Lale Mensucat

Türkiye'de olan biten çabuk unutuluyor. Bir zamanlar bir "Mensucat Santral" imparatorluğu vardı. Bu imparatorluğun başındaki Fuad Bezmen, İstanbul'un en saygın sanayicilerinden biriydi.

3 Mayıs 2009 tarihinde Fuad Bezmen'in 100'üncü yaş günü nedeniyle Fuad Bezmen'in ve Mensucat Santral'in hikayesini yazmıştım. Geçen hafta sonu Fuad Bezmen öldü.

Mensucat Santral Topluluğu 1993 yılında çöktüğünde (bugünkü değerlerle) yaklaşık 6-7 milyar dolarlık bir sanayi topluluğu idi. Topluluğun İstanbul ve Edirne'de iki büyük tekstil fabrikası, Edirne'de bir giyim tesisi, bir pazarlama grubu vardı. Rabak ve Koruma Tarım Şirketleri topluluğa dahildi. Ne yazık ki çöküşten sonra sanayi tesislerinin çoğu işletilemedi. Yok oldu. Sadece Bezmenler ve halka açık şirketlerin ortakları değil ülke ekonomisi de kaybetti.

- İstanbul Kazlıçeşme'deki Türkiye'nin ilk ve en büyük tekstil kuruluşlarından olan Mensucat Santral'i borçlar nedeniyle Yapı Kredi devraldı. Makineleri satıldı.

- Edirne'de ünlü Lale Çarşafları'nı da üreten tekstil tesisini icradan alan grup işletemedi. Makinelerini yabancılara sattı. Geriye bina kaldı.

- Bakır üreten Rabak, tarım ilaçları üreten Koruma Tarım satın alanlarca işletiliyor.

- Edirne Konfeksiyon tesisinin durumu belli değil.

- Sadece "Santral Pazarları" aile üyelerinin mülkiyetinde.

Bezmen ailesi Selanikli'dir. Bezmenler, Osmanlı'nın son yıllarında Selanik'ten İstanbul'a göçen çok sayıdaki aileden biridir. Selaniklilerin özelliği, iyi eğitim görmeleri, yabancı dil bilmeleri, Avrupa'yı bilmeleri, Türkiye dışında birçok ülkede çok sayıda akrabalarının olmasıdır. Bu özellikleriyle İstanbul'a geldiklerinde ticarette öne çıkmışlardır. Bezmen'ler dışında İpekçiler, Dilberler, Mısırlılar, Koyuncular, Maltalılar, Yalmanlar, Arabekler, Telciler ve Edinler de İstanbul'da ticaret hayatında isim yapmış ailelerdir.

Mensucat Santral'in hikayesi Cumhuriyet döneminde, Mustafa Kemal'in "Uyumayın. İthalatı keseceğiz. Ticaretle iş yürümez. Sanayiye geçin" şeklindeki uyarısını dikkate alan Selanikli Halil Ali Bey'in, iki Musevi işadamının kurmaya çalıştığı tekstil tesisine ortaklığıyla başladı.

Halil Ali Bezmen'in çocuklarından biri olan Fuad Bezmen, Galatasaray'da başladığı lise eğitimine Fransa'da devam etti. Gene Fransa'da yüksek ticaret eğitimini tamamladıktan sonra 20 yaşında iken 1929 yılında Mensucat Santral'de çalışmaya başladı. Babasının ölümünden sonra amcası ve ağabeyiyle şirketin sorumluluğunu üstlendi. Mensucat Santral Grubu Fuad Bezmen yönetiminde hızla büyüdü. Özel sektörün örnek sanayi kuruluşu haline geldi. Fuad Bezmen 1975 yılında yönetimi oğullarından Halil Bezmen'e devretti.

1980'ler Türk ekonomisinde çıkışların ve inişlerin bir arada yaşandığı dönemdir.

Bu dönemde Mensucat Santral Topluluğu'nun başında bulunan Halil Bezmen, ailenin uzmanlık alanı dışındaki sektörlerdeki fırsatları da değerlendirme arayışında İş Bankası tarafından satışa çıkarılan Rabak ve Koruma Tarım şirketlerini satın aldı. Alınan şirketlerin finansman yükü ve mevcut tesislerin işletilmesindeki hatalar topluluğun gelir-gider dengesini altüst etti. Topluluk vergi borçlarını, SSK prim borçlarını ve bankalara kredi taksitlerini ödeyemez duruma düştü. Ve 1993 yılında çöktü.

Fuad Bezmen'i ve ailesini 1974 yılından bu yana tanıyorum. Aile üyeleri, diğer bir çok Selanikli ailede olduğu gibi iyi eğitim görmüş, adet-usul bilen, medeni, yaşam kalitesi yüksek insanlardır. Fuad Bezmen renkli bir kişi idi. Sağlığa, spora önem verirdi. Duygusaldı.

Yıllar boyu çabalarla belli çizgiye çıkarılabilen işletmelerin başarısızlığı nedeniyle belli kişilere kırgınlığının acısını yaşadı. Bu acı da herhalde büyük olmalı... Nasıl büyük olmasın, uzun yılların emeği bir günde sıfır oluyor. İşleyen, üreten makineler, hurdacıya gidiyor. "Başka ailelere ders olsun" diyeceğim ama... Ders alan yok. Bizde ikinci nesil birbirini yemeğe başlıyor. Sadece aileler kaybetmiyor, ülke ekonomisi kaybediyor.

Fuad Bezmen'e Tanrı'dan rahmet dilerim.

05.05.2022

*EV TEKSTİLIİDE FUARLARA YOĞUN İLGİ

** EV TEKSTİLCİLERİ İTALYA'DAN UMUTLU DÖNDÜ

*** UTİB BAŞKANI PINAR TAŞDELEN ENGİN:

İtalya'nın Como kentinde eşzamanlı olarak düzenlenen Proposte Fuarı ile International Observatory Fuarı'na Türkiye toplam 26 firma ile katıldı. UTİB'in fuar esnasında düzenlediği ticaret heyeti etkinliği, İtalya, Avrupa ve Amerika'dan gelen alıcıları, Türk firmaları ile buluşturdu.

UTİB Başkanı Engin, “Ev tekstili sektörü 2021 yılında 201 ülke ve bölgeye 3.1 milyar dolar tutarında ihracat gerçekleştirdi. Potansiyelimiz çok daha yüksek. Sektör olarak başta fuarlar olmak üzere tanıtım çalışmalarına hız vermemiz halinde kısa sürede 4-5 milyar dolara ulaşmak mümkün”

Ev tekstili modası ve trendlerinin belirlendiği iki fuara ciddi hazırlık yaparak  gittiklerini belirten UTİB Başkanı Engin, Türkiye tekstil sektörünün üretim gücü, teknolojisi, kalitesi ve tasarımlarının, dünyanın önemli alıcılarına tanıtıldığını söyledi

Türk tekstilinin dünya pazarlarındaki payını artırma çalışmalarına büyük önem veren Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB), pandemi nedeniyle verilen aradan sonra uluslararası fuarlara fiziki katılım etkinliklerine hız kazandırdı. Modanın merkezi Milano'da 26-28 Nisan 2022 tarihleri arasında eş zamanlı düzenlenen ve dünyanın en prestijli ev tekstili fuarlarından Proposte ve International Observatory fuarlarına toplam 26 firma ile katılan UTİB, düzenlediği Sektörel Ticaret Heyeti ile de yeni iş birliklerinin kapısını araladı. Ticaret Heyeti'ne Türkiye'den katılan 20 firma, önemli alıcılarla birebir görüşerek, son teknoloji ile üretilen tasarımlarını tanıttı ve yeni bağlantılara imza attılar.

Ticaret Heyeti amacına ulaştı

İtalyan ve diğer AB üyesi ülkelerin her dönem ilgi gösterdiği fuara bu kez Amerika, İngiltere, Avustralya ve Yeni Zelanda dan ziyaretçilerin yoğun ilgisinin dikkat çektiğini belirten UTİB Başkanı Pınar Taşdelen Engin, “Proposte ve International Observatory Fuarları, ziyaretçilerin Türk tekstil sektöründeki yenilik ve gelişmeleri heyecanla takip ettikleri önemli etkinlikler arasında. Bu fuarların uzun bir aradan sonra fiziki olarak düzenlenmesi de ilgiyi artırdı. Dünyanın en büyük alıcılarını bir araya getiren fuarlar, bizim açımızdan çok olumlu geçti. Gerek fuara katılan gerekse Ticaret Heyetimizde yer alan firmalarımız oldukça memnunlar. Başta İtalya olmak üzere Avrupa ve Amerika'dan çok önemli alıcılar yaptıkları birebir görüşmelerle, yeni ticari bağlantılar ve yeni pazarlara girme fırsatı yakaladılar. İki fuarın, sektörün ihracat potansiyelini önemli ölçüde artıracağına inanıyorum” dedi.

Türkiye'nin, Dünya tekstil pazarının üretim ve ihracatta sayılı ülkelerinden birisi olduğunu hatırlatan UTİB Başkanı Engin, “Türkiye tekstil sektörü, koronavirüs salgınının olumsuz etkilerine rağmen elde ettiği ihracat başarıları ile gücünü bir kez daha gösterdi. Tekstil'in en temel alt gruplarından birisi olan ev tekstilinde ise dünyanın beş büyük üretici ve ihracatçısı arasında yer alan sektörümüz zorlu süreci başarıyla geride bırakırken ülke ekonomisine de önemli katkılar sağladı” diye konuştu.  

UTİB Başkanı Pınar Taşdelen Engin, Türkiye'nin ev tekstili sektöründe önemli bir potansiyeli olduğuna dikkat çekerek, “Türk tekstilinin en önemli alt sektörlerinden olan ev tekstili, 2021 yılında 201 ülke ve bölgeye bir önceki yıla oranla yüzde 25,5'lik bir artışla 3 milyar 125 milyon dolar tutarında ihracat gerçekleştirmeyi başardı. UTİB üyeleri ise yine aynı dönemde 157 ülkeye, bir önceki yıla oranla yüzde 27'lik bir artışla 640 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiler. Birçok alışkanlıkları değiştiren Pandemi, insanların evlerine bakış açısını da değiştirdi. Pandemi tamamen ortadan kalksa bile insanlar evlerini eskisi gibi görmeyecekler ve yenilik ihtiyacı doğacak. Bu da ev tekstili sektörümüzün ihracat potansiyelini artıracak. Sektör olarak başta fuarlar olmak üzere tanıtım çalışmalarına hız vermemiz halinde kısa sürede 4-5 milyar dolara ulaşmak mümkün. Bu nedenle Proposte ve Observatory Fuarları sektör için önemli iki organizasyon, Bu fuarların hemen ardından 17-21 Mayıs tarihleri arasında İstanbul'da düzenlenecek olan Hometex Fuarı'nda dünya markalarını ağırlayacağız. UTİB olarak her yıl olduğu gibi birbirinden farklı organizasyonlar ile sektörümüzü desteklemeyi sürdüreceğiz.” dedi.

International Observatory Fuarı'na katılan firmalar:

ANY TEKSTİL, ADOKSAN TEKSTİL, ALERAN TEKSTİL, BERTEKS TEKSTİL, BİRCE TEKSTİL, ESPIOLE - NUR SULTAN TEKSTİL, FESTİNO TEKSTİL, FIORETTA HOME - SAFAŞ TEKSTİL, T FLOKSER TEKSTİL, INTEGRO - TOSUNOĞLU TEKSTİL, KAÇAR TEKSTİL, KÜÇÜKÇALIK TEKSTİL, LA-TEKS - LALE MEFRUŞAT, LILIUM BY USTAOGLU - USTAOĞLU TEKSTİL, PRESTİJ MENSUCAT, REKOR DOKUMACILIK, ROOMS - İPEKİŞ MENSUCAT, SHADE - AHMET SABUNCULAR TEKSTİL, TANRIVERDİ MENSUCAT, TEKSKO KADİFE KUMAŞ

Proposte Fuarı'na katılan firmalar:

BURKAY TEKSTİL, DILHAN TEKSTİL, EVİMTEKS, GÜLESER TEKSTİL, MARTEKS TEKSTİL, PENELOPE