Nüfusun sosyoekonomik durumunu belirleyebilmek ve geleceği ile ilgili planlar yapabilmek için yaş ve yaşın cinsiyetlere göre dağılımının öncelikli olarak bilinmesi gerekir. Nüfusun yaş ve cinsiyet yapısını gösteren grafiklere nüfus piramitleri denir. Nüfus piramitlerinde yaş grupları; , &#;. , &#;.. şeklinde dar aralıklı olarak ya da yaş (genç ya da çocuk nüfus), yaş (aktif ya da yetişkin nüfus) ve 65 ve üstü yaş (yaşlı nüfus) gibi geniş aralıklı olarak sınıflandırılmaktadır. Nüfus piramitlerine bakılarak o bölgedeki toplam nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı ile genel olarak o bölgenin toplumsal ve ekonomik yapısı hakkında bilgi edinilebilir.
Nüfus piramitleri; kenarları içe çökük, düzgün üçgen biçimli, asimetrik şekilli, arı kovanı ve çan şeklindeki nüfus piramitleri olmak üzere beş ana gruba ayrılır.
KENARLARI İÇE ÇÖKÜK NÜFUS PİRAMİDİ
Kenarları İçe Çökük Nüfus Piramidi: Doğum ve ölüm oranlarının fazla olduğu az gelişmiş ülkelere ait nüfus piramididir. Piramidin alt kısmının geniş olması, gerçekleşen doğumlar sonucu çocuk sayısının fazla olmasından kaynaklanmaktadır. Piramidin üst kısmının dar olması ise ortalama yaşam süresinin az olmasına bağlı olarak yaşlı nüfusun azlığından kaynaklanmaktadır. Doğum ve ölüm oranları dengeli bir seyir izlediği için nüfus artış hızı çok yüksek değildir. Sanayi Devrimi öncesine ait olan bu nüfus piramitleri; günümüzde Angola, Burundi ve Benin gibi ülkelerde görülür (Grafik ).
DÜZGÜN ÜÇGEN BİÇİMLİ PİRAMİT
Düzgün Üçgen Biçimli Piramit: Doğum oranlarının yüksek olmasına karşılık ölüm oranlarının azalmaya başladığı ülkelere ait nüfus piramididir. Doğum oranları yüksek olduğu için piramidin alt kısmı geniştir. Sağlık koşullarının düzelmeye başlamasıyla ölüm oranları azalmıştır. Buna bağlı olarak ortaya çıkan piramit ikizkenar üçgene benzemektedir. Bu özelliğe sahip olan ülkelerde hızlı bir nüfus artışı görülmektedir. Bolivya, Filipinler ve Hindistan gibi yeni gelişmekte olan ülkelerin nüfus piramitleri bu şekildedir (Grafik ).
ASİMETRİK ŞEKİLLİ NÜFUS PİRAMİDİ
Asimetrik Şekilli Nüfus Piramidi: Doğum oranında ciddi bir düşüşün görüldüğü ülkelere ait nüfus piramididir. Piramidin taban kısmına bakıldığında doğum oranlarının hızla düştüğü ve nüfus artış hızının azaldığı görülür. Bu durum, ülkelerin gelişmişlik seviyesinin yükselmeye başladığını göstergesidir. Bangladeş, Çin ve Brezilya gibi ülkelerin nüfus piramidi bu şekildedir (Grafik ).
ARI KOVANI NÜFUS PİRAMİDİ
Arı Kovanı Nüfus Piramidi: Doğum ve ölüm oranlarının düşük olduğu gelişmiş ülkelere ait nüfus piramididir. Düşük doğum oranları nedeniyle tabanı dar olan piramide göre bu tür ülkelerde aktif nüfus oranı fazla, ortalama yaşam süresi uzun ve yaşlı nüfus oranı da çoktur. ABD, İngiltere, Almanya, İtalya ve İsveç gibi gelişmiş ülkelerin nüfus piramitleri bu şekildedir (Grafik ).
ÇAM ŞEKLİNDEKİ NÜFUS PİRAMİDİ
Çan Şeklindeki Nüfus Piramidi: Belirli bir süreçte düşük olan doğum oranlarının sonradan artış gösterdiği ülkelere ait nüfus piramididir. Bu nedenle piramidin taban kısmı genişlemeye başlamıştır. Piramidin üst kısmının geniş olması ise yaşlı nüfus oranının fazlalığından kaynaklanmaktadır. Rusya ve İrlanda gibi ülkelerin nüfus piramitleri bu şekildedir (Grafik ).
KAYNAKÇA:
COĞRAFYA – 10 Ders Kitabı ( Kenan TÜRKEZ – Mutlu KARAKOÇ – Nurullah BALŞEN – Tolga PEKTAŞ – İsmail ÖZDOĞAN) ISBN
Amerika Birleşik Devletleri demografisi
Amerika Birleşik Devletleri demografisi
Nüfus
,, (3.)
Yoğunluk
kişi/km2 ()
Artış oranı
&#;% ()
Doğum oranı
doğum/1, nüfus ()
Ölüm oranı
/1, nüfus ()
Beklenen yaşam süresi
yıl (36t.)
&#;•&#;erkek
yıl
&#;•&#;kadın
yıl
Doğurganlık oranı
çocuk/kadın ()
Bebek ölüm oranı
ölüm/1, canlı doğum
Net göç oranı
göçmen/1, nüfus
Yaş dağılımı
0–14 yaş
%
15–64 yaş
%
65 ve üstü
%
Dil
Resmî
Federal düzeyde yok
Konuşulan
İngilizce %80, İspanyolca %, diğer Hint-Avrupa %, Asya-Pasifik dilleri %3, diğer diller %
30 Nisan tarihi itibarıyla Amerika Birleşik Devletleri'nin toplam nüfusu ,, kişidir ve bu oranla ülke dünyanın en kalabalık üçüncü ülkesidir.[1] rakamlarına göre ülke nüfusunun %81'i kentlerde oturur.[2]Kaliforniya ve Teksas en kalabalık eyaletlerdir[3] ve ülke nüfusunun merkezi batıya ve güneye doğru kaymaktadır.[4]New York ülkenin en kalabalık kentidir.[5]
Özellikler[değiştir
Nüfusun, yaş gruplarının yanı sıra cinsiyete göre dağılımının da işlendiği grafiklerenüfus piramididenir.
Nüfus piramitleri ülkelerin gelişmişlik düzeyleri hakkında önemli bilgiler verir. Örneğin nüfus piramitlerinin tabanlarının geniş olması doğum oranının yüksek olduğunu gösterir. Bu tür piramide sahip olan ülkeler ise az gelişmiş olanlardır. Nüfus piramitleri beş ana gruba ayrılmaktadır: İkizkenar üçgen, kenarları içe çökük üçgen, arı kovanı, çan şeklinde ve asimetrik biçimli nüfus piramitleri.
funduszeue.infonar Üçgen Nüfus Piramidi
Bu tür nüfus piramidine sahip ülkelerde doğum oranı yüksek olduğundan çocuk sayısı fazladır.
Ortalama yaşam süresi kısa olduğundan yaşlı nüfus oranı azdır.
Bu tür ülkelerde nüfus artış hızı yüksektir.
Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Mısır, Afganistan ve Kenya gibi az gelişmiş ülkelerin nüfus piramitleri bu şekildedir.
funduszeue.infoarı İçe Bükük Üçgen Piramidi
Bu tür piramitlere sahip olan ülkelerde doğum oranı yine yüksektir.
Ölüm oranı kısmen azalmıştır. Sağlık hizmetlerinde gelişmeler olmuştur.
Nijerya, Meksika, Peru ve Kolombiya gibi ülkelerin nüfus piramitleri bu şekildedir.
funduszeue.inforik Biçimli Nüfus Piramidi
Asimetrik piramitlerin tipik özelliği, doğum oranının son yıllarda belirgin bir biçimde azalmış olmasıdır.
Bu nedenle piramidin tabanı, daralmıştır.
Bu tür ülkelerde ortalama yaşam süresi uzun olduğundan yaşlı nüfus oranı fazladır ama nüfusun büyük bir kısmını orta yaş grubu oluşturmaktadır.
Çin ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin nüfus piramidi bu şekildedir.
funduszeue.infoı Kovanı Modelli Piramit
Arı kovanı şeklindeki piramitlerin özelliklerinden biri doğum oranı azaldığı için tabanının dar olmasıdır.
Bu tür ülkelerde ölüm oranı da düştüğü için yaşlı nüfus oranı fazladır.
İngiltere, Almanya, Fransa, Japonya, İsveç, İsviçre ve Danimarka gibi gelişmiş ülkelerin nüfus piramitleri bu şekildedir.
5.Çan Şeklinde Nüfus Piramidi
Bu tür piramitlere sahip ülkelerde uzun bir süre doğum ve ölüm oranı düşük iken son yıllarda doğum oranı yükselmiştir. Bu nedenle piramidin tabanı, yanlara doğru genişlemiştir.
Yaşlı nüfus oranı da fazla olduğundan piramidin üst kısmı belirgindir.
Kanada ve ABD gibi ülkelerin nüfus piramitleri bu şekildedir.
FacebookTwitterPinterestWhatsAppTelegramE-Posta ile paylaşYazdır
.jpg)