Satürn Ün Doğal Uyduları

Şubat ayında yapılan yeni bir araştırma, Jüpiter'in sanılandan çok daha fazla uyduya sahip olduğunu ortaya çıkardı. Bunun üzerine Jüpiter kısa süreliğine Güneş Sistemi'nin ilgi odağı oldu. Ancak gökyüzünün gözdesi Satürn bunun altında kalmadı.

Bir grup astronom, Satürn'ün yörüngesinde 62 uydu daha keşfedildiğini ve böylelikle gezegenin toplam doğal uydu sayısının 'e ulaştığını duyurdu. Uluslararası Astronomi Birliği tarafından onaylandığında, bu yeni keşif Satürn'ü uzayda 'den fazla uydusu olduğu bilinen ilk gezegen yapacak.

British Columbia Üniversitesi'nde çalışmaya başlayan Edward Ashton, tek bir karede daha fazla ayrıntı yakalamak için fotoğrafların sıkıştırılmasını içeren bir görüntüleme tekniği kullandı. Bu işlem sönük ve küçük gök cisimlerinin ortaya çıkarılmasına yardımcı oluyor. Üniversiteye göre, bu yöntem Neptün ve Uranüs'ün etrafındaki uyduları tespit etmek için kullansa da henüz Satürn için kullanılmamıştı. Projede başka kurumlardan araştırmacılar da iş birliği yaptı.

Şu anda Tayvan'ın Academia Sinica Astronomi ve Astrofizik Enstitüsü'nde araştırmacı olan Ashton yaptığı açıklamada, "Bu uyduları takip etmek bana küçükken oynadığımız noktaları birleştirme oyununu hatırlatıyor" dedi. "Ama aynı sayfada yaklaşık farklı oyun var ve hangi noktanın hangi bulmacaya ait olduğunu bilmiyorsunuz."

Ay tanımlamalarınının kaydını tutan Minor Planet Center, geçtiğimiz hafta içinde 42 yeni Satürn uydusunu yayınladı. Merkezin direktörü Matthew Payne, 12 Mayıs Cuma günü Mashable'a gönderdiği bir e-postada, önümüzdeki hafta boyunca keşfedilen diğer uyduları işlemek ve onaylamak için çalışacaklarını söyledi.

Satürn'ün çevresinde yeni tespit edilen bu 62 uydunun hepsinin resmi olarak onaylanması durumunda Satürn, Güneş Sistemi'nde en çok aya sahip olan gezegen olacak.

Satürn:

Jüpiter: 95

NASA'nın listesine göre, Şubat 'te yeni rekorun sahibi olarak açıklanmasından bu yana Jüpiter'in uydu sayısı da sabit kalmamış; 3 yeni uydu eklenmiş.

Bu uyduları takip etmek bana küçükken oynadığımız noktaları birleştirme oyununu hatırlatıyor. Ama aynı sayfada yaklaşık farklı oyun var ve hangi noktanın hangi bulmacaya ait olduğunu bilmiyorsunuz."

Satürn araştırma grubu uzayda hareket eden bir uydunun görüntülerini aldığında, uydunun sinyalini güçlendirmek için daha fazla veri toplayabildi. Bu da gözlemleri için Hawaii'deki Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu'nu kullanan ekibin yaklaşık 2,4 km genişliğinde uydular bulmasını sağladı.

Aslında araştırma yılında, Ashton ve ortağı Matthew Beaudoin öğrenciyken başladı. Nesneler, sadece gezegene yaklaşan asteroitler olmadıklarından emin olmak için iki yıl daha izlendi. İkili ve ekibi, uydu yörüngelerini belirlemek için o dönemde yeterince uzun süre takip edilmeyen önceki saptamaları da kullandı.

