Opak Madde Ne Demektir

Maddeleri Niteleyen Özellikler Nelerdir??
Maddeleri saydam-opak, sert-yumuşak, parlak-mat, esnek-berk, suyu çeken-suyu çekmeyen, suda batan-suda yüzen, pürüzlü-pürüzsüz, renk ve koku gibi özelliklerine göre niteleriz.
Saydam ve Opak Maddeler:
Su, cam, hava gibi ışığı geçiren maddelere saydam; metal, tahta, taş gibi ışığı geçirmeyen maddelere de opak maddeler denir. Saydam maddeler çeşitli renklerde olabilir.
Sert ve Yumuşak Maddeler:
Bazı maddeler sert, bazıları yumuşaktır. Tahtaya çakılan çivi sert, tahta çiviye göre yumuşaktır. Tahtayı kesen testere demiri kesemez. O halde demir tahtadan serttir.
Taş parçasına parmağımızı bastırırsak şekli değişmez, oysa bir sünger parçasına parmağı-mızı bastırırsak şekli değişir. Taş sert, sünger yumuşaktır.
Sert plastikten yapılmış bir cetvel ısıtılırsa yumuşar, esnek bir hal alır.
Parlak ve Mat Maddeler:
Altın yüzük, çelik tencere, gümüş tabak parlaktır. Araba lastiği, kömür, odun, toprak mattır.
Esnek ve Berk Maddeler:
Sapan lastiği, mutfak süngeri, ambalaj lastiği esnektir. Kalem, tahta, porselen tabak berktir. Esnek maddeler bükülebilir. Berk maddeler ise bükülemez.
Sağlam ve Kırılgan Maddeler:
Cam sert yapılı bir maddedir. Ancak camdan yapılmış bardağa çekiç ile vurulursa bardak kırılır. Demir levha çekiçle dövülerek şekillendirilebilir. Demir, camdan daha sert olmadığı halde camdan sağlamdır.
Suyu Çeken ve Suyu Çekmeyen Maddeler:
Yağmur yağdığında bahçede fazla su birikmez. Çünkü toprak suyu çeker. Beton veya asfalt yollarda ise su birikir. Bunun nedeni beton ve asfaltın suyu çekmemesidir.
Yere su döküldüğünde yeri temizlemek için pamuklu kumaş kullanırız. Çünkü pamuklu kumaşın su çekme özelliği vardır. Yapısında naylon bulunan kumaşlar suyu çekmez. Bu nedenle şemsiye, yağmurluk gibi eşyalar naylon kumaştan yapılır.
Suda Batan ve Suda Batmayan (Yüzen) Maddeler:
Bazı maddeler suda batar, bazıları ise batmaz ve su yüzeyinde yüzer. Maddelerin suda batması veya yüzmesi büyüklüklerine bağlı değildir.
Taş, madeni para suda battığı halde; yaprak, plastik top, tahta gibi maddeler suda batmaz.
Pürüzlü ve Pürüzsüz Maddeler:
Bazı maddelerin yüzeyi pürüzlü, bazılarının yüzeyi pürüzsüzdür. Cam şişenin yüzeyi pürüzsüzdür. Ayakkabımızın altı ise pürüzlüdür. Ayakkabımızın altı da cam şişenin yüzeyi gibi pürüzsüz olsaydı yürürken kayıp düşerdik. Yüzeyi pürüzlü bir ağaç parçası rende, zımpara ve cila kullanılarak pürüzsüz, kaygan bir yüzeye sahip hale getirilebilir.
Ren ve Koku:
Birçok maddenin kendine has bir rengi ve kokusu vardır. Altın sarı, tuz ve şeker beyazdır. Kolonya, sarımsak ve soğanın kokusu vardır. Tuz ve şekerin kokusu yoktur. Bazı maddelerin rengi zamanla değişebilir. Üzüm taze iken sarı, kuruyunca kahverengi olur.

Bazı maddeler ışığı net bir şekilde geçirirken, bazıları kısmen geçirir ve bazıları ise hiç ışık geçirmez. Bu doğrultuda maddeler saydam, yarı saydam ve saydam olmayan (opak) olmak üzere üç gruba ayrılır.

Maddelerin Işık Geçirme Özelliklerini Anlamak

Saydam, yarı saydam ve saydam olmayan nesnelerin ne olduğunu anlamak için evde basit bir test yapmaya ne dersiniz? Bunun için bir cam bardağa, bir plastik bardağa ve bir de karton bardağa ihtiyacınız olacak.

• Cam bardağı elinize alın ve bardağa bakarak diğer tarafı görmeye çalışın.
• İkinci olarak aynı şeyi plastik bardakla yapın. Karşı tarafı görebiliyor musunuz?
• Son olarak karton bardağa bakarak arka tarafı görmeye çalışın.

Cam, plastik ve karton bardakların ışığı geçirme özellikleri birbirinden farklıdır ve bu nedenle bazısı diğer tarafı net gösterirken, bazısı bulanık şekilde gösterir, bazısı ise hiç göstermez.

• İlk testimizde cam ışığı net olarak geçirdiğinden bardağın arkasını açık bir şekilde gördük. (Saydam)
• İkinci durumda, plastik bardak ışığı kısmen geçirdiği için bulanık bir şekilde gördük. (Yarı saydam)
• Son testimizde ise karton ışığı geçirmeyen bir madde olduğundan hiçbir şey göremedik. (Saydam olmayan veya opak)

Saydam Madde Nedir?

Işığın geçmesine izin veren maddeler saydam madde olarak adlandırılır. Perde olmadığı zamanlarda güneş ışığının odanızı nasıl aydınlattığını düşünün. Evet, doğru bildiniz, cam saydam bir maddedir ve bu özelliği sayesinde, gözlüklerden pencerelere, monitörlerden saatlere kadar geniş yelpazede pek çok yerde kullanılır. Ancak, cam dışında sayabileceğimiz farklı saydam maddeler de vardır. Şimdi, saydam maddelere ve kullanıldığı yerlere çevremizden örnekler verelim.

Saydam maddelere örnekler

• Saf camdan yapılan her şey (bardaklar, pencereler, saat camları, akvaryumlar, bazı tencerelerin kapakları vb.)
• Elmas
• Şeffaf olması şartıyla plastik ve naylon
• Temiz hava
• Lensler
• Alkol
• Su
• Bazı gazlar

Saydam maddelerin özellikleri

• Işık bu maddelerden tamamen veya büyük ölçüde geçebilir.
• Işık geçirebildikleri için saydam maddelerin arkası net bir şekilde görünür.
• Işığı engellemedikleri için gölge oluşturmazlar.
• Herhangi bir saydam maddede ışık kırılma yasalarına uyar.

Yarı Saydam Madde Nedir?

Işığın kısmen geçmesine izin veren maddelere yarı saydam madde denir. Neden güneş gözlüğü kullandığımızı düşünün. Güneşin zararlı ışınlarından gözlerimizi korumak istiyoruz ancak bu esnada gözlük camının arkasındaki şeyleri de rahatça görebilmeliyiz. Yani, güneş gözlükleri güneşin zararlı ışınlarını keserken aynı zamanda görüş alanımızı kısıtlamamalı. İşte bu durum yarı saydam bir madde ile mümkün olabilir.

Yarı saydam maddelere örnekler

• Buzlu camlar
• Resim defterlerinin yaprakları arasındaki kopya kağıdı
• Oto cam filmleri, renkli cam balkonlar ve güneş gözlükleri dahil tüm renkli camlar
• Çok ince olan kumaşlar
• Renkli balonlar
• Plastik
• Vitray
• Tüller
• Bulut
• Duman
• Sis

Yarı saydam maddelerin özellikleri

• Işık bu maddelerden kısmen geçebilir.
• Yarı saydam nesnenin diğer tarafındaki şeyler görünür ancak görüntü net değildir.
• Silik bir gölge oluşumları vardır.
• Işık bu tür maddelerin iç kısmında düzensiz bir şekilde dağılarak saçılır.

Saydam Olmayan Madde (Opak) Nedir?

Işığın iletilmesine veya geçmesine izin vermeyen maddelere saydam olmayan madde denir. Saydam olmayan maddeler opak madde ismiyle de bilinir. Bu tür maddeler ışığı yansıtır, emer veya saçar ancak asla geçirmez.

Camın saydam bir madde olduğundan bahsetmiştik. Aynalar da camdan yapıldığına göre saydam madde olmalı değil mi? Yanlış! Çünkü aynalar saf camdan yapılmamıştır. Aynaların arkasında ışığı geçirmemesi için bir kaplama vardır. Bu nedenle, aynaya baktığınızda, aynanın arkasını değil kendinizi görürsünüz. Bu, aynaların saydam olmayan madde olduğu anlamına gelir. Bununla birlikte, aynalar dışında sayısız opak madde örneğinden bahsetmek mümkündür.

Saydam olmayan (opak) maddelere örnekler

• Taş
• Metal
• Ahşap
• Elma
• Porselen
• Ayna
• Halı
• Karton koli veya karton bardak
• Plastik sandalye, masa

Saydam olmayan (opak) maddelerin özellikleri

• Işık bu maddelerden geçemez.
• Opak maddelerin arkasındaki şeyleri göremeyiz.
• Bu maddelerin koyu gölge oluşumu vardır.
• Işığı yansıtır, emer veya saçar

Saydam, Yarı Saydam ve Opak Maddeler Hakkında Alıştırma Soruları

1. İçinden ışığın kolayca geçebildiği nesneler ______ maddedir.
2. Düz veya saf cam ______ maddelere bir örnektir.
3. Güneş gözlüklerimiz ______ maddelere örnek olarak gösterilebilir.
4. Saydam olmayan maddelerin diğer adı _____ maddedir.
5. Saydam maddelerin arkası _____ görünür.

Cevaplar: Saydam, saydam, yarı saydam, opak, net

Bunları biliyor musunuz?

• Bazı deniz canlıları (örneğin denizanası) neredeyse saydamdır. Saydamlıkları sayesinde yırtıcılardan korunabilirler.
• Soluk cildin yarı saydamlığı nedeniyle, insan vücudundaki mavi damarlar deriden görülebilir.
• Banyo ve tuvaletlerdeki küçük pencereler gibi mahremiyet gerektiren yerlerde buzlu cam, koyu renkli camlar veya cam filmleri gibi yarı saydam malzemeler kullanılır.
• Duman ve sis yarı saydamdır. Bunların içinden bakıldığında nesneler bulanık görünür.