Savcımı Yetkili Hakim Mi

Misyonumuz

Adil yargıyı tesis etmek üzere, hâkimler ve savcılarla ilgili işlemleri, hukukun üstünlüğü, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik ve savcılık teminatı esaslarına göre yerine getirmektir.

Vizyonumuz

Adil, bağımsız, tarafsız, güvenilir ve etkin yargının teminatı.

sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve sayılı Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kanununa göre;

Hâkimler ve Savcılar Kurulu onüç üyeden oluşur; iki daire halinde çalışır. Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı ilgili Bakan Yardımcısı Kurulun tabiî üyesidir. Kurulun, üç üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları arasından, bir üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından Cumhurbaşkanınca; üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay üyeleri, üç üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir.

HSK'nın Genel Sekreterlik ve Teftiş Kurulu olmak üzere iki hizmet birimi bulunmaktadır. Kurulun sekreterya hizmetleri Genel Sekreterlik tarafından yerine getirilmektedir. Teftiş Kurulu, Başkanın gözetiminde Kurul adına görev yapmaktadır. Genel Sekreterlik ve Teftiş Kurulu bürolar şeklinde teşkilatlanmıştır.

Genel Kurulun Görevleri Şunlardır:

a)  Başkanvekilini ve daire başkanlarını seçmek. 

b)  Dairelerin kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak.

c) Daireler arasında çıkan görev ve işbölümü uyuşmazlıklarını kesin olarak karara bağlamak.

ç)  Kurulun görevine giren, fakat Genel Kurul veya dairelerin görevleri arasında gösterilmeyen konularda karar merciini belirlemek.

d) Hâkim ve Savcıların uymaları gereken etik davranış ilkelerini belirlemek.

e) Kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma işlemlerine ilişkin Sayılı Kanunla verilen görevleri yerine getirmek.

f) Bakanlığın, bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak.

g) Yargıtay ve Danıştaya üye seçmek.

ğ) Genel Sekreterin atanması için Başkana üç aday teklif etmek.

h) Teftiş Kurulu Başkanını, Teftiş Kurulu başkan yardımcılarını, Kurul başmüfettişlerini, Kurul müfettişlerini ve Kurulda geçici veya sürekli olarak görev yapacak tetkik hâkimlerini atamak.

ı) Adli ve idari yargı hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma ile hâkim ve savcılar hakkında denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma yapılması konularına münhasır olmak üzere yönetmelik çıkarmak ve genelge düzenlemek.

i) Kurulun stratejik plânını onaylamak ve uygulamasını takip etmek.

j) Görev alanını ilgilendiren kanun ve diğer mevzuat taslakları hakkında görüş bildirmek.

k) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.

Birinci Dairenin Görevleri Şunlardır;

a) Hâkim ve savcılarla ilgili olarak;

1) Atama ve nakletme,

2) Geçici yetki verme,

3) Kadro dağıtma,

4) Müstemir yetkileri düzenleme,

5) Yıllık ve mazeret izinleri dışında her türlü izin verme,

6) Eğitim programlarına katılmaya ilişkin izin verme işlemlerini yapmak;

b) Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, ve diğer mevzuata (hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarına ilişkin denetleme işlemlerini Teftiş Kuruluna yaptırmak;

c) Hâkim ve savcılar hakkındaki ihbar ve şikâyetleri inceleyip gereğini yapmak;

ç) Hâkim ve savcıların görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hâl ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını Kurul müfettişleri veya müfettiş yetkilerini haiz kıdemli hâkim veya savcı eliyle araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemleri ile inceleme ve soruşturma yapılmasına yer olmadığına ilişkin işlemler için teklifte bulunmak;

d) İlgili kanunlarda verilen görevlerin yerine getirilmesi bakımından en yakın mahkeme veya hakimlikleri belirlemek,

e) Meslek öncesi eğitimde staj mahkemelerini belirlemek,

f) Bölge Adliye ve Bölge İdare Mahkemesi Daireleri arasındaki iş bölümü ile İlk Derece Mahkemelei arasındaki iş dağlımını karara bağlamak;

g) Genel Kurul tarafından verilen diğer işleri yapmak ile görevlidir.

İkinci Dairenin Görevleri Şunlardır;

a) Hâkim ve savcıların;

1) Her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemlerini yapmak,

2) Görevlerinden dolayı veya görevleri sırasındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturması sonucu hakkında karar vermek,

3) Disiplin veya suç soruşturma ve kovuşturması nedeniyle geçici yetkiyle yer değiştirmesine veya görevden uzaklaştırılmasına karar vermek,

4) Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar vermek,

5) Diğer kurumların geçici görevlendirme ve nakil taleplerine ilişkin izin işlemlerini yürütmek.

b) Hâkim ve savcı adaylarını mesleğe kabul etmek.

c) Hâkimlik ve savcılık görevine tekrar atanma ile diğer hizmetlerden mesleğe atanma talepleri hakkında karar vermek.

ç) Meslekten çekilme, çekilmiş sayılma ve görevin sona ermesi hakkında karar vermek.

d) Genel Kurul tarafından verilen diğer işleri yapmak.

Genel Sekreterlik

Genel Sekreterlik, Kurulun idarî ve malî işleri ile sekreterya hizmetlerini yerine getirmek amacıyla kurulmuştur. Genel Sekreterlik; Genel Sekreter, biri idari yargı hâkim ve savcıları arasından seçilecek beş genel sekreter yardımcısı ile yeteri kadar tetkik hâkimi ve bürolardan oluşur.
Genel Sekreter, birinci sınıf hâkim ve savcılardan Genel Kurulun, muvafakatleri alarak teklif ettiği üç aday arasından Başkan tarafından atanır. Genel sekreter yardımcıları ise birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar arasından, muvafakatleri alınarak, Başkan tarafından atanmaktadır. Kurulda çalıştırılmak üzere Genel Sekreterliğe bağlı yeteri kadar tetkik hakimi bulunur. Tetkik hakimliğine, hâkimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az beş yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul hizmetlerinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından muvafakatleri alınarak Genel Kurul tarafından, geçici veya sürekli çalıştırılmak üzere atama yapılır. Kurul personeli naklen veya açıktan atama yoluyla atanır.

Genel Sekreterliğin Görevleri Şunlardır;

a) Kurulun büro işlemlerini yürütmek;

b) Kurulun taraf olduğu adlî ve idarî davalar ile icra takiplerinde avukatlar vasıtasıyla Kurulu temsil etmek, davaları takip etmek, ettirmek, hukukî hizmetleri yürütmek;

c) Hâkim ve savcıların sicilleri ile şahsî dosyalarını tutmak;

ç) Kurulun arşiv hizmetlerini yürütmek;

d) Kanunlarla malî hizmet ve strateji geliştirme birimlerine verilen görevleri yapmak;

e) Hâkim ve savcıların izin ve emeklilik işlemlerini yürütmek;

f) Kurul üyeleri ile Kurulda görev yapanların özlük işlemlerini yürütmek;

g) Kurulun görev alanıyla ilgili hususlarda Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sisteminin (UYAP) kullanılmasını sağlamak;

ğ) Kanunlarda gösterilen veya Başkanlık, Genel Kurul veya daireler tarafından verilen dilğer işleri yapmak.

Teftiş Kurulu

Teftiş Kurulu Başkanı, üç başkan yardımcısı ile yeteri kadar kurul başmüfettişi ve müfettişi ile bürorlardan oluşur.  Teftiş Kurulu, Başkanın gözetiminde Kurul adına görev yapmaktadır. Kurul müfettişleri, görevlerini yerine getirirken Teftiş Kurulu Başkanına; Teftiş Kurulu Başkanı ise Kurula karşı sorumludur.

Teftiş Kurulunda görevli olanların atanma usulleri şu şekildedir;

Teftiş Kurulu Başkanı ve başkan yardımcıları, birinci sınıf hâkim ve savcılar arasından mavafakatleri alınarak;  Kurul başmüfettişleri, Teftiş Kurulunda fiilen beş yılını doldurmuş, birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini yitirmemiş olan müfettişler arasından, kıdem sırasına göre; Kurul müfettişleri, hâkimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az beş yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul müfettişliği hizmetinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından muvafakatları alınarak Genel Kurul tarafından atanır.

Teftiş Kurulunun Görevleri Şunlardır;

a) Adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarının görevlerini kanun ve diğer mevzuata (hâkimler için idari nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetlemek; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hâl ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırmak ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemlerini yapmak; 

b) Görev alanına giren konularda, uygulamada ortaya çıkan mevzuat yetersizliği ve aksaklıklar ile ilgili hususlarda gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak alınması gerekli kanunî ve idarî tedbirler konusunda Kurula teklifte bulunmak; 

c) Kanun ve diğer mevzuatta gösterilen veya Kurul tarafından verilen benzeri görevleri yapmak ile görevlidir.

Hakim mi üstün savcı mı daha üstün, hangisi daha yetkili veya daha etkilidir? Protokolde hangisi daha önde veya ön sırada yer alır? İşte Hakim mi savcı mı sorusunun cevabını merak edenler için birkaç bilgi: 

Öncelikle hakim ve savcının ne olduğuna bakalım: 

HAKİM Mİ ÜSTÜN SAVCI MI?

Avukatlık, kamu hizmeti ve serbest bir meslektir.

Hakim. İki çeşit hakim vardır. Biri adli bir ide idari hakimliktir.

Adli Hakim: Mahkeme başkan ve üyeleri, hâkimler, Yargıtay tetkik hâkimleri ile Adalet Bakanlığı merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında idari görevlerde çalışan hâkimlerdir.

İdari Hakim: Mahkeme başkan ve üyeleri, hâkimler, Danıştay tetkik hâkimleri ile Adalet Bakanlığı merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında idari görevlerde çalışan hâkimlerdir.