Araştırmacılar, yeni uyduların çoğunun muhtemelen daha büyük bir uyduyu parçalara ayıran çarpışmanın kalıntıları olduğunu düşünüyor. Bilim insanları yeni bulunan uyduların hepsinin "düzensiz" olduğunu yani büyük, eğri, oval şekilli yörüngelere sahip olduğunu belirtiyor. Bu uydular ayrıca eğimli yörüngelerine bağlı olarak kümelenmeye meyilli.

UBC astronomi profesörü ve araştırmanın ortaklarından biri olan Gladman yaptığı açıklamada, "Modern teleskopların sınırlarını zorladıkça, Satürn'ün etrafında dönen orta büyüklükte bir uydunun milyon yıl kadar önce parçalandığına dair daha fazla kanıt buluyoruz" dedi.

Kaynak: Elisha Sauers, Mashable'da muhabir, Ceyda Yetim yerelleştirdi.

Cassini-Huygens uzay aracı yılında Satürn’e ulaşmıştı. Adını gökbilimciler Giovanni Cassini ve Christiaan Huygens’ten alan uzay aracı, iki ana parçadan oluşuyordu. Bu parçalardan Huygens olarak adlandırılanı Satürn’ün uydusu Titan’ın üzerine indirildi. Cassini olarak adlandırılanı ise hâlâ gezegenin etrafında dönmeye devam ediyor. Hem Cassini’nin hem de Huygens’in Dünya’ya gönderdiği bilgiler sayesinde Satürn ve uyduları hakkında pek çok şey öğrenildi.

Satürn’ün bilinen 62 doğal uydusu var. Bu uyduların en küçüklerinden biri Pan. Gezegene en yakın ikinci uydu olan Pan’ın şekli ceviz kabuğuna benzetiliyor. Yukarıda Cassini tarafından çekilmiş bir Pan fotoğrafı görüyorsunuz. Uzay aracının uydunun yaklaşık kilometre yakınından geçerken çektiği fotoğrafta Pan’ın biçimsiz yapısı açıkça görülüyor.

Satürn (eski Türkçedeki adıyla Sekentiz ), Güneş Sistemi'ndeki 6. gezegendir. Gökyüzüne bakıldığında diğer birkaç gezegen gibi çıplak gözle de görülebilen, bir teleskop yardımıyla görkemli halkaları da görünür o la n S atürn , Güneş Sistemi 'nin en popüler gezegenleri arasındadı r. Güneş'e en yakın olduğu noktada milyar, en uzak noktada milyar kilometre uzaklıktaki yörüngesinde bulunan gezegenin ilk gözlemi konusunda net bir bilgi yoktur.

Babilli gökbilimciler tarafından oluşturulmuş eksen ve hareket kayıtlarının bulunmasıyla birlikte Antik Roma ve Yunan tarihinde de gözlemlenip mitlere ve efsanelere konu olmuş Satürn'ün modern dünyadaki keşfi Galileo Galilei tarafından yapılmıştır.

Galileo, Satürn'ü gözlemlediğinde, Satürn’ün meşhur halkalarının onun uyduları olduğunu hatta yaptığı gözlemler ile zaman zaman uydu zannettiği halkaların şeklinin değiştiğini ve kaybolduğunu düşünüyordu. Bunun sebebi, Dünya’dan bakıldığında görülebilen Satürn'ün eksen eğikliğiydi. Galileo'nun bu tanı mlamasındaki hata, 45 yıl boyunca fark edilmedi.

Satürn'ün halkalarıyla birlikte net olarak gözlemi yüzyıla dayanır. Çünkü Satürn, her ne kadar çıplak gözle ya da basit teleskoplar ile kolayca görülebilen bir gezegen olsa da halkalarının net bir şekilde çözümlenmesi için en az 15 mm çapında bir teleskop gerekmektedir. Bu yüzden Satürn'ün halkaları ve hatta bir uydusu ile beraber kaydedilmesi Galileo'dan 45 yıl sonra Christiaan Huygens adlı Hollandalı bir astronom tarafından yılında yapılan gözlemlere dayanır.

Çok sonraları, yılında İngiliz bir bilim ekibi tarafından Hyperion adlı bir uydu daha keşfedilmiştir. Bu keşiflerden de anlaşılacağı üzere bu dönemde astronomi bilimi, teknik ekipmanlar ve icatlar ile çok daha hızlı bir şekilde ilerlemekteydi. Bu bağlamda, zaman geçtikçe Satürn ve onun yörüngesindeki yapılar daha iyi gözlemlenmekte ve anlaşılmaktaydı.

Satürn'ün Adı Nereden Geliyor?

Satürn Hakkında Bildiklerimiz

Süreci özetleyecek olursak zaman içerisinde çevredeki düşük yoğunluk lu hidrojen ve helyum gazları, yüksek çekim etkisi altında bu çekirdeklerin üzerini sarmıştır. Bu yığılma çekirdek ve gaz kürenin kütlelerinin eşitlenmesine kadar sürer.

Sonuç olarak Güneş’in yörüngesindeki iç kısımlarda katı ve küçük gezegenler oluşurken yörüngenin dış bölgelerinde, karasal gezegenlerden yüzlerce kat daha büyük gaz devi gezegenler oluşur. İşte Satürn de Güneş Sistemi’nin dış yörüngesinde oluşan bir gaz devi gezegeni olduğundan oluşum süreci teorisi bu şekilde özetlemek mümkündür.

Satürn'ün Halkaları

Satürn gezegeni yalnız değil, neredeyse birbirine değen ve asla hareket etmeyen veya birbirlerine göre değişmeyen üç gezegenden oluşuyor. Onlar zodyak paralel bir çizgide düzenlenmiştir ve ortadaki (Satürn'ün kendisi), yanlardakilerin yaklaşık üç katıdır.

Bu kadar şaşırtıcı, bu denli beklenmedik ve yeni bir durumda, ne diyeceğimi bilemiyorum.

Christopher Wren’in Başarısız Gözlemi

Ancak bu halkaların gezegenden ayrı bir fizik sel oluşum mu yoksa gezegen ile aynı kaynaktan gelen veya gezegene bağlı oluşumlar mı olduğunu anlamadı. Wren bununla meşgulken birazdan bahsedeceğimiz Huygens çoktan halkalar ile ilgili bir çalışma yayınladı ve Wren, bu çalışmanın kendi düşüncesinden daha iyi olduğunu kabul etti. Bu yüzden De corpori saturni’de hipotez i dışında bir çalışma yayınlayamadı.

Huygens’in Gözlemi ve Halkaları Tanımlaması

Laplace’den çok sonra meşhur James Clerk Maxwell ; şekilsiz bir katı halkanın, halkacıkların ya da daimi sıvı bir halkanın da kararlı bir yapıda olamayacağını öne sürdü. Bu durumda tüm halka Satürn yörüngesinde dönen bağımsız küçük parçacıklardan ibaretti. Ardından Sofia Kovalevskaya da Satürn halkalarının sıvı halkalar olamayacağını keşfetti.

Maxwell’den çok sonra yılında Allegheny Gözlemevi ’ndeki James Keeler ve Pulkova Gözlemevi ’ndeki Aristarkh Belopolsky , spektroskopik çalışmalar sonucunda Maxwell’in analizini haklı çıkardı.

Modern Gözlemler

Bunlardan ilki Pioneer 11 isimli uzay aracıdır. yılında Satürn’e yaklaşan uzay aracı F halkasını keşfetmek ile sorumluydu. Bu nedenle araç Satürn’e kilometre kadar yaklaştı.

İkinci görev Kasım ’de Voyager 1 aracıyla kilometre mesafeden gerçekleşti. Ancak Voyager 1’in fotopolarizasyonu beklendiği gibi çalışmadı ve Satürn’ün halkaları net olarak gözlemlenemedi. Buna rağmen alınan görüntüler, halkanın farklı ayrıntılarını yakaladı ve G halkasının varlığı ortaya çıktı.

Üçüncü görev ise yılında Voyager 2 ile gerçekleşti. Bir önceki yıldaki hatanın ortaya çıkmasını engellemek için daha titiz çalışıldı ve kilometre mesafeden çalışan fotopolarimetre ile ilk görevden çok daha yüksek çözünürlükte fotoğraflar yakalandı. Daha önce görülmemiş birçok halka daha keşfedilmiş oldu.

Dördüncü görev ise halkaların çoklu olduğunu ortaya koyan G. D. Cassini’den adını alan uzay aracıyla yılının Temmuz ayında gerçekleşti. Tahmin edilebileceği üzere bu araç Cassini Bölümü’nü ayrıntılı olarak görüntülemiş oldu.

Az önce bazı halkalara harf adlandırmaları yaptık. Bunlar bizim adlandırmamız değil, halkaların kronolojik olarak keşfine dayanan bir adlandırmadır. Sırasıyla A, B, C, D, E, F ve G halkaları vardır. Ancak bu halkalar dışında uydular ile birlikte oluşan birçok soluk halka daha vardır. Aşağıdaki tabloda halkaların isimlerini ve keşif tarihlerinin yanında kim tarafından keşfedildiğini inceleyebilirsiniz.

Satürn’ün şekli tıpkı Dünya’mız gibi ekvatordan şişik, kutuplardan basıktır. Bu şeklin ana sebebi Satürn’ün dönüşüdür. Gaz devi bir gezegen olması da kayalık iç gezegenlerden çok daha kolay bir şekilde ekvatorundan şişmesine sebep oluyor. Satürn’ün ekvator ve kutupları arasındaki yarıçapı %10 farklılık gösteriyor. Kutuplardaki yarıçap km iken ekvatorda bu sayı ’dir.

Güneş Sistemi’ndeki en yüksek kaçış hızına sahip olan cisim km/sn hız ile Güneş’tir. Güneş’in ardından Jüpiter 60 km/sn hız ile ikinciliği devralmakta. Güneş Sistemi’nin galaktik yarıçapındaki kütleçekim etkisinden çıkabilmek ise km/sn hız gibi yüksek bir değere denk geliyor.

Satürn’ün ayırt edici bir özelliği ise yoğunluğudur. Satürn, Güneş Sistemi’ndeki sudan daha az yoğun olan tek gezegendir. Bu yoğunluk yaklaşık g/cm ³ ’tür. Yani saf suyun %70’i kadar. Daha iyi anlamak adına bir örnek vermek gerekirse bu durum, Satürn gezegenini içi su dolu galaktik bir küvete attığımızda batmayacağı anlamına geliyor. Tabii ki bahsettiğimiz yoğunluk lokal yani bölgesel yoğunluk değil, ortalama özgül yoğunluktur. Aksi takdirde tahmin edebileceğiniz üzere katı ve kayalık bir çekirdek sudan çok daha yoğun olacaktır.

Satürn’ün kütlesi Dünya kütlesinin yaklaşık 95 katına denktir. Satürn çoğunlukla gaz içerse de kütlenin büyük kısmı çekirdekten kaynaklanır.

Satürn daha önce de ifade edildiği üzere gaz devi bir gezegen. Ancak bu durum Satürn’ün kütlesinin büyük bir çoğunluğunun gazlardan oluştuğu anlamına gelmiyor. Çünkü Satürn, merkezinde demir-nikel ve nispeten silikon ve oksijen gibi diğer elementlerin karışımından meydana gelen kayalık bir çekirdeğe sahip. Ve bu kütle merkezde, çekirdekte yaklaşık %50 civarındadır. Kıyas olması bakımından Jüpiter’de bu oran %67’dir. Bunun yanı sıra çekirdek, Satürn’ün kendi çapının yaklaşık %60’ına denk gelmekte.

Satürn’ün İçinde Neler Var?

