Epilepsi Kan Değerleri

İçindekiler

Epilepsi nedir?

Epilepsi beyin kabuğundaki sinir hücrelerinin anormal ve aşırı elektriksel dejarjı sonucu ortaya çıkan ani, tekrarlayıcı ve tanımlanabilen bir olayla tetiklenmemiş nöbetler ile karakterize bir durumdur.

Epilepsi belirtileri nelerdir?

Epilepsiyi bilinç kaybı olan ve bilinç kaybı olmayan epilepsiler olarak ikiye ayırabiliriz. Bilinç kaybı olmayan epilepsilerin tanısı çok daha zordur. Epilepsi nöbetleri,

• Anlık dalmalar,
• Ellerde sıçrama,
• Çığlık atma,
• Uykuda başın bir tarafa dönmesi şeklinde olabilir.

Halk arasında bilinen bilinç kaybının da olduğu jeneralize nöbet denilen epilepsi nöbetleri;

• Kol bacakta şiddetli kasılmalar
• Bayılma
• idrar kaçırma
• Ağızdan köpükler gelmesi
• Dilin ısırılması gibi belirtiler görülebilir.

Ancak bu, epilepsinin sadece bir tipidir. Bunun dışında çok farklı epilepsi tipleri vardır.

Epilepsi krizini tetikleyen durumlar nelerdir?

Epilepsi krizini tetikleyen durumlar şunlardır:

• Uykusuzluk
• Açlık
• Kapalı ve havasız alanlar
• Stres
• Bazı ilaçlar
• Yorgunluk
• Parlak ışıklar
• Tiz ses

Ayrıca sese veya ışığa duyarlı epilepsiler de vardır. Bu nedenle ani ve tiz ses, parlak ışıklar da epilepsi krizine neden olabilir.

Epilepsi nöbetleri sırasında ne yapılmalı?

Basit nöbet dediğimiz bilinç kaybının olmadığı nöbetler genellikle dalma, ellerde sıçrama, başdönmesi gibi dışarıdan farkedilemeyen belirtilerle ortaya çıkar. Örneğin kişi, konuşurken anlık durur. Bu durumlarda yapılacak bir şey yok. Büyük nöbet dediğimiz, bayılma şeklinde olan jeneralize nöbetlerde yapılmaması gerekenler arasında en önemlisi kişinin, ağzını açmaya çalışmamaktır. Kişinin o anda çene kasları çok güçlüdür ve parmağınızı ısırabilir.

Epilepsi krizi geçiren kişinin dilinin arkaya kaçarak ve soluk yolunu tıkama riski olduğu için, yan yatırılması gerekir. Ayrıca başını çarpma riski varsa onu önlemek lazım.

Epilepsinin nedenleri nelerdir?

Epilepsiye,

• Genetik yatkınlık,
• Beyindeki yapısal bozukluklar,
• Beyin tümörleri ve travmalar neden olabilir. Ayrıca epilepsi sebebi bilinmeyen nedenlerden de kaynaklanabilir.

Nedeni belli olmayanlar epilepsilerde MR’de ve EEG’de bulgu bulunmaz.

• Beyindeki yapısal bozukluk
• Kafa travması
• İnme
• Beyin damarı tıkanıklığı,
• Beyin kanaması
• Tümör
• Beyin ameliyatları sonucunda beyinde hasar meydana gelerek anormal elektriksel deşarjlar olur ve epilepsi ortaya çıkabilir.

Epilepsi en sık ilk bir yaşta ve 60 yaştan sonra görülür.. 60 yaş üstünde genellikle sebep inme, kafa travması, beyin tümörleri ve metabolik bozukluklardır. ( kan tuz değerinin düşmesi gibi) İlk bir yaşında görülen epilepsiler daha çok metabolik, beyin yapısal bozuklukları ya da genetik nedenlerden kaynaklanmaktadır. Epilepsiyi en çok çocukluk çağında ve ergenlikte görüyoruz. Bazı epilepsiler mesela jeneralize myoklonik epilepsi ( JME) gibi ergenlikle başlar ve ömür boyu devam edebilir.

Epilepsi tanısı nasıl konur?

Epilepside ilk tanı yöntemi, beynin elektriksel aktivitesinin çekildiği EEG’dir. Ancak EEG epilepsi tanısını yüzde oranında koydurur. EEG yüzde yüz epilepsi tanısının konulması için yeterli değildir. Ancak beyinde bir bozukluk varsa EEG’de görülebilir. Epilepsi olsa dahi EEG çoğu zaman normal olabilir. EEG, daha çok nöbet anında çekildiği zaman epilepsi bulgusu verir. Nöbetler arası EEG’ler genellikle normal çıkar. Ayrıca EEG’nin anormal olması da bir epilepsi tanısı koydurtmaz. Epilepsi tanısında önemli olan klinik bulgulardır. Biz genellikle hastanın yakınlarından, nöbet sırasında video çekmelerini isteriz. Video kaydıyla yalancı nöbet olup olmadığı ya da gerçek bir epilepsi olup olmadığı anlaşılır. İ

Tanıda ikinci yöntem ise radyolojik görüntülemedir. MR’ın beyin dokusunu daha ayrıntılı göstermesi nedeniyle radyolojik görüntülemede MR tercih edilmektedir.

Epilepsi nasıl tedavi edilir?

Epilepsinin tedavi yöntemi genellikle ilaçtır. Epilepsi tedavisine tek ilaçla başlanır ve hasta takip edilir. Tek ilacın yeterli gelmediği durumlarda ikinci ilaca başlanabilir.

Çoğunlukla ikinci nöbetten sonra ilaç tedavisine başvurulur. Ancak ilk nöbetin yüzde yüz klinik olarak epilepsiyi teşhis ettirmesi durumunda zaman kaybedilmeden ilaç tedavisine başlanır.

Epilepsi tedavisinde önemli olan hastanın nöbet geçirip geçirmemesidir. Bazen ömür boyu ilaç kullanmak gerekir. Ancak çocukluk çağında başlayan epilepsilerin çoğu birkaç yıl devam edip tamamen düzelebilir. JME olarak adlandırılan epilepsi, ergenlikte başlar ve ömür boyu devam eder. Bu hastalar tüm hayatları boyunca ilaç kullanmak zorundadırlar.

Epilepsi hastaları nelere dikkat etmelidir?

Epilepsi hastalarının dikkat etmesi gerekenler;

• Aç kalmamak
• Uykusuz kalmamak
• Gece vardiyalı bir işte çalışmamak
• Aşırı yorgunluktan, stresten uzak durmak,
• Yalnız başına spor yapmamak (özellikle yüzme)
• İlaç dozlarını kesinlikle unutmamak
• AVM'ler de uzun süre kalmamak (spot ışıklardan dolayı)
• Aşırı gürültülü ve yüksek sesli ortamlardan uzak durmak (disco, club, düğün salonları gibi)
• Yalnız olarak uzun yolda araç kullanmamak
• Far ışıklarının epilepsi nöbetlerine yol açabileceği için gece araç kullanmamak
• Gece yolculuk yapıldığında (yolcu olarak) göz bandı kullanmak olarak sıralanabilir

Toplumda "Sara" hastalığı olarak bilinen epilepsi, her yaş grubunda görülen hastalıklardan biridir. Enfeksiyon, yüksek ateş, aşırı alkol kullanımı, uykusuzluk ve yoğun stres gibi günlük hayatta karşı karşıya kaldığımız durumlar da epilepsi nöbetlerine yol açabilir.

Memorial Hizmet Hastanesi Nöroloji Bölümü Uzmanları, epilepsi nöbetlerinin nedenleri ve tedavi şekli hakkında bilgi verdi.

Epilepsi en çok yaşlılarda ve çocuklarda görülüyor

Beyin, milyarlarca sinir hücresi, bunların uzantıları ve aradaki destek dokulardan oluşmuştur. Her sinir hücresi elektrik akımı üretme ve bunu diğer hücrelere iletme yeteneğine sahiptir. Epileptik nöbetler ya da ataklar, az ya da çok yaygın beyin hücrelerinin anormal, aşırı aktivitesi sonucu ortaya çıkan geçici klinik olaylardır. Genellikle kısa sürelidir, beynin etkilenen bölgesine göre farklı şekilde görülür.

Epilepsi, tekrarlayan nöbetler hastalığıdır. Nöbet geçiren her insan epilepsi hastası değildir. Epilepsi tanısı, tekrarlayan 2 ya da daha fazla nöbet hikayesi olan hastada nöroloji uzmanı tarafından yapılan çeşitli araştırma ve tetkikler sonrasında konulabilir. Epilepsi hastalığı dünyada % 1 oranında görülmektedir.  Kadın ve erkeklerde görülme oranı eşittir. Epilepsi nöbetleri her yaşta görülebilir fakat sıklıkla çocuklar ve yaşlılar etkilenir.

Epilepsi nöbetleri kişiden kişiye göre farklılık gösteriyor 

Epilepsi nöbetlerinin değişik türleri mevcuttur. 40`ın üzerinde nöbet tipi tanımlanmıştır. Buna rağmen herkesin geçirdiği nöbet kendine özgü bazı farklılıklar gösterebilir. Bu durum bazı hastalarda epilepsi tanısının konulmasını güçleştirir, tanı konması uzun yıllar alabilir. Gelişen tanı yöntemleri sayesinde epilepsi tanısı daha kolay ve doğru konulabilmektedir. Epilepsi nöbetleri; "parsiyel" (beyinde bir bölgeye sınırlı başlayan nöbetler) ve "jeneralize" (beyinde yaygın olarak başlayanlar) olarak iki çeşittir. Ne tür nöbet olduğunun bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Çünkü bu hangi epilepsi ilacının daha etkili olacağı konusunda yol göstericidir.

Ergenlik çağında epilepsiye dikkat!

Epilepsi nöbetleri hayatın herhangi bir döneminde başlayabilir. Bütün epilepsi hastalarının 3/4'ünde 20 yaşından önce, özellikle de ilk üç yaş içinde ve ergenlik çağına yakın zamanlarda görülür. Epilepsi kalıtsal bir hastalık değildir. Epilepsi hastalığı anne-babadan çocuğa geçmez fakat bazı ailelerde epilepsi gelişme eğilimi daha fazladır. Epilepsi oluşumu için ayrıca bunu tetikleyecek bir takım dış faktörlerin de bulunması gereklidir.

Epilepsi nöbetlerinin nedenleri;

       Olguların yarısından fazlasında bir neden saptanmaz. Diğer bilinen nedenler ise;

• Doğum öncesi veya sonrasındaki enfeksiyonlar, doğum travmaları, beynin oksijensiz kalması,
• Santral sinir sistemi enfeksiyonları,
• Kazalar,
• Beyin tümörleri,
• Beyin kanaması veya damar tıkanıklığı (serebrovasküler hastalıklar)
• Aşırı alkol tüketimi
• Uykusuzluk 
• Enfeksiyon, yüksek ateş
• Yoğun stres
• Uzun süreli bilgisayar oyunları ve parlak ışıklara maruz kalmak

Hasta öyküsü teşhisin konulmasında etkin rol oynuyor

Epilepsi tanısı konurken hasta ve yakınlarının verdiği bilgiler çok önemlidir. Bazı durumlarda tek başına nöbet öyküsü ile teşhis koyulabilir. Ayrıca kısa süreli EEG (elektroensefalografi), uyku EEG`si kraniyal görüntülemeler ve kan tahlili ayırıcı tanı yapmak açısından gereklidir.

Tedavide ilaç kullanımı önemli

Epilepsi tedavisinde en önemli nokta, nöbetleri durdurmak için seçilen ilaçların düzenli ve dikkatli kullanımıdır. Her beş hastanın dördünde, uygun ilaç seçilip yeterli dozda kullanıldığında nöbetler durur. Genellikle tek bir epilepsi ilacı ile tedaviye başlanır. Doz yavaş yavaş artırılır. Eğer ilaç yetersiz kalırsa ikinci bir ilaç tedaviye eklenir veya ilaç değiştirilebilir.
Her anti epileptik ilacın etki mekanizması farklı olduğundan hastanın nöbet tipine uygun olarak ilaç seçilir. Düşük dozla başlanarak yavaş yavaş artırılır. Bu arada ilacın kan düzeyi, belirli aralıklarla da yan etkilerini izlemek için kan tahlilleri incelenir. Bu dönemde hastanın doktoru ile sıkı irtibatta olması gerekir.  İlaca bağlı en sık yan etkiler uyku hali, baş dönmesi ve dengesizliktir. Birkaç hafta içinde bu etkiler kaybolur. Epilepsi bazı tipleri dışında süreklilik arz eden bir hastalıktır. Ömür boyu ilaç tedavisi gerekli olabilir. Bu nedenle hastanın mutlaka bir nöroloji uzmanı tarafından düzenli olarak takibi önerilir.

Hastanemiz Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Nöroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Tosun, çocuğa epilepsi (sara) tanısı konulmuşsa, akılda ‘Epilepsi neden olur?’ ‘Nasıl ve ne kadar süreyle tedavi edilir?’‘Nöbeti tekrarlar mı?  Tekrarlarsa nasıl yardım edebilirim?’ gibi pek çok soru belirebileceğini belirttti ve bu soruların cevaplarının yanı sıra çocuğun tedavisi ve güvenliğinde yardımcı olacak bilgileri paylaştı.

Konvülziyon/nöbet, epilepsi nedir?

Konvülziyon/nöbet, beyinde, ani, aşırı,anormal elektriksel deşarjlara bağlı sinir hücrelerinin normal işleyişinin bozulması ileortaya çıkan, kısa süreli, geçici, davranış veyaduyusal değişikliklerdir. Bilinç kaybı eşlik edebilir ya da etmeyebilir. Epilepsi ise tekrarlayan nöbetlerle karakterize bir durumdur. Toplam nüfusun yaklaşık  %’de görülmektedir.
Epilepsili hastaların çoğunda (%) nöbetlere yol açan bir neden gösterilemez ve bu epilepsiye idiopatik (nedeni bilinmeyen) epilepsi denir. Bir kısım hastada (%) neden gösterilebilirse buna semptomatik epilepsi denir. Epilepsinin nedenleri başladığı yaşa göre değişir.

Çocuklarda epilepsiye en sık yol açan nedenler;

Genetik (kromozom hastalıkları),

Doğuştan gelen ailesel geçişli metabolik hastalıklar,

Anne karnında bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyen her şey (enfeksiyon hastalıkları, gebelikte aşırı kanamalar, annenin kullandığı bazı ilaçlar, gebelikte travma. vitamin eksiklikleri),

Doğum sırasında yaşanan sorunlar (beynin oksijensiz kalması, beyin kanaması, zor doğuma bağlı travma, çok yüksek sarılık değerleri),

Doğum sonrası herhangi bir zaman diliminde gelişen beyin enfeksiyonları, menenjitler

Kazalara bağlı beynin hasarlanması,

Ani gelişen beynin damar hastalıkları (tıkanma ya da kanama)

Zehirlenmeler

Beyin tümörleri gibi

Nöbet sırasında; çocuklarda baş dönmesi, çenede kilitlenme, anormal ses çıkarma, gözleri sağa/sola bir noktaya dikme,  sabit bakış, gözlerde kırpıştırma, ağız kenarında çekilmeler, vücudun bir yarısını ya da tümünü tutan, amaçsız el kol, bacak hareketleri, kasılma, omuz, boyun, kollarda silkinme,  tüm vücutta titreme, ya da aşırı gevşeme, ani yere düşme, idrar kaçırma gözlenebilir. Bu süre genellikle dakikada sonlanır, arkasından bir gevşeme, uyku hali/uyku gözlenebilir. Bazen nöbetin süresi 30 dakikayı aşabilir.

Nöbet tetikleyiciler; nöbet için verilen ilaçları içmeyi unutmak, uzun süreli uykusuzluk, öğün atlamak, enfeksiyonlar, aşırı stres, heyecan, ateş, güneş altında aşırı kalma, televizyon, bilgisayar, filmler, hareketli videolar, oyunlar gibi hızla yanıp sönen ışıklar, bazen aşırı sıcak su, hormonal değişiklikler gibi. Soğuk algınlığı için kullanılan bazı ilaçlarda bazen nöbeti tetikleyebilir.

Epilepsi tanısı nasıl konulur?

