Karaciger Buyumesini Ne Engeller

Karaciğer vücudumuzun en büyük iç organıdır. Ortalama kg. ağırlığındadır ve toplam vücut ağırlığımızın %’unu oluşturur. Karnımızın sağ üst tarafındadır. Karaciğer büyümesinin diğer adı “Hepatomegali”dir.

Karaciğerin Görevleri Nelerdir?

- Besinlerle aldığımız şeker ve yağları depolamak, ihtiyaç halinde kana vermek

- Pıhtılaşma faktörlerini üretmek

- Aldığımız ilaçları metabolize etmek ve bu ilaçların zararlı kısmını vücudumuzdan uzaklaştırmak

- Albumin gibi vücüt proteinleri ve safra asidini üretmek

- Demir depolamak

Karaciğer Büyümesinin Belirtileri Nelerdir?

- Daha çok karnın sağ üst kısmında olmak üzere karın ağrısı

- Halsizlik, yorgunluk

- Bulantı

- Kusma

- Gözlerin ve derinin sararması

- Karında şişlik

Karaciğer Büyümesinin Nedenleri Nelerdir?

- Karaciğer yağlanması (alkole bağlı olan ve alkole bağlı olmayan)

- Siroz

- Karaciğerde anormal protein depolanması (Amiloidoz)

- Genetik olan Wilson Hastalığı sebebiyle karaciğerde bakır birikmesi

- Genetik olan karaciğerde anormal demir birikmesi (Hemokromatozis)

- Hepatitler (A,B,C)

- Karaciğerin kistleri

- Kanser olmayan karaciğer tümörleri (Hemanjiom-Adenom)

- Safra kesesi ve safra yolları tıkanmaları

- Karaciğerin tümörleri

- Karaciğer apseleri

- Kalp yetmezliği

Karaciğer Büyümesi İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

- Aşırı alkol alımı

- Çok yüksek dozlarda ilaç alımı

- Hepatit virüsleri

- Enfeksiyonlar

- Kilo alımı

- Yoğun yağlı ve şekerden zengin beslenme

- Karaciğere toksik bitkisel destek alımı

Karaciğer Büyümesi Teşhisi Nasıl Yapılır?

- Doktor muayenesinde elle tespit

- Kan tetkiklerinde karaciğer enzimlerinin yüksek çıkması

- Ultrasonografi

- MRI

- Bilgisayarlı tomografi

Karaciğer Büyümesinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Karaciğer büyümesinin tedavisi nedene yöneliktir;

- Eğer kişi yoğun alkol kullanıyorsa alkol alımının kesilmesi

- Kiloya bağlı karaciğer yağlanması varsa diyet ve egzersiz yapılması

- Kalp yetmezliği varsa tedavi edilmesi

- Hepatit varsa tedavi edilmesi

- Kanser, tümör varsa tedavi edilmesi gerekir.

Karaciğeriniz, vücudunuzdaki en önemli bezlerden biridir ve en büyük ikinci organdır. Durmaksızın çalışır; detoksifikasyona, karbonhidrat metabolizmasına, protein sentezine, sindirim için gerekli biyokimyasalların üretilmesine, glikojen depolamaya, safra üretimine, hormon salgılanmasına ve kırmızı kan hücresi ayrışmasına yardımcı olur. Her türlü karaciğer hastalığı, metabolik fonksiyonları engelleyebilir. Ancak iyi haber şu ki, sağlıklı ve besleyici yiyecekler tüketerek, onları iyileştirebilir ve semptomları en aza indirebilirsiniz. Bu yazıda, karaciğerinizi koruyan, sağlıklı tutan ve karaciğer yağlanması için etkili olan en iyi 18 besini ele alacağız.

Karaciğer Yağlanması İçin En İyi 18 Besin

1. Sarımsak

Detoksifikasyon, karaciğerinizi sağlıklı tutmak için önemlidir. Sarımsak, vücudu oksidatif hasardan koruyan bir antioksidan olan allisin açısından zengindir. Ayrıca, karaciğerin zararlı maddeleri dışarı atabilen enzimleri aktive etmesi için uyaran hepatoprotektif (karaciğer koruma) etkiler sergiler. Her gün en az 1 diş sarımsak tüketmeniz önerilir.

2. Yeşil Çay

Yeşil çay, antioksidan bakımından zengindir ve birçok sağlık yararına sahiptir. Yeşil çayın tüm iyiliğinden sorumlu olan ana polifenoller kateşinlerdir. Çinli bilim adamları, yeşil çay içenlerin karaciğer kanseri, karaciğer hastalığı, karaciğer steatozu, karaciğer sirozu ve hepatit riskinde önemli bir azalma gösterdiğini doğruladı. Ayrıca araştırmacılar, alkolsüz yağlı karaciğer hastaları üzerinde çift kör, plasebo kontrollü, randomize bir klinik çalışma yürüttü. Denekler, 12 hafta boyunca ya yeşil çay ekstresi ya da yeşil çay ekstresi takviyesi aldılar. haftadan sonra yeşil çay ekstresinin, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı ile ilişkili karaciğer enzimlerini önemli ölçüde azalttığı bulundu. Bununla birlikte bazı çalışmalar, ana faktöre bağlı olabilecek aşırı çay tüketiminin zararlı etkilerini de göstermiştir. Bu nedenle yeşil çay, tüm bireyler için sağlıklı olmayabilir. Karaciğer sağlığınızı iyileştirmek için yeşil çay tüketmeden önce doktorunuzla konuşun.

3. Zerdeçal

Zerdeçaldaki kurkumin, hepatoprotektif etkiye sahip ana biyoaktif maddedir. Enflamasyonu azaltarak, oksidatif stresi en aza indirerek ve lipid metabolizmasını ve insülin duyarlılığını iyileştirerek karaciğeri, hastalıklarından ve yaralanmalardan korumaya yardımcı olur.

4. Greyfurt

Greyfurt, zengin bir antioksidan kaynağıdır ve bağışıklığı arttırdığı bulunmuştur. Japon bilim adamları, laboratuvar farelerini greyfurt suyu ve şeker karışımı ile besledikleri bir deney yaptılar. Bir hafta sonra farelere, bir prokarsinojen enjekte edildi. Greyfurt suyu ile beslenen farelerin, detoksifikasyona yardımcı olan daha hızlı ve daha aktif bir karaciğer enzim ekspresyonuna sahip olduğu bulundu.

5. Pancar

Pancar, oksidatif stresi azaltmak için güçlü antioksidan ve antienflamatuar etkiler sergileyen betalainler adı verilen antioksidanlar içerir. Bir hayvan çalışması, pancar suyunun uzun süreli beslenmesinin, oksidatif stresin neden olduğu DNA hasarını ve karaciğer hasarını azaltmaya yardımcı olabileceğini gösterdi.

6. Brokoli

Brokoli, en önemlileri sülforafan olan sülfür içeren bileşikler olan mükemmel bir izotiyosiyanat kaynağıdır. İzotiyosiyanatlar, kanserojenlerin dışarı atılmasına ve metabolizmanın iyileştirilmesine dahil olan genlerin ekspresyonunu düzenler. Ayrıca antiinflamatuar özelliklere de sahiptirler. Illinois Üniversitesi'ndeki bilim adamları tarafından yürütülen bir araştırma, brokoli tüketmenin alkolsüz yağlı karaciğer geliştirme riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini doğruladı.

7. Ginseng

Ginseng, şifalı bir bitkidir (Amerikan veya Sibirya ginsengi ile karıştırılmamalıdır). Tıbbi özelliklerinden sorumlu olduğu düşünülen ginsenosidler olarak bilinen bileşikler içerir. Ginsengde yaklaşık 40 ginsenosid bulunur. Karaciğer hasarı, karaciğer toksisitesi, siroz ve karaciğer yağlanmasına karşı koruma sağladığı bulunmuştur.

8. Havuç

Havuç, alkolsüz yağlı karaciğer ve karaciğer toksisitesi riskini azaltabilir. Hindistan, Hyderabad, Jamia Osmania Ulusal Beslenme Enstitüsü'nden bilim adamları, farelere sekiz hafta boyunca havuç suyu takviyesi yaparak bir çalışma yürüttüler. Havuç suyunun karaciğerdeki DHA, trigliserid ve MUFA (Mono Doymamış Yağ Asitleri) seviyelerini önemli ölçüde azalttığını buldular.

9. Sebzeler

Yapraklı yeşil sebzeler, karaciğerinizi oksidatif hasardan ve diğer hastalıklardan koruyabilir. Kara lahana, ıspanak, marul, turp, hardal, roka gibi sebzeler iyi miktarda A, C ve K vitaminleri, kalsiyum ve antioksidanlar içerir. Bütün bunlar iltihap önleyici özelliklere sahiptir. Yeşil yapraklı sebzelerin tüketilmesi, yağlı karaciğer gelişiminden korunmaya yardımcı olabilir.

Avokado

Avokadonun, sağlığa birçok faydası vardır ve karaciğeri korumak da bunlardan biridir. Avokado, antienflamatuar ve antioksidan özelliklere sahip sağlıklı yağlar açısından zengindir. Alkolsüz yağlı karaciğer, kötü yaşam tarzı seçimlerinden kaynaklandığından avokadonun, anti-enflamatuar ve antioksidan özellikleri riski azaltmaya yardımcı olabilir.

Limon

Limon suyunun hepatoprotektif etkileri, içerdiği vitamin (özellikle C vitamini) ve mineral içeriğinden kaynaklanmaktadır. Biomedical Research'te yayınlanan bir çalışma, limon suyu alımının, alkole bağlı karaciğer hasarını azaltmaya yardımcı olabileceğini ve genel karaciğer koruması için karaciğer enzim düzeylerini düşürdüğünü belirtiyor.

Elma

Bilim adamları, kurutulmuş elma ürünlerinin karaciğer ve serum lipit seviyeleri üzerindeki etkisini inceledi. Üç ay sonra elma ürünlerinin, serum ve karaciğer lipit seviyelerini başarıyla düşürdüğü bulundu.

Zeytinyağı

En yaygın karaciğer sorunu, sağlıksız yaşam tarzı seçimlerinden kaynaklanan alkolsüz yağlı karaciğer hastalığıdır. Bilim adamları, zeytinyağı tüketen kişilerin, karaciğer hastalıklarına daha az eğilimli olduğunu bulmuşlardır. Zeytinyağı, kötü kolesterol ve serum trigliserit düzeylerini düşürmeye, insülin duyarlılığını ve lipid oksidasyonunu artırmaya yardımcı oluR. Bu nedenle, karaciğerinizi sağlıklı tutmak için yemeklerde ve salatalarda zeytinyağı kullanabilirsiniz.

Kuşkonmaz

Kuşkonmaz, mükemmel bir A, C, E, K vitaminleri, folat, kolin ve kalsiyum, magnezyum, fosfor, potasyum ve diyet lifi gibi mineraller kaynağıdır. Kore Jeju Ulusal Üniversitesi'nden bilim adamları, kuşkonmazın, hepatom hücresi büyümesini (kanserli karaciğer hücreleri) bastırmaya ve karaciğer hücrelerini korumak için oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olabileceğini buldular.

Ceviz

Ceviz, antienflamatuvar özelliklere sahip sağlıklı yağlar açısından zengindir. Ceviz, karaciğerdeki trigliserid seviyelerini düşürmeye yardımcı olur, karaciğer homeostazında yer alan enzim seviyelerini düşürür ve karaciğer iltihabına dahil olan genleri bastırır.

Domates

Domatesler de karaciğeriniz için son derece iyidir. Karaciğer iltihabını ve hasarını azaltmaya ve karaciğer kanserine karşı korumaya yardımcı olan iyi miktarda antioksidan içerirler. Hayvanlar üzerinde yapılan bir araştırma, domates özü takviyesinin karaciğer hasarı riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini gösterdi.

