Bebeklerin Göz Rengi Neden Değişir
Bebeklerin Gözlerinin Rengi Neden Zamanla Değişir?
Bir insanın gözünün rengi derken aslında gözbebeği etrafındaki iris yapısının renginden bahsederiz. İris, göz bebeğinin büyüklüğünü ve göze giren ışık miktarını kontrol eden yapıdır. Birçok farklı göz rengi olmasına rağmen irisin renginden sorumlu tek bir pigment türü vardır ve iris yapısının rengi saça ve deriye de rengini veren melanin pigmentinden kaynaklanır. Melanin, melanosit adı verilen hücreler tarafından üretilir. Bir insanın gözünün ne renk olduğu melanin pigmentinin miktarına ve niteliğine bağlıdır.
Göz rengi genetik bir özelliktir. Göze rengini veren pigmentlerin miktarı ve niteliği genlerdeki bilgilere göre sentezlenir. Genetik bir özellik olmasına rağmen göz renginin çocukluğun ilk dönemlerinde nasıl değişebildiği sorusu akla gelebilir. Bebekler doğduklarında sahip oldukları melanin miktarı çok az olduğu için gözleri genellikle gri-mavi renktedir. Bebekler doğduktan sonra ışık, melanosit hücrelerindeki melanin üretimini tetikler. Ancak melanin üretimi deri ve saçlarda olduğu gibi sürekli değildir. Genel olarak bir yıl içinde genetik olarak belirlenen melanin miktarına ulaşılır.
Yeni Doğmuş Bebeklerin Gözleri Neden Mavi Görünüp Sonra Koyulaşır?
irisin içerisinde bulunan melanin, orijinal olarak kahverengidir ve içerisinde bulunan melanin pigmentine göre gözün rengi değişir. irisin içerisinde ne kadar az melanin pigmenti varsa göz o kadar açık renkli, ne kadar çok ise göz o derece koyu renkli görünür.
işte tam da burada göz pigmentlerimizi oluşturan oca2 ve herc2 adlı genler devreye girer. oca2 geninin aktive olabilmesi için herc2 geninin de aktif olması gerekir. bu iki gen birbirini aktive eden anahtar kilit uyumunda çalışırlar. ikisinden biri eksik olursa yeterli pigment üretimi olmaz. genetik olarak oca2 geni aktive olmuş insan, herc2 geni aktif değilse mavi gözlü olarak dünyaya gelir. çünkü pigmenti oluşturacak iki gen birlikte çalışmamıştır.
hemen konuya burada bir parantez açalım; kahverengi ve mavi gözlü iki insanın gözlerine aynı oranda pigment bulunur. çünkü irisin arka bölgesinde melanin düzeyi fazladır. bu fazlalığın seyreldiği ve tamamen rastlantısal şekilde dağıldığı bölgeler de gözümüzün desenlerini oluşturur. gözümüzün rengini belirleyen asıl bölge, irisin ön bölgesidir. ön bölmede hiç pigment yoksa veya çok az varsa ışık, iristen soğurularak geçer ve dışarı yansır. ışık dışarı yansırken, gözde bükülmüş halde duran kolajen kısım sadece mavi rengi geçirebildiği için göz mavi renkte görünür. yani buradaki renk kıstası gözün ön bölümünde bulunan melanin pigmentinin durumudur.
bebekler yeni doğduklarında, iris pigmentlerinin dağılımları henüz tam anlamıyla tamamlanmamıştır. bu sebeple doğduktan sonra bebeklerin pigment dağılımları ve melanin salgılamaları devam eder. mesela melanin pigmentini vücudunda yoğun olarak barındıran ten renkleri koyu olan bebeklerin göz renkleri koyudur, çoğu zaman öyle kalır. beyaz tenli ve açık renkli bebeklerin göz renkleri değişimlere uğrar. gri veya mavi renkli doğabilir. bu mavi renk devam eden melanin salgısı nedeniyle daha sonra koyulaşır. bu süreç doğumdan sonra aşağı yukarı ay arasında renk değişikliği görülür ve ayda sabit hale gelir.
SİTEDE OKU
Anadolu Ajansı
İSTANBUL (AA) - Medipol Mega Üniversite Hastanesi Göz Doktoru Doç.Dr. Sevil Karaman, 'Bebeklerde göz rengi oluşumu anne karnında 4. haftada gelişme göstermeye başlıyor. Doğduktan 1 ay sonra da yavaş yavaş değişmeye başlar. Genellikle 6 ile 9 ay arasında göz rengi değişimi durur. Ancak göz bebeği rengi kesinleşme süresi ise 12 ay hatta ileriki yaşlara kadar sürebilir. Bu kesinleşme süresi her bebeğin gelişimine bağlı olarak değişir.' ifadelerini kullandı.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi'nden yapılan açıklamada bebeklerin göz renginin oluşum aşamasına ilişkin bilgi verildi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Karaman, bebeklerin göz renginin ilk haftalarda lacivert veya gri renkte olduğunu belirterek, bebeklerin göz renginin ilk dönemlerde kalıcı olmadığını, bir müddet sonra tam olarak kalıcı rengini aldığını aktardı. Bunun nedeninin rengi belirleyecek olan melanin pigmentinin henüz oluşmaması olduğunun altını çizen Karaman, şunları kaydetti:
'Vücut yapısı, saç rengi, saç şekli, cilt rengi, boy uzunluğu ve göz rengi gibi her bir özelliğe karakter denir. Anneden ve babadan gelen genlerin çekinik ya da baskın oluşu bu karakterleri belirler. Dolayısı ile bebeklerin göz rengi de ebeveynlerinden gelen genlerin etkisi oluşur. Anne ve baba kahverengi gözlere sahipse, daha önceki nesillerde de açık renkli göze sahip olan kimse yok ise bebeğin göz rengi kahverengi olur. Yine de kesin bir öngörüde bulunmak zor. Daha önce kuşaklar, çekinik gen taşıyor olabilir.
Gözde koyu renk, açık renge göre daha baskındır. Anne veya babadan sadece birinden bile koyu renk geni gelirse bebek koyu renkli göze sahip olur. Bebeğin açık renkli göze sahip olması için hem anne hem de babadan bu geni alması şarttır. Bu nedenle açık renk koyu renge göre daha nadir görülür. Bebeklerde göz rengi oluşumu anne karnında 4. haftada gelişme göstermeye başlıyor. Doğduktan 1 ay sonra da yavaş yavaş değişmeye başlar. Genellikle 6 ile 9 ay arasında göz rengi değişimi durur. Ancak göz bebeği rengi kesinleşme süresi ise 12 ay hatta ileriki yaşlara kadar sürebilir. Bu kesinleşme süresi her bebeğin gelişimine bağlı olarak değişir.'
- 'Saç ve ten rengimizin belirlenmesi de yine melanin sayesinde olmakta'
Göz renginin ön tabakada yer alan melanin pigmentinin miktarına göre değişiklik göstereceğini ifade eden Karaman, iriste bulunan melanin pigmentinin göze rengini verdiğini aktardı. Karaman, melanin pigmentinin göz dışında, vücudun farklı bölgelerinde de bulunduğunu belirterek, şu bilgileri verdi:
'Saç ve ten rengimizin belirlenmesi de yine melanin sayesinde olmaktadır. Melaninin kahverengi bir görünümü vardır. Açık tenli bebeklerde melanin miktarı daha azdır. Melanin pigmentinin bulunmaması ya da az bulunması durumunda, renkli göz olarak adlandırılan açık göz rengi ortaya çıkar. Melanin fazla ise göz rengi kahverengi, az ise yeşil ya da mavi gözlü olmaktadır. İrise yansıyan ışınların kırılmasıyla birlikte iriste renkli bir görünüm oluşur. Farklı ortamlarda farklı göz rengi olmasının sebebi ışığın kırılma farklılıkları olabilir.'
Bazı bebeklerde iki göz rengi arasında farklılık olabileceğine de dikkati çeken Karaman, bu durumun fizyolojik olabileceği gibi altta yatan bir hastalığın belirtisi de olabileceğine karşın vakit kaybetmeden göz hekimine danışmak gerektiği tavsiyesinde bulundu.