Gündelik konuşma dilimizde, pek çok hitap etme şekilleri vardır. Bu hitap şekilleri, iletiyi alan kişiye nasıl sesleneceğimizi belirten söz öbekleridir. Hitap şekillerini ailemize, arkadaşlarımıza ve çevremizde samimi hissettiğimiz kişilere karşı kullanıyoruz. Dilimizde çok fazla hitap etme şekilleri bulunuyor. Bu hitap etme söz öbeğinden bir tanesi olan can özümdür. Eğer sizde “can özüm ne demek?” sorusunu merak ediyorsanız yazımızın devamını okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.
Sevdiğimiz kişiler ile konuşurken, onlara hitap etmek için içimizden gelen güzel sözleri söyleriz. O kişilere olan sevgimizi hayatım, bir tanem, canım ve bebeğim gibi sevgi sözcükleri kullanıyoruz. Dilimizde çok sayıda hitabet sözcükleri olduğu için bunları dilediğiniz gibi çoğaltabilirsiniz. Bu sözlükler sayesinde onlara sevgimizi belli ederiz. Can özüm kelimesi de bu hitap şekillerinden bir tanesidir. Peki, karşımızdaki kişiye can özüm demek ne anlama gelir? Gelin, bu söz öbeği ne demek birlikte inceleyelim.
En sık kullanılan, hitap etme söz öbeklerinden bir tanesi olan bu kelime, en değerli varlığım ve en kıymetli parçam anlamlarını taşır. Zira, bir insanın en önemli şeyi kendi canıdır. Bir insana can özüm diye seslenen bir insan, o insana kendi canı gibi önem ve değer verdiğini dile getirmiş olur.
“Can” kelimesi dilimize Farsçadan geçmiştir ve hayat, ruh anlamına gelir. “Öz” kelimesi ise temel, hakikat ve cevher anlamlarına gelir. Bu iki kelimeyi birleştirerek oluşturulan “Can özüm” ifadesi ise çoğunluk ile eşler ve sevgililer arasında kullanılan bir hitap kelimesidir.
Can özüm, canımın içi kelimesi ile aynı anlama gelir. Hem yazı hem de konuşma dilinde bu iki kelimeyi birbirinin yerine kullanabilirsiniz.
-
Öncelikle Türkçeyi özenli kullanma isteğinizden dolayı tebrikler ve teşekkürler!
Türkçede bazı sözcüklerin bitişik mi yoksa ayrı mı yazıldığı konusunda çoğu kişinin sorun yaşadığına özellikle sosyal medya mesajlarında sıkça tanık oluyoruz. Bu tür sözcüklerle ilgili tereddüdün ortadan kaldırılmasının en kolay yolu, bitişik yazılan sözcükleri iyi öğrenmek ve unutmamaktır.
Bu yazıda bitişik yazılan sözcükler hakkında Türk Dil Kurumu (TDK) yayınlarından önemli bir bilgiyi aktarıyorum.
Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılırlar.
Proje yapma ve Avrupa Birliği projeleri konusunda henüz hiçbir şey bilmiyor dahi olsanız, bu kitabı tamamladığınızda deneyim sahibi bir uzman gibi tüm konulara egemen olacaksınız.
— Her iki ögesi de asıl anlamını koruduğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan kelimeler:
a. Baş sözüyle oluşturulan (başlayan) sıfat tamlamaları: başbakan, başeser, başfiyat, başhekim, başhemşire, başkahraman, başkent, başkomutan, başköşe, başmüfettiş, başöğretmen, başparmak, başpehlivan, başrol, başsavcı, başyazar vb.
b. Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan (sonlanan) belirtisiz isim tamlamaları: aşçıbaşı, binbaşı, çeribaşı, elebaşı, mehterbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı vb.
c. Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa vb.
ç. Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.
— Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli kelimeler etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır: emretmek, katetmek, kastetmek, menolunmak, cemetmek, kaybolmak; darbetmek, dercetmek, hamdetmek; affetmek, hissetmek, reddetmek vb.
— Bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiillerinin önüne -a, -e, -ı, -i, -u, -ü almakla oluşan fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, sevebilmek; alıvermek, gülüvermek; bakakalmak, uyuyakalmak; gidedurmak, yazadurmak; çıkagelmek, süregelmek vb.
— Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) belirli geçmiş zaman veya -r /-ar /-er geniş zaman eklerini almış ve kalıplaşmış bulunan birleşik kelimeler bitişik yazılır: dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti; biçerbağlar, biçerdöver, göçerkonar, kazaratar, konargöçer, okuryazar, uyurgezer, yanardöner, yüzergezer vb.
— Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler: albeni, ateşkes, gelberi, sallabaş, unutmabeni; çekyat, geçgeç, kaçgöç, kapkaç, örtbas, seçal, veryansın, yapboz vb.
— Bir dizi sıfat-fiil ekleriyle (-an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş) kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır: cankurtaran, çöpçatan, dalgakıran, gökdelen, barışsever, değerbilmez, etyemez, hacıyatmaz, kadirbilmez, kuşkonmaz, külyutmaz, varyemez; çokbilmiş, güngörmüş vb.
— İkinci kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çıtkırıldım, fırdöndü, gecekondu, gündöndü, hünkârbeğendi, imambayıldı, karyağdı, külbastı, mirasyedi, papazkaçtı, serdengeçti, şıpsevdi, zıpçıktı vb.
— Sever sözcüğünün sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: hayvansever, doğasever,konuksever, müziksever, sanatsever,futbolsever, hayırsever, kitapsever, sinemasever, vatansever.
— Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim), şuuraltı; akşamüstü, ayaküstü, bayramüstü, gerçeküstü, olağanüstü, öğleüstü, öğleüzeri, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri vb.
(Alt, üst sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelimeler ise ayrı yazılır.)
“Ötesi” sözüyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: doğaötesi, fizikötesi, kızılötesi, morötesi.
— Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu
— Yiyecek adları: kadınbudu (köfte), dilberdudağı (tatlı), tavukgöğsü (tatlı), vezirparmağı (tatlı), bülbülyuvası (tatlı), kuşlokumu (kurabiye), alinazik (kebap) vb.
— Bitki ve hayvan adları: kuşburnu, keçiboynuzu, alabaş, akşamsefası, ayşekadın (fasulye), kababurun (balık), karafatma (böcek), yeşilbaş (ördek), karadul (örümcek) vb.
— Alet ve eşya adları: kargaburnu (alet), balıkgözü (halka), deveboynu (boru), kedigözü (lamba); çekyat, buzdolabı, bilgisayar vb.
— Renk adları: camgöbeği, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçiçeği, tavşanağzı, vişneçürüğü, yavruağzı vb.
— Kuruluş adları (adı bitişik olarak tescil ettirilmiş olan): İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi vb.
Diğer bazı bitişik kelimelerin TDKye göre doğru yazımı aşağıdaki gibidir:
— Ev ve hane kelimeleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi, çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane; vb. (Yalnızca “bağ evi”, “dağ evi”, “kuş evi” ayrı yazılır.)
— Name ve zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: beyanname, kanunname, seyahatname, siyasetname; amcazade, dayızade, teyzezade vb.
— Olay mağduru anlamına zede ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır:depremzede, afetzede, selzede, kazazede vb.
Nasıl yazıldığını ve anlamını merak ettiğiniz diğer sözcükler için Türk Dil Kurumunun funduszeue.info adresindeki sözlüklerini kullanabilirsiniz.
Yeniden görüşünceye dek, öğrenmeye devam edin!
—Bu bilgilerden Facebook, Twitter, LinkedIn gibi sosyal medya çevrelerinizi de haberdar etmek isterseniz, aşağıdaki renkli ikonlara tıklayarak paylaşın!
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası