Kasık mantarları dermatoloji hekiminin çok sık karşılaştığı, değişik renkli lekeler, kepeklenme ve sulantı gibi farklı deri belirtileri ve seyir tarzları olan, bulaşıcı hastalıklardır. Genellikle kaşıntıyla birlikte seyretmesi hastayı huzursuz etmekte, günlük yaşantısını ve cinsel hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum da kişinin moralini bozmaktadır. Erken tanı ve doğru tedavi ile kısa sürede normale dönmek mümkünken tedavinin ihmal edilmesi ya da yanlış ilaçlar kullanılması hastalığın diğer deri bölgelerine yayılmasına, çok daha olumsuz ve tedavisi zaman alan durumların ortaya çıkmasına yol açar.
3 farklı türde mantar tarafından oluşturulan, kasık bölgesi ve civarına yerleşen genellikle kaşıntılı seyreden, deride renk değişiklikleri, kepeklenme ve/veya içi sıvı dolu kabarcıkların görülebildiği yüzeysel deri mantarlarıdır.
Doğada çok yaygın olan bu mantar türlerinin bulaşması için çok geniş spektrumlu bulaşma ortamı vardır. Mikroplar; insanlardan, hayvanlardan, doğal ve suni su birikintilerinden ve topraktan bulaşabilir. Samyelinde ise mikrobun kaynağı kişinin kendi derisidir.
Hastalığı oluşturan mantarlar insanların yakın çevresinde çokça bulunan mikrop türleri olduğundan hazırlayıcı faktörler de mevcut ise mikrop kolayca bulaşabilmekte ve çoğalarak deriye yayılabilmektedir.
Kasık mantarlarının bulaşması insanlar, hayvanlar, su kaynakları ve toprakla kişinin direkt ya da dolaylı teması ile gerçekleşir. Örneğin;
Kasık mantarlarının oluşumunu obezite, diyabet gibi bir çok dahili problem kolaylaştırabilir. Bu durum daha ziyade orta yaş ve üzeri hastalarda görülmektedir. Diğer yandan hastalığın oluşumunu kolaylaştıran dış etkenler de olabilir. Dış etkenlerin ön planda olduğu yaş grubu ise gençler ve genç erişkinlerdir. Ancak bazı kişilerde hem dahili hem harici faktörler kolaylaştırıcı olarak rol oynayabilir. Bunlardan önde gelenleri şunlardır;
Kasık mantarlarında genellikle kaşıntı mevcuttur. Bazen yanma hissi eşlik eder. Kasık mantarlarını oluşturan dermatofit, kandida, m.furfur isimli mantar türlerinin her birinde birbirine benzerlik ya da farklılık gösterebilen belirtiler karşımıza çıkar.
Bu yazımızda bu mantarların ayrımına girmeksizin kasık mantarlarında genel olarak karşımıza çıkabilecek görünümleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz;
Tedavi edilmezse kasık bölgesinden başlayan hastalık perine, anüs çevresi, dış genital bölge, gluteus (oturak bölgesi), üst bacak, göbek, sırt gibi diğer deri bölgelerine yayılarak günlük hayatı ve cinsel yaşamı olumsuz yönde etkileyen, deri estetiğini ve kişinin moralini bozan gelişmeler gösterebilir. Diğer yandan sebep olduğu kaşıntı hissi engellenemeyen kaşınmaya yol açtığı için üzerine başka bakterilerin ilave olması, daha da karmaşık ve tedavisi zor durumların oluşması mümkündür. Yine tedavisiz kalan mantar hastalığı, kimyasal tahrişler ve kaşıma etkisiyle ikincil bir egzama (mikotik egzama) oluşumuna yol açabilmektedir.
Tecrübeli bir dermatolog için en önemlisi muayene bulguları ve hastadan alınan bilgilerdir (anamnez). Gerek görülür ise hasta bölgeden yapılan direkt mikroskobik inceleme ile hastalığı oluşturan mikrop kesin olarak tespit edilir. Nadiren ihtiyaç olursa mikroplu (kontamine) materyalden alınan numune ile kültür yapılabilir.
Kasık mantarlarının tedavisinde de bütün hastalıklarda olduğu gibi kişiye uygun yaklaşım esastır. Hazırlayıcı ve kolaylaştırıcı unsurlar ortadan kaldırılmalı ve bölge kuru tutulmalıdır. Tecrübeli bir dermatolog takibinde hastaya uygun sistemik ve harici (topikal) tedaviler ile yüz güldürücü sonuçlar elde edilebilmektedir.
Diğer yandan deri mantarları, yanında başka deri hastalığı olmaksızın karşımıza çıkabildiği gibi uzun süre tedavi edilmediği ya da yanlış tedaviler yapıldığı için komplike hale gelmiş olarak da görülebilirler. Mantara bakteri ilave olması ya da mantarlı bölgede egzama oluşumu gibi durumlar buna örnek gösterilebilir. Böyle durumlar çok daha dikkatli bir yakın takibi ve uzun süreli tedavileri gerekli kılabilmektedir. Ancak böyle zor durumlarda bile gereken özen gösterilir, dermatoloji hekiminin tavsiyelerine uyulur ve sonuna kadar takip bırakılmaz ise sonuçlar her halükarda verilen uğraşa değer güzellikte olmaktadır.
Dr. Ahmet ACAR
Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı
En sık karşılaşılan deri hastalıklarından biri olan mantar, bulaşıcı enfeksiyon hastalıkları arasında bulunur. Vücudun pek çok bölgesinde ortaya çıkabilen mantar hastalığı, zaman içinde çıktığı bölgeden farklı yerlere de yayılabilir. Deride kaşıntı, kızarıklık, dökülmeler ve iltihaplanmaya neden olabilen mantar türleri, enfekte kişilerle aynı eşyaların kullanımıyla başkalarına da bulaşabilir. Belirtilerin şiddeti ve hastalığın seyrine göre kremler, pomatlar ve medikal yöntemlerle tedavi edilebilir.
