Sav Edebiyat

Az sözle çok şey anlatan anlam yoğunluğu taşıyan özlü sözlere sav denir. Savlar, İslamiyet Öncesi Türk toplumunun geleneklerini ve hayata bakış açısını ortaya koyar. Atasözlerinin karşılığıdır.

 Savların Özellikleri

• Kısa ve özlü sözlerdir.
• Bir öğüt, deneyim ve düşünceyi içerir.
• Savlar, biçim olarak düzyazının bir cümlesi gibidir.
• Bugünkü atasözlerin ilk şekillerini oluşturan savlar bazı ses değişiklikleriyle günümüzde de varlığını devam ettirmişlerdir.
• Kolayca ezberlenip unutulmasın diye şiir gibi söylenmişlerdir. 
• Halkın ortak kültür değerlerini yansıtan savların tıpkı atasözlerinde olduğu gibi ilk söyleyeni belli değildir.
• Uygur alfabesinde de atasözü olarak kullanılır.
• Savlar, yüzyılda Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan Divanü Lügati't Türk adlı eserde derlenmiştir.
• Divan Edebiyatı'nda "darb-ı mesel" adını alır.

Sav Örnekleri

Aç ne yimes, tok ne times. 

(Aç ne yemez, tok ne demez.)

Ağılda oğlak toğsa arıkta otı öner. 

(Ağılda oğlak doğsa ırmakta otu biter.)

Arpasız at aşumaz. 

(Arpasız at koşamaz.)

Alın arslan tutar, küçin sıçgan tutmas. 

(Hile ile aslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz.)

Anası teflük yufka yapar oğlı tetik koşa kapar. 

(Anası, kurnaz, yufkayı yapar; oğlu, çevik, çifte kapar.)

Avcı nice al bilse adığ anca yol bilir. 

(Avcı ne kadar hile bilse ayı o kadar yol bilir.)

Biş erngek tüz ermes. 

(Beş parmak bir olmaz.)

Bir karga birle kış kelmes.

(Bir karga ile kış gelmez.)

Böri koşnısın yimes.

(Kurt komşusunu yemez.)

Erdem başı tıl.

(Erdemin başı dildir.)

Ermegüke bulıt yük bolır.

(Tembele bulut yük olur.)

Efdeki buzagı öküz bolmas.

(Evdeki buzağı öküz olmaz.)

Esende inen yok. 

(Sağlam işte acele olmaz.)

İt ısırmaz, at tepmes time.

(İt ısırmaz, at tepmez deme.)

Kanıg kan bile yumas.

(Kanı kanla yıkamazlar.)

Kaynar öküz keçiksiz bolmas. 

(Coşkun ırmak geçitsiz olmaz.)

Kişi alası içtin - Yılkı alası taşdın. 

(İnsan alası içinde, hayvan alası dışındadır.)

Közden yırarsa könülden yeme yırar. 

(Gözden ırak olan gönülden de ırak olur.)

Künde irük yok, beğde kıyık yok. 

(Güneşte çatlak olmaz bey sözünde caymamalıdır.) 

Ot tese ağız köymez.

(Ateş demekle ağız yanmaz.)

Ot tütünsüz bolmas - Yeğit yazuksı bolmas.

(Ateş dumansız olmaz; yiğit günahsız olmaz.)

Öküz adakı bolgınca buzağı başı bolsa yeğ. 

(Öküz ayağı olmaktan buzağı başı olmak iyidir.)

Öd keçer kişi tuymas - Yalnğuk oğlı mengü kalmas.

(Zaman geçer kişi duymaz; ademoğlu bakî kalmaz.)

Tag taga kavuşmaz, kişi kişige kavuşur.

(Dağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşur.)

Tay atatsa at tınur - Oğul eredse ata tınur. 

(Tay büyürse at dinlenir; oğul büyürse at inlenir.)

Teve silkinse eşgekke yük çıkar. 

(Deve silkinse eşeğe yük çıkar.)

Suw bermeske süt ber. 

(Su vermeyene süt ver.)

