayıp yutmak, Şâfiî mezhebinde de haramdır. Kezzabı veya başka zehri cebe koyarak namaz kılınabilir, çünkü necis değildir. Ama içmek haram olur. Bir şeyin necis olmaması, onun yenilip içilmesinin haram olmadığı anlamına gelmez.

Kokmuş et necis mi?
Sual: Ağrı için belime sarılan et, çok durduğu için, kokup kurtlanmış. Böyle kokmuş et, sarılı iken, namaz kılmak caiz midir?
CEVAP
Et, kokup kurtlanmakla necis olmaz, namaza mani değildir. (İslam Ahlakı)

Saç necis değildir
Sual: Erkek veya kadın saçı cebimizde iken namaz kılabilir miyiz? İnsan ölünce saçı, hayvan ölünce kılı necis olur mu?
CEVAP
İnsan ölünce, Hanefi’de necis olur, diğer üç mezhebe göre necs olmaz. Hanefi’de ölünün kılı, kemiği, siniri ve dişi temizdir.

Domuzdan başka murdar ölmüş hayvanın, siniri, kemiği, boynuzu, yelesi, kılı, tırnağı temizdir. Cebinde bir tutam insan saçı varken kılınan namaz sahih olur. Çünkü insanın saçı temizdir. (Halebi)

Cepte bulunan insan dişleriyle namaz kılmak caizdir. Çünkü diş temizdir. Ölmüş hayvanın kılı ve kemiği de temizdir. (Hindiyye)

Kullanılmış su necis midir?
Sual: Abdest alırken, çok dikkat etsek bile üzerimize su sıçramaktadır. Bu üzerimize sıçrayan sular necis midir, bunun temizlenmesi gerekir mi?
Cevap: Abdestte, gusülde kullanılan suya Müstamel, kullanılmış su denir. Bu su, İmam-ı a'zam hazretlerine göre kaba necasettir. İmam-ı ebu Yusuf hazretlerine göre, hafif necasettir. İmam-ı Muhammed hazretlerine göre ise temizdir ve fetva da böyledir. Bununla necaset temizlenir, fakat, abdest alınmaz ve gusül edilmez. Şafii mezhebinde de böyledir. Bu suyu içmek ve bununla hamur yapmak mekruhtur. Peştamala, elbiseye, kurnaya sıçrarsa ve necaset temizlemekte kullanılan her su, iğne ucu kadar sıçrarsa, kabı ve elbiseyi pisletmez.

Necaset temizlemekte kullanılmış sular, bir yerde birikirse, bu suya bulaşan şeyler, pis olur. Abdestsiz veya cünüp olan kimse, necaset bulaşmamış olan avucunu bir yere sokup su alsa veya kolunu sokup, içindeki tası alsa, o yerdeki su dört mezhepte de pis olmaz.

Sual: Maliki mezhebinde, kullanılmış su ile de abdest alınabilir mi?
Cevap: Menâhic-ül-ibâd kitabında deniyor ki:
“Müstamel, kullanılmış su, Maliki mezhebinde hem temizdir, hem de temizleyicidir. Yani müstamel su ile abdest alınır ve gusül edilir.”

Sual: Necasetten kalkan sinek, üzerimize konsa, namazdan önce orayı yıkamak gerekir mi?
Cevap: Necasetten hasıl olan amonyak gazının meydana getirdiği nişadır temizdir. Necaset üzerinden kalkıp uçan tozlar, sinekler, elbiseye, suya gelirse, pis yapmaz.

Sual: Şıra olarak bilinen üzüm suyu, üzerimize, elbisemize dökülse namaz kılmaya mâni olur mu?
Cevap: Şıra, yani üzüm suyu temizdir, namaza mâni değildir. Üzüm suyu, şarap haline dönünce pis, necis olur.

Sual: Gözümüzle görmediğimiz hâlde herhangi bir şeye, zan ile necis, pis denilebilir mi?
Cevap: Bu konuda Hadîkada;
“Her şeyde asıl olan, taharettir, temiz olmasıdır. Necaset bulaştığı kesin bilinmedikçe, zan etmekle necis denilmez” denmektedir.

Sual: İnsan veya hayvan necaseti bulaşmış elbiselerin yıkandığı sular da necis midir?
Cevap: Necaset temizlemekte kullanılmış sular, bir yerde birikirse, bu suya bulaşan şeyler, pis olur. Necaset üzerinden akan suyun yarıdan fazlası necasete temas ederse, bu su pis olur. Azı değerse ve necasetin üç sıfatı suda bulunmazsa, pis olmaz.

Sual: Et, peynir gibi şeyler, koktuğu, ekşidiği zaman, diğer necis şeyler gibi bunlar da necis olur mu?
Cevap: Et kokunca, yemek ekşiyince, necis olmaz fakat, zararlı oldukları için, bunların yenilmeleri helal olmaz. Yağ acımakla, yemesi haram olmaz. Et, peynir, kokup kurtlanmakla necis olmaz. Bir temiz ciğer, kuyuya düşüp, kokup, kurtlansa, ciğer ve kuyudaki su pis olmaz.

Sual: Şarap, sirke hâline döndükten sonra, yine necis olması devam eder mi?
Cevap: Şarap, sirke olunca temiz olur.

Sual: Bazı yerlerde buğday, arpa gibi hububat, hayvanların çektiği döğen denilen bir alet ile ezilmekte ve hayvanların pislikleri de bunlara karışmaktadır. Bu buğday pis mi, temiz mi olur?
Cevap: Döğen hayvanı buğdayın bir yerine bevletse, herhangi bir parçası yıkansa veya hediye verilse, yenilse veya satılsa, geri kalanlar temiz olur.

Domuz eti de necistir
Sual: Domuz eti, leş ve kan gibi şeyler, insanın üzerinde veya bulaşmış ise, namaz kılmaya mâni midir, temizlemek gerekir mi?
Cevap: İnsandan çıkınca abdeste veya gusle sebep olan her şey, eti yenmeyen hayvanların, yarasa hariç ve yavrularının yüzülmüş, dabağlanmamış derisi, eti, pisliği ve bevli, idrarı ve süt çocuğunun pisliği, bevli, idrarı ve ağız dolusu kusmuğu, insanın ve bütün hayvanların kanı ve şarap, leş, domuz eti ve kümes ve yük hayvanlarının, koyun ve keçinin necasetleri, galiz, yani kaba necasettir. Kan dört mezhepte de kaba necasettir. Meni, mezi ve idrardan sonra çıkan vedi ismindeki beyaz, bulanık, koyu sıvı, Hanefi ve Maliki mezhebinde kaba necasettirler. Şafii mezhebinde yalnız meni, Hanbeli mezhebinde ise, her üçü de temizdir.

Kaba necis olarak bildirilenler, insanın üzerinde veya namaz kılacağı yerde ise, namazdan önce bunları temizlemek gerekir.