Bir enfeksiyon hastalığı olan mantar hastalığı, tek hücreli mantarların cilt üzerinde kızarıklık, kaşıntı, iltihaplanma ve şişliklere neden olmasıdır. Farklı mantar türleri vücudun çeşitli bölgelerinde bu belirtilerin görülmesine neden olabilir. El, ayak, yüz, vücut, kafa derisi gibi bölgelerde cilt üzerinde çoğalan mantar türleri nedeniyle enfeksiyon oluşur.
Başlangıçta sınırları belli gibi görünen cilt anomalileri, zaman içinde mantarın vücudun farklı bölgelerini de etkisi altına almasıyla yayılabilir. Mantar, çevre bölgelerde ya da tamamen farklı bir bölgede yayılım göstererek o bölgelerde de iltihaplanmaya neden olabilir. Bu durumda enfeksiyon çok daha şiddetli semptomlarla seyreder.
Mantar hastalıkları en çok ayak, tırnak, kasık ve vajina, saç gibi bölgelerde deri üzerinde ortaya çıkar. Bununla birlikte nadiren de olsa dil ve lenf bezlerini de etkisi altına alabilir.
Mantar, doğrudan deri teması yoluyla ya da eşyaların ortak kullanılmasıyla bulaşabilen bir hastalıktır. Özellikle bazı mantar türleri, yüksek bulaşıcılığı nedeniyle kalabalık ortamlarda birden fazla kişiyi etkileyerek salgına dönüşebilir. Çocuklarda görülen mantar enfeksiyonları, okul ortamında hızla yayılabilir.
Ayakkabı, terlik, havlu, peçete, çarşaf ve nevresim, kıyafetler, çoraplar gibi eşyaların yanı sıra ortak kullanılan havuz, hamam, sauna, banyo, otel odası, plajlar gibi alanlar da mantarın başka kişilere bulaşarak yayılmasına neden olur. Mantar aynı zamanda topraktan da bulaşabilir. Bahçe, kumsal, tarla gibi topraklı alanlarda da temas yoluyla insandan insana geçebilir.
Mantar, kişiden kişiye bulaşabileceği gibi hayvandan insana da geçebilir. Bu özellikteki mantar türleri, hayvanlarda deri üzerinde tüy dökülmeleriyle kendini gösterir. Tedavi edilmediği durumlarda insanlara da geçebilir. Bu durumda belirtiler de insanlarda daha şiddetli seyredebilir.
Mantar hastalığı etki alanına ve belirtilere göre farklı türlere ayrılır:
Tırnak Mantarı (Onikomikoz)
Çoğunlukla ayak tırnaklarında görülen onikomikozun belirtileri tırnak içinde görülür. Tırnak ucundan başlayarak daha geniş bir alana yayılabilen mantar, tırnakta kalınlaşmaya ve renk bozukluğuna sebep olur. Beyaz ya da sarı renkte kendini gösteren tırnak mantarı asimetrik biçimlidir. Tırnakların çabuk kırılmasına ve şekil bozukluklarına neden olur. Genellikle ayak baş parmağında görülen tırnak mantarı, zaman içinde diğer tırnaklara ve ellere de yayılabilir.
Başlangıçta herhangi bir semptoma neden olmayan tırnak mantarı, ilerleyen dönemlerde ağrılara neden olarak bireylerin hareket kabiliyetini kısıtlayabilir. Özellikle gün içinde uzun süreli kapalı ayakkabı kullanımında belirtilerin şiddeti artış gösterebilir.
Ayak Mantarı (Tinea Pedis)
Sporcu ya da atlet ayağı olarak da bilinen ayak mantarı, en sık görülen mantar hastalığı türlerinden biridir. Genel olarak iltihaplı, kaşıntılı ve dökülmelerin görüldüğü ciltle karakterizedir. Ayak tabanında kurulaşma, kalınlaşma ve çatlama; 4. ve 5. parmaklarda nemli bir görüntüye sebep olur. İltihaplar nedeniyle ortaya çıkan koku, ağrılı ve acılı cilt çatlakları ve giderek kabaran deri, ilerleyen dönemlerde ayak mantarının ortaya çıkardığı belirtiler arasında bulunur.
Genç bireylerde daha sık görülen ayak mantarı genellikle yüzme havuzu gibi ortak alanların kullanımı ya da ayakların uzun süre kapalı ayakkabı içinde kalmasıyla ortaya çıkar. Nemli ve sıcak alanlarda daha sık görülen ayak mantarı, bir tür egzama olan pomfolikse de dönüşebilir.
Kasık Mantarı (Tinea Cruris)
Erkeklerde görülen kasık mantarı bu bölgede kaşıntı, kızarıklık ve yanma hissine neden olur. Tek ya da çift taraflı olmak üzere kasığı etkileyen mantar, bazı durumlarda cinsel organ üzerinde de yayılabilir. Kasık mantarı çoğu zaman ayak mantarı gibi farklı bir bölgede ortaya çıkan mantar türleriyle ilişkilidir.
Vajinal Mantar (Kandidiyazis)
Kadınlarda görülen vajinal mantar oldukça yaygın görülen bir enfeksiyondur. Vajina ve vulvada normalde de bulunan yararlı mantar ve bakterilerin değişime uğraması sonucu, kandida olarak da bilinen maya mantarı türünde kontrolsüz çoğalma görülebilir.
Şiddetli kaşıntı nedeniyle kadınların günlük hayatını olumsuz yönde etkileyen vajinal mantar, tedavi edilmediği takdirde genital bölgedeki diğer alanlara da yayılabilir.
Vücut Mantarı (Tinea Corporis)
Bu mantar türü vücudun herhangi bir bölgesine etki edebilir. Genellikle çember şeklinde kızarık lekeler olarak kendini gösterir. Başlangıçta küçük bir alanda görülen bu halkalar giderek büyüyebilir ve iltihaplanabilir. Leke ve kızarıklıklara çoğu zaman kaşıntı ve dökülmeler de eşlik eder. Hastaların çoğunda ayak ve kasıklarda da mantar hastalığı görülür.
