Çapraz Kafiye Nedir
&#;apraz Uyak Nedir? &#;apraz Uyak &#;rg&#;s&#; &#;rnekleri Nelerdir?
Çapraz Uyak Nedir?
Manzum eserlerde ''abab'' örgüsüyle yapılan kafiyelere çapraz uyak denir. Bu kafiye örgüsünde 1. ve 3 dizeler ile 2. ve 4. dizelerde ses benzerliği bulunur.
Çapraz uyak sadece dörtlüklerde yapıldığı için nazım birimi beyit olan gazel ve kaside türündeki şiirlerde yapılamaz. Daha çok murabba, şarkı, ilahi ve koşma gibi şiir türlerinde yapılan çapraz uyaklar, yarım, tam, zengin ve tunç kafiyelerden oluşabilir.
Çapraz Uyak Örgüsü Örnekleri Nelerdir?
1- Sen bahar dallarında açan ilk gül
Sen karanlıktaki tek umut ışığımsın
Ben kapında nağmeler mırıldanan bir bülbül
Sen benim son aşkım, ilk sevdamsın
Yukarıdaki dörtlüğün 1. ve 3. mısralarında gül ve bülbül kelimeleriyle tam kafiye yapılmıştır.
Gül - Bülbül
Tam Uyak: Ül
- ve 4. dizelerinde yer alan ''ışığımsın'' ve ''sevdamsın'' sözcüklerinde ise toplam dört ses benzerliği bulunmaktır. İkiden fazla ses benzerliği bulunduğu için bu mısralarda zengin kafiye kullanılmıştır.
Işığımsın -Sevdamsın
Zengin uyak: Sın
Uyak örgüsü abab şeklinde olan şiir, çapraz uyakla kaleme alınmıştır.
2- Gel desem, duyulur mu uzaklardan sesim
Bilirim duysan da sesime ses olmazsın
Senden gayrı yok başka hevesim
Hem çok uzaklarda hem de yanı başımdasın
Birinci ve üçüncü dizelerde:
Sesim - Hevesim
Ses benzerliği - Sim - Zengin Uyak
İkinci ve dördüncü dizelerde
Olmazsın - Başımdasın
Ses benzerliği: Sın - Zengin Uyak
Uyak Örgüsü
abab - Çapraz Uyak
3- Çocuktuk, bilmezdik hayat ne karanlık ne hoyrattır
Bir rüyadan bir hayale dalmak için uyanırdık
Çocuktuk, bilmezdik umut da aşk da insanı yanıltır
Ve büyüdük, rüya da hayal de bitti artık
Yukarıdaki şiirde de 1. ve 3. mısralar ile 2. ve 4. mısralar kendi içerisinde kafiyelidir.
Birinci ve üçüncü dizelerde:
Hoyrattır - Yanıltır
Ses benzerliği (tır) - Zengin kafiye
İkinci ve dördüncü dizelerde
Uyanırdık - Artık
Ses benzerliği (ık) - Yarım kafiye