Dizel Araçlarda Enjektör Bakımı

Common Rail enjektörler neden arızalanır?

Common Rail enjektörler uzun süre dayanacak şekilde tasarlanmış olsalar da enjeksiyon teknolojisinde kaydedilen ilerlemeler, aşağıdakileri de içeren belirli sorunlardan dolayı daha fazla aşınma eğiliminde oldukları anlamına gelmektedir: 

• Parçacık kirlenmesi: İnsan saçının eninden daha küçük toleranslarla, en küçük parçacıklar bile ciddi hasara neden olabilmektedir. Çoğunlukla verimsiz filtrelemenin sonucu olarak ortaya çıkan bu küçük parçacıklar, kontrol valfini ve bilyeyi aşındırarak ikisi arasındaki sızdırmazlığın zayıflamasına yol açarlar. Bu, zaman içinde yakıt püskürtme düzenini ve buna bağlı olarak enjekte edilen yakıtın miktarını, zamanlamasını ve dağılımını değiştirebilir. 
• Su kirlenmesi: Common Rail enjektör arızasının sık görülen başka bir nedeni de yakıttaki aşırı sudan kaynaklanan kirlenmedir. Su, doğru şekilde depolanmaz veya kullanılmazsa yakıta girebilir ve yakıt içindeki kimyasallarla tepkimeye girerek metal yüzeyleri paslandırır ve hareketli parçalar arasındaki kayganlığı azaltır. Bu bileşik etki, hem enjektörlerin hem de yüksek basınçlı yakıt pompasının erken aşınmasına neden olabilir. 
• Kalıntı birikimi: Motor durdurulduktan sonra enjektörde kalan yakıt, artık ısı aracılığıyla etkin bir şekilde "pişirilir" ve ayrıca koklaşma olarak da bilinen karbon kalıntılarını oluşturur. Bu kalıntılar kontrol edilmezse nozül ucunda ve enjektörün iç parçaları etrafında birikerek iğnenin yapışmasına neden olurlar. Bu, yine enjeksiyonun miktarını ve zamanlamasını bozabilir. 
• Yanlış Montaj: Kötü montaj uygulamaları da erken arızalanmaya katkıda bulunabilir. Örneğin, eksik veya yerine uygun şekilde oturtulmamış bir nozül rondelası, yanma kalıntılarının nozül rondelası üzerinden sızmasına neden olacaktır. Benzer şekilde keçe halkaları, oluklarından kolayca çıkabilmektedir. Bunlar basit sorunlar gibi görünse de kötü enjektör performansı, çalıştırma ve yakıt verimliliği gibi çok daha büyük problemlerle sonuçlanabilir.

Bir Common Rail enjektörün arızalı olduğuna dair belirtiler nelerdir?

Arızalı bir yakıt enjektörü, yakıtın yanma odasına püskürtülmesini neredeyse her seferinde bozacaktır. En kötü durumda bunu tamamen önleme şansı bile mevcuttur. Her iki durumda da araç performansını etkileyecek ve bir dizi sık görülen belirti sergileyecektir:

• Motor kontrol lambası: Motor gerektiği gibi çalışmıyorsa motor yönetimi lambasının yanmasını tetikleyebilir. Hata kodunu onaylamak için bir arıza tespit tarama aleti gerekli olacaktır.
• Düzensiz rölanti: Yakıt iletimi kısıtlanırsa rölantideki RPM değeri düşerek düzensiz rölantiye sebep olacaktır. Değer fazla düşerse araç sonunda istop edecektir.
• Motor vuruntusu: Yakıtın, örneğin yanlış hava-yakıt karışımı nedeniyle düzgün şekilde ateşlenmediği durumlarda erken patlamalar meydana gelebilir. Bunlar, motordan gelen vuruntu veya vızıldama sesleri olarak duyulabilir.
• Motor dalgalanması: Arızalı bir enjektör, silindire çok fazla yakıt vererek motorun dalgalanmasına neden olabilir. Bu durumda motor devri, sabit yük ve gaz durumunda bile değişmeye devam edecektir.
• Motorun teklemesi: Yakıt beslemesi kesildiği zaman motorun silindirleri araca yeterince güç sağlayamayabilir ve dolayısıyla teklemesine neden olabilir.
• Yakıt sızıntısı: Enjektörün dış tarafında veya yakınında dizel yakıt olursa enjektör hasar görebilir. Alternatif olarak keçe aşınıp delinmiş olabilir.
• Kötü yakıt ekonomisi: ECU, arızalı enjektörleri aşırı yakıt vererek telafi edecektir. Bu, gerekenden daha fazla yakıt kullanarak motorun zengin karışımla çalışmasına neden olur.
• Emisyonların artması: Kötü bir enjektör, dizel yakıtın tamamen yanmamasına ve dolayısıyla dizel araçlarda emisyonların artmasına da neden olabilir.

Arızalı bir Common Rail enjektörde arıza tespiti nasıl yapılır?

Müşteriniz yukarıdaki sorunlardan herhangi birini yaşamışsa ve Common Rail dizel enjektörün arızalı olduğundan şüpheleniyorsanız kesin nedeni tam olarak belirlemek için ayrıntılı bir arıza tespiti yapmak önemlidir: 

• Hata kodunu tanımlayın: Common Rail arızalarının tespitine dair ilk aşama, aracın OBD'sini sorgulamaktır. Delphi Technologies'in DS çözümü gibi kaliteli, tüm modellerde kullanılabilen bir arıza tespit aleti aracılığıyla hata kodlarını hızlı bir şekilde tanımlayabilecek ve arıza tespitinizin alanını daraltabileceksiniz.
• Enjektörleri kontrol edin: OBD, bir yakıt enjeksiyon sistemi hata kodu verdiyse enjektörün işlevselliğini kontrol edin. Delphi Technologies'in Kapalı Sistem Arıza Tespit Kiti gibi aletler enjektörlere bağlanabilir ve böylece sistemin tamamen sökülüp takılma ihtiyacının önüne geçilir. Kit, enjektörlerdeki geri sızıntı haznesi akışını toplar, ölçer ve hangi enjektörün arızalı olabileceğini ve değiştirilmesi gerektiğini gösterir. Garajlar, takımın tamamı yerine enjektörleri bağımsız şekilde değiştirerek hem zamandan hem de paradan tasarruf edebilirler. 
• Common Rail pompa işlevini kontrol edin: Ardından, Kapalı Sistem Kitini doğrudan pompadan gelen yüksek basınçlı çıkış borusuna takın ve sistemdeki basıncı kaydetmek için motoru marşlayın. Kapalı Sistem Kiti, sonuçları dijital olarak görüntüler ve değerlerin araç uygulaması için belirlenen basınç ölçümünden farklı olması, pompa arızalı olabileceği anlamına gelir. 
• Pompa arızasının mekanik veya elektriksel olup olmadığını doğrulayın: Common Rail pompanın arızalı olduğundan şüpheleniliyorsa daha fazla sorgulama için Kapalı Sistem ile birlikte Delphi'nin Yanlış Aktüatör Kitini kullanın. Bu, pompanın tam sistem basıncı üretmesini sağlamak için geçici olarak araç aktüatörünün yerini alır. Pompa, Yanlış Aktüatör takılıyken doğru basıncı üretiyorsa araç aktüatörünün arızalı olması muhtemeldir ve değiştirilmesi gerekir. Ancak basınç halen gerekli seviyenin altındaysa Common Rail pompada mekanik bir arıza olabilir ve pompa onarılmalı veya değiştirilmelidir. 
• Enjektörlerin elektrik bütünlüğünü test edin: Delphi Technologies'in Elektronik Enjektör Test Kitini kullanarak bobinde açık devre ve bobin içi kısa devre testi yapabilir, enjektör gövdesine giden bobin yalıtımını kontrol edebilir ve bobin direncini ve endüktansını tek bir aletle ölçebilirsiniz. Bu, araç içinde veya dışındaki elektronik arızaları hızlı ve kolay bir biçimde tanımlamanızı sağlayacaktır. Common Rail solenoid enjektörünün elektronik bir arızası varsa onarılamayacağını unutmayın. 
• Erken safhadaki verniklenmeyi tespit edin ve çözün: Yukarıdaki testler sırasında hiçbir arıza tespit edilmezse bu valflerde verniklenme olduğuna dair iyi bir işarettir. Elektronik Enjektör Test Kiti, bir “vızıltı” testi aracılığıyla enjektörün serbestçe hareket edip etmediğini kontrol etmenizi de sağlar. Eğer etmiyorsa valfteki verniklenmeyi temizlemek için Enjektör Çözücü Temizlik Kiti ile birlikte kullanmanız yeterlidir.

Common Rail enjektör nasıl değiştirilir?

Arızalı enjektörü tespit ettikten sonra aşağıdaki adımları izleyerek en iyi uygulamayla değişim yapın:

• Başlamak için bir arıza tespit aleti kullanarak sistemde basınç kalmadığını kontrol edin. 
• Ardından enjektör borusunu çıkarın; kirlenmeyi önlemek için açıktaki borulara kapak takmayı unutmayın.
• Geri sızıntı haznesini sökün. Ayrıca uygulamaya bağlı olarak kızdırma bujisi konektörünü çıkarmanız gerekebilir. 
• Daha sonra elektrik konektörünü ve tespit kelepçesini sökün ve enjektörü yuvasından çekip çıkarın. 
• Yedek enjektör takılmadan önce yeni düzeltme kodunu not etmek önemlidir. 
• Nozülden koruyucu kapağı çıkarın ve yeni enjektörü dikkatlice yerine kaydırın.
• Tespit kelepçesini tekrar takın ve araç üreticisinin teknik özelliklerinde belirtilen torkla sıkın. 
• Ardından elektrik konektörünü, geri sızıntı haznesini ve kızdırma bujisini tekrar yerlerine takın. 
• Yeni bir yüksek basınçlı boru takın ve uygun aletleri kullanarak doğru teknik özelliklere göre tekrar tork uygulayın. 
• Son olarak ECU’yu bir arıza tespit aleti kullanarak yeni düzeltme koduyla tekrar programlayın. Bu işlem, atım sürelerine ayarlama yapılmasını ve doğru yakıt iletiminin sağlanmasını garantiye alacaktır.

Common Rail enjektörlerin bakımı nasıl yapılır?

Müşterilerinizi memnun kılmanın başka bir iyi yolu da basit bakım önerileri sunmaktır. Diğer birçok parçada olduğu gibi düzenli TLC de enjektörlerin daha uzun süre iyi çalışır durumda kalmasını sağlayacaktır.

• Enjektörleri düzenli olarak kontrol edin. Genel kural olarak bu, her kilometrede bir yapılmalıdır ancak sıklıkla kısa yolculuklara çıkılıyorsa daha erken de yapılabilir. 
• Motor parçalarının kalıntısız şekilde temiz tutulmasına yardımcı olmak için arıtıcı eklenmiş birinci sınıf bir yakıt kullanın. 
• Yakıt enjeksiyon sisteminin durumunu korumak için deponuza düzenli olarak bir yakıt sistemi temizleyicisi ekleyin. 
• Motorun daima en uygun verimde çalışması için motor yağını düzenli olarak değiştirin. Yağ, zaman içinde bozulmaya başlayabilir ve motoru temizleme, soğutma ve yağlama kapasitesini kademeli olarak kaybedebilir. 
• Hava, yağ ve yakıt filtrelerini düzenli olarak değiştirin. Kirli veya tıkanmış filtreler, kirleticilerin motora girmesine neden olacak, önemli bileşenlere zarar verecek ve motor performansı ile yakıt tasarrufunu etkileyecektir. 
• Sürüş tarzınıza dikkat edin. Kısa, durmalı kalkmalı yolculuklar ve sert sürüş, yakıt enjeksiyon sisteminde zorlanmayı ve dolayısıyla aşınmayı ve yıpranmayı artıracaktır.

Yukarıdaki tavsiyelere uyarak siz ve müşterilerinizin güvenebileceği kaliteli, uzun ömürlü bir onarım için olası nedenleri kesin şekilde saptayabilir, arıza tespit sürecinizi kolaylaştırabilir ve en iyi uygulama ile enjektör değişimi yapabilirsiniz.

Dizel motorlarda bulunan motor parçalarından biri olan enjektör, benzinli motorlarda da bulunur. Dizel motorlarda yakıt yolundan gelen mazotu alıp silindir odasındaki basınçlı sıcak hava üzerine püskürtür. Hidrolik bir mekanizma ile çalışır.

NEDEN ARIZALANIR?

Ülkemizdeki dizel araçlarda bu parçanın arızalanmasına daha sık rastlanır. Sebebi düşük kalitedeki yakıtlardır. Düşük kaliteli yakıtlardan dolayı motorda 'kurum' denilen karbon birikintileri meydana gelir. Bu birikintiler motorun düzgün çalışmasına engel olur. Motordaki kurum miktarı arttıkça araçtaki sorun kendini daha da belli edecektir. Buna engel olmak için bazı sıklıklarda motorun bu önemli parçasını kontrol etmekte fayda vardır. Tamiri en pahalı motor parçalarından biridir çünkü ve bir çok dizel motorda da bu sorun görülür. Bu sorundan kaçınmak için kaliteli yakıt satan bir akaryakıt istasyonu bulup devamlı ordan yakıt alınmalıdır. Zira yakıtın markasını değiştirmek motorda bir yakıt karışımına sebep olabilir. Bu karışım da zamanla motorda pislik haline gelebilir. Genel olarak enjektörün arızalanmasının iki sebebi vardır. Bunlardan ilki bahsettiğimiz gibi motorun içinde meydana gelen pisliklerdir ve temizlenebilir. İkincisi ise temizlemenin kar etmiyeceği bir sorundur. Motordaki silindir çapının genişlemesi olayıdır ki bu durumda enjektörün değişmesi şarttır.

NASIL TEMİZLENİR?

Enjektör temizliği için en garanti yol aracı servise götürmektir. Servislerde gerekli bakım yapılacaktır. Servislerde enjektörler mazotla yıkanarak birtakım işlemlerden geçirilip temizlenir. Bunun dışında servise götürmeden de soruna çözüm bulunabilir. Bunun için motorda oluşan pislikleri temizleyen katkı maddeleri vardır. Bu madde depoya atıldıktan sonra araç kullanılır ve depodaki yakıt bittikten sonra durum tekrar test edilir. Şayet bir düzelme gözlendiyse kullanmaya devam edilip sonuca göre hareket edilir. Burada düzelmeden kasıt motordaki enjektör kirlenmesinden dolayı meydana gelen teklemelerin azalması olabilir. Ya da aracın egzozundan çıkan siyah dumanın azalması veya tamamen kesilmesi olabilir. Bunun dışında daha önce de bahsettiğimiz 'kurum' adı verilen karbon birikintilerini de aracın egzozdan dışarı atmayı kesmesidir. Yine bir başka bir çözüm yolu olarak pek de etkili olmasa da araç rölantideyken gaza köklemek olabilir. Ancak yine de en garanti yol aracı servise götürüp enjektör temizliği yaptırmaktır.