Yılan kendi egrisin bilmes, tefi boynın eğritir.

(Yılan kendi eğrisini bilmez, deve, boynun eğri der.)

Yıgaç ucuga yıl teger, körglüg kişige söz değer.

(Ağaç ucuna yel değer, güzel kişiye söz değer.)

Yir basruku tag Budun basruku bey.

(Yer dengesini dağ ulusun dengesini bey sağlar.)

Ayrıca bakınız

Sav Nedir? Sav Hakkında Kısaca Bilgi (TDK), Sav nedir, Sav nasıl yazılır tdk, Sav Anlamı tdk, Sav Hakkında Kısaca Bilgi,Terimleri Sözlüğü

Sizlere bu yazımızda &#;Sav &#; kelimesi hakkında bilgi vereceğiz. 

Sav  kelimesinin anlamı:

Sav Edebiyat Terimi Olarak Sav:
İslamiyet öncesinde, destan dönemi Türk edebiyatında atasözlerine verilen ad.

Sav Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık Terimi Olarak Sav:
Tez. Konulmuş olan. Kanıtlanması gereken bilimsel iddia.

Sav Hukuk Terimi Olarak Sav:
İleri sürülen düşünce, iddia, tez

Türk Dil Kurumu’na göre Sav  kelimesinin anlamı:

BİLİM VE SANAT TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

Matematik Terimleri Sözlüğü &#;
sav
Türkçe: dava, teorem, İngilizce: theorem, Fransızca: théorème, proposition, Almanca: Theorem, Satz, Lahrsatz, Diğer: Yun. theoyrema, Latin: theorema
1. Verilen belirli varsayımlar altında kanıtlanması önerilen genel vargı. Anlamdaş. kanıtsav, önerme. 2. Kanıtlanmış olan genel vargı. Anlamdaş. kanıtsav, önerme.

Mantık Terimleri Sözlüğü &#;
sav
İngilizce: proposition, Fransızca: proposition, Almanca: Satz,Proposition
1. Bir önerme ile önesürülen. 2. Bir önerme ile anlamdaş olan önermelerin kümesi. 3. Bir önermenin doğrulayıcı yorumlarının kümesi. 4. Bir önermenin içlemi; önermenin dile getirdiği durum.

Yöntembilim Terimleri Sözlüğü &#;
sav
Türkçe: iddia, İngilizce: assertion
Bir görüş ya da vargıyı ileri süren yargı.

Felsefe Terimleri Sözlüğü &#;
sav
Türkçe: müddea, İngilizce: thesis, Fransızca: thèse, Almanca: These, Thesis, Diğer: Yun. thesis
(Yun. thesis = koyum, koyma eylemi) : 1. Koyum, konulmuş olan. (Yun. thesei = konulmuş olan: yasalar, kurallar vb. Karşıtı: physei = doğmuş olan, doğadan olan.) 2. Tanıtlanması gereken bilimsel öne sürüm. 3. (Kant&#;ta) Usun içine düşdüğü -> çatışkılarda (antinomi) birinci öğe. (Karşıtı: ikinci öğe = karşı sav = antithesis.) 4. (Hegel&#;de) -> Eytişimsel süreçte (sav-thesis, karşı sav-antithesis, bireşim-synthesis) birinci evre.

Zıt Anlamlı Kelimeler İçin Tıklayınız

Terimler Sözlüğü İçin Tıklayınız

Nasıl Yazılır Kelimeleri İçin Tıklayınız

Atasözleri ve Anlamları İçin Tıklayınız

Deyimlerin Anlamı ve Cümle İçinde Kullanımları İçin Tıklayınız

Sav, İslamiyet öncesi Türk edebiyatında atasözünün karşılığıdır.

Savlar; bir düşünceyi, bir deneyimi, bir öğüdü en az sözcükle kısaca anlatan kalıplardır. Biçim olarak bir düz yazı tümcesi veya bir şiir dizesi gibi olabilirler.

İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait savların kimileri küçük ses değişiklikleriyle, Türkçede bugün de yaşamaktadır.

Sav Örnekleri

Eski Türkçe İle

1. Aç ne yimes, tok ne times.
2. Alın arslan tutar, küçin sıçgan tutmas.
3. Bir karga birle kış kelmes.
4. Böri koşnısın yimes.
5. Ermegüke bulıt yük bolır.
6. Efdeki buzagı öküz bolmas.
7. İt ısırmaz, at tepmes time.
8. Tag taga kavuşmas, kiş kişike kavuşur.
9. Yılan kendi egrisin bilmes, tefi boynın eğritir.
Kanıg kan bile yumas.

Türkiye Türkçesi İle

1. Aç ne yemez, tok ne demez.
2. Al (Hile) ile aslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz.
3. Bir karga ile kış gelmez.
4. Kurt komşusunu yemez.
5. Tembele bulut yük olur.
6. Evdeki buzağı öküz olmaz.
7. İt ısırmaz, at tepmez deme.
8. Dağ dağa kavuşmaz, kişi kişiye kavuşur.
9. Yılan kendi eğrisini bilmez, deve boynun eğri der.
Kanı kanla yıkamazlar

İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait en güzel savları XI. yüzyılda Kaşgarlı Mahmud&#;un yazdığı Divânü Lûgati&#;t Türk adlı eserde görüyoruz.

Sav Özellikleri:

• &#;Sav&#; olarak adlandırılan bu ürünler bugünkü anlamda atasözüdür.
• Uzun gözlem ve deneyimlerin sonucunda söylenmiş, gerçekleri yansıtan sözlerdir.
• Bu savların bir kısmı günümüzde atasözü olarak bilinip kullanılmaktadır.

Sav Örnekleri:

(Divanü Lügati&#;t-Türk&#;ten)

Eski Türkçe İle

1. Ağılda oğlak toğsa arıkta otı öner
2. Alın arslan tutar &#; Süçin oyuk tutmas
3. Anası teflük yufka yapar, oğlı tetik koşa kapar
4. Avcı nice al bilse adığ anca yol bilir.
5. Kaynar öküz keçiksiz bolmas
6. Kişi alası içtin &#; Yılkı alası taşdın
7. Közden yırarsa könülden yeme yırar
8. Kuş kanatın er atın
9. Künde irük yok, beğde kıyık yok
10. Öd keçer kişi tuymas &#; Yalnğuk oğlı mengü kalmas
11. Ot tütünsüz bolmas &#; Yeğit yazuksı bolmas
12. Tay atatsa at tınur &#; Oğul eredse ata tınur

Türkiye Türkçesi İle

1. Ağılda oğlak doğsa ırmakta otu biter.
2. Hileyle arslan tutulabilir, zorla höyük bile tutulmaz.
3. Anası, kurnaz, yufkayı (ince) yapar; oğlu, çevik, (yapılanı) çifte kapar.
4. Avcı ne kadar hile bilse ayı o kadar yol bilir.
5. Coşkun ırmak geçitsiz olmaz.
6. İnsan alası içinde, hayvan alası dışında.
7. Gözden ırak olan gönülden de ırak olur.
8. Kuş kanadıyla, er atıyla.
9. Güneşte çatlak olmaz; bey (sözünde) caymak olmaz.
10. Zaman geçer kişi duymaz; Âdemoğlu bakî kalmaz.
11. Ateş dumansız olmaz; yiğit günahsız olmaz.
12. Tay büyürse at dinlenir; oğul büyürse ata inlenir.

Not:

Sav (diğer anlam): Sav veya tez, bilimsel yöntemde belli ön bilgilere dayanılarak, henüz kanıtlanmamış; fakat mevcut bilgilerle mantıksal olarak çelişmeyen, bilimsel araştırma sürecinde doğrulanmaya çalışılan düşüncelerdir. Bu kökten türeyen &#;savcı&#; kelimesi ise ön bilgiye dayanarak, kanıtlanabilir bir düşünceyi ortaya koyan kişiyi ifade eder.

Ayrıca bakınız: