Dolaylı Tümleç

dolaylı tümleç

Dolaylı Tümleç Ne Demek? Dolaylı Tümleç Kelimesinin TDK Sözlük Anlamı Nedir?

Dolaylı Tümleç Ne Demek? Dolaylı Tümleç Kelimesinin Güncel TDK Sözlük Anlamı Ne Demektir?

Cevap: Fiilin Anlamını Bütünleyen Ve Yönelme, Kalma, Çıkma Durumlarından Birinde Bulunan Veya Edat Alan Tümleç

Dolaylı Tümleç Kelimesi Nasıl Yazılır? Dolaylı Tümleç Kelimesinin Doğru Yazımı Nedir?

Cevap: Dolaylı Tümleç

Dolaylı Tümleç kelimesi ile Google aramalarda en çok sorulan sorular şunlardır: Dolaylı Tümleç ne demek? Dolaylı Tümleç kelimesi nasıl yazılır? Dolaylı Tümleç kökeni nedir? Dolaylı Tümleç kelimesinin cümle içerisinde kullanımı

Dolaylı Tümleç Nedir? Cümleler İçerisinde Dolaylı Tümleç Örnekleri

Haberin Devamı

Dolaylı Tümleç Türü ve Sayısı

Dolaylı tümleç türleri, isim cinsinden bütün sözcükler ve sözcük gruplarından oluşur.

- Bütün gün evde kitap okudu. ( nerede okudu? - evde- isim soylu sözcük dolaylı tümleç görevinde)

- Beyaz köşk, toprak ve taşlı bir yolun sağında yapıldı.

( nerede yapıldı? - toprak ve taşlı bir yolun sağında- isim tamlamaları dolaylı tümleç görevinde)

- Boğaz köprüsüne araba ile gitti.

( nereye gitti?- boğaz köprüsüne- isim tamlaması dolaylı tümleç görevinde)

- Okuldan ağlayarak eve geldi.

( nereden geldi?-okuldan- isim soylu sözcük- dolaylı tümleç görevinde)

Dolaylı tümlecin sayısı cümle içinde birden fazla aynı ya da farklı türden olarak bulunabilir.

- Yarışma öncesi idman yaparken ormanlardan, köprülerden, dere kenarlarından, tepelerden koşarak geçti. ( nereden geçti? )

- Ali, dershaneden eve acele ile geldi. ( nereden geldi? )

- Kitabı masadan al ve dolabına yerleştir. ( nereden al?, nereye yerleştir? )

Cümleler İçerisinde Dolaylı Tümleç Örnekleri

Dolaylı tümleç, -e, -de, -den eklerini alarak bulunma, yönelme, belirtme ve çıkma yönlerinden fiili tamamlamaktadır. -e, -de, -den ekleri ayrı olarak da kullanılabilmektedir. Dolaylı tümleç, yükleme sorulan nereye?, nerede?, nereden?, kime?, kimde?, neye?, nede?, neden? Sorularının cevaplarını karşılar.

Haberin Devamı

Örnekler:

Biraz önce okuldan çıktı. (-den)

Sinemadan film bittikten beş dakika sonra ayrıldı. (-den)

Trabzon'dan bir hafta önce uçakla geldim. (-den)

Ekmek, undan yapılır. (-den)

Konuşmak yasak kütüphanede (-de)

Sağlığımız için bu salgın hastalık döneminde lütfen evde kalalım. (-de)

Aradığın ders kitaplarını sahaflarda bulabilirsin. (-de)

Askerler sınırda nöbet tutuyorlardı. (-de)

Bu olanların aslını babana sormalısın. (-e)

Hastaneye gitti ambulans. (-e)

Ömer, yaz tatili gelince köye gidecek ailesi ile birlikte (-e)

Yer soran soru kelimeleri de dolaylı tümleç olarak cümlede görev almaktadırlar.

Örnekler:

- Bu elbiseyi nereden aldın?

- Benim defterim kimde kalmış?

- Sen neden uzaklaştın?

- Kime kızdın böyle çok.

- Kızına seslendi: - Nereye gidiyorsun benden izin almadan?

- Ahmet, dün akşam nerede kaldı?

