Araştırmalar, antidepresan kullanımının 25 yaşın altındakilerde artan intihar davranışı ve düşüncesi (intihar eğilimi) riski ile ilişkili olduğunu göstermiştir.[40] FDA'ya göre, artan intihar riski, tedavinin ilk bir ila iki ayı içinde ortaya çıkımaktadır.[41][42] yılında yürütülen bir meta-analiz, antidepresan kullanımı ile intihar veya intihara eğilim arasındaki ilişkinin yaşa bağlı olduğunu göstermektedir.[40]
Cinsel işlev bozuklukları[değiştir
Antidepresanlar hakkında bilmeniz gerekenler: Nasıl etki eder, bağımlılık yapar mı?
Özel İçerik
Ruh sağlığı hastalıklarında kullanılan antidepresan ilaçlar hakkında neler biliyorsunuz? Bir kişinin antidepresana ne zaman ihtiyacı olur, antidepresan ne zaman işe yarar, kişinin antidepresanı aldıktan sonra kendini daha iyi hissetmesi ne kadar sürer?
Bir antidepresan ilaç ne gibi yan etkiler yapabilir, antidepresanın yan etkileri ne zaman geçer, yan etkiler geçmiyorsa antidepresan tedavisine ara vermek gerekir mi?
Antidepresanın vücuttan çıkması ne kadar sürer, bağımlılığa neden olabilir mi? Antidepresanlar neden kilo aldırır, iştah artışı normal bir durum mudur?
İşte antidepresanlar hakkında bilinmesi gereken her şey.
Bir kişi ne zaman antidepresan almalı?
Antidepresan ilaçlar depresyonu tedavi etmek için kullanılır. Bir kişinin hayatı kalıcı olarak bozulduğunda, motivasyon eksikliği ve depresif ruh hali başladığında durumu değiştirmek için bir antidepresan gerekebilir. Depresyonun birçok farklı nedeni vardır, iş stresi ve aile sorunları gibi çevresel faktörlerden azalmış benlik saygısı gibi içsel nedenlere kadar değişebilir.
Depresyon, kalıcı bir ruh hali ve duygusal durumdur. Kronik, kalıcı depresyon tedavisi en zor olan türdür, çünkü depresif özellikler kişilikle birleşir ve bireyin dünya görüşü tamamen bozulabilir.
Depresyon tedavisi sırasında bir uzman antidepresan ilaç yazabilir. Ancak antidepresanların tek başına depresyondan kurtulmak için yeterli olmadığını unutmamak gerekir. Çünkü bireysel ihtiyaçlara göre düzenlenmiş düzenli psikoterapi de gereklidir.
Hasta uzmanla işbirliği yapmazsa, terapilere gitmez ve antidepresan almazsa duygudurumda kalıcı, belirgin bir iyileşme beklenemez. Antidepresan ilaçlara ek olarak, elektroşok tedavisi ve giderek daha popüler hale gelen transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS) da depresyonu tedavi etmek için kullanılmaktadır ve ilaç tedavisinden daha hızlı sonuçlar vermektedir.
Antidepresan ilaçların etkileri
Antidepresanların kullanımı birkaç on yıl öncesine dayanıyor ve etkileri ve yan etkileri oldukça iyi biliniyor. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) 80'lerde ortaya çıktı, ilk ve aynı zamanda en ünlü ilaç, etken maddesi fluoksetin olan Prozac'tı, ancak günümüzde sertaralin ve sitalporem/essitalopram ilaçları reçete ediliyor ve giderek daha fazla SSRI ilacı ortaya çıkıyor.
Antidepresanlar sadece depresyon değil, yaşam kalitesini büyük ölçüde bozan hastalıklar arasında yer alan obsesif kompulsif bozukluk, panik atak veya kronik anksiyete gibi diğer psikiyatrik hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır.
Antidepresanlar reçetesiz alınabilir mi?
Reçetesiz antidepresanlar sadece doğal antidepresanlar (bitkiler, mineral ve vitamin kombinasyonları) olarak pazarlanabilir. Sinir sistemi, hormon dengesi ve duygusal durum üzerinde gerçekten etkisi olan kimyasal ilaçlar eczanelerde reçetesiz olarak kimse tarafından satın alınamaz. Sadece bir uzmandan reçete ile alınabilir.
Antidepresan ilaçların etkilerinden biri, duygu deneyimini etkilemeleridir. Antidepresan kullanan bazı insanlarda önceden bilinen duygusal tepkiler donuklaşır, bazılarında ise duygu eksikliği durumu ortaya çıkabilir, bu yüzden kullanımları kesinlikle uzman bir doktorun gözetiminde olmalıdır.
Antidepresanların reçetesiz alınıp alınmayacağı sorusunun cevabı hayırdır, çünkü ruh halini iyileştiren ve ruh halini etkileyen antidepresan ilaçlar sıklıkla yanlış kullanılmaktadır.
Antidepresan ne zaman etkisini gösterir?
SSRI antidepresanları, mutluluk hormonu olarak da bilinen beyinde salınan serotonin miktarını artırırken, diğer ilaçlar pozitif bir heyecan durumundan sorumlu olan norepinefrin adlı hormonu etkiler. Bazı ilaçların dopamin sisteminin işleyişi üzerinde etkisi vardır ve dürtü iletiminin hızını etkiler. Psikiyatrist, sorunlarının niteliğine ve ciddiyetine göre kimin hangi ilaca ihtiyacı olduğuna karar verir.
Antidepresanın etkisi yavaş yavaş, haftalar içinde kendini gösterir, bu da antidepresan ilaçların etkilerini bilmeyen veya hemen etki etmesini bekleyenler için büyük bir hayal kırıklığı olabilir. Antidepresanlardan hemen etki bekleyen bazı insanlar sorunlarının o kadar ciddi olduğuna inanırlar ki, antidepresanların bile onlara yardım etmeyeceğine inanırlar.
Antidepresan tedavisi ne kadar sürer?
Antidepresan ilaçlar etkilerini yavaş gösterirler, genellikle vücutta algılanabilir bir değişikliğin gerçekleşmesi birkaç hafta sürer. Ne kadar süreyle hangi miktarda antidepresan kullanılması gerektiği her zaman kişiden kişiye göre değişir. Sorunun doğası nedir, kökeni nedir, antidepresan türü nedir veya bir antidepresan mı yoksa ilaç kombinasyonu mu gibi birçok sorunun cevabına göre tedavi düzenlenir.
Tedavinin uzunluğu, depresyonun temel nedeninin ortadan kalkıp kalklmadığına göre değişir.
Antidepresan ilaçların yan etkileri
Antidepresan ilaçlar da sindirim sistemi sorunları, libido azalması, sinirlilik ve huzursuzluk gibi yan etkilere neden olabilir ve bu yan etkiler tedavi eden doktora mutlaka bildirilmelidir. Diğer bir problem ise antidepresanın yan etkilerinin depresyon belirtileri ile karıştırılabilmesidir. Eğer depresif dalgalanmalar tedavinin başında ortaya çıkmazsa, kesinlikle bunları iyice araştırmakta fayda vardır.
Nadir görülen serotonin sendromu, serotonin etkili antidepresan ilaçların bir yan etkisi olarak gelişebilir, buna artan huzursuzluk, kas sertliği, genişlemiş gözbebekleri ve terleme eşlik edebilir. Reçeteli antidepresan ilaçlar istendiği zaman durdurulamaz, duraklatılamaz, başka ilaçlarla birleştirilemez veya alkolle birlikte alınamaz. Şüpheli bir yan etki durumunda mutlaka bir uzmana danışın.
Antidepresanın yan etkileri genellikle ilaç tedavisinin başlangıcında ortaya çıkar, bunlar, farklı bir ilaca ihtiyaç duyulabileceğinden doktora bildirilmelidir. Bazı hastalar antidepresan alırken fiziksel semptomlar yerine psikolojik semptomlar yaşarlar.
Ayrıca, bazı belirtiler tedavinin ilk haftalarında ortaya çıkmaz, ancak daha sonra beklenmedik bir şekilde ortaya çıkarsa, bu durum mutlaka bir uzman tarafından değerlendirilmelidir.
Antidepresanlar bağımlılık yapar mı?
Antidepresan ilaçların bağımlılık yaptığı bir yanılgıdır. Bir uzman tarafından reçete edilen miktarı tüketip amacına uygun olarak alındığı sürece antidepresanlar bağımlılık yapmaz.
Antidepresan yan etkileri bağımlılıkla ilgili değildir, ancak belirli ilaçlarının kesilmesinden sonra, birkaç hafta veya ay süren, daha uzun bir süre devam edebilen yoksunluk belirtileri ortaya çıkabilir.
Antidepresanlar kilo alımına neden olabilir mi?
Bazı durumlarda, antidepresan alan kişiler kilo alırlar, peki neden antidepresanlar kilo aldırır, bu da ilacın yan etkilerinden biri midir? Evet, huzursuzluk, libido azalması ve kilo alımı, antidepresan ilaçların yan etkileri arasındadır.
Bazı antidepresanların beynin açlık merkezi adı verilen kısmında H1 bloke edici (histamin) etkisi vardır. Antidepresanın etkisi altında hasta daha az tok hisseder ve karbonhidratlara olan güçlü açlığını aşırı yemek yeme ile telafi etmeye çalışır.
H1'in bloke edilmesinin bir sonucu olarak, termojenezde de bir azalma meydana gelebilir, yani vücut, vücut yağını yakarak çok fazla ısı üretmez. Bu da kilo alımına neden olabilir. Antidepresan ilaçların yan etkileri herkes için benzersiz bir kombinasyonda ortaya çıkar, bu nedenle herkeste kilo alımına neden olmazlar.
Bir antidepresanın etkisi ne kadar sürer?
Bir antidepresan bırakılırken doz kademeli olarak azaltılmalıdır, aniden kesilmesi yoksunluk semptomlarına yol açabilir. Doktorunuzun tavsiyesi olmadan ilacı almayı bırakmayın. Haplara ihtiyacınız olmadığını veya yan etkilerin çok rahatsız edici olduğunu hissediyorsanız doktorunuzdan tekrar tavsiye isteyin.
Bazı antidepresan ilaçların vücuttan atılma süresi yavaştır, vücudun onlardan arınması birkaç hafta sürebilir. Ancak bunların hepsi ilacın türüne ve ayrıca ne kadar alındığına bağlıdır.
Doğal antidepresanlar
Psikologlar ve psikiyatristler, ruh halindeki gerçek iyileşmenin çoğu zaman bilinçli ve keskin bir yaşam tarzı değişikliğinden kaynaklandığını vurgularlar. Depresyona neden olan faktörlerin önemli bir kısmını kendiniz değiştirebilirsiniz. Buna çevredeki bir değişiklik (örneğin yeni bir iş, taşınma, toksik bir ilişkiden ayrılma) veya yoğun ve verimli bir programın başlatılması (işten sonra spor, hobi aktiviteleri) dahildir. Sağlıklı beslenmek ve bağımlılık yapan maddelerden kaçınmak da çok önemlidir.
Vitaminler ve mineraller reçetesiz satılan antidepresanlardır. Depresyona karşı doğal antidepresanlar C, B ve D vitaminleridir ve selenyum, magnezyum, demir, çinko ve omega 3 yağ asitleri de sakinleştirici etkiler gösterir.
Lavanta, limon otu, alıç çiçeği, nane, sarı kantaron, ginseng ve gingko biloba bitkileri de doğal antidepresanlar olarak kabul edilir.
Depresyonbağımlılıkdepresifpsikiyatrik
BBC TürkçeGetty Images
Türkiye’de antidepresan kullanımı artıyor.
Sağlık Bakanlığı’nın verileri, ’ye kadarki 11 yılda antidepresan kullanım miktarının yaklaşık yüzde 70 arttığını gösteriyor.
Bakanlığın, yılına ait son sağlık istatistiklerine göre, yılında kişi başına günlük 29 antideprasan ilacı düşerken, bu oran ’de 49’a çıktı.
CHP milletvekili, eczacı ve iktisatçı Burhanettin Bulut’un paylaştığı verilere göre de, ’den ’e geçen 5 yılda satılan antidepresan kutu sayısı 11,5 milyon arttı.
’de 48 milyon kutu antidepresan satılırken, ’de bu sayı yaklaşık 55 milyona, ’de ise yaklaşık 60 milyona çıktı.
BBC Türkçe’ye konuşan Bursa’daki bir eczacı teknisyeni, “Eczanede psikiyatri ilaçlarının rafı uzaktaydı, daha yakına çektik. Ağrı kesiciler gibi çok sayıda satılıyor” dedi.
Peki antidepresan ilaçlarının satışının artması, Türkiye’de ruh sağlığı bozukluklarının arttığı anlamına gelir mi?
Getty Images
"PSİKİYATRİ POLİKLİNİKLERİ ÇOK YOĞUN ÇALIŞIYOR"
Türkiye Psikiyatri Derneği Yönetim Kurulu üyesi Doç Dr. Deniz Ceylan’a göre, antidepresanların satışının artması her zaman tek başına ruh sağlığı bozukluklarının arttığı anlamına gelmiyor.
Ceylan satışların artmasının muhtemel nedenlerini şöyle açıklıyor:
“Covid’in yarattığı stres, anksiyete bozukluklarında, depresyonda, bilişsel işlev bozukluklarında bir artışa yol açtı. Hem unutkanlıkla ilgili, hem kaygıyla ilgili hem de mutsuz olmayla ilgili psikiyatrik sorunlarda bir artış görüldü. Bunların bir sonucu olabilir elbette.
“İkincisi, antidepresan tıbbın pek çok alanında kullanılan bir ilaç. Başka sağlık sorunlarında da, örneğin migren gibi, antidepresan kullanımı var. Bu bozukluklardaki artış da antidepresan kullanımında bir artışa yol açabilir.
“Üçüncüsü, toplumun ruh sağlığı hizmetinden faydalanma oranı artmış olabilir. Dünya ölçeğinde ruh sağlığı bozukluklarına yönelik damgalamanın azalması buna yol açabilir ya da ruh sağlığı çalışan sayısının artması ve daha ulaşılabilir olması da antidepresan kullanımını arttırabilir.
“Ruh sağlığı hizmetinin yeterince sunulamaması da bir neden olabilir. Eğer psikiyatri uzmanlarının hastaya ayırabilecekleri süre kısalırsa, daha kolay ilaçla tedavi yoluna gidilebilir.”
Koç Üniversitesi Hastanesi’nde psikiyatri doktoru olarak da çalışan Deniz Ceylan, yine de klinik gözlemlerine dayanarak toplumun ruh sağlığının bozuluyor olabileceğini kaydediyor:
“Ruh sağlığı bozukları sadece antidepresan kullanımındaki artışla değil psikiyatri hizmetinin kullanımıyla da anlaşılabilir. Psikiyatri poliklinikleri çok yoğun çalışıyor. Biz buradan da biliyoruz artış olduğunu.
“Genel stres düzeyinin artışı bunun bir nedeni çünkü depresyon için ve pek çok ruh sağlığı bozukluğu için yaşamsal stresörler ağır risk faktörleridir.”
Sözcü’nün haberine göre, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, CHP’nin bir soru önergesine verdiği yanıtta, ile yılları arasında 15 milyon bin kişinin psikiyatri kliniklerine başvurduğunu açıkladı.
Getty Images
"GENÇLERİN EN BÜYÜK SORUNU EKONOMİ"
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) tanımına göre sağlık; sadece hastalık ve engellik halinin olmayışı değil, kişinin bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik halinde olması anlamına geliyor.
Türkiye’de Spotify’da geçen yıl en çok dinlenen iki podcast, ruh sağlığıyla ilgiliydi.
Bunlardan biri, Merdiven Altı Terapi. Yaratıcısı Deniz Dülgeroğlu, kişisel hikayelerinden yola çıkarak kendini iyileştirme ve terapi sürecini anlatıyor.
Takipçileri çoğunlukla gençlerden oluşuyor.
Popülerliği ona üniversitelerdeki söyleşilerde öğrencilerle buluşma imkanı sağlamış. Instagram hesabına da lise ve üniversite öğrencilerinden çok sayıda mesaj geldiğini söylüyor.
Dülgeroğlu, gençlerin temel sorunlarının ekonomik olarak bağımsız olamama ve aile evindeki sorunlar olduğunu anlatıyor:
“En büyük sorun Türkiye’nin ekonomisi. Hiçbir şekilde maddi özgürlüklerinin olmaması. En çok dile getirilen diğer konu da şu ki, aile evinde mutsuzlar. Bir şekilde anne ve babalarıyla problemleri var ve hayalleri evden ayrılmak ama maddi sebepler yüzünden çok uzun zaman boyunca bunun gerçekleşmeyeceğinin farkındalar.
“Daha lise çağında olanlar bile şunun farkında: ‘Ben üniversiteye gireceğim, mezun olacağım, işe gireceğim ama işe girdiğimde de çıkamayacağım ki bu evden.’ O yüzden çıkış yolu göremiyor. ‘Hayatta kalmak için benim sebebim ne olacak?’ diyor.”
Son üç yıldır influencer’lık yapan Dülgeroğlu, özellikle son bir yıldır insanların daha sıkışmış hissettiğini söylüyor:
“Ekonominin yokuş aşağı gidiyor olması nedeniyle kimse önünü göremiyor. 3 sene öncesinde gelen mesajlarda yine üzüntü vardı ama çaresizliği hiç bu kadar duyduğumu hatırlamıyorum. ‘Nasıl bulacağım çıkış yolunu?’ diyeydi sorular. Şu son bir senede, hatta altı ayda daha da yoğun, mesajlar şu şekilde: ‘Çıkış yolu yok. Biliyorum çıkış yolu olmadığını.’”
"GELECEKLERİNİN BELİRSİZLİĞİ GENÇLERDE RUHSAL SORUNLARA YOL AÇIYOR"
Belirsizlik, ruh sağlığının bozulmasına yol açan ağır risk faktörlerinden biri.
Doç. Dr. Ceylan bunun nedenini, “Belirsizlik kaygıyı çok artıran bir şeydir. Örneğin gençlerimiz, gelecek kaygısı yaşıyorlarsa, bundan 5 yıl sonrasını göremiyorlarsa, psikiyatrik hastalıklar, kaygı bozukluğu, depresyon gelişebilir” sözleriyle açıklıyor ve ekliyor:
“Son yıllarda gençlerde en sık gördüğümüz durum geleceklerinin belirsiz olmasıyla ilgili yaşadıkları sıkıntılar.”
Ceylan; ekonomik zorlukların yanı sıra şiddet, deprem, savaş, salgın benzeri toplumsal olayların toplumsal ruh sağlığını bozacak diğer etmenler olduklarını anlatıyor.
Bir diğer etmense ayrımcılık:
“Toplumsal grupların ayrımcılığa uğruyor olması şu dönemde klinisyen olarak çok sık gördüğüm bir neden. Özellikle genç danışanlarımda çok sık duyuyorum. Toplumca benimsenmediklerini, insanların onları sevmediğini düşünmek. Bu düşünceler ağır depresif belirtilere yol açabiliyor.”
Dülgeroğlu da Instagram hesabına çok sayıda gencin uzun mesajlarla “içini dökmesini”, yargılanmayacaklarını bilmelerine bağlıyor:
“‘O ne? Deli misin?’ demeyeceğimi biliyor. Onun verdiği güvenle yazıyor. Yaşadığımız Ortadoğu ülkesinde insanlar, kendi içlerinden geldiği gibi var olamıyorlar. Çok, çok, çok sıkıştırıyor bu insanları.”
Getty Images
"15 YILDIR ANTİDEPRESAN KULLANIYOR AMA HİÇ DOKTORA GİTMİYOR"
Gençler arasında da antidepresan kullanımının yaygınlaştığına dair işaretler var.
Satışlarının arttığını söyleyen Kocaeli’nden bir eczacı teknisyeni, “Özellikle gençlerde. 15 yaşına kadar düşmüş durumda” diyor.
Dülgeroğlu da antidepresanlarla ilgili çok sayıda soru aldığını belirtiyor, “‘Bana iyi gelen ilaç, bana iyi gelir. Herkese iyi gelecek ilaç farklıdır’ı anlatmaya çalışıyorum” diyor.
Doç. Dr. Ceylan da, kişilerin doktor önerisi olmaksızın ilaç kullanmalarının uygun olmadığına dikkati çekiyor, “Komşusunda görüyor, ona iyi geldi diye antidepresana başlıyor. 15 yıldır antidepresan kullanıyor ama hiç doktora gitmiyor. Canı sıkkın olduğunda iki tane alıyor. Böyle kullanımlar var, bunlar yanlış kullanımlar” diyor.
Türkiye’de antidepresan ilaçlar reçeteyle satılıyor. Fakat uygulamada sorunlar olduğu ve bazı eczanelerin bu ilaçları reçetesiz sattıkları anlaşılıyor.
BBC Türkçe'nin bazı eczanelerle yaptığı görüşmeler, buralarda reçetesiz de antidepresan alınabildiğine işaret ediyor.
Bir il sağlık müdürlüğü belgesinde de, “Müdürlüğümüze sıklıkla antidepresan ilaçların reçetesiz satıldığı ile ilgili bildirimler gelmekte” deniyor.
Normalde ilaçların eczanelere girişleri ve hastaya satışları sistemde kayıt altına alınıyor.
Eczanelerin reçeteli ilaçları reçetesiz satmaları halinde denetimlerde para ya da süreli kapatma cezasıyla karşı karşıya kalma riskleri var. İlacın narkotik özelliği varsa hapis ve meslekten men de gündeme gelebiliyor.
Sağlık Bakanlığı, BBC Türkçe’nin haberle ilgili röportaj talebini haber yayınlanıncaya kadar yanıtsız bıraktı.
"İNSANLAR PANDEMİDE, KAÇTIKLARI GERÇEKLERLE YÜZLEŞMEK ZORUNDA KALDI"
Türkiye’de terapiye ulaşmak ise kolay değil. İnternette aratıldığında özel kliniklerde hizmet veren psikiyatristlerin seans başına ücretlerinin kabaca TL ile TL arasında değiştiği görülüyor. Devlet hastanelerinde ise hastaya ayrılan sürenin yetersiz olduğu belirtiliyor.
Dülgeroğlu, “Devlet hastanesine gittiklerinde dakika görüşebiliyor doktorlarla. ‘Daha derdimi dinlemeden antidepresan yazıyor bana’ çok duyduğum bir şey” diyor.
Doç. Dr. Ceylan, görüşme sürelerinin kısalığını devlet hastanelerinde çalışan psikiyatristlerin ek işlerinin olmasına ve daha fazla hastaya bakma baskısıyla karşılaşmalarına bağlıyor:
“Devlette çalışan psikiyatri uzmanlarının adli süreçlerde danışmanlık yapmak, kurullarda bulunmak gibi çok sayıda ek işi oluyor. Daha çok kişiye hizmet vermek konusunda baskı da görüyor uzmanlar. Bu hizmetin süresi ve niteliğini düşürüyor. Bu genel bir sorun. Sadece Türkiye’nin sorunu olduğunu düşünmüyorum.”
Bunu çözmek için hekimlerin çalışma koşullarının doğru şekilde belirlenmesi gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Ceylan, “Terapi hizmeti pahalı bir hizmet. Bu bütün dünyada böyle. Çünkü ruh sağlığı profesyonelinin uzunca zamanını alan bir hizmet” diyor.
Dülgeroğlu ise, “Etrafımdaki neredeyse herkes terapiye gidiyor” diyor ve bunun nedenini şöyle açıklıyor:
“İnsanlar pandemide, kaçtıkları gerçeklerle çok fazla yüzleşmek zorunda kaldılar aynı evin içinde kalınca. Sonra ekonomik çöküşle birlikte kaçacak yer de kalmadı, eskisi gibi ‘Gece kulübüne gideyim, yurt dışına çıkayım, gezeyim’ diye.
“İnsanın sıkışıp sıkışıp en son geleceği yer, beyninin içi. Beyninin içindeki kaçtığın düşüncelerle karşılaşınca çok fazla sorgulama başlıyor.”
Dünya Mutluluk Raporu’nda Türkiye ülke arasında oldu. Türkiye, bir önceki yıla göre 8 basamak geriledi.
Rapor, katılımcı ülkelerde halkın kendi hayatlarını nasıl değerlendirdiğine dair yapılan anketlere dayanıyor.
BBC
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Yaşam Memnuniyeti Araştırması’nın verileri ise daha karmaşık bir tablo ortaya koyuyor.
yılında bir önceki yıla göre, mutlu olduğunu da mutsuz olduğunu da - sırasıyla yüzde 1,1 ve yüzde 2,1 - beyan edenlerin oranı arttı.
’de mutlu olduğunu beyan eden 18 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 49,3, mutsuz olduğunu beyan edenlerin oranı ise yüzde 16,6 oldu.
verileri incelendiğinde, özellikle ’dan sonra mutlu olduğunu söyleyenlerin oranındaysa düşüş gözleniyor.