Hâkimler mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre görev yaparlar. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz. Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler. Devlet ile fert arasındaki veya fertlerin kendi aralarındaki veya devletin iki idari birimi arasındaki anlaşmazlıklar ile kamu düzenini bozan suçlara ilişkin konular hakkında Anayasaya kanunlara ve hukuk ilkelerine uygun olarak inceleme yapar; vicdani kanaatine göre ve bağımsız olarak karar verir. Kendisine gelen dava konusu dosyayı inceler. Davacı ve davalı taraflar ile onların avukatlarını tanıkları ve bilirkişileri dinler. Sunulan bilgi ve belgeleri alır; dava dosyalarına ekler ve bunları değerlendirir. Kanıtlar ve verilen ifadeler ile yürürlükteki kanunlar ışığında dava hakkında hüküm verir.

Yargıtay, bütün adalet mahkemeleri üzerinde, Danıştay, bütün idari mahkemeler üzerinde yargı denetimi ve gözetimi; Mahkeme başkanlarının, yargılamanın düzenli bir şekilde yürütülmesine ilişkin olarak görevli oldukları mahkeme dairelerindeki hâkimler üzerinde gözetim hakkı vardır.

SAVCI GÖREV YETKİLERİ

Savcılar adli ve idari olmak üzere iki kısma ayrılır.

Adli savcı: İl ve ilçe Cumhuriyet başsavcıları, Cumhuriyet başsavcı vekilleri, Cumhuriyet savcıları, Yargıtay Cumhuriyet savcıları ile Adalet Bakanlığı merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında idari görevlerde çalışan kişilerdir

İdari Savcı: Danıştay savcıları ile Adalet Bakanlığı merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında idari görevlerde çalışan kişilerdir.

Herhangi bir şekilde haberdar olduğu suçlara bizzat veya emniyet kuvvetleri yardımıyla el koyup, lehte veya aleyhte tüm delilleri toplayarak olay hakkında kamu davası açıp açmamaya karar verir. Açılan kamu davalarında iddia makamını temsil eder. Kanunlarda kamu davası açılması gerektiği belirtilen konularda; şikâyetçi olsun veya olmasın hazırlık soruşturmasını yapar; kamu davasını açar. Bu görevlerini yaparken şüphelinin lehine olanlarda dâhil olmak üzere kanıt toplar; şüpheli ve /veya şüphelileri sorguya çeker. Ölüm olaylarında cesetlerin adli muayenesini yaptırır. İddianame hazırlar veya kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Yargı (mahkeme) kararlarını yerine getirir. Suçtan zarar gören kişilerin ve toplumun haklarını savunur. Medeni hukuku ilgilendiren, kanundan doğan bazı davaları (derneğin veya vakfın hukuken ortadan kaldırılması, evlenmeye itiraz gibi) açar.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Yargıtay Cumhuriyet savcılarıüzerinde, Danıştay Başsavcısı, Danıştay savcıları üzerinde, ağır ceza Cumhuriyet başsavcıları, merkezdeki Cumhuriyet savcıları ile bağlı ilçe Cumhuriyet başsavcıları ve Cumhuriyet savcıları üzerinde, gözetim ve denetim hakkına sahiptir.

HANGİSİ ÜSTÜN HAKİM Mİ SAVCI MI?

Savcı temel olarak devleti hukuksal anlamda temsil eden ve kamu yararını gözeten kişilerdir. Hakim ise davaları karara bağlayan kimselerdir. Bu bakımdan savcılar davaları karara bağlamamaktadır. Mahkemede görülen davalar ancak hakim tarafından karara bağlanmaktadır ve duruma göre hakimin kararı savcılığın talep ettiği karardan farklı olabilir. Bu yüzden protokol açısından hakim, savcıdan daha üstündür.

Savcı kamu yararı kapsamında devletin kanunlarını yerine getirmek için davaları takip etmektedir. Devleti hukuk alanında temsil eden savcılar ancak devlet ve kamu yararı durumuna davalara taraf olabilmektedir. Hakimler ise yargıç olarak mahkemede bulunur ve davaların karara bağlanması için işlerini yürütür.

Hakimlik makamı davaların karara bağlanması için görev tanımına sahip olduğundan savcılıktan daha büyük bir konumdadır. Bu durum hem yetki hem de protokol kapsamında kendisini göstermektedir.

Savcı ve hakim olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olmak gerekmektedir. Mezun olan adaylar daha sonra açılan savcılık ya da hakimlik sınavlarına girerek gerekli olan puanı almalıdır. Hakimler, tarafsız şekilde görev yaparken savcılar devlet ve kamu yararına olacak şekilde görevlerini sürdürmektedir. Savcılar, devlet ve kamu yararı olmayan davalarda bulunmayacakları gibi; örneğin boşanma ya da basit usul anlaşmazlıklar, hakimler her türden davaya bakabilir. Savcılar durumu mevcut olay içerisinde değerlendirirken hakimler kanunlara uygun şekilde karar vermek durumundadır. Bu nokta da savcıların taleplerinin kabul edilmesi için hakimin kabulünü gerektirmektedir.