Vücut mantarının yaygın görülen alt türlerinden biri tinea versikolordur. Malassezia bakterisinin kontrolsüz çoğalması nedeniyle ortaya çıkan mantar hastalığı çoğunlukla göğüs, sırt, bel ve kol bölgelerinde belirtilere neden olur. Kırmızı, pembe ya da kahverengi halkalar şeklinde kaşıntılı bölgeler görülür.
Saç Mantarı (Tinea Capitis)
Kafa derisinde ortaya çıkan mantar türüdür. Saç mantarı kafa derisini etkilediği gibi saçı da etkiler. Saçın uzamasını engeller ya da kafa derisinin bazı bölgelerinde dökülmelere neden olur. Boyutu değişmekle birlikte genellikle çember şeklinde bir alanda yayılır. Bu alanlarda kızarıklık, kaşıntı, iltihaplanma, kepekli alanlar, kırık saçlar ve deride dökülmeler görülebilir. Bazı durumlarda ise mantar hem kafa derisini hem de saçı etkilemesine rağmen gözle görülen bir belirti yoktur.
Yetişkinlerden daha çok çocuklarda görülen tinea capitis, yüksek oranda bulaşıcı olması nedeniyle özellikle okul dönemlerinde salgın haline dönüşebilir.
•Aşırı terleme problemi olanlarda,
•Duş sonrasında vücudunu nemli bırakanlarda,
•Ayakkabı, havlu gibi eşyaları başkalarıyla ortak kullananlarda,
•AIDS gibi enfeksiyon hastalıkları bulunanlarda,
•Ergenlik öncesi dönemde bulunan çocuklarda,
•Obezite ya da diyabet hastalarında,
•Hamilelerde,
•İleri derecede kanser hastalarında,
•Bağışıklık sistemi ve vücut direnci düşük kişilerde,
•Elleri sürekli olarak ıslak kalan bireylerde mantar hastalığı görülme ihtimali daha fazladır.
Mantar türleri, cilt yüzeyindeki keratin hücrelerine etki ederek deride deformasyona neden olur. Bu durumda mantarlar belli bölgeleri enfekte ederek çeşitli belirtiler ortaya çıkarır.
Mantar hastalığının nedenleri arasında;
•Aşırı nemli ve sıcak alanlarda bulunmak,
•Aşırı terlemek,
•Dar kıyafetler giymek,
•Havlu, peçete, ayakkabı gibi kıyafet ve aksesuarları başkalarıyla ortak kullanmak,
•Enfekte hayvanlarla temas etmek,
•Cildi yeterince kuru tutmamak,
•Bazı ilaçların kullanımı,
•Obezite,
•Kadınlarda gebelik,
•Hijyen kurallarına özen göstermemek bulunur.
Mantar türleri sıcak ve nemli hava ya da ortamlarda çok daha kolay çoğalabilir. Bu nedenle, mantar hastalığı genel olarak yaz aylarında daha çok görülür. Bunun en önemli nedeni hava sıcaklığının yüksek olmasıdır. Bulaşıcı bir hastalık olduğu için yaygın nedenlerden biri de enfekte kişilerin eşyalarının ortak kullanılmasıdır.
Mantar türleri farklı sıcaklık seviyelerinde çoğalır. Bazı mantarlar 0-15°C’de, bazıları 15-40°C’de, bazıları ise 40°C’den daha yüksek sıcaklıklarda üreyebilir. Oksijen bulunan ortamlarda daha hızlı çoğalabilen mantarlar, güneş ışınlarına ve nemsiz, kuru ortamlara karşı savunmasızdır. Bu nedenle doğrudan güneş ışığı alan kuru ortamlarda mantarların üremesi durur ya da yavaşlar.
Mantar belirtileri, vücutta görülme bölgesine göre değişiklik gösterir. Bununla birlikte mantar hastalarında yaygın olarak görülen belirtilerden bazıları şunlardır:
•Deri üzerinde halka şeklinde kızarıklık ve şişlik
•Pembe, kırmızı ya da kahverengi gibi cilt renginden farklı lezyonlar
•Ciltte iltihaplanma
•Cilt üzerinde pullanma ve dökülmeler
•Sürekli kaşıntı hissi
Bu belirtilere ek olarak mantarın etki alanına göre farklı belirtiler de görülebilir. Tırnak mantarları tırnak içinde renk değişikliklerine ve şekil bozukluklarına yol açar. Vajinal mantarda ise kaşıntı, kızarıklık ve deri dökülmesine ek olarak kıvamlı akıntı görülebilir.
Vücuttaki yüzeysel mantarlarda ise içi sıvı ya da irin dolu büyük veya küçük kabarcıklar görülebilir. Bu belirtilerden biri ya da birkaçının görüldüğü bireylerin bir sağlık kurumuna başvurması gerekir.
Mantar hastalığının teşhisinde mantara neden olan mikroorganizmanın ayırt edilebilmesi için laboratuvar testlerinden yararlanılır. Mantarın görüldüğü bölgeden kazıma yoluyla alınan örnek mikroskop altında incelenir. Bazı nadir görülen mantarların teşhisinde ise özel ışık sistemlerinden de yardım alınır.
Vajinal mantar hastalıklarında ise akıntı örneği alınır. Bu sayede laboratuvarda yapılan incelemeler sonucunda hastalığın mantar ya da bakteri nedeniyle ortaya çıktığı ayırt edilebilir.
Bu yöntemlerin dışında, kişiler de bazı belirtileri dikkate alarak mantar hastalığından şüphe edebilir. Hastalığın başlangıç semptomları ve ilerleyişi çoğu hastada benzer belirtilerle seyreder. Bu belirtileri gözlemleyen kişilerin beklemeden tanı için sağlık kurumuna gitmesi önerilir.
Mantarın tipi ve etki alanı belirlendikten sonra tedavi uygulanmaya başlanır. Hemen hemen tüm tedavilerde oral yolla alınan ilaçlar ya da topikal krem, losyon ve pomatlar kullanılır. Bazı ileri derece vakalarda bu tedavi yöntemlerinden birlikte yararlanılır.
Çeşitli formlardaki antifungal ilaçlar öncelikle tercih edilen yöntemlerden biridir. Bu ilaçlar krem ve losyon, şampuan, hap, fitil, toz ya da sprey şeklinde olabilir. İlaçların dozu ise mantarın tipine ve üreme alanına, belirtilerin şiddetine ve hastaların tıbbi geçmişine göre ayarlanır.
İlaç ve kremlerin düzenli kullanılması tedavinin önemli basamaklarından biridir. Mantar mikroorganizmaları hızlı bir şekilde üreyebilir ve vücudun farklı bölgelerine yayılabilir. Düzenli kullanılan ilaçlar mantarın üremesini yavaşlatarak tedavide başarı oranını artırır.
Tedavi süresi ise mantarın türüne ve yerleşim alanına göre değişiklik gösterir. Vajinal mantarlar ortalama 7-10 içinde iyileşir. Bununla birlikte, vücut ve saç mantarları yaklaşık 30 gün, tırnak mantarları ise ortalama 6 ayda tedavi edilir.
Mantar hastalığının tedavi edilmediği durumlarda, mantarın neden olduğu iltihaplanmalara farklı enfeksiyonlar da eşlik edebilir. Bununla beraber, ilerleyen enfeksiyonların tedavi edilmesi zorlaşır; mantar başka bölgelere de yayılarak kronik hale gelebilir.
Mantar enfeksiyonları herkesi etkileyebilir ve vücudun çeşitli yerlerinde ortaya çıkabilir. Ayak mantarı olan bir sporcu, pamukçuklu bir bebek ve vajinal mantar enfeksiyonu olan bir kadın mantar enfeksiyonuna sadece birkaç örnektir.
Mantarlar, hücre duvarlarında kitin adı verilen bir madde bulunduran mikroorganizmalardır. Bazı mantarlar yenilebilir. Aspergillus gibi diğer mantar türleri ise son derece tehlikeli olabilir ve yaşamı tehdit eden hastalıklara yol açabilir.
Farklı mantar türleri mantar enfeksiyonlarına neden olabilir. Bazı durumlarda, tipik olarak vücudunuzun üzerinde veya içinde bulunmayan mantarlar koloni haline gelebilir ve enfeksiyona neden olabilir. Diğer durumlarda, normalde vücudunuzun üzerinde veya içinde bulunan mantarlar kontrolden çıkarak çoğalabilir ve enfeksiyona neden olabilir.
Mantar enfeksiyonları bulaşıcı olabilir. Bir kişiden diğerine yayılabilirler. Bazı durumlarda, enfekte hayvanlardan veya kirlenmiş toprak, yüzeylerden hastalığa neden olan mantarlar ile enfekte olabilirsiniz.
Bir mantar enfeksiyonunun belirti veya semptomlarını geliştirirseniz, doktorunuzdan randevu alın.
Bir mantar enfeksiyonu mikoz olarak da bilinir. Mantarların çoğu insanlara zararsız olsa da, bazıları belirli koşullar altında hastalıklara neden olabilir.
Mantarlar, doğrudan temas ve hatta solunma yoluyla alınabilen sporları serbest bırakarak çoğalırlar. Bu nedenle mantar enfeksiyonlarının cildinizi, tırnaklarınızı veya akciğerlerinizi etkilemesi daha olasıdır. Mantarlar ayrıca cildinize nüfuz edebilir, organlarınızı etkileyebilir ve vücut çapında sistemik bir enfeksiyona neden olabilir.
Bazı yaygın mantar enfeksiyonu türleri şunlardır:
Bazı mantar türleri normalde insanlarda enfeksiyona neden olmaz, ancak bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde hastalığa neden olabilir. Bunlara fırsatçı enfeksiyonlar denir.
Sporcu ayağı, tinea pedis olarak da bilinir. Ayaklarınızdaki cildi, ayrıca ellerinizi ve tırnaklarınızı etkileyebilen bir mantar enfeksiyonu türüdür. Enfeksiyona, ayak parmaklarınız arasındaki sıcak ve nemli bölgelerde gelişebilen bir grup mantar olan dermatofitler neden olur.
Özellikle sporcular arasında yaygındır ve bir kişiden diğerine yayılabilir. Ayrıca umumi duş veya soyunma odası zeminleri gibi kirlenmiş yüzeylerden de kapabilirsiniz. Diyabet veya zayıf bağışıklık sistemi gibi sorunlarınız varsa sporcu ayağından süphelenir şüphelenmez doktorunuzu arayın.
Sporcu ayağı, tinea mantarı ayaklarda büyüdüğünde oluşur. Mantarı, enfekte bir kişiyle doğrudan temas yoluyla veya mantarın bulaştığı yüzeylere dokunarak kapabilirsiniz. Mantar sıcak ve nemli ortamlarda gelişir. Genellikle duşlarda, soyunma odası zeminlerinde ve yüzme havuzlarının çevresinde bulunur.
Herkese bulaşabilir, ancak bazı davranışlar riskinizi artırır. Ayak mantarına yakalanma riskinizi artıran faktörler şunlardır:
Aşağıdakileri içeren birçok olası sporcu ayağı belirtisi vardır:
Bir doktor, sporcu ayağını semptomlarla teşhis edebilir. Veya bir doktor, semptomlarınıza mantar enfeksiyonunun neden olduğundan emin değilse bir cilt testi isteyebilir.
Bir deri lezyonunun potasyum hidroksit muayenesi, atlet ayağı için en yaygın testtir. Bir doktor, enfekte olmuş deriden küçük bir bölgeyi sıyırır ve onu potasyum hidroksit içine yerleştirir. KOH, normal hücreleri yok eder ve mantar hücrelerine dokunulmadan bırakır, böylece mikroskop altında kolayca görülebilirler.
Sporcu ayağı genellikle reçetesiz satılan topikal antifungal ilaçlarla tedavi edilebilir. Reçetesiz ilaçlar enfeksiyonunuzu tedavi etmezse, doktorunuz topikal veya oral reçeteli güçlü mantar önleyici ilaçlar reçete edebilir. Doktorunuz ayrıca enfeksiyonu temizlemeye yardımcı olmak için evde tedaviler önerebilir.
Doktorunuz, kabarcıkların kurumasına yardımcı olmak için ayaklarınızı tuzlu suya veya seyreltilmiş sirkeye batırmanızı tavsiye edebilir.
Sporcu ayağı bazı durumlarda komplikasyonlara neden olabilir. Hafif komplikasyonlar, mantara karşı ayaklarda veya ellerde kabarcıklara yol açabilen alerjik reaksiyonu içerir. Mantar enfeksiyonunun tedaviden sonra geri dönmesi de mümkündür.
İkincil bir bakteriyel enfeksiyon gelişirse daha ciddi komplikasyonlar olabilir. Bu durumda ayağınız şişmiş, ağrılı ve sıcak olabilir. Pus, drenaj ve ateş, bakteriyel bir enfeksiyonun ek belirtileridir.
Bakteriyel enfeksiyonun lenf sistemine yayılması da mümkündür. Bir cilt enfeksiyonu, lenfatik sisteminizin veya lenf düğümlerinin enfeksiyonlarına yol açabilir.
Sporcunun ayak enfeksiyonları hafif veya şiddetli olabilir. Bazıları çabuk geçer, bazıları ise uzun süre dayanır. Sporcunun ayak enfeksiyonları genellikle antifungal tedaviye iyi yanıt verir. Bununla birlikte, bazen mantar enfeksiyonlarının ortadan kaldırılması zordur. Sporcu ayak enfeksiyonlarının geri dönmesini önlemek için mantar önleyici ilaçlarla uzun süreli tedavi gerekebilir.
Sporcu ayak enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olmak için yapabileceğiniz birkaç şey vardır:
Genellikle kasık mantarı olarak bilinen Tinea cruris, cildin mantar enfeksiyonudur.
Tinea adı verilen bir grup mantar cilt enfeksiyonu oluşturur. Diğer tinea enfeksiyonlarında olduğu gibi dermatofitler olarak bilinen küf benzeri mantarlar da sporcu kaşıntısına neden olur. Bu mikroskobik mantarlar cildinizde, saçınızda ve tırnaklarınızda yaşar.
Genellikle zararsızdırlar, ancak sıcak ve nemli alanlarda gelişmelerine izin verildiğinde hızla çoğalabilir ve enfeksiyonlara neden olabilirler. Bu nedenle kasık mantarı genellikle kasık, iç uyluk ve kalça çevresindeki deride gelişir.
Kasık mantarı en çok ergenlerde görülür. Enfeksiyon sıklıkla kaşınan veya yanan bir kızarıklığa neden olur. Açık tende, etkilenen bölgeler ayrıca kırmızı veya pullu görünebilir. Daha koyu ciltlerde döküntü gri veya kahverengi görünebilir.
Sporcu kaşıntısı rahatsız edici olsa da, genellikle hafif bir enfeksiyondur. Hızlı bir şekilde tedavi etmek semptomları en aza indirecek ve yayılmasını önleyecektir.
Çoğu insan, topikal antifungal ilaçlar uygulayarak ve etkilenen bölgeyi temiz ve kuru tutarak rahatlama bulur.
Çoğu durumda, birkaç ev ürünü kullanarak kasık mantarını tedavi edebilirsiniz. Enfeksiyondan kurtulmak için aşağıdakileri deneyebilirsiniz:
Kasık mantarı için reçeteli tedaviler
Kasık mantarı için reçetesiz ilaçlar alıyorsanız veya ev ilaçları kullanıyorsanız ve semptomlar düzelmiyorsa, bir doktor daha güçlü bir şey reçete edebilir. Olası seçenekler arasında topikal veya oral ilaçlar bulunur.
Oral mantar önleyici ilaçlar, mide rahatsızlığı ve baş ağrısı gibi hoş olmayan yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkilerden herhangi birini yaşarsanız, bunları bir doktorla tartıştığınızdan emin olun.
Etkilenen bölgede yaygın olarak görülen kasık mantarı belirtileri şunlardır:
Kasık mantarı tipik olarak kasık ve iç uylukları etkiler. Karın ve kalçalara yayılabilir, ancak genellikle skrotumda gelişmez.
Dermatofit adı verilen bir grup mantar, sporcu kaşıntısına neden olur. Bu mantarlar doğal olarak cildinizde yaşar ve genellikle sorunlara neden olmaz. Bununla birlikte, egzersiz yaptıktan sonra terle ıslanmış giysiler içinde kaldığınızda, neme uzun süre maruz kalmak mantarların hızla çoğalmasına neden olabilir.
Kasık bölgenizde aşırı derecede dermatofit büyümesi olduğunda, kasık mantarı olarak bilinen enfeksiyona neden olur.
Kasık mantarına neden olan mantar oldukça bulaşıcıdır. Kasık mantarı olan bir kişiyle yakın kişisel temas veya o kişinin yıkanmamış giysileriyle temas yoluyla mantar enfeksiyonu kapabilirsiniz.
Aşağıdaki faktörler sizin için geçerliyse, kasık mantarı riskiniz daha yüksek olabilir:
Doktorunuz muhtemelen fiziksel bir muayene yaparak ve etkilenen cilt bölgesini inceleyerek kasık mantarını teşhis edebilecektir.
Bazı durumlarda, doktorunuz durumu teşhis etmeye yardımcı olmak için bölgeden deri hücrelerinden bazı kazımalar alabilir. Bu ayrıca sedef hastalığı gibi diğer cilt bozukluklarının ekarte edilmesine yardımcı olabilir.
Aşağıdakiler dahil, kasık mantarı riskinizi azaltmanın birkaç yolu vardır:
Belirtileriniz 2 haftalık evde tedaviden sonra düzelmezse, doktorunuzu görmek için randevu almalısınız. Acil tedavi gerektiren ikincil bir enfeksiyon geliştirmiş olabilirsiniz.
Dermatofitoz, dermatofit enfeksiyonu veya tinea olarak da bilinen saçkıran, cildin mantar enfeksiyonudur.
Saçkıran genellikle özellikle tinea corporis (vücudun saçkıran) veya tinea capitis (kafa derisinin saçkıran) tanımlamak için kullanılır. Bazen tinea cruris (kasık saçkıran) gibi diğer yerlerdeki tinea enfeksiyonunu tanımlamak için kullanılır.
Saçkıran enfeksiyonu hem insanları hem de hayvanları etkileyebilir. Enfeksiyon başlangıçta etkilenen bölgelerde rengi değişmiş, genellikle pullu yamalar olarak görünür. Bu yamalar tipik olarak daha açık ten üzerinde kırmızı veya daha koyu ten üzerinde kahverengi-gri görünür.
Saçkıran, etkilenen bir bölgeden vücudun diğer bölgelerine yayılabilir, örneğin:
Belirtiler, enfeksiyonun nerede meydana geldiğine bağlı olarak değişir. Bir cilt enfeksiyonu ile aşağıdakileri yaşayabilirsiniz:
Saçkıran, vücudun hangi bölümünün etkilendiğine bağlı olarak farklı görünebilir. Doktorlar, vücudun neresinde göründüğüne bağlı olarak saçkırana farklı isimler verir.
"Saçkıran" terimi en yaygın olarak tinea corporis veya vücudun saçkıranını belirtmek için kullanılır. Bu form genellikle gövdenizde veya uzuvlarınızda karakteristik yuvarlak halka şeklinde yamalar olarak görünür.
Saç derisinin saçkıranı veya tinea capitis, genellikle kafa derisinde kaşıntılı, pullu kel lekelere dönüşen izole pullanma olarak başlar. Çocuklar arasında en yaygın olanıdır. Etkilenen bölgenin etrafındaki saçlar kırılabilir veya düşebilir ve kel yamalar gelişebilir.
Tinea barbae olarak da adlandırılan sakal saçkıran yanaklarınızı, çenenizi ve boynunuzun üst kısmını etkiler ve kel lekelere neden olabilir. Bu sivilce, folikülit veya başka bir cilt rahatsızlığı gibi görünebilir. Bazı insanlar yorgunluk veya şişmiş lenf düğümleri yaşarlar.
Elin saçkıran veya tinea manuum, genellikle kasık veya ayak gibi başka bir etkilenen bölgeye dokunmaktan kaynaklanır. Elin enfeksiyonu, avuç içinde derin çatlaklar bulunan çok kuru bir cilt gibi görünebilir.
Enfeksiyon yayılırsa, elinizin arkasında halka şeklinde yamalar görebilirsiniz.
Yaklaşık 40 farklı mantar türü saçkırana neden olabilir. Bunlar tipik olarak Trichophyton, Microsporum ve Epidermophyton tiplerindendir.
Bu mantarlar cildinizde ve diğer yüzeylerde, özellikle nemli alanlarda yaşayabilir. Ayrıca toprakta spor olarak uzun süre yaşayabilirler.
Mantarlar insanlara dört şekilde yayılabilir:
Herkes saçkıran alabilir, ancak aşağıdaki durumlarda daha fazla risk altında olabilirsiniz:
Doktorunuz, cildinizi inceleyerek ve muhtemelen etkilenen bölgeyi görmek için siyah bir ışık kullanarak saçkıran teşhisi koyacaktır. Mantarın türüne bağlı olarak bazen siyah ışık altında floresan (parlama) yapabilir.
Doktorunuz bazı testler isteyerek saçkıran teşhisini doğrulayabilir:
Doktorunuz saçkıran tedavisi için hem ilaçlar hem de yaşam tarzı düzenlemeleri önerebilir.
Saçkıran enfeksiyonunuzun ciddiyetine bağlı olarak doktorunuz çeşitli ilaçlar reçete edebilir.
Kasık mantarı, atlet ayağı ve vücudun saçkıranları tipik olarak antifungal gibi topikal ilaçlarla tedavi edilebilir:
Bazı ciddi vakalar oral ilaçlarla tedavi edilebilir.
Doktorunuz reçetesiz ilaçlar ve mantar önleyici cilt kremleri de önerebilir.
Yaşam tarzı ayarlamaları
Reçeteli ve reçetesiz ilaçlara ek olarak, doktorunuz enfeksiyona evde bakmanızı şu şekilde önerebilir:
Mantarı ilk aldığınızda hemen saçkıran görmeyeceksiniz. Semptomları fark etmeye başlamanız 2 hafta kadar sürebilir. Görebileceğiniz aşamalardan bazıları şunlardır:
Saçkıran çok bulaşıcı olduğundan, ilk belirtilerinde tedaviye başlamak isteyeceksiniz. Eğer yapmazsanız, yayılabilir ve büyüyebilir.
Herkes saçkıran geliştirebilir. Bununla birlikte, enfeksiyon, çocuklar ve kedi veya köpek sahibi olan insanlar arasında çok yaygındır. Hem kediler hem de köpekler saçkıran alabilir ve daha sonra onlara dokunan insanlara bulaştırabilir.
Evcil hayvanlarda dikkat edilmesi gereken işaretler şunlardır:
Evcil hayvanınızın saçkıran olduğundan şüpheleniyorsanız, muayene için veterinerinize götürün.
Cildiniz yumuşak ve ıslakken uzun süre suya maruz kalmaktan (derinleşmiş) veya küçük cilt yaralanmalarınız veya sıyrıklarınız varken mantarlarla temas ederseniz dermatofitoz geliştirme olasılığınız daha yüksek olabilir.
Umumi bir duş veya umumi havuz kullanmak da sizi bulaşıcı mantarlara maruz bırakabilir.
Sık sık yalınayak iseniz, ayaklarınızda saçkıran gelişebilir. Sık sık saç fırçası veya yıkanmamış giysiler gibi eşyaları paylaşanlar da enfeksiyona yakalanma riskini artırır.
Saçkıran, nummular egzama adı verilen başka bir duruma çok benzeyebilir. Doktorlar ayrıca nümerik egzama diskoid egzama veya nümerik dermatit de derler.
İki durum da benzerdir çünkü ikisi de cildinizde yuvarlak veya madeni para şeklinde lezyonlara neden olur. Lezyonlar genellikle kaşıntılı ve pulludur.
Saçkıranlı bir kişi, genellikle nummular egzaması olan bir kişiden daha az halka benzeri yamaya sahiptir. Ayrıca, nummular egzama genellikle merkezde bir açıklık (normal görünen cilt) içermezken, saçkıran var.
Saçkıran ayrıca onunla ilişkili püstüllere sahip olabilirken, nummular egzama tipik olarak yoktur.
Bazen iki durum birbirine o kadar benzer ki, farkı anlamanın tek yolu doktorunuzla konuşmaktır. Bir doktor cilt hücrelerinin örneklerini alabilir ve bunları test için bir laboratuvara gönderebilir.
Doktorlar, nummular egzamayı saçkırandan farklı şekillerde tedavi eder. Saçkıran enfeksiyonları için kullanılırsa enfeksiyonu maskeleyebilen ve kötüleştirebilen topikal steroidler kullanırlar. Antifungal merhemler, nummular egzamaya yardımcı olmaz.
İkisi arasındaki farklar ve bunların nasıl tedavi edileceği hakkında daha fazla bilgi edinin.
Sedef hastalığı, bazen saçkıranlara benzeyebilen başka bir cilt rahatsızlığıdır. Plak sedef hastalığı, cildinizde inflamatuar plaklar üreten bağışıklık fonksiyon bozukluğundan kaynaklanan bir hastalıktır.
Daha açık ciltlerde plak sedef hastalığı, ağır beyaz pullarla pembe plaklar olarak görünür. Daha koyu ciltte gri pullarla mor lekeler olarak görünür.
Küçük izole plaklar bazen saçkıranlara benzeyebilir. Hem saçkıran hem de sedef hastalığı ciltte renksiz lekelere, ayrıca kaşıntı ve pullanmaya neden olabilir.
Bununla birlikte, gövde veya uzuvlarınızdaki saçkıran, genellikle ortasında bir açıklık bulunan dairesel bir görünüme sahip olacaktır. Ayrıca genellikle izole bir nokta olacak veya sadece birkaç lezyonla sınırlı olacaktır.
Plak sedef hastalığı cilt lezyonları genellikle daha büyüktür, cildinizin daha fazla bölgesini içerir ve beliniz, dirsekleriniz ve dizleriniz gibi farklı yerlerde ortaya çıkar. Sedef hastalığı lezyonları da tipik olarak ortada bir açıklığa sahip değildir.
Koşulların da farklı temel nedenleri vardır. Bir mantar saçkırana neden olurken, işlevsiz bir bağışıklık sistemi sedef hastalığına neden olur.
Tedavi edilmezse saçkıran vücudunuzun diğer bölgelerine yayılabilir. Ayrıca enfeksiyonu başka birine bulaştırma riskiniz de olabilir. Diğer potansiyel komplikasyonlar şunları içerir:
Tinea capitis'in komplikasyonları endişe verici olabilir çünkü ömür boyu kalıcı saç dökülmesine neden olabilir. Bu olası komplikasyonları göz önünde bulundurarak, saçkıranları mümkün olduğunca çabuk tedavi etmek en iyisidir.
Sağlıklı ve hijyenik davranışlar uygulamak, saçkıran oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir. Enfeksiyonlar hayvanlarla temastan ve hijyen eksikliğinden gelebilir. Saçkıran önlemek için birkaç ipucu şunları içerir:
Vajinal mantar enfeksiyonu, vajina ve vulvanın yani vajina açıklığındaki dokularda tahrişe, akıntıya ve yoğun kaşıntıya neden olan bir mantar enfeksiyonudur.
Vajinal kandidiyaz olarak da adlandırılan vajinal mantar enfeksiyonu, yaşamlarının bir noktasında 4 kadından 3'ünü etkiler. Birçok kadın en az iki defa yaşar.
Vajinal mantar enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olarak kabul edilmez. Ancak, düzenli cinsel aktivite sırasında vajinal mantar enfeksiyonu riski artar.
İlaçlar vajinal mantar enfeksiyonlarını etkili bir şekilde tedavi edebilir. Bir yıl içinde dört veya daha fazla defa tekrarlayan mantar enfeksiyonunuz varsa, daha uzun bir tedavi ve bir bakım planına ihtiyacınız olabilir.
Candida albicans mantarı çoğu vajinal mantar enfeksiyonundan sorumludur.
Vajinanız doğal olarak kandida ve bakteri de dahil olmak üzere dengeli bir maya karışımı içerir. Bazı bakteriler (lactobacillus), mayanın aşırı büyümesini önlemek için hareket eder.
Ancak bu denge bozulabilir. Candida'nın aşırı büyümesi veya mantarın daha derin vajinal hücre katmanlarına nüfuz etmesi, bir vajinal mantar enfeksiyonunun belirti ve semptomlarına neden olur.
Mayanın aşırı büyümesi şunlardan kaynaklanabilir:
Candida albicans, vajinal mantar enfeksiyonlarına neden olan en yaygın mantar türüdür. Diğer kandida mantar türlerinin neden olduğu vajinal mantar enfeksiyonlarının tedavisi daha zor olabilir ve genellikle daha agresif tedavilere ihtiyaç duyar.
