Insan Ilişkileri Ve Iletişim Ders Notları

Mesaj Pzr Nis 07, am

İNSAN İLİŞKİLERİ VE İLETİŞİM
• İletişimin pek çok boyutu vardır. (Daha çok kişiler arası iletişim işlenecek.)

• İletişim: Canlıların, karşılıklı duygu, düşünce vs. alışverişidir. Haberleri, duyguları, düşünceleri vb. bildirme, düşünceleri paylaşma ya da değiş tokuşuna iletişim denir.

Kim? = Kaynak
Kime? = Alıcı
Hangi kanalla? = Araç
Ne tür bir etkiyle? = Geribildirim
Ne söylüyor? = Mesaj



• Semantik Faktör: Şiveler, ağızlardır, iletişimi engelleyen faktörler arasındadır.

• Geribildirimin artık ölçülmesi gerekiyor. Alıcı, kaynak kadar önemli hale geldi. Akışsal-döngüsel bir iletişim doğdu.
• Geribildirimi kim iyi okursa, satış, reklam, pazarlama, halkla ilişkiler pazarında önemli analizler yapar, lider olur.








Gürültü:
• Çevredeki gürültü
• Semantik gürültü
• Sözdizimsel gürültü
• Sosyal gürültü
• Psikolojik gürültü

Kaynak:
• İletilecek konu hakkındaki bilgi ve beceriler
• İletilecek konuya ve alıcıya göre tutumu
• İletişim becerisi
• Güvenirlik, prestij, güç
• Sevilmek, saygınlık, fiziki görünüş, eğitim
Ortam/ Bağlam:
• Fiziksel bileşenler yanında gönderici ile alıcının kimlikleri, kişilerin beyninde yer etmiş olan çok geniş bir ruhsal, kültürel ve sosyal oluşumlardır.
• Bağlam ne ile neyin ilişkili olduğu yada neyin ne ile birlikte düşünülmesi gerektiğinin çerçevesini çizmektedir.

Mesaj:
• İçerik
• Biçim
• Çağrışım
(Mesajı istediğimiz gibi oluştururuz
Ancak hedef kitleye uygun olmalıdır.)













KİŞİLERARASI İLETİŞİM
• Kişilerarası iletişim nedir: İki kişi arasında yüz yüze gerçekleşen iletişimdir. Başkalarını tartıp varılan yargıya göre davranma sanatıdır. Hedefini ve kaynağını insanlar oluşturur.
Sonuç olarak:
 Kişilerarası iletişim kendiliğinden ve teklifsizdir.
 Taraflar sürekli geribildirim alır.
 Taraflar nöbetleşe iletişim kurar.
 Aynı fiziksel mekanda olmalıdırlar.




• Kişilerarası İletişimin Şartları
 Katılımcılar yüz yüze olmalı
 Katılımcılar arasında mesaj alışverişi olmalı
 İletişim sözlü ve sözsüz nitelikte olmalı

• Neden kişilerarası iletişim kurarız?
 Tanıma, çekici bulma, zorunluluk, benzer özelliklere sahip olmak
Kişilerarası İletişim Kavramı
 Sosyolojik açıdan : Sosyal kurallar, normlar, roller açısından ele alınır.
 Psikolojik açıdan: İletişimde bulunan kişilerin psikolojik özellikleri, sağlık ve esenlik durumları, bilişsel ve duygusal yapıları üzerine odaklandığı görülmektedir.
 İletişim perspektifi açısından: (Zaman ve anlam) İnsan iletişimini kapsamakta, tüm özellikleri ile etkileşimde bulunan insan-zaman sürecinde gelişen,değişen ilişkileri ve bu ilişkilerin sonuçları açısından ele alınmaktadır.
Kişilerarası İletişim Tanımı= İki kişi arasında isteyerek/ istemeden gelişen ilişkilerin, kişisel olandan kişisel olmayana doğru hareket etmesi ile bir kişinin diğerini daha iyi tanımaya başladığı, işlevsel paylaşımların değişimi anlamına gelmektedir.
Sosyal İletişim: Kaynak ve alıcı arasında zaman-mekan birliği bulunması şart değildir.
Sosyal Etkileşim: Kaynak ve alıcı arasında zaman-mekan birliği bulunması şartı vardır.
• Bir İletişimin Kİ Olarak Kabul Edilmesi İçin Gerekli Şartlar:
 İki yönlü olması
 Roller
 Anlam
 Niyet
 Süreç
 Zaman
 Sonuç
 Etik
 Etki
Birçok iletişimimiz kişisel olmayan bir özelliktir taşımaktadır.
İş görüşmesine çağıran sekreterler yapılan konuşma/ bir partide yanımızda duran kişi ile iletişim kişisel olmayan özellik taşır.

• Bir İletişimin Kişisel Olandan Kişilerarası Olana Doğru Evrilmesinde 3 Nokta Önemli
 İlişkisel tarih/ süreç : İki kişinin ilişkilerinin öncesinde sahip oldukları paylaşımlarını ifade etmektedir.
 İki kişi arasındaki ilişkisel kurallar: İletişime ve davranışa yön verme özelliğine sahiptir.
 İlişkisel eşsizlik/ teklik: İki kişi arasındaki ilişkinin nasıl bir yapıya sahip olduğu ve diğerleri ile karşılaştırılmasını açıklamaktadır.


• Kişilerarası İletişim ve Unsurları
 Kaynak ve alıcı
 Kodlama
 Yeterlilik
 Mesajlar
 Geribildirim
 İleribildirim
 Kanal
 Gürültü / Ortam / Etkiler / Etik

KİŞİLERARSI İLETİŞİM YAKLAŞIMLARI

• Durumsal Yaklaşım
İki kişi arasında gerçekleşen iletişim
İkili iletişim adı da verilmektedir.
İlişkinin niteliği, var olan kişilerin sayısı, ilişkinin süresine, kanal sayısına göre şekillenir.
Kurt Lewin bu modele her bir iletişimcinin kendine özgü, tek başına edindiği deneyimleri,bilgi, inançları, tutumları vb. unsurları kapsayan yaşam alanını eklemiştir.

İkili Öncelik Boyutu: Üçlü gruplar içinde de iki kişi arasında kurulan ikili ilişkiler temel oluşturmaktadır.
İkili Koalisyonlar Boyutu: Kİ sürecinde, iki kişi arasındaki ikili koalisyonda ilişki, tarafların amaç, çıkar ve isteklerine göre şekillenmektedir.
İkili Anlayış/ Bilinç Boyutu: Kişilerarasında kurulan iletişim, kişilerin ne söyledikleri ve ne yaptıkları ile birlikte, ilişkiler hakkında ne düşündüklerine de bağlıdır.

• Gelişimsel Yaklaşım

Gelişimsel perspektif durumsal perspektifin tüm yaklaşımlarını kapsamakla birlikte herkesin yaşam alanının bir diğeri ile örtüşeceğini, birbirini kaplayacağını varsaymaktadır.
Gelişimsel perspektife göre, kişilerin diğer kişilerle tüm etkileşimleri kişisel olmayan bir nitelik taşımaktadır.
Kişiler diğer kişilerle öncelikle onların sosyal rolleri aracılığıyla ilişki kurarlar.

Gelişimsel yaklaşıma göre, kişilerarası iletişimin kişisel olmayan boyuttan kişilerarası boyuta geçmesinde etkili olan 3 faktör şu şekilde açıklanabilir.
 Psikolojik bilgi
 Açıklayıcı bilgi
 Kişilerin oluşturduğu kurallar

SÖZLÜ İLETİŞİM

• Söze, sese, işitmeye dayalı iletişimdir. Temel amacı ‘anlaşılmak’ ve ‘kabul edilmektir.’
• Yazılmamış ya da yazılmış sözcüklerin söylenmesi ile gerçekleşen söze,ses dayalı iletişimdir.

Doğrudan ve Dolaylı Sözel İletişim Tarzı
• Genellersek daha çok dolaylı iletişim tarzını kullanırız. Z kuşağı ise doğrudan iletişim kurmaya daha yatkındır.
• Bu iletişim tarzı genel olarak sözel iletişimde bulunan kişinin niyetini, isteğini, açık ve seçik bir biçimde anlatıp anlatmaması ile ilgilidir.
 Çok sıkıldım, bu akşam yapacak hiçbir şeyim yok (Dolaylı)
 Sinemaya gitmek istiyorum gelmek ister misin? (Doğrudan)

Kişisel ve Bağlamsa Sözel İletişim Tarzı
• Ben merkezlidir. Benlik duygusunun açıklanmasıdır.
• Kişilerin sahip oldukları rolleri, statüleri, toplum içindeki yeri ifade eder.
• Roller, statüler aracılığıyla kurulan iletişimdir.
 Randevu alırken ‘ ben prof. Nihan’ demek

Ayrıntılı ve Öz Sözel İletişim Tarzı
• Ortama, kişilerin iletişim kurdukları kişilere, zaman, konuya bağlıdır.
• Kişinin sözel iletişim sırasında birçok zaman susması, eksik anlatımlarda bulunması, genel ifade kullanması

Araçsal ve Etkisel Sözel İletişim Tarzı
• Kaynağın etkili olduğu ifade tarzıdır.
• Kaynak iletişimdeki amacını ön plana çıkarmayı hedefler
• Ele alınan konu karşılıklı diyaloglarla anlam kazanır.
• Etkisel sözel iletişim tarzında alıcıya yönelen ifadeler kullanılmaktadır.
• Tarafların karşılıklı olarak anlamı onaylamalarına dayanır.

Onaylayan ve Onaylamayan Sözel İletişim Tarzı
• Kişinin varlığını onaylayarak, kişinin kabul edildiğini ve söylediklerine önem verildiğini hissettiren ifadelerin kullanılması
• Onaylamayan ise kişinin söylediklerinin dikkate değer olmadığını ve onun düşüncelerinin önemli görülmediğini ifade etmektedir.

Dışlayan ve Dahil Eden Sözel İletişim Tarzı
• Kişi, kullandığı sözel ifadeler ve anlatım biçimi ile diğer kişileri konuşmanın dışında bırakarak bu kişinin kabul ettirdiğini hissettirebilir.
• Konu ile ilgili olmasalar da diğer kişileri konuşmaya dahil eden ifadelerin kullanılması ile kişilerin konuşmaya davet edilmesini ifade etmektedir.

Kendine ve Diğer Kişilere Odaklı Sözel İletişim Tarzı
• Kendileri hakkında konulardan konuşmaktan hoşlanırlar.
• Herhangi bir konuyu kendisiyle bağlantı kurarak anlatır.
• Kendisinden hiç bahsetmeyerek sadece karşı taraf hakkında bir şeyler söylemek ister.

Destekleyici ve Savunucu Sözel İletişim Tarzı
• Karşıdaki kişiyi anlamaya odaklanan, gerçekleri anlamaya çalışan, eşit olduğunu hissettiren ve tanımlayıcı ifadeler kullanan
• Değerlendirme ve kontrol etme amacının hissedilmesi, kişilerin kendisini üstün tutmak için kesin biçimde konuşması.
Aşağılayıcı Sözel İletişim Tarzı
• Bastıran bir tavırla konuşmak, güç oyunları oynamak
• Karşısındakinin sözünü yarıda kesmek, karşısındaki konuşurken sesini yükselterek onun sesini bastırmak ve sözlü müdahaleler (ciddi olamazsın vb.) bu güç oyunlarının örnekleridir.
 Biliyorum bu terimi anlamadınız,
 bunu muhtemelen fark etmediniz gibi ifadeler.
• Karşısındakine nasıl hissedeceklerini ve nasıl davranacaklarını söylemek konuşmada üstünlük hissettirmenin bir başka yoludur.

Övünücü Sözel İletişim Tarzı
• Bu tarzı kullanan kişi diğerleri ile kurduğu iletişimlerde her konuda mutlaka bir fikri varmış gibi davranmaktadır.
• Konuşan kişi övünücü bir sözel iletişim tarzı kullanarak dinleyiciyi yüceltebilir ve yönlendirebilir.
 Bundan emin değilim ama ..
 Heralde hatalı düşünüyorum gibi ifadeler konuşmacıyı küçültür, dinleyeni yüceltir.

Eleştirel Sözel İletişim Tarzı
• Kişilik değil, olay ya da davranış üzerine odaklanmak
• Eleştiriyi olumlu belirtmek
• Duygu ve düşüncelerin arkasında durmak
• Eleştirili ile kişi ile ilgilenildiğini göstermek
• Açık olmak, zihin okumamak


SÖZLÜ İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER

1. Genelleme :
 Öğretmenler hep böyle davranır
 Arkadaşlar kötü günler için vardır.
 Erkek değil mi?
2. Kutuplaşma:
 ‘Bu bir kitaptır’ ‘Bu bir kitap değildir’ ifadesi iki farklı kutuplaşmadır. Bu bir nesnenin gerçekliğinin sorgulanmasını sağlar.
 Bu iş ya böyle yapılır, ya da hiç yapılmaz.
3. Soyut Dil:
 İletişimde soyut ifadelerin kullanılması, kelimelerdeki belirsizlikler sebebiyle iletişimde sık sık sorunların çıkmasına neden olmaktadır.
4. Statik Değerlendirme:
 Değerlendirme yapıldığı zaman kişi ve nesnelerdeki değişimlere rağmen statik değerlendirme kişilerin yanlış yorumlarda bulunmalarına neden olur.
5. Anlam Çıkarma:
 Delil ya da varsayımlardan elde edilen sonuç veya hükümlerdir.
6. Rastgele Seçme:
 Karşısındaki kişinin özelliklerini dikkate almaksızın seçtiği kelimeler ya da ifadeler iletişimi olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
SÖZSÜZ İLETİŞİM

• Renkler, kullandığımız ses tonu, duruş vb. içine girer.
• Dinleyiciyi etkilemek için gerçekleştirilen hareketlerin toplamıdır.
• Sözsüz iletişim, sözsüz davranış, beden dili, vücut dili..

Sözsüz İletişimin Temel Özellikleri

• Sözsüz iletişim süreklidir.
• Sözsüz iletişim niyet edilebilir ya da edilmemiş olabilir.
• Sözsüz iletişim çok anlamlıdır.
• Sözsüz iletişim sosyal etkileşimde ima yansıtabilir.

Sözsüz İletişim İçin Yanlış Bilinenler

• Sözsüz iletişimi bilmek bir insanı kitap gibi okumaktır.
• Bir kişi konuşurken karşıdaki kişinin gözlerinin içine bakmıyorsa doğruyu söylemiyordur.
• Sözsüz davranışlar kişiden kişiye göre değişebilir, birçok sözsüz davranış tüm insanlara doğal gelmektedir.
• Sözsüz davranışlar farklı durumlarda aynı anlamları ifade etmektedir.
• Sözsüz iletişim anlamsızdır.

Makro Yüz İfadeleri : Mutlu, üzgün, kızgın, korkulu, sinirli….
Mikro Yüz İfadeleri: Çok sayıda vardır. Kültürden kültüre değişebilir.

Sözsüz İletişimin İşlevleri

• Tamamlama: ‘Seni seviyorum’ cümlesini söyleyen bir kişinin bu kelimeleri söylerken sesinin memnun, mutlu bir tonda olması, sıcak bir gülümseme
• Tekrarlama: ‘Hoşça kal’ derken el sallamak.
• Vurgulama: İki sevgilinin vitrine bakarken ‘aa bu ne güzel’ demesi.
• Çelişme- Çift Anlamlılık: Bir arkadaşla caddede yürürken karşılaştınız. Elinizde dosyalarla hızlı hızlı yürüyordunuz. Vaktin varsa bir şeyler içelim dedi, memnun olmayan bir ifade ile ‘tamam’ cevabını verdiniz.
• Yerine Geçme: Birine kötü söz söylemek yerine dik dik bakmak
• İlişkileri Tanımlama: Kişilerarası iletişimde ses tonu, araya konulan mesafe, giyim kuşam özellikleri, vücudun duruşu
• Düzenleme: Bir yöneticinin odasın gelen çalışanına ‘buyurun oturun’ ifadesi ile birlikte istediği koltuğu işaret etmesi.
• İzlenim Oluşturma: Kişinin giyim tarzı, yüz ifadesi, ses tonu, beden duruşu, diğer kişilere kendisi düşünceleri, duyguları hakkında mesajlar vermektir.

Sözsüz İletişimin Boyutları

• Fiziksel görünüş
• Yüz ve göz davranışı
• Beden hareketleri ve jestler
• Ses davranışı
• Alan

Salisenin 5’te 1’i = mikro mimik
Tüm dünyada evrensel = makro mimik

Neden Beden Dili? (%55)
• Kendimizi ifade etmeyi kolaylaştırır.
• Karşımızdaki insanı daha kolay algılamamızı sağlar.
• Konuşmaya bütünlük katar.
• Kendimizin ve ilişkide olduğumuz insanların iç dünyalarını anlamada önemli ipuçları verir.

Beden Dili Konuları
• Jestler ( göz, baş, el, parmak, kol, bacak)
• Mimikler (yüz ifadeleri)
• Mekan kullanımı ( alanlar, oturma düzeni)
• Malzeme kullanımı ( kalem, şapka vb.)
• Statü göstergeleri ( koltuklar, arabalar)

• Bir insanın başı oto-kontrol merkezidir.
• Yüzün ifade edeceği 30 kadar mimiğin hemen hepsi gözler tarafından desteklenir
• Karşımızdaki insanın gözbebeklerinin büyümesi dikkatli dinlediği anlamına gelmektedir.
• Gözlerimizle bir iletişimi başlatıp, sonlandırma gücüne sahibiz.
• Gözler yukarı bakıyorsa hayal kurduğu, düşündüğü anlamına gelir. Aşağı ise içe yöneliştir, kendimizle ilgili şeyler düşünürüz.
• Dudaklar sağ aşağı kıvrılmış ise önemsememe, alay anlamına gelir. Sol üste ve dişlerin hafif göründüğü bir duruma gelmişse kızgınlık belirtisidir.
• Eller, sevgimizi göstermek için, karşıdaki kişinin ellerine dokunuruz. Ellerin bulunduğu yer ve duruş şekli iç durumlarımızı gösterir. Elin avuç içi yukarı bakıyorsa güven sunar.
• Ağız koruyucular, üzüntü, vurgu, pişmanlık anında elin ağza doğru gelmesidir.
• Omzun tutuluşu bir üstünlük belirtisi ya da dostluk yaklaşımı olabilir.

Daha iyi ilişkiler kurmak için
 Göz ilişkisi
 Yüz ifadesi
 Baş hareketleri
 Jestler
 Beden duruşu
 Yakınlık
 Yöneliş




EMPATİ NEDİR?

• Empati yapmak karşımızdakini anladığımızı göstermektir. Burada geribildirim kavramı vardır. (Bana bunu mu demek istedin?) Salt yönlendirmeden ziyade duyguları düşünceleri anlayarak anlaşma vardır.
• Empatik dinleme yapılırsa karşıdaki kişi kendini daha çok açar. Anlaşılmak çok önemlidir.
• Bir insanın kendisini karşısındakinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygu ve düşüncelerini anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecine ‘empati’ denir.

Empatinin Olmazsa Olmaz 3 Aşaması

1. Empati kuracak kişi kendisini karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış açısıyla bakmalıdır.
2. Karşıdaki kişinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamalı
3. Empati kuran kişi zihninde oluşan empatik anlayışı karşısındaki kişiye iletmeli

SEMPATİ NEDİR?

• Özdeşim kurmak, aynı duyguları paylaşmak, yandaşlık anlamına gelir.
• Sempati yapmak empatiye zarar verebilir. Çünkü sempatide kişiyi desteklersin. Empatide anlayış sağlayıp dinlersin ancak her zaman yandaş olmazsın, katılmazsın, bu sempatide vardır.
• Sempati, karşınızdaki insanın sahip olduğu duygu ve düşüncelerin anısına sahip olmaktır. Karşınızdaki insanla birlikte acı çekmektir.

Empati / Sempati Farkı

• Empatide duygu ve düşünceleri anlamak, sempatide yandaş olmak esastır.
• Empatide anlamak, sempatide hak vermek esastır.
• Sempatide özdeşim kurulur ve bu empatiye zarar verebilir.





Empatik İletişim ve Benlik Durumu
• Ana- Baba Benlik Durumu
• Çocuk Benlik Durumu Hepimizin içinde vardır.
• Yetişkinlik Benlik Durumu

Ana- Baba Benlik Durumu
 Sözcükler: Daima, asla, yapmalısın, kibar ol, sessiz ol, dinle, bizim zamanımızda
 Ses tonu: Eleştiren, patronvari, teşvik edici, otoriter, rahatlatıcı, sert
 Mimikler- jestler: Parmağıyla göstererek, beğenmeyen bakış, kaş çatma, kucaklama
Çocuk Benlik Durumu
 Sözcükler: Bence, korkunç, müthiş, istiyorum, yapamam, süper, aptal
 Ses tonu: Alaycı, ağlamaklı, heyecanlı, uysal, duygulu, itaatkar
 Mimikler-jestler: Gülerek, utangaç bakış, büyük gözler, sinirli, yüz asma
Yetişkin Benliği
 Sözcükler: inanıyorum ki, kim, ne zaman, diğer bir deyişle, büyük olasılıkla
 Ses tonu: Açık, rahat, gerçekçi, duygudan uzak, uyumlu, normal, sevimli
 Mimikler- jestler: Göz teması