Dolaylı Tümleç Nedir? Dolaylı Tümleç Örnekleri

Dolaylı tümleç, yüklemde bildirilen işin yapıldığı yeri bildiren, yüklemle ilgili yönelme, yaklaşma, ayrılma durumlarını gösteren bir cümle ögesidir. Aynı zamanda yer tamlayıcısı olarak da adlandırılır. Bu kelime ya da kelime grupları ismin hal ekleri olan “-e, -de, -den” yi alarak yükleme çeşitli anlamlar kazandırırlar. Hiçbir sözcük “-e, -de, -den” eklerini almadan dolaylı tümleç görevinde kullanılamaz.

Hareket bildiren her cümlenin mutlaka bir mekanı ya da işin yapıldığı yön bulunur. Dolaylı tümleçler yüklemde bildirilen anlamı “yer, yaklaşma, yönelme, ayrılma, bulunma, uzaklaşma, yön” bakımından belirtir.

Dolaylı tümleci bulmak için cümle içerisinde yükleme çeşitli sorular sorulur. “Dolaylı tümleç nasıl bulunur?” sorusunun cevabı da aslında bu sorulardır. Cümlede dolaylı tümleci bulmak için sorulan sorular şunlardır:

Dolaylı Tümleç Soruları

İsmin -e hali: Kime, neye, nereye (yönelme, yaklaşma, yön)

İsmin -de hali: Kimde, nerede (bulunma, yer)

İsmin -den hali: Kimden, neden, nereden (ayrılma, uzaklaşma)

Dolaylı Tümleç Örnekleri

“Kime,neye, nereye” Soru Örnekleri

Size büyük bir sürprizim var. -> Kime? = size

Aylarca spor yapmıştım ve yaza hazırdım. -> Neye? = yaza

Beni bırakıp memlekete dönmüştü. -> Nereye? = memlekete

“Kimde, nerede” Soru Örnekleri

Günlerce emek verip hazırladığım performans ödevimi trende unutmuştum. -> Nerede? = trende

Hiçbirimizde olmayan bu umut yalnızca Emel’de vardı. -> Kimde? = Emel’de

Denizde karartı var. -> Nerede? = denizde

İşimize yarar kitapları Deniz’de bulduk. -> Kimde? = Deniz’de

“Kimden, neden, nereden” Soru Örnekleri

Bu dükkanı açabilmek için parayı babamdan aldık. -> Kimden? = babamdan

Kuyudan su çekiyordu. -> Nereden? = kuyudan

Mayonez yumurtadan yapılır. -> Neden yapılır? = yumurtadan

UYARILAR

1. “Neden” sorusu eğer yükleme o ismin neyden yapıldığını, hammaddesini ya da aslını soruyorsa dolaylı tümleçtir. Ancak “neden” sorusu “niçin” manasında soruluyorsa zarf tümlecidir.

Ahmet güzel sözden anlamaz. -> Neden anlamaz? = güzel sözden (Niçin sorusuna cevap vermez bu nedenle dolaylı tümleçtir.

Elemeleri geçemediklerinden tüm takım ağlıyordu. -> Neden (Niçin) ağlıyordu? = Elemeleri geçemediklerinden (Neden sorusu niçin manasında sorulabildiğinden zarf tümlecidir.

2. Yer ya da bir nesnenin kimde olduğunu soran sözcüklerde cümle içerisinde dolaylı tümleçtir.

Geçen hafta nerede kalmıştık? (Nerede=D.T.)

Bu akşam nereye gidiyorsunuz? (Nereye=D.T.)

Şiir okuma sırası kimde kalmıştı? (Kimde=D.T.)

3.Bir cümleden birbirinden farklı anlamlardaki dolaylı tümleçler bir arada kullanılabilir.

Okula geçen gün keşfettiğimiz kestirme yoldan geldik.

-> Nereye? = okula

-> Nereden? Kestirme yoldan

4.Cümle içerisinde “-e, -de, -den” ekini almış her sözcük ya da kelime grubu dolaylı tümleç olmayabilir. “-e, -de, -den” eklerini almış kelimeler yer değil de yükleme “zaman, durum, niçin” anlamlarını katıyorsa zarf tümlecidir.

Bu türküyü yürekten söylüyordu. -> Nasıl söylüyordu = yürekten > Zarf tümleci

Birazdan sınav başlayacak. -> Ne zaman? = birazdan > Zarf tümleci

Sınıfta kaldığından eve gelmiyordu. -> Neden gelmiyordu? = sınıfta kaldığından > Zarf tümleci

Ayrıca Bkz ⇒KONU VİDEOSU

⇒ Cümlenin Ögeleri ⇐

Admin