Bir vajinal mantar enfeksiyonu geliştirme riskinizi artıran faktörler şunlardır:
Vajinal mantar belirtileri hafif ila orta dereceli arasında değişebilir ve şunları içerir:
Ağır vajinal mantar enfeksiyonu
Aşağıdaki durumların varlığında daha ağır ve komplike bir vajinal mantar enfeksiyonunuz olabilir:
Aşağıdaki durumlarda doktorunuzdan randevu alın:
Bir vajinal mantar enfeksiyonunu teşhis etmek için doktorunuz şunları yapabilir:
Vajinal mantar enfeksiyonlarının tedavisi, enfeksiyonlarınızın şiddetine ve sıklığına bağlıdır.
Hafif ila orta şiddette semptomlar ve seyrek görülen ataklar için doktorunuz şunları önerebilir:
Tedavi belirtilerinizi çözmezse veya semptomlarınız iki ay içinde geri dönerse tekrar doktorunuza görünün.
Belirtileriniz şiddetliyse veya sık sık mantar enfeksiyonu geçiriyorsanız, doktorunuz şunları önerebilir:
Vajinal mantar enfeksiyonu riskinizi azaltmak için, ağ kısmı pamuklu ve çok sıkı olmayan iç çamaşırı giyin.
Ayrıca şunlardan kaçınmanız da vajinal mantarı önlemeye yardımcı olabilir:
Onikomikoz, ayak tırnaklarınızı, tırnaklarınızı ve tırnak yataklarınızı etkileyebilen yaygın bir mantar enfeksiyonu türüdür. Tinea unguium olarak da bilinir.
Ayak tırnağı mantarı genellikle tırnağınızda küçük, açık renkli bir nokta olarak başlar. Daha derine yayıldıkça tırnağınızın şeklini ve rengini değiştirir. Zamanla, tırnağınızın daha kalın ve daha kırılgan olmasına neden olabilir.
Ayak mantarının genel belirtileri şunları içerir:
Ayak tırnağı mantarınız olup olmadığını öğrenmek için doktorunuz muhtemelen etkilenen tırnağın parçalarını kazıyacaktır. Bu kazımaları mikroskop altında inceleyecekler.
Bu, mantar enfeksiyonu ile benzer semptomlara neden olan diğer durumlar arasındaki farkı anlamalarına yardımcı olabilir.
El tırnağı enfeksiyonlarını tedavi etmek potansiyel olarak haftalar ve ayak tırnağı enfeksiyonlarını tedavi etmek aylar alabilir.
Reçetesiz ilaçlar genellikle etkili değildir. Doktorunuz oje gibi sürülen bir ilaç veya ağızdan aldığınız bir antibiyotik reçete edebilir.
Bu tür bir enfeksiyonun tedavisi çok zor olabileceğinden, onu yaymaktan kaçınmak önemlidir.
Mantar enfeksiyonu geliştirme riskinizi artırabilecek birkaç şey vardır. Bunlar, bir mantara maruz kaldığınızda vücudunuzda neler olup bittiğinin yanı sıra çevresel faktörleri de içerir.
Aşırı terlemek veya sıcak, nemli bir ortamda çalışmak mantar enfeksiyonu riskinizi artırabilir. Mantarlar büyümek için sıcak ve nemli bir ortama ihtiyaç duyarlar.
Spor salonları, soyunma odaları ve duşlar gibi nemli yerlerde çıplak ayakla yürümek de riskinizi artırabilir. Bu halka açık yerler genellikle mantar sporları açısından zengindir.
Zayıf kan dolaşımına neden olan herhangi bir durum enfeksiyon riskinizi artırabilir. Zayıf dolaşım, bağışıklık tepkinizi engeller ve vücudunuzun bir enfeksiyonla savaşma yeteneğini azaltır.
Menopoz sonrası dönemde bir kadınsanız, hormonal değişiklikler vajinanızın asitliğini azaltabilir. Bu sizi vajinal mantar enfeksiyonlarına karşı daha savunmasız hale getirebilir.
Bağışıklık sisteminiz düzgün çalışmıyorsa, sizi mantar enfeksiyonlarına karşı savunmasız bırakabilir.
Birçok şey potansiyel olarak bağışıklık sisteminizi zayıflatabilir. Örneğin, besin eksiklikleri, bağışıklık yetmezliği bozuklukları, sigara içmek ve hatta stres bağışıklık fonksiyonunuzu bozabilir.
Basit bir tırnak, cilt yaralanması veya enfeksiyonu bile mantarların vücudunuzun altına girmesine izin verebilir. Bu nedenle yaraları yıkamak ve steril bir pansuman veya bandajla sarmak önemlidir.
Bazı ilaç türleri vücudunuzun mantar enfeksiyonlarını önleme yeteneğini azaltabilir. Örneğin, antibiyotikler zararlı bakterilerle birlikte yararlı bakterileri de yok eder. Bu, mantarların rekabet olmadan gelişmesine izin verebilir.
Uzun süreli kortikosteroid kullanımı da mantar enfeksiyonu riskinizi artırabilir. Kemoterapi ve radyasyon dahil olmak üzere kanser tedavileri de sizi daha yüksek risk altına sokabilir.
Bağışıklık sisteminiz zayıflamışsa, mantar enfeksiyonu riskinizi sınırlamak için hangi adımları atabileceğinizi doktorunuza sorun.
Mantar enfeksiyonlarından kaçınmak için iyi hijyen de önemlidir.
İyi bir hijyen için aşağıdakileri deneyin:
Mantar enfeksiyonları rahatsız edici ve hatta ağrılı olabilir. Sıcak ve nemli havalarda daha yaygın görülen mantar enfeksiyonlarının bazı durumlarda, etkili bir şekilde tedavi edilmeleri haftalar veya aylar alabilir. Mantar enfeksiyonunuz olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuza görünün. Doktorunuz enfeksiyon türünü teşhis edebilir ve uygun bir mantar önleyici ilaç, diyetinizde veya diğer günlük alışkanlıklarınızda değişiklikler önererek tedaviyi gerçekleştirebilir.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası