Intibah Türü

Eser Hakkında

Namık Kemal&#;in yazdığı &#;İntibah&#; Türk edebiyatının Batılı anlamda ilk edebi romanıdır. Yazar, romanı &#; yılları arasında sürgünde bulunduğu Kıbrıs&#;ta, Magosa Kalesi&#;nde yazmıştır.

Namık Kemal, romanına &#;Son Pişmanlık&#; adını vermiş, o dönemde yayınları denetleyen kurul, romanın ismini &#;İntibah: Sergüzeşt-i Ali Bey&#; olarak değiştirmiştir. Günümüzde &#;İntibah&#; olarak bilinen romanın karşılığı &#;uyanış&#; anlamına gelir. Eserin yeni harflerle basım tarihi &#;tür.

Romanın Özeti

Ali Bey, varlıklı bir ailenin tek oğludur. İyi bir öğrenim görmüş, kibar, sessiz, çalışkan ancak hayat tecrübesi olmayan bir gençtir. Ali Bey&#;in hayatı babasını kaybettikten sonra tamamen değişir.

Ali Bey, babasının ölümünü unutmak için arada bir annesiyle birlikte Çamlıca&#;ya gezmeye gider. Ali Bey&#;e bu gezintiler iyi gelir. Arkadaşlarıyla birlikte de Çamlıca&#;ya giden Ali Bey, bu gezintiler sırasında Mahpeyker adında güzel bir kadınla karşılaşır. Arkadaşları bu kadının kötü yola düşmüş bir kadın olduğunu söylese de onları dinlemez.

Ali Bey, Mahpeyker&#;i gördükten sonra onu düşünmeden edemez, geceleri uyuyamaz, işini ihmal eder. Durumu öğrenen annesi eve bir cariye alır. Adı Dilaşup olan bu cariye, terbiyeli, kibar, eğitimli, güzel bir kızdır. Ali Bey, onunla pek ilgilenmez, ancak bir gün Mahpeyker&#;i bulamayınca kızgınlıkla eve döner. Evde Dilaşup&#;un saf ve temiz yüzünde teselli bularak onunla evlenir.

Ali Bey&#;in uzun süre yanına uğramadığını gören Mahpeyker, onun evlendiğini duyunca çok hiddetlenir ve eski aşığını tekrar elde etmenin yollarını arar. Dostlarından biri olan Suriyeli Abdullah&#;la birlikte bir tertip hazırlar. Dilaşup&#;a bir iftira atarlar. Bu iftiraya inanan Ali Bey, Dilaşup&#;u bir esirciye satar. Mahpeyker, Dilaşup&#;u esirciden satın alarak yapmadık eziyet bırakmaz.

Ali Bey, uğradığı bu sarsıntıdan sonra kendini içki ve kumara verir. İşini bırakır. Evini satar. Bu felaketlere dayanamayan annesi ölür. Ali Bey, annesinin cenazesine dahi gitmez.

Mahpeyker, Ali Bey&#;i elde etmek için bir hayli uğraşsa da bunu başaramaz ve Ali Bey&#;i öldürmeye karar verir. Dilaşup konuşmaları duyar ve durumu Ali Bey&#;e bildirir. Bağ evine Ali Bey&#;i öldürmeye gelen Hırvat, Dilaşup&#;u Ali Bey sanarak öldürür. Ali Bey, zabıta memurlarıyla birlikte geri döner. Hırvat kaçar, Mahpeyker dolaba saklanır. Ali Bey, Dilaşup&#;un ölüsüyle karşılaşınca hatasını anlar ve pişman olur. Bu sırada Mahpeyker saklandığı dolaptan çıkarak Ali Bey&#;e çeşitli hakaretlerde bulunur. Buna kızan Ali Bey, Mahpeykeri öldürür ve hapse düşer. Bir müddet sonra da hapiste ölür.

Kişiler 

Ali Bey

Yirmi bir yaşlarında, sarı benizli, ilgi çekici bir görünüme sahip, varlıklı bir ailenin oğludur. Çocukluk ve gençlik yıllarında hiçbir zorluk çekmemiş, iyi bir öğrenim görmüştür. Hayat tecrübesi yoktur. Babasının ölümünden sonra hayatı tamamen değişir. Hassas bir yapıya sahip olan Ali Bey, geçirdiği sarsıntılar sonucu kendini içki, kumar ve eğlenceye vermiş, bu da onun kaçınılmaz sonunu hazırlamıştır.

Mahperker

Her erkeğin dikkatini çekebilecek bir güzelliğe ve cazibeye sahip genç bir kadındır. Siyahımsı samur saçlı, düz kaşlı, yeşil gözlü, ufak ağızlı, kor dudaklı, eğlenceyi seven ve istediği şeyi elde edebilmek için her şeyi göze alabilen bir hayat kadınıdır. Kötü bir ailede yetiştiği için, ne kadar kötülük varsa hepsini genç yaşta öğrenmiştir. Yazara göre Mahpeyker, bir yılandan farksızdır.

Dilaşup

Sırma gibi sarı saçları, mavi gözleri, beyaz bir alnı, kavisli kaşları olan genç ve güzel bir cariyedir. Boyu bir kadına yakışacak kadar uzun ve narindir. Sevdiği uğruna kendi canını verecek kadar fedakâr, her türlü eziyete göğüs gerecek kadar dayanıklıdır. İyi eğitim görmüş, temiz ahlaklı, melek gibi bir kadındır.

Fatma Hanım

Ali Bey&#;in annesi olan Fatma Hanım, özellikle kocasının ölümünden sonra sarsıntılı günler yaşamıştır. Oğlu Ali Bey&#;i iyi yetiştirmiş, kocası öldükten sonra tüm sevgi ve ilgisini oğluna vermiştir. En büyük isteği, oğlunun iyi bir evlilik yaparak düzenli bir hayat sürmesiydi. Ancak tüm çabasına rağmen bunu gerçekleştirememiştir.

Abdullah Efendi

Suriyeli bir Arap olan Abdullah Efendi, bin bir hile ve düzenle zengin olmuş biridir. Yetmiş yaşlarında, yüzüne bakılamayacak kadar çirkin bir adamdır. Mahpeyker&#;in dostlarından biridir.

Atıf Bey

İstanbul&#;un ileri gelen ailelerinden birinin oğludur. Eğitimini tamamladıktan sonra Bab-ı Ali&#;de kâtiplik yapmaya başlamıştır. Ali Bey&#;in çalışma arkadaşıdır. Ali Bey&#;le aynı yaşlardadır. Her zaman doğruyu söyleyen biri olduğu için Ali Bey&#;in güvendiği biri, aynı zamanda sırdaşıdır.

Mesut Bey

Ellili yaşlarda şakaklarına aklar düşmüş Mesut Bey, Atıf Bey&#;in dayısıdır. İstanbul&#;un her köşesinde bulunmuş, pek çok olaya şahit olmuş, insanları çok iyi tahlil edebilen tecrübeli biridir. Çamlıca&#;daki yaşantıyı çok iyi bilmektedir. Ali Bey&#;e gerçekleri anlatan kişidir.

Konusu

Hayat tecrübesi olmayan genç bir adamın, yaptığı yanlış seçimler sonrası yaşadığı yıkımlardır.

Türü

Eser, Türk edebiyatının Batılı anlamda ilk edebi romanı olmasının yanında, romantizm akımının etkisinde yazılmıştır.

Eser, içeriğinde bir ahlaki tez ve tenkit bulundurmaktadır. Bu nedenle sosyal roman türüne girer.

Mekân

Romanda olaylar İstanbul&#;da geçmektedir.

Romanda mekân olarak en çok Çamlıca geçmektedir. Çamlıca roman için büyük önem taşımaktadır. Romanda Çamlıca, gezintilerin yapıldığı, eğlence yerlerinin olduğu, erkek ve kadınların birbirini görebildiği bir mesire yeri olarak betimlenmektedir.

Romanda geçen bir başka mekân Ali Bey&#;in yaşadığı evdir. Yazar, Ali Bey&#;in yaşadığı evi anlatırken evin tasvirinden çok sembolize ettikleri anlamlarla ilgilenir. Ali Bey&#;in yaşadığı ev, yaptıklarıyla ve psikolojik yapısıyla bağlantı kurularak verilir.

Romanda geçen mekânlardan biri de Mahpeyker&#;in yaşadığı evdir. Evin içi ve bahçesi ayrıntılı olarak tasvir edilir.

Romanda önemli olayların geçtiği bir diğer mekân, Dilaşup ve Mahpeyker&#;in öldürüldüğü şehir dışındaki bağ köşküdür.

Romanın sonunda yer alan &#;son pişmanlık fayda etmez&#; sözünün mekân olarak karşılığı hapishane ve mezardır.

Zaman

Olayları geçtiği zaman dilimi kesin olarak belirtilmemiştir. Ancak kişilerin sosyal yaşantısına bakarak olayların Tanzimat döneminde ( &#; ) geçtiğini söyleyebiliriz. Olayların geliştiği süreç belirtilmemekle birlikte, olayların akışına göre bir iki yıl içinde geçtiği söylenebilir.

Anlatıcının Bakış Açısı

Roman, ilahi (hâkim) bakış açısıyla anlatılmıştır. Anlatıcı yaşanmış ve yaşanacak her şeyi bilir, görür ve duyar. Bu durum kişilerin akıllarından geçeni okumaya ve psikolojik durumlarını tahlil etmeye kadar uzanır. Anlatıcı, olayların dışında durur, ancak olaylara ve kahramanlara hâkimdir. Olayları anlatırken üçüncü kişi ağzından konuşur. Yazar, eserini romantizmin etkisinde yazdığı için tarafsız değildir; yer yer kişiliğini ve tarafını belli eder.

Dil ve Anlatım

Eser, Tanzimat dönemi edebiyat anlayışının dil ve anlatım özelliklerini taşımaktadır. Dilde sadeleşmeyi savunan yazar, bu eserini, dönemine göre sade, anlaşılır ve akıcı bir dille yazmıştır.

Romanın anlatımı, teknik açıdan çok güçlü değildir. Yazar, romanda tarafsız kalmak yerine kişiliğini belli etmektedir. Romanın savunduğu bir tez olduğu için yazar, bu tez doğrultusunda zaman zaman ders verici bir kişiliğe bürünür.

Genel Değerlendirme

Roman, yazıldığı dönemin özelliklerini, sosyokültürel durumlarını yansıtması bakımından önemli bir yere sahiptir. Batılı anlamda ilk roman özelliğini taşımasının yanında olayların sürükleyiciliği ve dilinin akıcılığından dolayı bir solukta okunacak romanlarımız arasındadır.

Namık Kemal

Hayatı

Namık Kemal, 21 Aralık tarihinde Tekirdağ&#;da dünyaya geldi. Babası Mustafa Asım Bey, annesi Fatma Zehra Hanım&#;dır. Annesini yılında Afyon&#;da kaybeden Namık Kemal, yaşamını büyükbabası Abdüllatif Paşa&#;nın yanında sürdürdü.

Abdüllatif Paşa&#;nın değişik illerde görev yapması nedeniyle düzenli bir eğitimi olmadı. Özel dersler aldı ve kendi kendini yetiştirmeye çalıştı. Arapça ve Farsça öğrendi. Dedesinin Afyon, İstanbul ve Kars&#;a görevleri nedeniyle bu illere gitti. Kars&#;taki görevi sona eren dedesiyle birlikte İstanbul&#;a döndü. &#;te dedesi, Sofya kaymakamlığına atandığı için Sofya&#;ya gitti. Sofya&#;da evlerine ziyarete gelen Binbaşı Eşref Bey, şiirlerini okuduktan sonra ona yazıcı anlamına gelen &#;Namık&#; adını verdi. O günden sonra Namık Kemal diye anılmaya başlandı.

Sofya&#;da komşuları Niş kadısı Mustafa Ragıp Efendi&#;nin kızı Nesime Hanım&#;la evlendi. Bu evliliklerinden Feride ve Ulviye adında iki kızı ve Ali Ekrem adında bir oğulları oldu.

Namık Kemal, yılında İstanbul&#;a döndü. Bab-ı Âli Tercüme Odası&#;nda stajyer memur olarak çalışmaya başladı. &#;de büyükannesi Mahmude Hanım&#;ı, &#;da büyükbabası Abdüllatif Paşa&#;yı kaybetti. &#;da Gümrük Kalemi&#;nde çalışmaya başladı.

İlk şiirlerini Sofya&#;da yazan Namık Kemal, İstanbul&#;a geldiğinde kısa sürede adını duyurmayı başardı. İstanbul&#;da Divan edebiyatı geleneğini sürdüren şairlerle tanıştı. Arap ve Fars edebiyatlarını öğrenmeye başladı. Leskofçalı Galip Bey&#;le yakın dostluk kurdu. &#;Encümen-i Şuera&#; adlı şairler topluluğuna katıldı.

yılında çalıştığı Tercüme Odası&#;nda görev yaptığı sırada Batı&#;yı tanıyan kişilerle tanışma fırsatı buldu. Edebiyatta Batılılaşmanın ilk adımlarını atan Şinasi ile tanışması sanat ve hayat görüşünde büyük değişikliklere neden oldu. Batı edebiyatını öğrenmeye başladı. İlgisi nesre yöneldi. Tarih ve hukuk alanında kendini geliştirmeye başladı. Tasvir-i Efkâr gazetesinde fıkra ve tercüme yazıları yayınlandı. İlk defa Şinasi&#;den duyduğu; &#;vatan, millet, adalet, hürriyet, millet&#; kelimelerinin yaygınlaşmasında büyük rol oynadı.

Şinasi, yılında Tasvir-i Efkâr gazetesini bırakarak Fransaya gidince gazetenin başına geçti. Aynı dönemde İttifak-ı Hâkimiyet (Yeni Osmanlılar Cemiyeti) adlı gizli derneğin kurucuları arasına girdi. Derneğin amacı yeni bir anayasa hazırlanması ve parlamenter yönetim sistemine geçişi sağlamaktı. Bu doğrultuda ve hükümet aleyhine şiddetli makaleler yazarak gazetede yayınladı. Bu nedenle &#;de gazete kapatıldı ve kendisinin de Erzurum Vali Muavinliğine tayini çıktı. Erzurum&#;a gitmek yerine Paris&#;e kaçtı.

Mustafa Fazıl Paşa&#;nın desteğiyle Londra&#;da &#;Muhbir&#; adlı gazeteyi çıkardı. Ancak Namık Kemal, Ali Suavi&#;yle yaşadığı anlaşmazlık yüzünden gazeteden ayrıldı. Namık Kemal, bazı arkadaşlarıyla birlikte Londra&#;ya gitti ve orada &#;Hürriyet&#; gazetesini çıkardılar.

Namık Kemal, &#;de Sadrazam Âli Paşa&#;yla barışarak yurda döndü. Siyasetten uzak durmak ve yazı yazmamak koşuluyla affedilmiş olan Namık Kemal, İstanbul&#;a döndükten sonra &#;Diyojen&#; adlı mizah dergisinde imzasız fıkralar yazmaya devam etti. Sadrazam Ali Paşa&#;nın ölümünden sonra &#;de &#;İbret&#; gazetesini çıkararak yeniden muhalefete başladı. Gazete sık sık kapatıldı ve İstanbul&#;dan uzaklaşması için Gelibolu&#;ya mutasarrıf olarak gönderildi.

Birkaç ay kaldığı Gelibolu&#;da &#;Vatan yahut Silistre&#; adlı oyunu ile &#;Evrak-ıPerişan&#; adlı eserini tamamladı. Gelibolu&#;nun bazı sorunlarıyla ilgilendi ve su davasını halletti. Bu arada bir yandan &#;İbret&#; gazetesine bir yandan da &#;Hadika&#; gazetesine takma adlarla yazı göndermeye devam etti.

Osmanlı hükümeti tarafından açığa alınan Namık Kemal, &#;nin son günlerinde Gelibolu&#;dan İstanbul&#;a döndü. İbret gazetesinin başına geçti. Çok geçmeden bir makalesi nedeniyle gazetesi tekrar kapatılınca tiyatroyla ilgilenmeye başladı. &#;Vatan yahut Silistre&#; oyunu yılında Güllü Agop&#;un Gedikpaşa&#;daki tiyatrosunda sahnelendi. Oyunun sahnelenmesi halkı coşturup çeşitli olayların çıkmasına neden oldu. İbret gazetesi bir daha açılmamak üzere kapatıldı. Namık Kemal ve dört arkadaşı sürgüne gönderildi.

Namık Kemal&#;in Kıbrıs Magosa sürgünü 38 ay sürdü. Son derece olumsuz koşullar altında yaşamak zorunda kaldı. Bu süre içinde pek çok eser yazdı. Sürgün dönüşü İstanbul&#;da kahramanlar gibi karşılandı.

Tahta çıkan II. Abdülhamit, ilk Osmanlı Anayasası&#;nı oluşturmak için bir komisyon kurdu. Namık Kemal de bu komisyonda üye olarak yerini aldı. Ancak şair, Abdülhamit&#;in aleyhine bir beyit yazıp bunu mecliste okuyunca mahkemede yargılandı. Asayişi bozduğu gerekçesiyle suçlu bulunup 6 ay hapis cezasına çarptırıldıysa da sonradan beraat etti. Girit adasına ikamete mecbur edildi. İki buçuk yıl sonra da Midilli Mutasarrıflığı&#;na atandı.

&#;dan itibaren 5 yıl süren Midilli&#;deki görevi esnasında kaçakçılığı önledi, hazine gelirini arttırdı, Türk okulları açtı. Türklerin yaşam seviyelerini de arttıran Namık Kemal, adalarda yaşayan Türk halkının sorunlarını dile getiren bir rapor hazırlayarak Bab- Âli&#;ye sundu. &#;de Nişan-ı Osmanlı madalyasıyla ödüllendirildi. Yine bu görevi sırasında yazdığı &#;Celaleddin Harzemşah&#; adlı tiyatro eseri nedeniyle II. Abdülhamit tarafından kendisine &#;Bâlâ rütbesi&#; verildi.

Namık Kemal, kaçakçıların şikâyeti üzerine, görevden alınarak &#;te Rodos Mutasarrıflığı&#;na atandı. Bu görevi &#;ye kadar sürdü,

Son görev yeri Sakız Adası&#;nın, kuru havası nedeniyle rahatsızlanan Namık Kemal, 2 Aralık günü 48 yaşında hayata gözlerini yumdu. Şair, kendi vasiyeti üzerine Gelibolu Bolayır&#;da Orhan Gazi&#;nin oğlu Süleyman Paşa&#;nın türbesinin yanına gömüldü.

Edebi Kişiliği

Tanzimat döneminin en önemli düşünce, sanat ve siyaset adamlarından biridir. Sanatı, toplumun Batılılaşması için bir araç olarak görmüştür. Eserlerini halkın anlayabileceği sade bir dille yazmaya çalışmıştır.

Eserlerinde belli bir düşünceyi okuyuculara sunmaya çalışan Namık Kemal, yazılarında noktalama işaret kullanmaya başlayan ilk yazarlarımızdandır.

Gençlik yıllarında kendine Divan edebiyatını örnek alan sanatçı, Avrupa&#;ya gittikten sonra yeni tarz edebiyatı benimsemiş ve bu yolda eserler vermiştir.

Namık Kemal, Fransız edebiyatını örnek almış, romantizmin etkisinde kalmıştır. Şiirleri biçim bakımından eski, konu ve içerik bakımından yenidir. Şiirlerinde &#;vatan, millet, hürriyet, adalet&#; gibi yeni konuları işlemiştir.

Tiyatroyu, halkın eğitilmesinde okul gibi görmüş, sahne dili ve tekniği yönünden başarılı eserler vermiştir.

Yazılarını Osmanlı toplumunun gözünü açacak, istibdat idaresini yıkacak tarzda yazdı. Halk dershanelerinin açılması, kızların okutulması, tıp fakültelerinde Türkçe eğitim verilmesi konularında yazdığı makaleler büyük ses getirdi.

 &#;Vatan ve Hürriyet Şairi&#; olarak anılan Namık Kemal, şiirin yanı sıra eleştiri, biyografi, tiyatro, roman, tarih ve makale türlerinde de eserler verdi. Türk edebiyatının ilk edebi romanı &#;İntibah&#; ve Batılı anlamda Türk edebiyatının sahnelenen ilk tiyatro eseri olan &#;Vatan yahut Silistre&#; eserleriyle tanındı.

Eserleri

Oyunları (Tiyatro)

Vatan yahut Silistre (, yeni harflerle )

Zavallı Çocuk (, yeni harflerle )

Akif Bey (, yeni harflerle )

Celaleddin Harzemşah (, yeni harflerle )

Kara Bela ()

Romanları

İntibah (, yeni harflerle )

Cezmi (, yeni harflerle )

Eleştirileri

Tahrib-i Harâbât ()

Takip ()

Renan Müdafaanamesi (, yeni harflerle )

İrfan Paşa&#;ya Mektuplar ()

Mukaddeme-i Celal ()

Tarihi Kitapları

Devr-i İstila ()

Barika-i Zafer ()

Evrak-ı Perişan (, yeni harflerle )

Kanije ()

Silistre Muhasarası (, yeni harflerle )

Osmanlı Tarihi (ölümünden sonra , yeni harflerle , 3 cilt)

Büyük İslam Tarihi (ölümünden sonra )