Epilepsi tanısı çok dikkatli konulmalıdır. Öncelikle nöbeti gözlemleyen anne-baba, kardeş, bakıcı, kreş öğretmeni, arkadaş, öğretmen gibi kişilerdenve ifade edebilecek yaşta ise çocuğun nöbet öncesi, nöbet sırası ya da sonrasında verdiği bilgiye göre, nöbet sırasında çekilen video (cep telefonları kaydı) kayıtları ile genellikle tanı konulur. Tanı EEG, kraniyal MRG, kan tahlilleri ile desteklenir. Video EEG ile kesin tanı konulur.

EEG (elektroensefalogram), saçlı deriye yerleştirilen elektrotlar yardımıyla elde edilen bir beyin dalga eğrileridir. Normalde bu kayıt işlemi, uyanık ve uykuda iken dakika süreli yapılır, istenilen sıklıkta tekrar edilebilir,  zararsız ve  ağrısızdır. 

Epileptik nöbetler; uykuya dalma sırasında olan normal sıçramalardan, ateşli havalelerden, tiklerden, soluk tutma nöbetlerinden, gece kabuslarından, bayılmalardan,  migrenden ayırt edilmelidir.

Tedavi;

İlk kez nöbet geçiren çocuklara hemen tedavi başlanmaz, çünkü bu çocukların çoğunda nöbet tekrarlamaz. Nöbeti tekrarlayan çocuklarda tedavi, genellikle antikonvülsan (nöbeti durdurucu) ilaçlar ile yapılmaktadır. İlaçlar epilepsiyi tedavi edici değil nöbeti durdurma özelliklidir. Epilepsisi olanların yarısından fazlasında nöbetler tek ilaç ile kontrol altına alınır, ancak bazen birden fazla ilaç kullanmak gerekebilir.   Hekimin uzun süreli bu tıbbi tedaviyi aile ve yaş grubuna göre çocuğa uygun şekilde anlatması gereklidir. Tedavide kullanılan ilaçların yan ve istenmeyen etkilerini gözlemlemek için düzenli aralarla kan tetkikleri yapılmalıdır.  İyi düzenlenmiş bir tedavi çocuğun normal yaşamını, zeka düzeyini etkilemez. Sıklıkla gözlenen yan etkiler sersemlik, iştahta artma ya da azalma, kilo artımı ya da kaybetme, saç dökülmesi, dikkat eksikliğidir.

Tedavinin sonlandırılması; kişisel tedavi farklılıkları olmakla birlikte, nöbetsiz geçen en az 2 yıldan sonra başlandığı gibi ilaç dozları yavaş yavaş azaltılarak kesilir.

Epilepsi nöbeti sırasında çocuğun çevresindekiler ne yapmalıdır?

Öncelikle sakin kalmaya çalışmalı, çocuğu çarpmaları önlemek için çevredeki tehlikeli eşyalardan uzak olacak şekilde yere yan yatırmalı, gözlük varsa çıkarılmalı,  ağızda tükrük salgısı, lokma, mide içeriği varsa temizlenerek soluk yolu açık tutulmalıdır, kaşık veya tahta ile ağzı açmaya çalışılmamalı, kol ve bacaklardaki istemsiz hareketler durdurulmaya çalışılmamalıdır. Hemen acil ambulans servisi aranmalıdır, nöbet sonlanıncaya kadar çocuğunuzun yanından ayrılmayın, nöbetin süresi için saate bakıfunduszeue.info sırada nöbet kendiliğinden sonlanacak olursa hızlıca
hastaneye ulaşılmalıdır. Hastalığı ile ilgili tüm bilgileri, kullandığı ilaçları ya da belgeleri doktora gösterilmelidir.

Epilepsi tanısı sonrası takip

Çocuk, hekim, aile, öğretmen ve sosyal çevre ilişkileri her hastalıkta olduğu gibi epilepside de bir uyum içinde olmalıdır. Düzenli kontrolleri yapılan, düzenli ilaç alan, aile, hekim ve çevre ile uyumlu bir yaşam, hastalığı hakkında yaş grubuna uygun bilgilendirilen epileptik çocukların diğer çocuklardan farkı yoktur. Çocuğun yakın çevresindeki arkadaşları, öğretmenleri de uygun şekilde nöbet sırasında ne yapacakları konusunda bilgilendirilmelidir. Epilepsisi olan çocuklar sosyal, spor faaliyetlere eğlencelere katılmaya teşvik edilmeli, sosyal yaşamdan koparılmamalıdır.