Satürn’ün çekirdeği hakkında araştırmalar, çekirdeğin bileşim olarak Dünya gezegenine çok benzediğini ancak Dünya’dan daha yoğun olduğunu ifade etmektedir. yılında bir grup bilim insanı Satürn’ün çekirdeğinin Dünya’nın katı olduğunu tahmin ettiler. Bu da km’lik bir çapa denk geliyor. Çekirdeğin etrafı kalın sıvı metalik hidrojen ve ardından helyuma doymuş moleküler hidrojen ile çevrilidir. Çekirdekten yüzeye irtifa arttırdıkça kademeli olarak gaz fazına geçen katmanlı bir yapı bulunmaktadır.

Çünkü Satürn, Jüpiter’den daha az kütleye sahip. Kelvin-Helmholtz mekanizması, bir yıldızın veya gezegenin yüzeyi soğudukça sıkışarak içeride ısı üretilmesi sistemine verilen bir isimdir. Öyle ki Jüpiter bu mekanizma ile Güneş’ten aldığından daha fazla ısı üretip dışarıya veriyor ve bu durum Jüpiter’in her yıl 1 mm küçülmesine sebep oluyor. Ancak Satürn için de önerilen bu mekanizma açıklama için yeterli olmayabilir.

Alternatif açıklamalardan biri ise Satürn’ün iç kısımlarındaki helyum damlacıklarının yağmur olup yağması. Bu damlacıklar düşük yoğunluklu hidrojen katmanlarından aşağı inerken sürtünme yolu ile açığa ısı çıkarır. Bu sayede yapbozun eksik parçası olan ısı, açıklanabilir. Yine de en iyi açıklama gelişen teknoloji ile ortaya çıkacaktır.

Satürn’ün Atmosferi

Satürn’de hava olayları bir gaz devi gezegenden beklendiği gibi fazlaca bulunmakta. Örneğin Güneş’ten gelen ultraviyole ışınlar dış atmosferde metan fotolizine sebep olup bazı reaksiyonlara yol açar. Bu kimya sal süreç sonunda ortaya çıkan ürünler girdap lar tarafından aşağı çekilir, yani difüzyon a uğrar. Bu foto kimya sal döngü Satürn’ün ana hava akım larından birisidir.

Atmosfer dışarıdan bakıldığında tıpkı Jüpiter’deki gibi bantlı bir yapı gösterir. Ancak bu bantlar Jüpiter’e kıyasla çok daha soluk renklidir. Ayrıca bantlar ekvator civarında daha da geniştir. Satürn yaklaşık her 30 Dünya yılında Jüpiter’deki Büyük Beyaz Nokta’nın benzerlerini oluşturur. Bu noktalar , , ve yıllarında gözlemlendi. Şu anda da muhtemelen bir nokta daha Satürn’e misafir oldu. Her ne kadar Jüpiter’in lekesi kadar ihtişamlı olmasa da…

Su buzu bulutları ise bir alt katmanda, basıncın bar olduğu ve sıcaklığın daha yüksek olduğu katmanda bulunur. Bu katman barlık basınca sahip irtifaya kadar düşer. Yine bu katmanda bar basınç aralığında amonyum hidrosülfür kristallerinin de olduğu bir bölge vardır.

Daha aşağılarda, bar basınç aralığında, -3 °C dereceden 56 °C derece sıcaklığa kadar çıkan katmanda amonyak çözeltili damlacıklar vardır.

Satürn Manyetosferi

Satürn, Güneş Sistemi yörüngesinde Güneş’ten yaklaşık milyar kilometre üzerinde bir uzaklıktadır. Bu yörüngede bir turunu atmak için Satürn, Dünya günü boyunca km/sn hızla hareket etmektedir.

Satürn'ün Doğal Uyduları

Bu büyük uyduyu takip eden ikinci büyük uydu, Rhea ’dır, Rhea ince bir atmosfere ve ince bir halka sistemine sahiptir. Diğer uydulardan 34’ünün çapı 10 km’den az, 14’ünün çapı 10 ila 50 km arasındadır.

Titan

6 Haziran ’te IAA-CSIC ’deki araştırmacılar, Titan’ın atmosferinde polisiklik aromatik hidrokarbonları tespit etti. Bu bileşen yaşamın olası bir öncüsü olarak görülür. Ayrıca ’te NASA , Titan’ın atmosferindeki % oranındaki nitrojenin Satürn’den değil, Oort bulutu ndaki materyallerden geldiğine dair güçlü iddialar öne sürdü.

Rhea

Enceladus

Dione

Iapetus

Japetus; düşük bir yoğunluğa sahiptir, çoğunlukla buzdan meydana gelmektedir ve yaklaşık %20 kayalıktır. Eşsiz bir ekvator çıkıntısına sahip olduğu için şekli cevize benzer ve çok uzaktan dahi rahatlıkla ayırt edilebilir. Ayrıca şekli kutuplardan basıktır. Bu da onu diğer uydulardan farklı kılmaktadır.

Hyperion

Tethys

Satürn’ü Nasıl Gözlemleyebiliriz?

Bu yüzden eğer varsa yeterli çapta bir teleskobunuz, onunla hava kirliliğinin az olduğu dönemlerde (bunu meteoroloji sitelerinden takip edebilirsiniz) gökyüzünü gözlemleyebilirsiniz. Teleskobunuz yoksa uygulama marketlerindeki gökyüzü gözlem uygulamalarını indirebilir, kameranız ile Satürn’ü veya diğer gezegenleri rahatlıkla gözlemleyebilirsiniz.

Elipsoit bir görünüme sahip olan Satürn, Dünya'nın sahip olduğu yoğunluğun sadece %12'sine sahiptir. Merkezinde buz ve kayadan oluşan bir çekirdeğe sahip olan Satürn, halkaları en belirgin gezegenlerden biridir. İşte, Satürn hakkında tüm detaylar…

Satürn'ün Uyduları

Satürn sayıca oldukça fazla uyduya sahiptir. Satürn'ün 82 tane doğal uydusu olduğu bilinmektedir. Satürn'ün uyduları fiziksel özellik, boyut ve yörüngelerine göre farklılık göstermektedir.

Satürn'ün İsimleri

Satürn adını Yunan mitolojisindeki Kronos'tan alıfunduszeue.infoürn'ün eski adlarından biri Zühal'dir. Eski Türkçe'de ayrıca Satürn yerine Kivan, Sekentir, Şaniçar, Toprak Yultuz gibi isimlerde kullanılmıştır.

Satürn'ün Özellikleri

• Güneş sistemindeki 6. gezegendir.
• Jüpiterden sonra en büyük ikinci gezegendir.
• Gaz devleri arasındadır.
• Büyük oranda helyum ve hidrojenden oluşmaktadır.
• Güneşten aldığı ışığı 3 kat fazlasını dışarıya yayar.
• dereceden çok daha yüksek etkin sıcaklığa sahiptir.
• Merkezinde buz ve kayadan oluşan bir çekirdek bulunmaktadır.
• Belirli bir katı yüzeyi yoktur.
• Kendi ekseni etrafındaki dönüşünü 1 saat 14 dakikada tamamalar.
• Güneş etrafındaki dönüşünü Dünya'ya göre 29 yılda tamamlamaktadır.
• Güçlü bir manyetik alana sahiptir.
• Bilinen 82 uydusu vardır.
• Basıklık oranı en yüksek gezegendir.
• En gelişmiş halka sistemine sahiptir.
• Halkalarının çapı gezenin çağının 8 katıdır.
• Neptünden sonra güneş sisteminde ikinci en hızlı rüzgarlara sahiptir.
• Ekvator çevresindeki barı rüzgarlarının hızı saatte bin km'yi bulmaktadır.
• Yağmur bin yılda bir metan sağanağı şeklinde yağmaktadır.