Bebeklerin 18 Aylık Aşısı

DaBT – İPA – Hib: Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip b Aşısı (Beşli Karma Aşı)
KPA: Konjuge Pnömokok Aşısı
KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Aşısı
DaBT – İPA: Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio Aşısı (Dörtlü Karma Aşı)
OPA: Oral Polio Aşısı (Çocuk Felci Aşısı)
Td: Erişkin Tipi Defteri – Tetanoz Aşısı
R: Rapel (Pekiştirme)

Aşı Takvimi ile Önleyebileceğiniz Hastalıklar Nelerdir?

Bebeğinizin aşı takvimine uygun şekilde aşılarını yaptırdığınız takdirde birçok ölümcül hastalığı önleyebilirsiniz. Ancak bunun için aşı takvimindeki zaman aralıklarına mutlaka uymanız gerektiğini unutmayın. Gelin bu hastalıklara ve hangi dönemlerde aşı yoluyla önlenebileceğine birlikte bakalım.

Hepatit B

Hepatit B hastalığı, hepatit B virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık belirti ve bulguları, erişkinlerde bebekler veya çocuklardan daha sık meydana gelir. Yetişkinlerin yaklaşık %50’sinde hastalık etkeni olan virüsle temas ettikten gün (ortalama, gün) sonra belirtiler görülebilir.⁴

Hepatit B aşısı, bebeklerde ilk dozu doğumdan sonraki ilk 72 saat içinde, tercihen 24 saat içinde uygulanmalıdır. 1. ayın sonunda 2. doz ve 6. ayın sonunda da 3. dozu uygulanır. 3 doz hepatit B aşısından sonra yetişkinlerin %90’dan fazlasında, bebek-çocukların ve 19 yaşa kadar olan kişilerin %95’inde koruyuculuk sağlanır. 4 

Verem (Tüberküloz)

Verem, Mycobacterium tuberculosis bakterisinin yol açtığı bulaşıcı bir hastalıktır. Verem mikrobu sıklıkla hava yoluyla bulaşır. Tedavisi mümkündür. Ülkemizde tedavisi, ilaçları, takibi ücretsizdir. Tedavi olmayan, tedavisini düzenli sürdürmeyen hastalarda öldürücü olabilir.⁵

BCG aşısı, aşı takvimine göre doğumdan 2 ay sonra yani 3. ayda uygulanır.⁶

Difteri

Difteri, Corynebacterium diphtheriae adlı mikroorganizmanın boğaz, burun, göz ve deriye yerleşmesiyle ortaya çıkan ciddi sonuçlara, ölümlere yol açabilen bir hastalıktır.⁷

Bebeklerde “Beşli Karma Aşı” ile 2. ayda, 4. ayda, 6. ayda ve ayda uygulanır. Aynı zamanda ilköğretim 1. sınıf ve 8. sınıfta uygulanır. Yetişkinlerde uygun aralıklarla yapılmış 3 doz veya bebeklerde karma aşı içinde yapılan 4 doz difteri aşısı ile %95’ten fazla koruyuculuk sağlanır.⁷

Boğmaca

Boğmaca, her yaştaki duyarlı bireyi etkileyen, özellikle çocukluk çağında ve 5 yaşından küçük çocuklarda ağır seyreden akut, bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. En tipik belirtisi boğulurcasına olan aralıksız öksürük nöbetleridir.⁸

Boğmaca, “Beşli Karma Aşı” ile 2. ayda, 4. ayda ve 6. ayda uygulanır. Ayrıca ayda uygulanan bir tekrar dozu vardır. Toplamda 4 doz uygulanır. İlkokul 1.sınıf öğrencilerine uygulanan bir doz daha mevcuttur. İlkokulda yapılan uygulama “Dörtlü Karma Aşı (Difteri, Boğmaca, Tetanoz, Çocuk Felci) şeklinde yapılır.⁸

Tetanoz

Tetanoz; Clostridium tetani denilen bakteri tarafından oluşturulan bir enfeksiyondur.⁹

Tetanoz aşılaması Td (difteri-tetanoz) aşısı olarak primer dozu uygulama zamanına göre olmak üzere 3 doz olup 10 yılda bir hayat boyu hatırlatma dozlarıyla devam ettirilir.⁹

Çocuk Felci

Çocuk felci, genellikle 15 yaşından küçüklerde görülmekle beraber, nadir olarak 15 yaşının üzerindeki bireylerde de görülen, bacaklarda ve daha az kollarda felce neden olan bulaşıcı bir hastalıktır.¹⁰

İnaktif Çocuk Felci aşısı (İPA), 2. ayını, 4. ayını, 6. ayını ve ayını tamamlayan bebeklere toplam 4 defa olmak üzere “Beşli Karma Aşı” içerisinde uygulanmaktadır. İlköğretim 1. sınıfta olan çocuklara da “Dörtlü Karma Aşı” içerisinde yapılmaktadır.¹⁰

Kızamık

Kızamık hastalığı çocukluk yaş grubunda daha sık olmak üzere her yaşta görülebilen bulaşıcı bir hastalıktır. Kızamık hastalığına kızamık virüsü neden olur. ¹¹

Kızamık aşısı, çocukluk dönemi aşı takviminde KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) şeklinde, ayda ve ilköğretim 1. sınıfta olmak üzere iki doz olarak uygulanmaktadır. ¹¹

Kızamıkçık

Kızamıkçık, kızamıkçık virüsünün neden olduğu çocuklarda sıklıkla hafif geçirilen bir enfeksiyondur. Kızamıkçık hastalığında döküntü, hafif ateş, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde şişme ve burun akıntısı görülebilir. ¹²

Kızamıkçık aşısı, çocukluk dönemi aşı takviminde KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) şeklinde, ayda ve ilköğretim 1. sınıfta olmak üzere iki doz olarak uygulanmaktadır. ¹²

Kabakulak

Kabakulak, kabakulak virüsünün neden olduğu, hafif ateş, tükürük bezlerinde ve lenf bezlerinde şişme, baş ağrısı, kas ağrısı, yorgunluk ve iştahsızlık belirtileri görülen bulaşıcı bir hastalıktır. ¹³

Kabakulak aşısı, çocukluk dönemi aşı takviminde KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) şeklinde, ayda ve ilköğretim 1. sınıfta olmak üzere iki doz olarak uygulanmaktadır. ¹³

Pnömokokal Hastalıklar

Pnömokok hastalıkları, pnömokok isimli bakterinin neden olduğu ciddi ve ölümcül olabilen hastalıklardır. Pnömokok bakterisi, hafif olarak değerlendirilebilecek hastalıklardan, ciddi, ölümcül olabilen kan zehirlenmesi ve menenjite kadar çok çeşitli hastalıklara, yaşam boyu sakatlığa da neden olabilir. ¹⁴

Konjuge pnömokok aşısı, pnömokok bakterilerin 13 tipine karşı etkilidir ve 2. ay, 4. ay ve ayda olmak üzere 3 doz uygulanır. ¹⁴

Çocukluk çağında önerilebilecek ilave aşılar ( yaş) – (2)¹⁵

Referanslar:

1. TC Sağlık Bakanlığı, Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi
2. funduszeue.info
3. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Aşı Hakkında Yanlış Bilinen Gerçekler"
4. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Hepatit B Hastalığı"
5. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Tüberküloz (Verem)"
6. Türk Toraks Derneği - "Verem aşısı kime, ne zaman yapılmalı?"
7. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Difteri (Kuşpalazı) Hastalığı"
8. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Boğmaca Hastalığı"
9. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Tetanoz Hastalığı"
10. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Çocuk Felci (Poliomyelit) Hastalığı"
11. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Kızamık Hastalığı"
12. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Kızamıkçık Hastalığı"
13. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Kabakulak Hastalığı"
14. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü - "Pnömokokal Hastalık"
15. DergiPark Akademik - "Çocuklarda Aşı Uygulamaları: Güncel Bir Gözden Geçirme"

Bağışıklığın amacı, bebek ve çocuklarda aşı ile korunabilir hastalıkların ortaya çıkışını engelleyerek, bu hastalıklardan kaynaklanan ölümleri ve sakatlıkları önlemektir.

Aşılama, bulaşıcı hastalıklara neden olan mikropların, canlı olmayan veya zayıflatılmış versiyonları insan vücuduna enjekte edilmesi ile canlılarda önemli bir sorun oluşturmadan, doğal enfeksiyon sonrası oluşan bağışık cevaba benzer cevap alınmasıdır. Aşılama sonrası bağışıklık sistemimiz zayıflatılmış mikroplarla savaşmaya başlar. Ancak bu durum hastalığa neden olmaz. Aşılama bulaşıcı hastalıklara karşı toplumu korumanın en etkili, en ekonomik ve en güvenilir yöntemlerinden birisidir.

Aşılar, kullanılmaya başlandığından itibaren bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığı azalmış ve bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin önlenmesine önemli katkı sağlanmıştır. Aşılama, tüm tıbbi tedavilerden daha çok yaşam kurtarır ve aşılar insan sağlığına olumlu katkı açısından diğer koruyucu ve tedavi edici yöntemlerden daha etkindir. Bu nedenle birçok aşı belli bir ulusal aşı programı içerisinde, bütün çocuklara uygulanmaktadır.

Rutin aşı uygulamaları her ülkede hastalıkların sıklığı, ölüm oranları, sekelleri, hastalığa bağlı giderler ve aşıların o ülkede maliyeti, yan etkileri ve başka tedavi yollarının etkinliği dikkate alınarak bir şema dahilinde uygulanmaktadır. Bu faktörler ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösterdiğinden, dünya üzerinde uygulanan çok sayıda ulusal aşı şeması vardır. Günümüzde önerilen aşıların listesi giderek artmaktadır.

Global Aşı ve Bağışıklama Birliği yılından beri ülkelerin tüm aşılara ulaşmalarını sağlamakta ve yılda 5,5 milyondan fazla ölüme engel olmaktadır.

Bu amaca ulaşmak için çocukların en erken dönemde aşılanmaya başlaması ve en kısa sürede hastalıklara (tüberküloz, difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci,kızamık, kızamıkçık, kabakulak, hepatit B, pnömokok enfeksiyonları, hepatit A ve su çiçeği) karşı tam bağışık olmalarının sağlanması önemlidir.

Günümüz aşılarının yan etkileri yok denecek kadar azaltılmıştır. Tüm ilaçlar gibi aşılar da bazı yan etkilere yol açabilmektedir. Aşı ile ilişkili en sık  karşılaştığımız yan etkiler, kısa sürede kendiliğinden düzelen ateş, aşı yerinde şişlik, ağrı ve kızarıklık, kırıklık, nadir olarak görülen nöbetler, anafilaksi ve alerji gibi bazı tüm vücudu etkileyebilecek yan etkilerdir.

Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan çocukluk dönemi aşı takvimi dışında, rutin programda olmayan fakat uygulamakta olduğumuz aşılarımız da mevcuttur. Bu aşılar; rota virüs, menengokok (menenjit) ve HPV aşılarıdır. Rota

virus aşısı 2. aydan itibaren 2 ya da 3 doz şeklinde, Menenjit aşısı ise funduszeue.info itibaren 1 doz ya da 2 doz şeklinde, HPV aşısı ise 3 doz şeklinde  uygulanmaktadır.

Aşı Takviminde olan aşıların özellikleri ve dozları

Hepatit B

Hepatit B enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Doğumda, 1. ayda ve 6.

ayda olmak üzere 3 doz şeklinde kas içine uygulanır.

Difteri

Difteri enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. 2, 4, 6. aylar ile ayda beşli

karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. Sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır.

Tetanoz

Tetanoz enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. 2, 4, 6. aylar ile ayda beşli

karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. Sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır

Boğmaca

Boğmaca enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. 2, 4, 6. aylar ile ayda beşli

karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. Sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır.

BCG aşısı

(Verem aşısı)

Verem mikrobuna karşı yaygın ve ağır tüberkülozda bağışıklık sağlar. Doğumdan sonraki 2. Ayda cilt içine uygulanır. Yapılan yerde yaklaşık 1, ay sonra iz bırakarak iyileşen cilt reaksiyonu olur. Aşı yapılan yerde yara  olmaması, aşının tutmadığı anlamına gelmez.

Hemofilus İnfluenza

Tip b (Hib aşısı)

Özellikle süt çocukluğu döneminde en sık menenjite neden olan bakteriye

karşı olan aşıdır. Ancak rutin aşılamalar sayesinde bu enfeksiyon hemen hemen hiç görülmemektedir. Halk arasında menenjit aşısı olarak da bilinir. 2, 4, 6. aylar ile ayda beşli karma aşı içerisinde, kas içine uygulanır.

Polio

(Çocuk felci)

Çocuk felci enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. 2, 4, 6. aylar ile ayda beşli karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır. 6. ve ayda ağızdan damla olarak ayrıca verilir.

Varicella

(Su çiçeği) Aşısı

Bir yaşında MMR (kızamık- kızamıkçık kabakulak) ve pnömokok aşıları ile aynı anda veya ondan bir ay sonra cilt altına uygulanan bir aşıdır.

Rotavirüs Aşısı

Özellikle kış mevsiminde 2 yaş altındaki çocuklarda ateş, ishal ve kusma şeklinde barsak enfeksiyonu yapan bir virüse karşı (rotavirüs) bağışıklık

sağlar. 2 veya 3 doz şeklinde yapılabilen 2 formu vardır. Aşı ağızdan uygulanır. İlk dozun doğumdan sonraki 6 ile hafta içinde yapılması gerekir. Son doz haftaya kadar yapılmalıdır. Sağlık bakanlığının rutin aşı programında

olmayan ailenin isteği üzerine yapılan özel bir aşıdır.

Kızamık Aşısı

Kızamık enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamıkçık ve kabakulak virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. sınıfta yapılmaktadır.

Hepatit A Aşısı

Hepatit A virüsünün neden olduğu sarılık hastalığına karşı uygulanan bir aşıdır. Yurt dışında 1 yaşından itibaren uygulanabilmekte ise de ülkemizde, genellikle aydan yaşından itibaren 6 ay ara ile 2 dozda kas içine uygulanmaktadır.

Kabakulak

Kabakulak enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamıkçık ve kızamık

virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. Sınıfta yapılmakta

Kızamıkçık Aşısı

Kızamıkçık enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamık ve kabakulak virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. Sınıfta yapılmaktadır.

Varicella

(Su çiçeği) Aşısı

Bir yaşında MMR (kızamık- kızamıkçık kabakulak) ve pnömokok aşıları ile aynı anda veya ondan bir ay sonra cilt altına uygulanan bir aşıdır.

HPV Aşısı

Human papilloma virüsüne karşı uygulanan bir aşıdır. Kadınlarda rahim ağzı kanserineneden olabilen bir virüstür. En erken 8 yaşından itibaren uygulanabilir. 3 doz uygulanan bir aşıdır.

Herhangi bir enfeksiyon hastalığında artış ya da salgın tehlikesinde Sağlık Bakanlığı gerekli önlemleri alarak aşı kampanyaları düzenlemektedir. Böyle bir durumda da uygun görülen aşıların yapılması önerilmektedir. Aşının zamanında

yapılması çocukların sağlığı için önemlidir. Aşı ile önlenebilen hastalıkların olduğunu ve uygulanan aşıların varlığının çocuklarımız için bir şans olduğunu bilmemiz gerekir. Çocukların sağlığı için aşıları yaptırmamanın bilimsel bir gerekçesi olmadığı sürece, aşı yapılmasının aksatılmasını kesinlikle doğru bulmuyoruz. Mutlu yarınların sağlıklı çocuklarla olması dileğiyle.