Artvin Gürcü Türküleri

Davul ve zurna y&#;renin en &#;nemli &#;algılarındandır. Davul ve zurna birbirini tamamlayan iki &#;algı aletidir. &#;lkenin diğer b&#;lgelerinde kullanılanlardan ve yapım teknikleri a&#;ısından bir farklılık bulunmamaktadır. Y&#;rede yaşamış olan, Laz, G&#;rc&#;, T&#;rk, Ermeni, &#;erkez gibi farklı halk topluluklarının s&#;zl&#; k&#;lt&#;r&#; etkileşmiş ve y&#;reye &#;zg&#; yeni bileşimler oluşmuştur. Her bir halkın kendine &#;zg&#; yaşayan t&#;rk&#;leri de vardır. Halk t&#;rk&#;leri bazen tek başlarına &#;oğunlukla halk oyunlarında s&#;ylenmektedir. Y&#;re t&#;rk&#;leri Artvin’in yaşam koşullarını, d&#;ğ&#;nlerini, &#;zlem ve kavuşmayı, his ve duyguları anlatmaktadır. Coşkulu, hareketli bir hava t&#;rk&#;lere h&#;kimdir. Halk oyunları b&#;l&#;m&#;nde verilen ve Artvin genelinde bilinen Atabarı, Cilvelo, Yengecan, Kobak gibi t&#;rk&#;ler dışında il&#;e ve k&#;ylerde &#;ok sayıda t&#;rk&#; bilinmektedir. Bunların bir kısmı y&#;redeki araştırmacılar tarafından derlenmiştir.

Artvin Türküleri - Gözlerin (Seyahat Seyrimde)

Bu sayfada Artvin yöresine ait Gözlerin (Seyahat Seyrimde) türküsünün sözleri bulunmaktadır.

Türkü Sözü

Seyahat seyrimde gördüm bir güzel
Bence bir ülkeyi değer gözlerin
Siyah kirpiklerin ceylan bakışın
Bütün Dağıstan'ı değer gözlerin

Bilirim çokları imrenip kalır
Edalı gezişin aklımı alır
Sana hurilerden ilham mı gelir
Hint'i Gürcistan'ı değer gözlerin

Yüz bin eda ile gelip geçersin
Bilirim aşıksın yanıp tütersin
Nice yiğitlerin belin bükersin
Çin ile Moskof'u değer gözlerin

Trabzon ilinin Yomra kolundan
Sanki aşk fışkırır sağı solundan
Göz yorulmaz bakmak ile halinden
Büsbütün cihanı değer gözlerin

Sağalmaz sinemde açtığın yaran
Var mı bu dünyanın sonuna eren
Erkenden olsaydı arayı gören
Paris'i Belgrat'ı değer gözlerin

Gönül arzu eder daim varmayı
Al yanaktan çifte haldan almayı
Mevlam sana vermiş güzel gülmeyi
Acem'i Kafkas'ı değer gözlerin

Mevlam halkeylemiş çok yosma kılmış
Güzel seni saran ezelden gülmüş
Noksan mah cemale bir nazar kılmış
Umumi efkarı değer gözlerin

Türkünün Hikayesi

Noksani'nin kendi notlarından: Trabzon'da hastanede yattığım zamanlarda oranın baş hemşiresine bir türkü yazmıştım. Çıktıktan bir zaman sonra yazdığım türküyü cep defterimden okurken güzel gözlerini hatırlayıp yazmaya başladım. Kaynak: Hodlu Noksani - Bekir Karadeniz
(Devamını Göster)

Sayfa Bilgisi

Yorum Yaz

Artvin Türküleri

• Ağlarım (Yaptı Duvarları), ziyaret
• Ağlatır Beni (Akar Gözlerimin), ziyaret
• Ah Ben Ölende, ziyaret
• Akşam Olanda (Tuntul'un Kızı), ziyaret
• Akşamdan Yatarken Düşümde, ziyaret
• Allı Yeşilli Kızlar, ziyaret
• Ama Geldim Bu Cihana (Divan), ziyaret
• Aman Ha (Küsüp Burdan), ziyaret
• Aman Yarab Kusurumu, ziyaret
• Aradım Seni (Kat Kat Hasret), ziyaret
• Arayı Arayı Bir Sanat Buldum, ziyaret
• Ardıç Kestim Düzdedir, ziyaret
• Aşığım (Canım Anam Nasıl Diyem), ziyaret
• Aşkın İle Eyle Hasta, ziyaret
• Atabarı (Bahçası Var Barı Var), ziyaret
• Atıma Verdiler Sarı Samanı, ziyaret
• Ay Çiçeğim Çiçeğim, ziyaret
• Ay Dolanaydı Gün Dolanaydı, ziyaret
• Ay İran'da İran'da, ziyaret
• Ayağında İki Çorap, ziyaret
• Daha Fazla Artvin Yöresine Ait Türküler, türkü sözü

Daha Fazla Türkü Sözü

Türküye Göre

A, B, C-Ç, D, E, F, G, H, I-İ, J, K, L, M, N, O-Ö, P, R, S, T, U-Ü, V, Y, Z

Yöreye Göre

A, B, C-Ç, D, E, F, G, H, I-İ, J, K, L, M, N, O-Ö, P, R, S, T, U-Ü, V, Y, Z

History

 ARTVİN TARİHİ

Göçebe yaşam tarzını benimseyen biz Türklerin ataları yazılı edebiyat yerine sözlü edebiyat geliştirdikleri için, günümüzde Artvin’in tarih öncesi dönemlerine ait bilgileri İran ve Bizans kaynakları yada Erzurum ya da Kars’a dair günümüz araştırmacılarının eserlerinden öğrenebilmekteyiz.

Artvin ve çevresi oldukça köklü ve zengin uygarlıkların yaşadığı bir bölgedir. Toprak yapısının elverişsiz olması ve bilim merkezlerinden uzaklığı nedeni ile planlı ve bilimsel tarzda arkeolojik çalışmalar yapılamamıştır. Buna rağmen Prof Dr. İbrahim KÖKTEN’in Kars civarında ve Çıldır Gölünün karşısına yaptığı kazılarda dolmen ve menhir kalıntıları bulunmuştur. KÖKTEN ’te Kars’ın güneyinde ve Aras nehrinin kuzey kesimindeki Ala Dağın doğu eteğinde Camışlı Köyünün sınırındaki kayalıklarda geyik avcılığı ile ilgili duvar resimleri bulunmuştur.

ve yıllarında Yusufeli ve Şavşat yörelerinde halkın bulduğu bakır baltaların MÖ yıllarına ait olduğu sanılmaktadır. Aynı yörede bulunan tunç baltaların yıllarına ait oldukları bilinmektedir.

Artvin ve çevresi tarih öncesi devirleri cilalı taş devrinden başlayarak bakır-tunç demir devri olarak sırası ile yaşamıştır. MÖ 10 bin ile 8 bin yıllarından kalma cilalı taş çağına ait insan izleri Artvin’de de bu çağlarda insanların yaşamış olduğu izlenimini vermektedir. Bulunan madeni eşyalar ise tarih öncesi devirlerin sırası ile yaşandığını belgelemektedir.

Artvin’de İlk Devletler ve İstilalar

Artvin’e egemen ilk Kavim Türklerin ataları olarak kabul gören Hurrilerdir. MÖ tarihinden başlayarak Huriler Artvin ve çevresinde site devletleri kurmuşlardır. Hitit kralı II. Murşit MÖ ’ten itibaren 20 yıl sürdüğü seferler ile Artvin’i ele geçirmiştir.

Hurrilerin soyundan gelen Urartular, başkenti Van olan, geliri tarım-hayvancılık-ticarete dayalı doğru Anadolu merkezli bir devlet kurmuşlardır. Kuzey sınırlarını Artvin’e kadar genişlettiler. Ancak doğudan büyük göçlerle gelen İskitlerin baskısına dayanamadılar ve yıkıldılar. Artvin bu kez Kafkasya merkezli İskit devletinin batı sınırında yer aldı.

Eski Yunan tarihçisi Heredot’un İskit diye nitelendirdiği bu devlet çağının öncüsüydü. Tekerleği icat eden, atı evcilleştiren, tarihte ilk beyin ameliyatını gerçekleştiren İskitler, Artvin’i ele geçirerek bu alanı askeri üs olarak kullanmaya başlamışlardır.

İskitler sonrası Arsaklar adı verilen sülale Artvin’e egemen oldu. Şamanist dini öğretiye inanan bu sülale MS ’li yıllarda Bizans etkisinde kalarak İsevi dini kabul ettiler. Daha sonra da Bizans’ın tahakkümü altına girdiler. yılında İran Kralı I. Darivs Bizans’a saldırınca bundan istifade eden Hazar Türküleri (11) Çoruh boylarına egemen oldular.

seafoodplus.info döneminde İslam orduları kumandana Mesleme Oğlu Habib Bizans’ı yenerek Şavşat-Ardanuç-Artvin’i ele geçirdi. Hazar denizine ilerlemek istese de Musevi yeti kabul eden Hazarlar tarafından durduruldular. Emeviler döneminde Hazarlar ile birleşen Artvin halkı İslam ordularına karşı direndi. ’da Abbasi Halifesi Harun Reşit Çoruh bölgesini başkenti Bağdat’a bağladı.

Artvin Bagratlar ve Sac adlı Abbasilere bağlı iki beylik kuruldu. Sac emirliği yıkılınca Artvin tekrar Bizans’ın eline geçti. Bu esnada İran Merkezli kurulan Selçuklu Devletinin reisi Tuğrul Bey Anadolu nun keşfi için ’de kardeşi Çağrı Bey’i batıya gönderdi. Dandanakan Savaşında Gaznelileri yenip devlet statüsüne çıkan Selçuklular Pasinler savaşı ile Artvin sınırına kadar geldiler.

Alparslan ’te Gürcistan seferine çıkarak Çoruh boylarını ele geçirir. Alparslan’ın ölümü üzerine Bizans’tan yardım alan Gürcü Kralı Gorgi Artvin’i tekrar ele geçirdi. Fakat ’de Melikşah’a yenilince Melikşah’ın desteği ile Çoruh’uda içine alan Erzurum-Bayburt –Kars merkezli Saltukoğlu beyliği kuruldu. Türk nüfusunun Artvin’e yayılması hızlandır.

Büyük Selçuklu Devletinin yıkılışı sonrası Artvin Azerbaycan merkezli İldeniz oğlu Atabeyliğine bağlandı. ’te Kubilay Artvin’i ele geçirerek bu yöreyi İlhanlı topraklarına kattı. ’te Kıpçak Türkü olan Sark is bu yörede Çıldır Atabeyliğini kurdu.

yılları arasında Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan Çoruh boylarına üç sefer düzenlese de Osmanlı hükümdarı II. Mehmed’e Oltukbeli savaşında yenilince zayıflama süresince girerek Safevilerin ’de eline geçmiştir.

Osmanlı Serhat Şehri Artvin

Artvin İlinin Osmanlı yönetimine geçtiği evrelere ait belgeler yeterli değildir. Bununla beraber II. Mehmed’in Trabzon Rum Devletini yıkarak Karadeniz bölgesinin sahil kıyısını Artvin İlinin kıyı kesiminden itibaren ele geçirdiği bilinmektedir. Bu esnada Artvin-Yusufeli-Ardanuç-Borçka Çıldır Atabeyliğinin elinde bulunuyordu.

I. Selim Trabzon valisiyken Gürcistan’a yaptığı seferde Batum’un güneybatısında bulunan Güney Kalesini ele geçirmiştir. Bu kalenin adı ile sancak kuran I. Selim sancağa Borçka-Hopa ve Artvin’i bağlamıştır. Çaldıran seferinden 20 yıl sonra Erzurum Beylerbeyi Mehmed Han Yusufeli civarına akınlar yapmıştı. Ardanuç Atabeyi II. Keykavus ayaklanınca I. Selim’in oğlu padişah I.Süleyman ikinci veziri Kara Ahmet Paşayı isyanı bastırmakla görevlendirmiştir. Kara Ahmet Paşanın İkinci seferi ile Pert-Eğekte adlı ilk Livane Sancağı kuruldu. yılları arasında Şavşat-Yusufeli arasındaki Ardanuç bölgesi iki yıl kadar II. Keykavus’un elinde kaldı. 13 Haziran günü Ardanuç Kalesini de fetheden Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa bu bölgeyi de Osmanlı ülkesine kattı. II. Keykavus kaçarak İran’a sığındı.

’de Osmanlı topraklarına katılan Acaristan’ın önemli bir merkezi olan Batum şehri ise III. Ahmed dönemi vezirlerinden Hasan Paşa tarafından ’te kurulmuştur.

Artvin ve çevresi Çıldır eyaleti ile birlikte yaklaşık yıl Osmanlı Devletinin egemenliğinde kalmıştır. Osmanlı Rus savaşı ve savaş sonucu imzalanan Edirne Anlaşması ile Ahıska Osmanlı elinden çıkınca Çıldır eyalet teşkilatı bozuldu. Anlaşma gereği Çıldır eyaletinin bir kısmını Osmanlı kaybetti. Buna karşılık Artvin-Borçka-Ardanuç-Şavşat-Yusufeli Osmanlı elinde kaldı.

Kırım Savaşında Osmanlı Devleti İngiltere’den aldığı destek ile Batum yakınlarındaki Şevket-İl kalesine saldırdı. Savaş başlayınca kadar Artvinli gönüllü Kars savunmasında başarılı savaşlar verdiler.

Rusların güneye inme ve dünya imparatorluğu yaratma planı ile (93 Harbi) Osmanlı-Rus savaşı çıktı. Bu savaş Artvin yöresi halkına pahalıya mal oldu. 24 Nisan Rusya Kars-Ardahan-Batum’u işgal ettikten sonra Türk topraklarına doğru ilerlemeye başladı. 2 Mayıs ’de ’den fazla askerimizi şehit ettiler. Ardahan dolayını ele geçiren Ruslara karşı Artvin halkı Ardanuç ve Şavşat’a doğu göç etmeye başladılar.

Şıpka geçidinde hatalı hatlar kuran Süleyman Paşa yüzünden Ruslar bu hatları delerek Doğu Anadolu içlerine kadar ilerlediler. Osmanlı barış teklifinde bulunmak zorunda kaldı.

3 Mart ’de Osmanlı ile Rusya arasında 29 maddeden oluşan Ayestefanos barışı imzalandı maddesinde yer alan altın tazminatını ödemeyen Osmanlı, Kars-Ardahan-Batum topraklarını Rusya’ya tazminat karşılığı vermek zorunda kalmıştır. Bu barış Avrupalı devletlerin çıkarına aykırı düşünce 23 Aralık ’de Berlin Barışı imzalandı. Bu barış ile Elvire-i Selase denen Kars-Ardahan-Batum Rusya eline geçti.

8 Şubat ’da Osmanlı ile Rusya arasında imzalanan büyük Muhaide anlaşması ile Kars-Ardahan-Batum’da yaşayan Türkler batıya doğru göç etmeye başlamışlardır. Gerçek Fransız Devriminin getirdiği ulusalcılık ilkesi gerekse de Rusların güneye inmek için uyguladığı, politikalar sonucu bir Türklerin yüzyıllar boyu beraber yaşadığı, sadık millet diye adlandırdığı Ermeniler I. Dünya savaşına kadar en kanlı savaşları yaptığımız milletlerden bir olmuştur.

Milli Mücadele Döneminde Artvin

Ekiminde Bolşevikler Rusya’da yönetimini ele geçirerek Ramonov hanedanlığını devirince yeni kurulan Sovyet Rusya I. Dünya savaşından çekilerek 18 Aralık ’de Artvin ve Şavşat’tan çekildi. Sovyet Rusya 3 Mart’de I. Dünya savaşına katılan devletlerle imzalandığı Bresk-Litovsk Anlaşması hükmünce Kars-Ardahan-Batum’u Osmanlıya bıraktı. 15 Kolordunun başında bulun Kazım Karabekir Erzurum-Erzincan-Erivan bölgesine girdi. 18 Haziran ’de Osmanlı Hükümeti Gürcistan Milli hükümeti ile anlaşarak Kars-Ardahan-Batum illerinde hak iddia etmelerini engelledi.

I. Dünya savaşından yenik ayrılan Osmanlı Devleti adına 30 Ekim ’de Bahriye Nazırı Rauf ORBAY Mondros Ateşkes Anlaşmasını imzaladı. Bu ateşkesten 1 ay sonra 17 Aralık ’de İngiltere Batum’u işgal etti. arası 40 yıl süren Rus işgali sonrası İngiliz işgali başlıyordu. Mondros’un seafoodplus.infoi gereği işgale karşı direnen Milislerin elinden silahları alındı. İngiliz generali Ravtenson Kazım Karabekir’e çektiği telgraf ile ordusunu terhis etmesini istese de Karabekir bunu kabul etmedi. 19 Mayıs ’da Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk Türk yurdunun düşman işgalinin kurtuluşu için Samsun’da ele aldığı meseleyi Havza ve Amasya Genelgeleri ile tutuşturdu. Doğu Anadolu’da 23 Temmuz’da topladığı Erzurum Kongresi ile yöre halkını emperyalist İngilizler ve piyonu Ermenilerin niyetlerine karşı birleştirdi.

başında Gürcistan’da bulunan Gürcü İslamaiyesi adlı cemiyet Batum ve Artvinli Gürcistan’a katarak istiyordu. Bu olayı haber alan Kazım Karabekir olayı önledi. 28 Ocak ’de son Osmanlı Mebuslar Meclisinde alınan Misak-ı Milli kararları ile Kars-Ardahan-Batum’da halkoylamasına gidileceği kararı alındı. Bu kararın alınmasının temel nedeni bu topraklarda Türk nüfusunun fazla olmasından kaynaklanıyordu. İngiliz işgal kuvvetlerinin Batum’dan çekilmesi üzerine Gürcistan hükümeti 1 Temmuz ’da Batum’u işgal etti. Bu işgal sırasında TBMM’nin Batum Milletvekillerinden M. Edip DİNÇ ve Ahmet Akit Beyler kişilik Milli olayları ile işgale karşı üstün gayretler sergilemişlerdir. TBMM’nin Eylül-Aralık ’de üç ay süren Ermeni savaşında başarılı olması sonrası M. Kemal Gürcü hükümeti ile temaslara başlamıştır.

Artvin’in Kurtuluşu

Gürcistan sefiri Siman MİDİVANI 17 Ocak ’de Ankara’ya gelerek itimatnamesini M. Kemal’e iletir. M. Kemal Gürcü sefaretinden derhal işgal ettikleri toprakları boşaltmalarını ister. Sefir geçen günler boyunca TBBM Hükümetini oyalamayı sürdürünce Hariciye Nazırı Bekir Sami Bey Gürcistan’a sert bir nota verdi. 23 Şubat ’de TBMM ve Gürcü hükümetleri arasında Batum anlaşması imzalandı.

Bu tarihten itibaren Artvin-Ardanuç-Borçka ve Şavşat’tan Gürcü kuvvetleri çekildi. 45 yıllık esaret sona erdi. Diğer yandan Trabzon’dan Artvin’e kuvvetleri ile hareket eden Miralay Şükrü Bey Oruçlu köyünden Kamil Beyi Kaymakam vekili tayin ederek kendisi Batum’a geçti. 7 Mart ’den itibaren Artvin’de Türk bayrağı dalgalanmaya başladı.

Cumhuriyet Döneminde Artvin

ve arası Rusya-Ermeni-İngiliz-Gürcü idaresinde kalan Artvin-Borçka Şavşat kazaları 7 Mart ’den itibaren 4 ay kadar Ardahan kazasına bağlanmıştır. Yeni Türk devletinin ilk Anayasası olan 20 Ocak tarihli Teşkilat-ı Esasiye’de 24 Nisan ’te yapılan değişikler ile Liva-Sancak teşkilatı kaldırılınca Artvin vilayet haline geldi. Haziranında sayılı kanunla Yusufeli kazası Erzurum vilayetinden alınarak Artvin’e bağlandı. ’de sayılı kanunla Borçka kazası nahiye haline getirilerek Artvin’e bağlandı. Dokuz yıl Artvin vilayeti teşkilatı ile yönetilen bu yerler 1 Haziran ’te sayılı kanunun ikinci maddesine göre merkezi Rize olmak üzere Artvin ve Rize birleştirilerek Çoruh vilayeti teşkil edilmiştir. Arazi şartlarının zorluğu, Artvin ve çevresinin vilayet merkezine olan uzaklığı birtakım sorunlara yol açmıştır. Dönemin Başbakanı İsmet İNÖNÜ’nün 25 Temmuz tarihindeki Artvin’i ziyaretinde durum kendisine iletilmiştir. Bunun üzerine hükümet 4 Kasım ’da kabul edilen sayılı kanun ile merkezi Rize olan Çoruh vilayeti kaldırıldı. Artvin Merkez, Hopa, Borçka, Şavşat kazaları ile evvelce Erzurum’a verilmiş Yusufeli Kazasını da alarak Artvin olan Çoruh İli teşkilatı kabul edildi. 

seafoodplus.info Valiliği