Karahindiba

Yayınlanan bir araştırma, karahindiba köklerinin antioksidan özelliklerinden dolayı alkole bağlı karaciğer hasarına karşı koruyucu olduğunu gösterdi.

Brüksel Lahanası

Brüksel lahanası, A, K, C vitaminleri ve folat ve kalsiyum, fosfor, magnezyum ve potasyum gibi mineraller açısından zengindir. Araştırmacılar, Brüksel lahanasının oral uygulamasının faz II metabolize edici enzimlerin üretimini indükleyebileceğini ve oksidatif stresi azaltabileceğini bulmuşlardır.

Sonuç olarak karaciğer, birçok işlevi yerine getiren önemli bir organdır. Bu nedenle, onu hasardan korumak esastır. Karaciğerinizin en iyi durumda çalışmasını sağlamak için yukarıda belirtilen yiyecekleri tüketebilirsiniz. Başka klinik semptomlar yaşıyorsanız doktorunuza danışın ve bu gıdalardan hangisini diyetinize nasıl dahil edebileceğinizi anlamak için bir beslenme uzmanıyla konuşabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Karaciğer için Hangi Yiyecekler Zararlıdır?

Hızlı yiyecekler, konserve yiyecekler, şekerli yiyecekler, kırmızı et, alkol ve soda, karaciğerdeki yükü arttırabilir ve işleyişini etkileyebilir. Bu nedenle dikkatli bir şekilde tüketmelisiniz.

Su İçmek Karaciğere İyi Gelir mi?

Su içmek, toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olabilir. Karaciğerinizi sağlıklı tutmak için daha fazla su için.

Hindistan Cevizi Suyu Karaciğere İyi Gelir mi?

Hindistan cevizi suyu, vücudunuzu rehidrate etmek için iyi bir elektrolittir. Vücudunuzu ve karaciğerinizi beslemek için daha fazla elektrolit tüketebilirsiniz.

Dr. G&#;khan G&#;ler

Siroz(Karaciğer Sirozu) Nedir?

Siroz, karaciğer yara dokusuna(fibrozis) bağlı olarak karaciğerde oluşan uzun süreli hasarı içeren hastalıktır. Oluşan yara dokusu karaciğerin düzenli çalışmasını engellemektedir. Siroz, bazı durumlarda geç dönem karaciğer hastalığı olarak adlandırılabilir. Bunun sebebi hepatit benzeri karaciğeri etkileyen durumlardan kaynaklanan hasarlı durumların sonrasında ortaya çıkmasıdır. Siroz varlığı itibarıyla karaciğerin işlemesini tamamen durdurmaz fakat siroz ileri evrelerde karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Eğer gerekli önlem alınmazsa, bunun sonucunda yaşamı tehdit edici uzun süreli ciddi komplikasyonlar yaşanabilir.

Karaciğer Sirozu Nasıl Ortaya Çıkar?

Karaciğerin dokusunun hasarı sebebiyle oluşan yara dokusu kan akışını engellemektedir. Hasarlı karaciğer; besinler, hormonlar, ilaçlar ve doğal toksinleri(zehir) işleme yeteneğini verimli şekilde yürütemez. Bununla birlikte karaciğer tarafından üretilen protein ve diğer maddelerin miktarı azalır ve karaciğerin düzgün çalışamayacağı bir yol çizer. Geç evrede yaşanan siroz hastalığı yaşamı tehlikeye atmaktadır.

Siroz Ne Kadar Yaygındır?

Bilim insanları, yılında dünya genelinde 10,6 milyon yaygın siroz vakası ve milyon yaygın kompanse siroz vakası olduğunu belirtiyor. Veriler ve yılları arasında yaş bazlı uygulanan dekompanse siroz oranında önemli bir artış olduğunu ve bunun hepatit B ile çok önemli oranda bağlantılı olduğunu gösteriyor. 

Siroz Hastalığının Nedenleri ve Risk Grupları

Şu durumlarda siroza yakalanma riskiniz daha fazladır:

• Alkolün uzun yıllar kötüye kullanımı
• Viral hepatit B/C
• Şeker hastalığı
• Obezite
• Karaciğer hastalığı geçmişi
• Korunmasız seks 

Siroz Belirtileri

Erken seviye siroz belirtileri:

• Yorgunluk
• Mide bulantısı
• İştah kaybı
• Avuç içi ve cildinizde oluşan kırmızı lekeler(örümcek anjiyomları) 
• Kilo ve kas kütlesi kaybetmek

İleri evre siroz belirtileri:

• Aşırı yorgunluk
• Ciltte, tende ve göz beyazlarında sararma (sarılık)
• Kan kusma
• Cilt kaşınmaları
• Koyu renkte idrar ve gaitanın katılaşması
• Kolayca zedelenme ve morarma
• Bacak bölgesinde şişlik (ödem) veya karın bölgesinde sıvı birikimi (assit)
• Cinsel dürtü kaybı (libido)
• Kadınlarda menopoza bağlı olmayan adet görmeme veya adet kaybı
• Uyuşukluk ve geveleyerek konuşma (hepatik ensefalopati)

Siroz Tanısı Nasıl Konur?

Fizik muayane: Doktorunuz sirozun belirtilerini net bir şekilde keşfedebilmek için belirli belirtileri arayacaktır. Cildinizde kırmızılık, örümcek benzeri kan damarları, cildinizin sararması gibi belirtilere göre süreciniz, hangi evrede olduğunuz ve hangi testleri olacağınız sonrasında kararlaştırılır.

Kan testleri: Fiziki muayene sonrası gerekliyse doktorunuz siroz şüphesinden dolayı, karaciğer hasarınızı inceleyecektir

Görüntüleme testleri:  Görüntüleme testleri karaciğerinizin boyutunu, şeklini ve dokusunu gösterir. Ayrıca yara izi miktarını, karaciğerinizdeki yağ ve sıvı indeksini de gösterir. Bu görüntüleme işlemi bilgisayarlı tomografi(BT) taraması, karın ultrasonu ve manyetik rezonans görüntüleme(MRI) kullanılabilir. Bunun dışında iki tip endoskopi istenebilir: safra kanalı problemlerini saptamak için endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi ve genişlemiş damarları (varisler) veya yemek borusu, mide veya bağırsaklarınızdaki kanamayı saptamak için üst endoskopi.

Karaciğer biyopsisi: Karaciğerinizden hücre örneği alınması işlemidir. İnce bir iğne alınan örnek mikroskop altında incelenebilir elverişliliğe getirilmesidir. Biyopsi siroz tanısını doğrulayabilir, karaciğer hasarının veya büyümesinin nedenlerini ve kapsamını belirleyebilir. Testlerin sonuçları sirozunuzu doğruluyorsa uzman bir doktor(hepatolog) ile iletişime geçebilirsiniz. 

Siroz Evreleri

Hastalık teşhisiniz konuldu ise erken evreyi aştığınız söylenebilir. Dekompanse ve kompanse siroz, doktorların hastalığı sınıflandırma sistemine ait terimlerdir. Kompanse siroz, sirozun belirli ve keskin belirtileri (asemptomatik) henüz içermediğini belirtmek için kullanılır. Bu noktada laboratuvar çalışması ve görüntüleme bulgularınız anormal gözükmese de, karaciğer biyopsinizde daha net sonuçlara rastlanabilir. Kompanse sirozlu hastalarda ortalama yaşam yaklaşık yıl arasında değişmektedir. Dekompanse siroz ise, gözle görülür belirtileriniz olduğu ve kötüleşen bir tabloyu işaret eder. Doktorunuz durumunuzu geçmişinize, fiziksel ve laboratuvar bulgularınıza göre belirleyecektir. Bu tip hastalarda sağkalım yaklaşık olarak 2 yıl olarak saptanmıştır.

Siroz(Karaciğer Sirozu) Nasıl Tedavi Edilir?

Alkol bağımlılığı tedavisi: Uzun süreli ağır alkol tüketimi kaynaklı siroz olunmuşsa, hastanın içmeyi bırakması gereklidir. Doktorunuz alkol bağımlılığı var ise buna uygun bir  tedavi programı önerecektir.

İlaçlar: Hepatit B ve C’ nin neden olduğu karaciğer hücre hasarlarında, genellikle reçeteli ilaçlar kullanılır.

Portal vende basıncın kontrol edilmesi:  Portal ven (toplardamar),kanın karaciğere gidişini sağlayan damarlardır. Bu damarlar ve yüksek tansiyona neden olabilir. İlaç kullanımı da, genelde diğer kan damarlarında artan basıncı kontrol etmek için kullanılır ve şiddetli bir kanama olmasına karşın önlem alınır. Kanamanın belirtileri Endeskopi yöntemiyle araştırılabilir.

Kanlı dışkı veya kusma olduğu durumlarda yemek borusunda varislerin olduğu düşünülür. Acil tıbbi müdahale gereklidir. Aşağıdaki prosedürler yardımcı olabilir:

Bantlama: Kanamayı kontrol altına almak için varis tabanının etrafına küçük bir bant yerleştirilir.

Enjeksiyon skleroterapisi: Endeskopi çekildikten sonra, varis olan bölgelere, kan pıhtısı ve yara dokusunun oluşmasını tetikleyen bir madde enjekte edilir. Bu kanamayı durdurmaya yardımcı olur. 

Balonlu bir Sengstaken-Blakemore tüpü: Endoskopinin yeterli olmadığı durumlarda bu yöntem kullanılır. Kanamanın durdurulması için, tüp hastanın boğazından midesine iner ve balon şişirilir. Tüpün ucuna yerleştirilen balonlar varislere baskı yaparak kanamayı durdurur.

Transjuguler intrahepatik portosistemik stent şantı (TIPSS): Yukarıda bahsedilen tedaviler kanamayı durdurmazsa, portal ve hepatik venleri birleştirmek için karaciğerden metal bir tüp geçirilir ve kanın akmasını sağlayacak yol yaratılır. Oluşturulan yol varislere neden olan basıncı önler. 

Diğer komplikasyonlar farklı şekillerde ele alınır:

Enfeksiyonlar: Antibiyotik tedavisiyle enfeksiyonun önlenmesi sürecidir.

Karaciğer kanseri taraması: Siroz, karaciğer kanseri gelişme riskini arttırabilmektedir. Bundan dolayı sirozlu hastalarda, düzenli kan testleri ve görüntüleme taramaları yapılması önemlidir.

Hepatik ensefalopati veya yüksek kan toksin seviyeleri: Kanda toksin seviyelerinin tedavisine yardımcı olmak amacıyla ilaçlar kullanılabilir.

İleri evre durumlarda, sirozun neden olduğu hasarlar karaciğerin bütününü kaplar ve geri dönüştürülemez. Bu tür vakalarda kişinin yeni bir karaciğere ihtiyacı olacaktır. Uygun bir donör bulunmalıdır ve bu süreç son çare olarak tavsiye edilmektedir. 

Alternatif Çözümler

• Alkol kullamınızı sınırlandırın.
• Hepatitten kendinizi koruyun. Hepatit B ve C, karaciğerde bir virüs tarafından oluşan enfeksiyonlardır. Genellikle kan yoluyla veya sıvı yoluyla yayılım gösterirler.
• Cinsel ilişkilerinizde korunmak, diş fırçanızı paylaşmamak veya enjektede kullanılmış iğnenin tekrar kullanılmaması alınacak önlemlerdendir.
• Sağlıklı ve düzenli beslenin.
• Egzersizlerinize ve kilo kas endeksinize dikkat edin.

Karaciğer Sirozuna Neler Etkendir? Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi Hakkında Bizimle İletişime Geçin